|
Zruck zue d Alemannische Bibel (Markgräflerland Eschbach)
Des Matthäusevangelium uf Markgräfler Alemannisch
Was in däm Buech schtohtMatthäus war ä Zöllna un het im Uftrag vu d remische Bsatzigsmacht in Kapernaum Schtiire un Abgabe ingzoge gha. Dert isch scha (er) auch s erschte Mol mit Jesus zsämmekumme, un des het si Läbä vuänderet.Na (Er) isch vu do a mit Jesus durch Israel zoge. Matthäus war also ä Augeziige vu d meischde Ereigniss, wo na (er) bschribt. In sine Bricht doet da (er) imma wida Schtelle üs sem Alde Teschtament erzehle un macht dodmit ditlich, dass Jesus dr Retta isch, wo vu Gott vuschproche un im Alde Teschtament schon akinndigt wore isch. Gott selba het Jesus gschickt, um si Friederich scho in der Welt ufzrichte. Wägädäm het Jesus au de Vollmacht, um üszlege, was Gott gsait het un um ditlich z mache, was Gott ha will (beaschprucht). We des Buech ufbaut isch
S 1. KapitelD Vorfahre vu Jesus(Lk 3,23-38)1,1 Des isch des Buech vu d Gschichte vu Jesus Chrischtus, vum (a) Bue (Suhn) David, vum (b) Bue (Suhn) Abrahams.1,2 Abraham zeugt (ziigt) (a) Isaak. Isaak zeugt (ziigt) (b) Jakob. Jakob zeugt (ziigt) Juda un sini Breda. 1,3 Juda zeugt (ziigt) (a) Perez un Serach mit dr Tamar. Perez zeugt (ziigt) Hezron. Hezron zeugt (ziigt) Ram. 1,4 Ram zeugt (ziigt) Amminadab. Amminadab zeugt (ziigt) Nachschon. Nachschon zeugt (ziigt) Salmon. 1,5 Salmon zeugt (ziigt) Boas mit dr (a) Rahab. (b) Boas zeugt (ziigt) Obed mit dr Rut. Obed zeugt (ziigt) Isai. 1,6 Isai zeugt (ziigt) d Kenig David. David zeugt (ziigt) (a) Salomo mit däm Wieb vum Uria. 1,7 (a) Salomo zeugt (ziigt) Rehabeam. Rehabeam zeugt (ziigt) Abija. Abija zeugt (ziigt) Asa. 1,8 Asa zeugt (ziigt) Joschafat. Joschafat zeugt (ziigt) Joram. Joram zeugt (ziigt) Usija. 1,9 Usija zeugt (ziigt) Jotam. Jotam zeugt (ziigt) Ahas. Ahas zeugt (ziigt) Hiskia. 1,10 Hiskia zeugt (ziigt) Manasse. Manasse zeugt (ziigt) Amon. Amon zeugt (ziigt) Josia. 1,11 Josia zeugt (ziigt) Jojachin un sini Breda um de Ziit dr (a) babylonische Gfangeschaft. 1,12 Nohch dr babylonische Gfangeschaft zeugt (ziigt) Jojachin (a) Schealtiél. Schealtiél zeugt (ziigt) (b) Serubbabel. 1,13 Serubbabel zeugt (ziigt) Abihud. Abihud zeugt (ziigt) Eljakim. Eljakim zeugt (ziigt) Asor. 1,14 Asor zeugt (ziigt) Zadok. Zadok zeugt (ziigt) Achim. Achim zeugt (ziigt) Eliud. 1,15 Eliud zeugt (ziigt) Eleasar. Eleasar zeugt (ziigt) Mattan. Mattan zeugt (ziigt) Jakob. 1,16 Jakob zeugt (ziigt) Josef, d Ma vu d Maria, vu däre Jesus gibore isch, der Chrischtus heißt. 1,17 Alli Glieda vu Abraham bis zuem David sin vierzehn Glieda. Vu David bis zue d babylonische Gfangeschaft sin`s vierzehn Glieda. Vu d babylonische Gfangeschaft bis zuem Chrischtus sin`s vierzehn Glieda. Jesus wird gibore1,18 We Jesus Chrischtus gibore isch so isch`s gschehe (bassiert): Als Maria, sini Muetter, de mit däm Josef vuträut (vulobt) war, s war so, zvor na (er) sie heimgholt het, isch sie schwanga gsi (a) vum heilige Geischt. 1,19 Josef aba, ihr Ma, war fromm un will sie nit in Vulägeheit bringe, het aba denkt, sie heimlich zvulosse. 1,20 Als sa so nohch denkt het, Lueg, do erschient däm dr Engel vum Herrn im Träum un het gsait: Josef, dü Bue (Suhn) David, fircht di nit, Maria, di Wieb, zue da z neh; denn was sie gregt het, des isch vum heilige Geischt. 1,21 Un sie wird ä Bue (Suhn) uf d Welt bringe, (a) (b) däm sollsch dü d Name Jesus ge, denn (c) na (er) wird si Volk rette vu ihre Sinde. 1,22 Des isch aba alles gschehe (bassiert), dmit itreffe doet, was dr Herr durch sini Prophete gsait het, der do sait (Jesaja 7,14): "1,23 Gib obacht, ä Jungfrau wird schwanga si un ä Bue (Suhn) uf d Welt bringe, un sie wäre nem d Name Immanuel ge", des heißt ibasetzt: Gott isch mit uns.1,24 Als drno Josef vum Schlof uf gwacht isch, doet da (er) des, we nem dr Engel vum Herrn bifohle het, un nimmt si Wieb zue sich. 1,25 Un na (er) langt sie nit a, bis sie ä Bue (Suhn) uf d Welt brocht het; un na (er) git däm d Name Jesus. |
S 2. KapitelDi Weise üs sem Morgeland2,1 Als Jesus uf d Welt war in Bethlehem in Judäa zue d Ziit vum Kenig Herodes, lueg (gib obacht), do kumme Weise üs sem Morgeland nohch Jerusalem un hän gsait: 2,2 Wo isch d naigeborene Kenig dr Jude? Mir (a) hän si Schtern gsähne im Morgeland un sin kumme, nen azbäte. 2,3 Als des dr Kenig Herodes ghärt het, isch scha(er) sehr (sölli) vuschrocke un mit nem ganz Jerusalem, 2,4 un na (er) losst zämekumme alli Hohenprieschta un Schriftglehrte vum Volk un forscht vu nene nohch, wo dr Chrischtus gibore werde soll. 2,5 Un sie sage nem: In (a) Bethlehem in Judäa; denn so schtoht`s gschribe in d Prophete (Micha 5,1): "2,6 Un dü, Bethlehem im jüdische Land, bisch keinewäg di kleinschte unda d Schtädt in Juda; denn üs dir wird kumme dr First, der mi Volk Israel weide soll."2,7 Do reft Herodes di Weise heimlich zue sich un frogt genau, wenn dr Schtern erschiene isch, 2,8 un schickt sie nohch Bethlehem un het gsait: Gehn ane un forsche flißig nohch däm Kindli; un wenn ihr's finde, so sage ma(mir)'s wida, daß au i (ich) kumm un`s abäte doe. 2,9 Als sie drno d Kenig ghärt hän, ziehe sie hi. Un lueg (gib obacht), dr Schtern, der sie im Morgeland gsähne hän, goht vor rene her, bis sa iba däm Platz schtoht, wo des Kindli war. 2,10 Als sie d Schtern sähn, hän sie argi fräit 2,11 un gehn in`s Huus un finde des Kindli mit Maria, dr Muetter, un flege uf d Knüü un bäte`s a un gän ihri Schätz un (a) (b) schenkte nem Gold, Weihrauch un Myrrhe. 2,12 Un Gott bifehlt tene im Träum, nit wida zuem Herodes zgoh; un sie ziehe uf nem andere Wäg wida in ihr Land. D Flucht nohch Ägypte2,13 Als sie aba wägzoge sin, lueg (gib obacht), do erschient dr Engel vum Herrn däm Josef im Träum un het gsait: Schtand uf, nimm des Kindli un sini Muetter mit dir un flieh(hau ab, vudlauf) nohch Ägypte un blieb dert, bis i (ich) dir's sage doe; denn d Herodes het vor, des Kindli z sueche, um`s umzbringe. 2,14 Do schtod da (er) uf un nimmt des Kindli un sini Muetter mit sich bi Nacht un flieht(hau ab, vudlauf) nohch Ägypte 2,15 un bliebt dert bis nohch rem Tod vum Herodes, dmit itreffe dät, was dr Herr durch d Prophete gsait het, der do sait (Hosea 11,1): "Üs Ägypte ha i (ich) mi Bue (Suhn) gruefe."Dr Kindamord vum Herodes2,16 Als Herodes drno gsäh het, daß sa (er) vu d Weise üstrickst wore isch, isch scha(er) sehr (sölli) zornig gsi un schickt üs un losst alli Kinda in Bethlehem un in dr ganze Gegend umbringe, di zweijährige un de wu drunda ware, nohch dr Ziit, de na (er) vu d Weise genau gsait gregt het. 2,17 Do isch itroffe, was gsait wore isch durch d Prophet Jeremia, der do sait (Jeremia 31,15): "2,18 In Rama het ma ä Gschrei ghärt, vieli Hiile un Wehklage; "viel [Jommere], Blärre und Klage". (a) Rahel hiilt um ihri Kinda un will sich nit treschte lo, denn s war üs mit tene."Jesus kummt üs Ägypte2,19 Als aba d Herodes gschtorbe war, lueg (gib obacht), do erschient dr Engel vum Herrn däm Josef im Träum in Ägypte 2,20 un het gsait: Schtand uf, nimm des Kindli un sini Muetter mit dir un zeh hi in s Land Israel; (a) sie sin gschtorbe, de däm Kindli nohch rem Läbä trachtet hän. 2,21 Do schtod da (er) uf un nimmt des Kindli un sini Muetter mit sich un kummt in s Land Israel. 2,22 Als sa(er) aba ghärt het, daß Archelaus in Judäa Kenig war anschtatt si Vada (Babbe) Herodes, firchtet da (er) sich, derthi z go. Un im Träum gregt da (er) ä Wort vu Gott un zeht ins galiläische Land 2,23 un kummt un wohnt in dr Schtadt (a) (b) Nazareth, dmit itreffe doet, was gsait isch durch d Prophete: Na (Er) soll Nazoräer heiße.S 3. KapitelJohannes dr Täufa(Däufa)(Mk 1,2-8; Lk 3,1-18)3,1 Zue däre Ziit kummt Johannes dr Täufa(Däufa) un predig in dr Wüschte vu Judäa 3,2 un het gsait: (a) (b) Den Buße, denn s Himmelrich isch nooch kumme! 3,3 Denn der isch's, vum däm dr Prophet Jesaja gschwätzt un gsait het (Jesaja 40,3): "S isch ä Schtimme vu mä Prediga in dr Wüschte: Richtet däm Herrn d Wäg un macht ebe sini Wägli!" 3,4 Na (Er) aba, Johannes, het ä Gwand (Häß) üs Kamelhoor a un (a) ä läderne Girtel um sini Lende; si Ässä aba war Heigummba un wilde Honig. 3,5 Do sin sie zue nem üsä gange d Schtadt Jerusalem un ganz Judäa un alli Lända am Jordan 3,6 un hän sich daufe(taufe) lo vu nem im Jordan un hän ihri Sinde gsait. 3,7 Als sa(er) drno vieli Pharisäer un Sadduzäer gsäh het zue sinere Daufi(Taufi) kumme, sait da (er) zue nene: (a) Ihr Schlangenbruet, wer het denn äich gsait (vusproche), daß ihr däm kinftige Zorn (Wuet) vudwitsch den? 3,8 Luege zue, bringe rechtschaffendi Frucht dr Buße! 3,9 Denke nur nit, daß ihr bi äich sage kenntet: (a) (b) (c) Mir hän Abraham zuem Vada (Babbe). Denn i (ich) sag äich: Gott vumag däm Abraham üs däne Schtei (Wackes) Kinda z mache. 3,10 S isch scho d Axt fir d Baim an d Wurzle glegt. Drum: (a) jeda Baum, der nit gueti Frucht git, wird abghaue un ins Fiir gworfe. 3,11 I (Ich) dauf äich mit Wassa fir d Buße; der aba nohch ma (mir) kummt, isch schtärka als i (ich), un i (ich) bi nit wert, nem sini Latsche z trage; der wird äich mit däm heilige Geischt un mit Fiir daufe(taufe). (a) (b) (c) 3,12 Na (Er) het si Worfschufle in d Hand; na (er) wird si Tenne fäge un si Weize in d Schichä sammle; aba d Schpreu wird da (er) vubrennen mit nem ewige Fiir. (a)Jesu Daufi(Taufi)(Mk 1,9-11; Lk 3,21.22; Joh 1,32-34)3,13 Zue däre Ziit kummt Jesus üs Galiläa an d Jordan zuem Johannes, daß sa (er) sich vu nem daufe(taufe) losst. 3,14 Aba Johannes wehrt nem un het gsait: Ich briicht`s, daß ich vu dir dauft wir, un dü kummsch zue mir? 3,15 Jesus aba git zantwort un het zue nem gsait: Loss ses etzed zue (gschähe)! Denn so soll`s si fir uns, alli Grechtigkeit z doe. Do losst da`s(er's) zue. 3,16 Un als Jesus dauft war, schtiegt da (er) gli üs sem Wassa. Un lueg (gib obacht), do doet sich nem d Himmel uf, un na (er) het gsähne (a) d Geischt Gottes we nä Duebe abefahre un iba sich kumme. 3,17 Un lueg (gib obacht), ä (a) Schtimm vum Himmel rab het gsait: Des isch mi liebe Bue (Suhn), (b) a däm ich großi freud ha. |
S 4. KapitelJesus wird vusuecht(Mk 1,12.13; Lk 4,1-13)4,1 Do isch Jesus vum Geischt in d Wüschte gfihrt wore, dmit da (er) vum Deufel (a) vusuecht wird. 4,2 Un do na (er) (a) (b) vierzig Däg un vierzig Nächt gfaschtet het, het da (er) hunga ka. 4,3 Un d Vusuecha goht zue nem un het gsait: Bisch dü Gottes Bue (Suhn), so sag, daß de Schtei (Wackes) Brot wäre. (a) 4,4 Er aba het gsait: S schtoht gschribe (5. Moses 8,3): "D Mensch läbt nit vum Brot älleinig, sundern vu (nem) jedäm Wort, des üs sem Muul Gottes Kunnt(goht)."4,5 Do fihrt nen dr Deufel mit sich in di heilige Schtadt un schtellt nen uf d Rand vum Tempel 4,6 un het zue nem gsait: Bisch dü Gottes Bue (Suhn), so wirf di nab; denn s schtoht gschribe (Psalm 91,11.12): "Na (Er) wird sinene Engel dinetwäge Bifehl ge; un sie den di uf Hände trage, dmit dü di Fueß nit a nä Schtei (Wackes) schtosches." 4,7 Do het Jesus zue nem gsait: Au schtoht gschribe (5. Moses 6,16): "Dü sollsch d Herrn, di Gott, nit vusueche." 4,8 doruf fihrt nen dr Deufel mit sich uf ä ganz hohe Berg un zeigt nem alli Lända vu d Welt un ihri Herrlichkeit 4,9 un het zue nem gsait: Des alles will i (ich) dir ge, wenn dü anekniee doesch un mich abätesch. (a) 4,10 Do het Jesus zue nem gsait: Wäg mit dir, Sadan! denn s schtoht gschribe (5. Moses 6,13): "Dü sollsch nur abäte (ahimmle) d Herr, di Gott, un nem älleinig dene." 4,11 Do vuloßt nen dr Deufel. Un lueg (gib obacht), do (a) (b) kumme Engel zue nem un dene nem. Dr Afang vum Wirke(Würke) vu Jesus in Galiläa(Mk 1,14.15; Lk 4,14.15)4,12 Als drno(nu) Jesus ghärt het, daß Johannes gfangegnu wore war, zeht da (er) sich nohch Galiläa zruck. 4,13 Un na (er) vuloßt Nazareth, kummt un wohnt in Kapernaum, des am See lit in d Gegend vu Sebulon un Naftali, 4,14 dmit itreffe doet, was gsait isch durch d Prophet Jesaja, der do sait (Jesaja 8,23; 9,1): "4,15 Des Land Sebulon un des Land Naftali, des Land am Meer, des Land gegeiba vum Jordan, vum heidnische Galiläa, 4,16 des Volk, des im Dunkle sitzt, het ä großes Lecht gsähne; un däne, de wo do hocke am Platz un im Schatte vum Tod, isch ä Lecht ufgange".4,17 Sit der Ziit fangt Jesus a z predige: (a) Den Buße, denn des Himmelrich isch nooch herkumme! Di erschte Jinger(Mk 1,16-20; Lk 5,1-11; Joh 1,35-51)4,18 Als drno Jesus am Galiläischen Meer glofe isch, het da (er) zwei Breda gsäh, Simon, der Petrus gruefe(gnennt) wird, un Andreas, si Brueda; de werfe ihri Netz ins Meer; denn sie ware Fischa. 4,19 Un na (er) het zue nene gsait: Folge ma (mir) nohch; (a) i (ich) will äich zue Menschefischa mache! 4,20 Gli vuloße sie ihri Netz un folge nem nohch. (a) 4,21 Un als sa(er) vu dert widagoht, het da (er) zwei anderi Breda gsäh, Jakobus, d Bue (Suhn) vum Zebedäus, un Johannes, si Brueda, im Boot mit ihrem Vada (Babbe) Zebedäus, we sie ihri Netz flicke. Un na (er) reft sie. 4,22 Gli vuloße sie des Boot un ihr Vada (Babbe) un folge nem nohch.In Galiläa(Mk 1,39; 3,7-12; Lk 4,44; 6,17-19)4,23 Un Jesus zeht umä in ganz Galiläa, lehrt in ihre Synagoge (Gotteshiisa) un (a) (b) predigt des Evangelium vum Rich un heilt alli Krankete un alli Gebreche im Volk. 4,24 Un d Kunde vu nem hallt durch ganz Syrien. Un sie (a) bringe zue nem alli Kranke, mit manchali Liede un Plooge bhafteti, Bsesseni, Mondsüchtigi un Gelähmti; un na (er) macht sie gsund 4,25 Un s goht nem ä großi Schar Lit üs Galiläa, üs d Zehn Schtädt, üs Jerusalem, üs Judäa un gegeiba vum Jordan nohch.S 5. KapitelD Bergpredigt (Kapitel 5-7)Seligpreisig(Lk 6,20-49)5,1 Als sa(er) aba s Volk gsäh het, goht da (er) uf ä Berg un het sich anekockt; un sini Jinger schtehn zue nem. 5,2 Un na (er) doet si Muul (Gosch) uf, lehrt sie un het gsait: 5,3 Selig sin, (a) de wo geischtlich arm sin; denn ihra isch des Himmelrich. 5,4 Selig sin, de wo Leide hän; denn sie solle treschtet wäre. (a) (b) 5,5 Selig sin de Sanftmetige; denn sie wäre s Land bsitze. (a) (b) 5,6 Selig sin, de wo hunga hän un durschtig sin nohch dr Grechtigkeit; denn sie solle satt wäre. (a) (b) 5,7 Selig sin de Barmherzige; denn sie wäre Barmherzigkeit gregä. (a) (b) 5,8 Selig sin, de wo reine Herze`s sin; denn sie wäre Gott säh. (a) (b) (c) 5,9 Selig sin di (a) Friidfertige; denn sie wäre Gottes Kinda heiße. 5,10 Selig sin, de (a) um dr Grechtigkeit wille vufolgt wäre; denn ihra isch des Himmelrich. 5,11 Selig sin ihr, wenn äich d Mensche (a) (b) (c) wägä mir bschimpfe un jage un schwätze allaläi Schlechtes gege äich, wenn sie dmit lege. 5,12 Sin frehlich un getroscht; s wird äich im Himmel viel blohnt wäre. Denn ebeso hän sie (a) (b) d Prophete vufolgt, de vor äich gsi sin.Salz un Lecht5,13 Ihr sin des Salz dr Erde. Wenn drno des Salz nimmi salzt, womit soll ma salze? S isch zue nigs me nütz, als daß ma`s wägschittet un losst`s vu d Lit vutrambe. (a) (b)5,14 Ihr sin (a) des Lecht dr Welt. S ka ä Schtadt, de uf fem Berg lit, nit vuborge si. 5,15 Ma zindet au nit ä Lecht a un doet`s unda ä Scheffel, sundern uf ä Laichta; so laichtet`s allene, de im Huus sin. (a) (b) 5,16 So len (a) äicha Lecht laichte vor d Lit, dmit sie (b) (c) äiri guete Werke sähn un äire Vada (Babbe) im Himmel priese(lobe). Jesus un`s Gsetz5,17 Ihr sollt nit meine, daß i (ich) kumme bi, s Gsetz odr d Prophete ufzlese; i (ich) bi nit kumme ufzlese, sundern z erfille. (a) (b) (c) (d) 5,18 Denn gwiß, i (ich) sag äich: Bis Himmel un Erde vugehn, wird nit dr klienschte Buechschtabe noh ä (a) Tipfeli vum Gsetz vugoh, bis alles gschähe isch. 5,19 Wer drno (a) eins vu däne klienschte Gebote uflest un lehrt d Lit so, der wird dr Klienschte heiße im Himmelrich; wer`s aba doet un lehrt, der wird Groß heiße im Himmelrich.5,20 Denn i (ich) sag äich: Wenn äiri Grechtigkeit nit bessa isch als de vu d Schriftglehrte un Pharisäer, so kumme ihr nit in`s Himmelrich. (a) Vum Töte5,21 Ihr hän ghärt, daß zue d Alte gsait wore isch (2. Moses 20,13; 21,12): "Dü sollsch nemets umbringe"; wer aba öbber (ebber) umbringt, der soll vor rem Gricht schuldig si. 5,22 I (Ich) aba sag äich: Wer mit sinem Brueda zirnt, der isch vor rem Gricht schuldig; wer aba zue sinem Brueda sait: Dü Nigsnutz!, der isch vor rem Hohe Rot schuldig; wer aba sait: Dü Narr!, der isch vor rem helle Fiir schuldig. (a) 5,23 Drum: wenn dü dini Gabe uf fem Altar opfascht un dert kummt dir in d Sinn (Gmeht), daß di Brueda ebis gege di het, 5,24 so loßes dert vor rem Altar un gang zerscht hi un (a) vusehn di mit dinem Brueda un dann (dnoh) kumm un opfa dini Gabe. 5,25 Vutrag di mit dinem Gegna gli druf, solang dü noh mit däm uf fem Wäg bisch, dmit dich (di) d Gegna nit däm Richta ibagit un dr Richta däm Grichtsdena un dü ins Gfängnis (Loch) gworfe wirsch. (a) (b) 5,26 Gwiß, i (ich) sag dir: Dü wirsch nit vu dert rüskumme, bis dü au d letschte Pfennig vugeldet (zruckzahlt) hesch.Vum Ehebreche5,27 Ihr hän ghärt, daß gsait wore isch (2. Moses 20,14): "Dü sollsch nit ehebreche." 5,28 I (Ich) aba sag äich: (a) (b) (c) Wer ä Wieb asieht, un sie wott, der het scho mit dare(ihr) d Ehe broche in sinem Herz. 5,29 (a) (b) (c) Wenn dich (di) aba di rechtes Aug zuem Abfall vufihrt, so rießes üs un wirf's wäg. S isch bessa fir di, daß eins vu dinene Glieda vugoht un nit dr ganze Lyb (Ranze) in d Hell gworfe wird. 5,30 Wenn dich (di) di rechti Hand zuem Abfall vufihrt, so hau sie ab un wirf sie wäg. S isch bessa fir di, daß eins vu dinene Glieda vugoht un nit dr ganze Lyb (Ranze) in d Hell fahrt.
Vu d Ehescheidig(Lk 16,18)5,31 S isch au gsait (5. Moses 24,1): "Wer sich vu sinem Wieb schiedet, der soll ihr ä Schiedebref ge." 5,32 I (Ich) aba sag äich: Wer sich vu sinem Wieb schiedet, s isch denn wägä Ehebruch, der macht, daß sie d Ehe bricht; un wer ä Gschiedeni hirotet, der bricht d Ehe. (a) (b)Vum Schwöre5,33 Ihr hän wida ghärt, daß zue d Alte gsait wore isch (3. Moses 19,12; 4. Moses 30,3): "Dü sollsch kei falsche Eid schwöre un sollsch däm Herrn dini Eid hebe." 5,34 (a) I (Ich) aba sag äich, daß ihr ibahaupt nit schwöre sollt, nit bim (b) Himmel, denn na (er) isch Gottes Thron; 5,35 noh bi d Erde, denn sie isch dr Schemel vu sinene Feß; noh bi Jerusalem, denn (a) sie isch d Schtadt vum große Kenig. 5,36 Au sollsch dü nit bi dinem Kopf schwöre; denn dü vumagsch nit ä einziges Hoor wiß odr schwarz z mache. 5,37 Aicha Schwätze aba soll si: Ja, ja; nei, nei. Was driba nüs isch, des isch vum Bese. (a)Vum Vugelte (Heimzahle)(Lk 6,29-30)5,38 Ihr hän ghärt, daß gsait wore isch (2. Moses 21,24): "Aug um Aug, Zahn um Zahn." 5,39 I (Ich) aba sag äich, daß ihr nit widaschtrebe sollt däm Üble, sundern: wenn dich öbber (ebber) uf di rechti Backe schlat, däm gib di andre au. (a) (b) (c) (d) 5,40 Un (a) wenn öbber (ebber) mit dir rechte will un dir di Rock nähmä, däm loß au d Mandel. (b) 5,41 Un wenn di öbber (ebber) zwingt(netigt), ä Meile mitzgoh, so gang mit nem zwei. 5,42 Gib däm, der di bittet, un wend di nit ab vu däm, der ebis vu dir vertlehne will.Vu d Feindesliebe(Lk 6,27-28. 32-36)5,43 Ihr hän ghärt, daß gsait wore isch (3. Moses 19,18): "Dü sollsch di Nächschte liebe" un di Feind hasse. 5,44 I (Ich) aba sag äich: (a) (b) (c) Liebt äiri Feinde (Gegna), [segne, de äich flueche, den wohl däne, de äich hasse] un (d) (e) bittet fir de, de äich [beleidige un] jage, 5,45 dmit da(ihr) (a) Kinda sin vu äirem Vada (Babbe) im Himmel. Denn na (er) losst sini Sunne ufgoh iba Besi un Gueti un losst rägnä iba Grechti un Ungrechti. 5,46 Denn wenn ihr liebt (leb hän), de äich liebe, was hän ihr fir Lohn? Den nit desselbe au de Zöllna? 5,47 Un wenn ihr nur zue äire Breda guet(fründlig) sin, was den ihr Bsunderes? Den nit desselbe au d Heide? 5,48 Drum solle ihr (a) guet(vollkumme) si, we äicha Vada (Babbe) im Himmel guet(vollkumme) isch. |
S 6. KapitelVum Almose ge6,1 Hän acht uf äira Fromm si, daß ihr des nit ebe den vor d Lit, um vu nene gsähne z wäre; ihr hän sunscht kei Lohn bi äirem Vada (Babbe) im Himmel.6,2 Wenn dü drno Almose gibsch, sollsch dü`s nit vor dir herpäpere losse, we`s de Heuchla den in d Synagoge (Gotteshiisa) un uf d Gasse, dmit sie vu d Lit globt wäre. Gwiß, i (ich) sag äich: Sie hän ihr Lohn scho ka. (a) 6,3 Wenn dü aba Almose gibsch, so loß di linki Hand nit wisse, was di rechti macht, (a) (b) 6,4 dmit di Almose vuborge bliebt; un di Vada (Babbe), der s Vuborgene sieht, wird dir's zruck ge. Vum Bäte - S Vada unsa(Lk 11,2-4; Mk 11,25-26)6,5 Un wenn ihr bäte den, solle na(ihr) nit si we d Heuchla, de gern in d Synagoge (Gotteshiisa) un a d Schtroßeecke schtehn un bäte, dmit sie vu d Lit gsähne wäre. Gwiß, i (ich) sag äich: Sie hän ihr Lohn scho ka. 6,6 Wenn dü aba bätesch, so gang in di Kämmerli un schleß di Dire zue un bät zue dinem Vada (Babbe), der im Vuborgene isch; un di Vada (Babbe), der in`s Vuborgene sieht, wird dir's zruck ge. 6,7 Un wenn ihr bäte den, solle na(ihr) nit viel plappere we d Heide; denn (a) sie meine, sie wäre ghärt wore, wenn sie vieli Wort mache. 6,8 Drum solle na(ihr) nä nit gliche. Denn äicha Vada (Babbe) weiß, was ihr bruuche, bvor ihr nen bitte. 6,9 (a) Drum solle na(ihr) so bäte: Unsa Vada (Babbe) im Himmel! (b) Di Name wäre gheiligt. 6,10 Di Rich kummt. (a) Di Wille gschiht we im Himmel so uf d Erde. 6,11 Unsa tagwises Brot gib uns hiit. 6,12 Un vugib uns unseri Schuld, we au mir vugen unsere Schuldiga. (a) 6,13 Un (a) (b) fihr uns nit in Vusuechig, sundern erles uns vum Bese. [Denn (c) di isch des Rich un d Kraft un d Herrlichkeit in Ewigkeit. Amen.] 6,14 Denn wenn ihr d Mensche ihri Vufehlige vugen, so wird äich äicha himmlischa Vada (Babbe) au vuge. (a) 6,15 Wenn ihr aba d Mensche nit vugen, so wird äich äicha Vada (Babbe) äiri Vufehlige au nit vuge.Vum Faschte6,16 Wenn ihr faschte den, solle na(ihr) nit sür driluege we d Heuchla; denn sie vuschtelle ihr Gsicht (Visasch), um sich vor d Lit z zeigä mit ihrem Faschte. Gwiß, i (ich) sag äich: Sie hän ihr Lohn scho ka. (a) 6,17 Wenn dü aba faschtesch, so salb di Schädel un wäsch di Gsicht (Visasch), 6,18 dmit dü di nit vor d Lit zeigsch mit dinem Faschte, sundern vor dinem Vada (Babbe), der im Vuborgene isch; un di Vada (Babbe), der in`s Vuborgene sieht, wird dir's zruck ge.Wo di Schatz isch, do isch au di Herz(Lk 12,33-34)6,19 Ihr solle äich nit Schätz sammle uf d Erde, wo sie d Motte un dr Roscht frässä un wo Raiba(Diebe) ibreche un schtähle. 6,20 Sammle äich aba (a) (b) (c) Schätz im Himmel, wo sie nit Motte noh d Roscht frässä un wo de Raiba(Diebe) nit ibreche un schtähle. 6,21 Denn wo di Schatz isch, do isch au di Herz.
Vum Lecht un vu d Dunkelheit. Des Glichnis vum Aug(Lk 11,34-36)6,22 S Aug isch des Lecht vum Lyb (Ranze). Wenn di Aug ufrichtig isch, so wird di ganza Lyb (Ranze) lecht si. (a) 6,23 Wenn aba di Aug bes isch, so wird di ganza Lyb (Ranze) finschta si. Wenn drno des Lecht, des in dir isch, Dunkel isch, we groß wird dann (dnoh) des Dunkel si!
Gott un des Geld(Lk 16,13; 12,22-31)6,24 Nemad ka zwei Herre dene: entweda na (er) wird d eine hasse un d andere liebe, odr na (er) wird a däm eine hänge un d andere vuachte. Na(Ihr) kenne nit Gott dene un däm Mammon. (a) (b)Mache ääich keini Sorge6,25 (a) Drum sag i (ich) äich: (b) (c) Sorgt nit um äicha Läbä, was ihr ässä un trinke den; au nit um äiri Lyba (Ranze), was ihr azege den. Isch nit des Läbä me als ses Ässä un dr Lyb (Ranze) me als d Klamotte? 6,26 Luege d Vegel unda rem Himmel a: sie saje nit, sie ernte nit, sie sammle nit in d Schiche; un äicha himmlische Vada (Babbe) git ne z ässä. Sin ihr denn nit viel me als de? 6,27 Wer isch unda äich, der vu sinem Läbä ä Minüdä(Spanne) dzue mache kennt, we sehr (sölli) na (er) sich au drum sorgt? 6,28 Un wurum sorge ihr äich um d Klamotte? Lueg d Lilie uf fem Feld a, we sie wachse: sie schaffe nit, au schpinne sie nit. 6,29 I (Ich) sag äich, daß au (a) Salomo in alla sinere Pracht nit azogä gsi isch we eini vu nene. 6,30 Wenn drno Gott des Gras uf fem Feld so azeht, des doch hiit schtoht un morge in d Ofe gworfe wird: soll la (er) des nit viel me fir äich doe, ihr Kleigläubige? 6,31 Drum solle ihr nit sorge un sage: Was wäre ma (mir) ässä? Was wäre ma (mir) trinke? Womit wäre ma (mir) uns azege? 6,32 Nohch däm allem vulange d Heide. Denn äicha himmlische Vada (Babbe) weiß, daß ihr all des bruuche. 6,33 Trachte zerscht nohch däm (a) Rich Gottes un nohch sinere Grechtigkeit, (b) (c) so wird äich des alles zuefalle (ge). 6,34 Drum sorge nit fir morge, denn (a) dr morgige Dag wird fir`s Sine sorge. S isch gnoe, daß jeda Dag sini eigeni Plog het.S 7. KapitelVum Richtgeischt7,1 Richte nit, dmit ihr nit grichtet wäre. (a) (b) 7,2 Denn nohch welem Recht ihr richte den, wäre ihr grichtet un (a) (b) mit welem Maß ihr mäße, wird äich zuegmässä wäre. 7,3 Was siehsch dü aba d Schplitta in dinem Brueda sinem Aug un nimmsch nit wohr d Balkä in dinem Aug? 7,4 Odr we kasch dü sage zue dinem Brueda: Halt, i (ich) will dir d Schplitta üs dinem Aug zeh?, un lueg (gib obacht), ä Balkä isch in dinem Aug. 7,5 Dü Heuchla, zeh zerscht d Balkä üs dinem Aug; dnohch lueg zue, we dü d Schplitta üs dinem Brueda sinem Aug zehsch.
Ma muess eins vum andere undaschiede kenne7,6 Ihr solle s Heilige nit d Hund ge, un äiri Perle solle ihr nit vor d Säu werfe, dmit de sie nit vutrambe mit ihre Feß un sich umwende un äich vurieße. (a) (b)Vu dr Gebetserhörig(Lk 11,9-13)7,7 (a) (b) (c) Bittet, so wird äich ge; (d) sueche, so den ihr finde; klopfe a, so wird äich ufdoe. 7,8 Denn wer do bittet, der gregt; un wer do suecht, der findet; un wer do aklopft, däm wird ufdoe. 7,9 Wer isch unda äich Mensche, der sinem Bue (Suhn), wenn na (er) nen bittet um ä Brot, ä Schtei (Wackes) git? 7,10 odr, wenn na (er) nen bittet um ä Fisch, ä Schlange git? 7,11 Wenn drno ihr, de ihr doch bes sin, trozdäm äire Kinda gueti Gabe ge kenne, weviel me (a) wird äicha Vada (Babbe) im Himmel Guetes ge däne, de nen bitte!Ä gueti Regel im Umgang mit Mensche(Lk 6,31)7,12 Alles des, was ihr wen, daß äich d Lit doe solle, des den nene au! Des isch`s Gsetz un d Prophete. (a) (b) (c)
Di engi Pforte(Lk 13,24)7,13 Gehn inä durch di engi Pforte. Denn d Pforte isch wiet, un dr Wäg isch breit, der zue d Vudammnis fihrt, un vieli sin's, de uf fem inegehn. 7,14 We eng isch d Pforte un we schmal dr Wäg, der zuem Läbä fihrt, un wenig sin's, de nen finde!
Ä Baum erkennt ma a sinere Frucht(Lk 6,43-44)7,15 Sähn äich vor vor d (a) (b) falsche Prophete, de in Schofskleida zue äich kumme, vu innä aba sin`s besi Wöelf. 7,16 An ihre (a) Fricht den ihr sie erkenne. Kann ma denn Triebel läse vu d Dorne odr Fiege vu d Dischtle? 7,17 So het jeda guete Baum gueti Fricht; aba ä fule Baum het schlechti Fricht. (a) 7,18 Ä guete Baum ka nit schlechti Fricht bringe, un ä fule Baum ka nit gueti Fricht bringe. 7,19 Jeda Baum, der nit gueti Fricht het, wird abghaue un ins Fiir gworfe. (a) (b) 7,20 Drum: a ihre Fricht den ihr sie erkenne.
Mengi Lit kumme nit in d Himmel(Lk 6,46; 13,26-27)7,21 S wäre nit alli, de zue ma (mir) sage: Herr, Herr!, ins Himmelrich kumme, sundern (a) (b) de d Wille vu minem Vada (Babbe) im Himmel den. 7,22 (a) S wäre vieli zue ma (mir) sage a däm Dag: Herr, Herr, (b) hän ma (mir) nit in dinem Name gweissagt (vorusgsait)? Hän ma (mir) nit in dinem Name besi Geischta üstriebe? Hän ma (mir) nit in dinem Name vieli Wunda doe? 7,23 Dann (Dnoh) wir i (ich) ne sage(bekannt mache): I (Ich) ha äich noh ne kennt; gehn wäg vu mir, ihr Vubrecha(Ibeltäta)!Vum Huusbaue (Huusbäue)(Lk 6,47-49)7,24 Drum, wer mich(mi) ghärt het un des doet, der glicht nem schlaue Ma, der si Huus uf fem Felse baut het. 7,25 Als drno ä Platzrägä kummt un de Wassa kumme un dr Wind weht un schtoße a`s Hüs, flegt s nit i; denn s war uf fem Felse grindet. 7,26 Un wer mich(mi) ghärt het un des nit doet, der glicht nem dumme Ma, der si Huus uf fem Sand baut het. 7,27 Als drno ä Platzrägä kummt un de Wassa kumme un dr Wind weht un schtoße a`s Hüs, do flegt s i, un si Schade war groß.We des, was Jesus predigt het, uf d Lit gwirkt het7,28 Un s isch gschehe (bassiert), als Jesus des alles Gsait het, daß sich s Volk (a) ärgat iba sini Lehre; 7,29 denn na (er) lehrt sie mit Vollmacht un nit we ihri Schriftglehrte. (a)S 8. KapitelÄ Üssätzige wird Gsund(Mk 1,40-44; Lk 5,12-14)8,1 Als sa(er) aba vum Berg rabgoht, goht mit nem ä großi Schar Lit. 8,2 Un lueg (gib obacht), ä Üssätzige kummt rah un flegt vor nem ane un het gsait: Herr, wenn dü willsch, kasch dü mi sufa mache. 8,3 Un Jesus schtreckt d Hand üs, rihrt nen a un het gsait: I (Ich) will's doe; bi sufa! Un gli druf isch scha(er) vu sinem Üssatz sufa gsi. 8,4 Un Jesus het zue nem gsait: Lueg zue, (a) sag`s nemads, sundern gang hi un (b) zeig di däm Prieschta (Pfarra) un opfa de Gabe, de Moses bifohle het, däne zuem Ziignis (Züügnis).Dr Hauptma vu Kapernaum(Lk 7,1-10; Joh 4,46-53)8,5 Als aba Jesus nohch Kapernaum nigoht, kummt ä Hauptma zue nem; der bittet nen 8,6 un het gsait: Herr, mi Knecht lit d Heim un isch glähmt un liedet großi Quale. 8,7 Jesus het zue nem gsait: I (Ich) will kumme un nen gsund mache. 8,8 Dr Hauptma git zantwort un het gsait: Herr, i (ich) bi`s nit wert, daß dü unda mi Dach kummsch, sundern sag nur ei Wort, so wird mi Knecht gsund. 8,9 Denn au i (ich) bi ä Mensch, dr Obrigkeit folgsam, un ha Soldate unda ma (mir); un wenn i (ich) zue nem sag: Gang hi!, so goht da (er); un zue nem andere: Kumm her!, so kummt da; un zue minem Knecht: Doe des!, so doet da´s(er's). 8,10 Als des Jesus ghärt het, vuwundret da (er) sich un het gsait zue däne, de nem nochfolgte: Gwiß, i (ich) sag äich: So ä Glaube ha i (ich) in Israel bi keinem gfunde! 8,11 Aba i (ich) sag äich: Vieli wäre kumme vu Oschte un vu Weschte un mit Abraham un Isaak un Jakob im Himmelrich z Disch hocke; 8,12 aba de Kinda vum Rich wäre nüsgworfe in`s Dunkle; do wird si Hiile un Zähneklappere. 8,13 Un Jesus het gsait zue däm Hauptma: Gang hi; (a) (b) dir gschiht, we dü glaubt hesch. Un si Knecht isch gsund wore zue dselbe Schtund.Jesus im Huus vum Petrus(Mk 1,29-34; Lk 4,38-41)8,14 Un Jesus kummt in des Huus vum Petrus un als sa gsäh het, daß däm si (a) Schwiegamuetter im Bett lit un Feba het. 8,15 Do packt da (er) ihri Hand, un`s Feba het sie gli vulo . Un sie schtod uf un dent nem. 8,16 Am Obend aba bringe sie vieli Bsesseni zue nem; un na (er) trieb de Geischta üs durch si Wort un macht alli Kranke gsund, 8,17 dmit itreffe doet, was gsait isch durch d Prophet Jesaja, der do sait (Jesaja 53,4): "Na (Er) het unsri Schwachheit uf sich gnumme, un unsri Kranket het da (er) trage(gschlept)."Vum Nohchfolge(Lk 9,57-60)8,18 Als aba Jesus d Lit um sich gsäh het, bifihlt da (er), dure ans andare Ufa z fahre. 8,19 Un s kummt ä Schriftglehrte dzue un het zue nem gsait: Meischta, i (ich) will dir folge, wohi dü gohsch. 8,20 Jesus sait zue nem: D Füchs hän Gruebe, un d Vegel unda däm Himmel hän Neschta; aba (a) dr Menschebue het nigs, wo na (er) si Schädel hinlege ka. 8,21 Un ä andere unda d Jinger het zue nem gsait: Herr, gschtat ma (mir), daß i (ich) zvor higang un mi Vada (Babbe) ins Grab bring. (a) 8,22 Aba Jesus sait zue nem: Folg dü ma (mir) nohch, un loß di Dote ihri Dote vugrabe(bigrabe)!D Schturm uf däm See Genezaret(Mk 4,35-41; Lk 8,22-25)8,23 Un na (er) schtiegt in`s Boot, un sini Jinger folg nem. 8,24 Un lueg (gib obacht), do kummt ä gwaltige Schturm uf fem See, so daß au s Boot vu d Wellä zuedeckt wird. Na (Er) aba schloft. 8,25 Un sie gehn zue nem, weckte nen uf un hän gsait: Herr, hilf, ma (mir) kumme um! 8,26 Do sait da (er) zue nene: Ihr Kleigläubigi, wurum hän ihr so Angscht? Un schtod uf un schelt d Wind un`s Meer. Do isch`s ganz schtill. (a) (b) 8,27 D Mensche aba vuwundrete sich un hän gsait: Was isch des fir ä Ma, daß nem d Wind un`s Meer hörig sin?D Heilig vu zwei besessene Gadarena(Mk 5,1-17; Lk 8,26-37)8,28 Un na (er) kummt a´s andare Ufa in de Gegend vu d Gadarena. Do laufe nem zwei Bsesseni entgege; de kumme üs d Grabhöhlene un ware sehr (sölli) gfährlich, so daß nemads uf däre Schtroß go ka. 8,29 Un lueg (gib obacht), sie brellä: Was willsch dü vu uns, dü (a) Bue (Suhn) Gottes? Bisch dü herkumme, (b) (c) uns z quäle, bvor s Ziit isch? 8,30 S war aba wiet vu nene ä großi Herde Säu uf dr Weid . 8,31 Do bitte nen di bese Geischta un hän gsait: Willsch dü uns üstriebe, so loß uns in de Herde Säu fahre. 8,32 Un na (er) het gsait: Fahre üs! Do fahre sie üs un fahre in de Säu. Un lueg (gib obacht), di ganz Herde schtürmt d Schtich abe in d See, un sie vusuffe im Wassa. 8,33 Un de Säuehirte haue ab un gehn hi in d Schtadt un vuzehle des allene un we`s d Besessene ergange isch. 8,34 Un lueg (gib obacht), do goht di ganz Schtadt üsä Jesus entgege. Un als sie nen sähn, bitte sie nen, daß sa (er) ihri Gegend vulosst.S 9. KapitelD Heilig vumä Glähmte(Mk 2,1-12; Lk 5,17-26)9,1 Do schtiegt da (er) in ä Boot un fahrt dure un kummt in (a) sini Schtadt. 9,2 Un lueg (gib obacht), do bringe sie zue nem ä Glähmte, der lit uf fem Bett. Als drno Jesus ihr Glaube gsäh het, het da (er) gsait zue däm Glähmte: Derfsch gedrooscht si (syg gedrooscht), Bue (Suhn), (a) (b) wel dini Sinde sin da vuge. 9,3 Un lueg (gib obacht), ä baar unda d Schriftglehrte sage bi sich selba: (a) Der läschtert Gott. 9,4 Als aba Jesus (a) ihr denke gsäh het, het da (er) gsait: Wurum denke ihr so Beses in äirem Herz? 9,5 Was isch denn lichta, z sage: Dir sin dini Sinde vuge, odr z sage: Schtand uf un gang umä? 9,6 Dmit ihr aba wißt, daß (a) dr Menschebue Vollmacht het, uf Erde d Sinde z vuge - het da (er) gsait zue däm Glähmte: Schtand uf, heb di Bett uf un gang heim! 9,7 Un na (er) schtod uf un goht heim. 9,8 Als des Volk des gsäh het, firchte sie sich un priese Gott, der solchi Macht d Mensche ge het.D Berufig vum Matthäus(Mk 2,13-17; Lk 5,27-32)9,9 Un als Jesus vu dert wäggoht, sieht da (er) ä Mensch am Zoll hocke, der heißt (a) Matthäus; un na (er) het zue nem gsait: Folg ma (mir) nohch! Un na (er) schtod uf un goht mit nem. 9,10 Un s isch gschehe (bassiert), als sa(er) z Disch hockt im Huus, lueg (gib obacht), do kumme vieli Zöllna un Sinda un hocke z Disch mit Jesus un sinene Jinger. 9,11 Als des d Pharisäer sähn, sage sie zue sinene Jinger: Wurum ißt äicha Meischta mit d Zöllna un Sinda? 9,12 Als des Jesus ghärt het, het da (er) gsait: Di Schtarke bruuche d Dokta nit, sundern di Kranke. (a) 9,13 Gehn aba hi un lernt, was des heißt (Hosea 6,6): (a) (b) "I (Ich) ha Wohlgfalle a Barmherzigkeit un nit am Opfa." (c) I (Ich) bi kumme, d Sinda [zuer Buße] z ruefä un nit di Grechte.D Frog nohch rem Faschte(Mk 2,18-22; Lk 5,33-38)9,14 Do kumme d Jinger vum Johannes zue nem un hän gsait: Wurum (a) faschte mir un d Pharisäer so viel, un dini Jinger faschte nit? 9,15 Jesus git ne zantwort: We kenne d Hochziitsgäscht Leid ha, solang dr (a) Bräutigam bi nene isch? S wird aba de Ziit kumme, daß dr Bräutigam vu nene gnumme wird; dann (dnoh) wäre sie faschte. 9,16 Nemad flickt ä altes Kleid mit nem näji(naii) Lappe; denn dr Lappe rißt doch wida vum Häß(Kleid) ab, un dr Riß wird ärga. (a) 9,17 Ma fillt au nit näji(naii) Wi in alti Schliich; sunscht vurieße d Schliich, un dr Wi wird vuschittet, un d Schliich vuderbe. Sundern ma fillt näji(naii) Wi in näji(naii) Schliich, so bliebe beidi mitänanda ganz.S bluetflissige Wieb un d Uferweckig vu d Dochta vum Jairus(Mk 5,21-43; Lk 8,40-56)9,18 Als sa(er) so mit ne schwätzt, lueg (gib obacht), do kummt eina vu d Vorschteha vu d Gmeinde, flegt vor nem ane un het gsait: Mini Dochta isch ebe gschtorbe, aba kumm un lege di Hand uf sie, so wird sie lebändig. 9,19 Un Jesus schtod uf un goht mit nem un sini Jinger.9,20 Un lueg (gib obacht), ä Wieb, des sit zwöelf Johr d Bluetfluß het, kummt vu hinte a nen rah un brihrt d Saum vu sinem Gwand (Häß). 9,21 Denn sie het gsait bi sich selbscht: Kennt i (ich) nur (a) si Gwand (Häß) berihre, so wär i (ich) gsund 9,22 Do drillt sich Jesus um un het sie gsäh un het gsait: Derfsch gedrooscht si (syg gedrooscht), Dochta, di Glaube het dir ghulfe. Un des Wieb isch gsund gsi zue dselbe Schtund. 9,23 Un als sa(er) in des Huus vum Vorschteha kummt un gsäh het d Flöteschpiela un des Gwimmel vu Lit, 9,24 het da (er) gsait: Gehn üsä! denn (a) des Maidle isch nit tot, sundern s schloft. Un sie lache nen üs. 9,25 Als aba d Lit nüstriebe ware, goht da (er) inä un packt sie bi d Hand. Do schtod des Maidle uf. 9,26 Un si Ruef hallt durch des ganze Land. Jesus macht zwei Blindi gsund9,27 Un als Jesus vu dert widagoht, folge nem zwei Blindi, de brellä: He, dü Bue (Suhn) David, erbarm dich (di) unsa! 9,28 Un als sa heimkummt, kumme di Blindä zue nem. Un Jesus het zue nene gsait: (a) Glaube ihr, daß i (ich) des doe ka? Do sage sie zue nem: Ja, Herr. 9,29 Do brihrt da (er) ihri Auge un sait: Äich (a) gschiht nohch äirem Glaube! 9,30 Un ihri Auge wäre ufdoe. Un Jesus drohte ne un sait: (a) Luege zue, daß ses nemads erfahrt! 9,31 Aba sie gehn üsä un vubreite de Gschichte vu nem in däm ganze Land.
Jesus macht ä Ma fräi, der wo bsesse un schtumm isch9,32 Als de drno nüsgange ware, lueg (gib obacht), do bringe sie zue nem ä Mensch, der war schtumm un bsesse. 9,33 Als aba dr bese Geischt üstriebe war, schwätzt d Schtumme. Un s Volk vuwundret sich un het gsait: So ebis isch noh ne in Israel gsähne wore. 9,34 Aba d Pharisäer hän gsait: Na (Er) tribt di bese Geischta üs durch ihr Obaschte. (a)Däm Volk wird Erbarme zdeil(Mk 6,34; Lk 10,2)9,35 Un Jesus goht ringsum in alli Schtädt un Derfa (Käffa), lehrt in ihre Synagoge (Gotteshiisa) un predigt s Evangelium vum Rich un heilt alli Krankete un alli Gebreche. 9,36 Un als sa(er) s Volk gsäh het, beduurt (jammat)`s nen; denn sie ware vuschmachtet un (a) (b) vuschtreit we Schof, de kei Schäfa (Hirte) hän. (c) 9,37 Do sait da (er) zue sinene Jinger: D Ernte isch groß, aba wenig sin Arbeita. 9,38 Drum bitte d Herr vu d Ernte, daß sa Arbeita in sini Ernte schickt. (a)S 10. KapitelD Berufig vu d Zwöelf(Mk 6,7; 3,13-19; Lk 9,1; 6,12-16)10,1 Un na (er) reft sini zwöelf Jinger zue sich un git ne Macht iba di schlechte Geischta, daß sie`s üstribe un heile alli Krankete un alli Gebreche. 10,2 (a) (b) (c) D Näme aba vu d zwöelf Aposchtel sin de: zerscht Simon, gnennt Petrus, un Andreas, si Brueda; Jakobus, d Bue (Suhn) vum Zebedäus, un Johannes, si Brueda; 10,3 Philippus un Bartholomäus; Thomas un Matthäus, dr Zöllna; Jakobus, d Bue (Suhn) vum Alphäus, un Thaddäus; 10,4 Simon Kananäus un Judas Iskariot, der nen vurote het.D Üssendig vu d Zwöelf(Mk 6,7-13; Lk 9,2-6)10,5 De Zwöelf schickt Jesus üs, bifehlt tene un het gsait: Gehn nit d Wäg zue d Heide un ziehe in kei Schtadt vu d Samarita, 10,6 sundern gehn hi zue d vulorene Schof üs sem Huus Israel. (a) (b) 10,7 (a) Gehn aba un predige un sage: (b) Des Himmelrich isch nooch herkumme. 10,8 Macht Kranki gsund, weckt Doti uf, macht Üssätzigi sufa, (a) triebä besi Geischta üs. Umsunscht hän ihr's gregt, umsunscht gän`s au. 10,9 Ihr sollt (a) nit Gold noh Silba noh Kupfa in äirem Girtel ha, 10,10 au kei Däsche, au nit zwei Hembte, keini Schoeh, au kei Schtäckä. Denn (a) (b) (c) ä Arbeita isch si Ässä wert. 10,11 Wenn ihr aba in ä Schtadt odr ä Dorf (Kaff) gehn, do froge nohch, ob öbber (ebber) drin isch, der`s wert isch; un bi däm bliebe, bis sa widagehn. 10,12 Wenn ihr aba in ä Huus gehn, so greßt`s; 10,13 un wenn`s des Huus wert isch, wird äicha Friide uf sie kumme. Isch`s aba nit wert, so wird sich äicha Friide wida zue äich wende. 10,14 Un wenn äich öbber (ebber) nit ufnihmt un äiri Wort nit härä wird, so gehn üsä üs däm Huus odr dr Schtadt un (a) schittle d Schtaub vu äire Feß. 10,15 Gwiß, i (ich) sag äich: Däm Land vu d (a) Sodomer un Gomorrer wird`s bessa ergoh am Dag vum Gricht als däre Schtadt.Vufolgig(Mk 13,9-13; Lk 21,12-17)10,16 (a) Lueg (gib obacht), i (ich) schick äich we Schof midde unda d Wöelf. Drum (b) (c) sin schlau we d Schlange un ohni Falsch we ä Duebe. 10,17 Hete äich aba vor d Mensche; denn (a) (b) sie wäre äich d Grichte ibaantworte un wäre äich üsbeitsche in ihre Synagoge (Gotteshiisa). 10,18 Un ma wird äich vor Schtadthaltr un Kenig fihre wägä mir, (a) (b) däne un d Heide zuem Ziignis (Züügnis). 10,19 Wenn sie äich drno ibaantworte wäre, so sorge nit, we odr was sa schwätze solle; denn`s soll äich zue däre Schtund ge wäre, was sa schwätze solle. (a) (b) (c) 10,20 Denn nit ihr sin`s, de do schwätze, sundern (a) vum Vada (Babbe) d Geischt isch`s, der durch äich schwätzt. 10,21 S wird aba ä Brueda d andre däm Tod priesge un d Vada (Babbe) d Bue (Suhn), un d Kinda wäre sich gege ihri Eltere schtelle un wäre sie umbringe helfe. (a) 10,22 Un ihr wäre ghaßt wäre vu jedäm wägä minem Name. Wer aba (a) bis a`s End vuharrt, der wird selig wäre. (b) 10,23 (a) Wenn sie äich aba in einare Schtadt jage, so haue ab in ä anderi. Gwiß, i (ich) sag äich: (b) Ihr sin mit d Schtädt Israels nit z End, bis dr Menschebue kummt. 10,24 Dr Jinger schtoht nit iba sinem Meischta un dr Knecht nit iba sinem Herr. (a) (b) 10,25 S isch fir d Jinger gnoe, daß sa (er) isch we si Meischta un d Knecht we si Herr. Hän sie (a) d Huusherr Beelzebul gnennt, weviel me wäre sie sini Huusgnosse so nenne! 10,26 Drum firchtet äich nit vor ne.Menschefurcht un Gottesfurcht(Lk 12,2-9)S isch nigs vuborge, was nit ufdeckt wird, un nigs geheim, was ma nit wisse wird. (a) (b) 10,27 Was i (ich) äich sag im Dunkle, des schwätzt im Lecht; un was äich gsait wird in`s Ohr, des predigt uf d Dächa. 10,28 Un firchte äich nit vor däne, de d Lyb (Ranze) umbringe, doch d Seele nit umbringe kenne; (a) (b) firchtet äich aba viel me vor däm, der Lyb (Ranze) un Seele vuderbe ka in dr Hell. 10,29 Kauft ma nit zwei Schpatze fir ä Grosche? Trozdäm flegt keina vu nene uf d Bode ohni äira Vada (Babbe). 10,30 Etze aba sin au äiri Hoor uf fem Schädel alli zehlt. (a) 10,31 Drum firchte äich nit; ihr sin bessa als vieli Schpatze. (a) 10,32 Wer drno mich(mi) bekannt macht vor d Lit, den will i (ich) au bekannt mache vor minem himmlische Vada (Babbe). (a) 10,33 Wer mich(mi) aba vuliignet vor d Lit, den will i (ich) au vuliigne vor minem himmlische Vada (Babbe). (a) (b) (c)Bedingige, um mit Jesus z läbä(Lk 12,51-53; 14,26-27; 17,33)10,34 (a) (b) Ihr sollt nit meine, daß i (ich) kumme bi, Friide z bringe uf d Erde. I (Ich) bi nit kumme, Friide z bringe, sundern s Schwert. 10,35 Denn i (ich) bi kumme, d Mensche z entzweie mit sinem Vada (Babbe) un Dochta mit ihra Muetter un d Schwiegadochta mit ihra Schwiegamuetter. 10,36 Un des Mensche Feinde (Gegna) wäre sini eigene Huusgnosse si. 10,37 Wer Vada (Babbe) odr Muetter me liebt (leb het) als mich(mi), der isch (myna) nit wert; un wer Bue (Suhn) odr Dochta me liebt (leb het) als mich(mi), der isch (myna) nit wert. (a) (b) (c) 10,38 Un wer nit si Kriiz uf sich nimmt un goht ma (mir) nohch, der isch (myna) nit wert. (a) 10,39 Wer si Läbä findet, der wird's vuliere; un wer si Läbä vuliert wägä mir, der wird's finde. (a) (b)Ufnähme um Jesus wille(Lk 10,16; Mk 9,41)10,40 Wer äich ufnimmt, der nimmt mich(mi) uf; un wer mich(mi) ufnimmt, der nimmt den uf, der mich(mi) gschickt het. (a) (b) (c) 10,41 Wer ä Prophet ufnimmt, wel`s ä Prophet isch, der wird d Lohn vumä Prophet gregä. (a) Wer ä Grechte ufnimmt, wel s ä Grechte isch, der wird d Lohn vumä Grechte gregä. 10,42 Un wer einem vu d Gringe au nur ei Becha kaltes Wassa z trinke git, wel`s ä Jinger isch, gwiß i (ich) sag äich: s wird nem nit unvugolde bliebe. (a) (b) |
S 11. Kapitel11,1 Un s isch gschehe (bassiert), als Jesus mit d Gebote a sini zwöelf Jinger fertig war, daß sa (er) vu dert widagoht, um in ihre Schtädt z lehre un predige.D Frog vum Johannes(Lk 7,18-23)11,2 Als aba Johannes im (a) Gfängnis (Loch) vu d Werke Chrischti ghärt het, schickt da (er) sini Jinger 11,3 un losst froge: (a) (b) Bisch dü`s, der do kumme soll, odr solle ma (mir) uf ä andere warte? 11,4 Jesus git zantwort un het zue nene gsait: Gehn hi un sage Johannes des, was ihr ghärt un gsähne hän: 11,5 Blindi luege wida un Lahmi gehn, Üssätzige wäre sufa un Daubi härä, Doti schtehn uf, un Arme wird`s Evangelium predigt; (a) (b) 11,6 un selig isch, wer sich nit a ma (mir) ärgert. (a) (b)Jesu Ziignis (Züügnis) iba d Täufa(Däufa)(Lk 7,24-35)11,7 Als sie fortgange sin, fangt Jesus a, zue d Lit iba Johannes z schwätze: Was sin ihr (a) nüsgange in d Wüschte z säh? Wellet da ä Rohr säh, des dr Wind hi un her weht? 11,8 Odr was sin ihr nüsgange z säh? Wellet da ä Mensch in schene Kleida säh? lueg (gib obacht), de de scheni Kleida hän, sin in d Hiisa vu d Kenig. 11,9 Odr was sin ihr nüsgange z säh? Wellet da ä (a) (b) Prophet säh? Nur, i (ich) sag äich: er isch me als ä Prophet. 11,10 Des ischa, vum däm gschribe schtoht (Maleachi 3,1): "Lueg, i (ich) schick mi Laufbursch(Bote) vor da her, der di Wäg vor dir mache soll."11,11 Gwiß, i (ich) sag äich: Unda alle, däne de vu me Wieb gibore sin, isch keina ufträte, der greßa isch als Johannes dr Täufa(Däufa); (a) der aba isch dr Klienschte im Himmelrich, s isch keina greßa als sa(er). 11,12 Aba vu d Däg Johannes a vum Täufa(Däufa) bis hiit liedet s Himmelrich Gwalt, un di Gwalttätige riße`s a sich. (a) 11,13 Denn alli Prophete un s Gsetz hän gweissagt (vorusgsait) bis hi zue Johannes; 11,14 un wenn ihr's annehme wen: er isch (a) (b) Elia, der do kumme soll. 11,15 Wer Ohre het, der soll härä! 11,16 Mit wäm soll i (ich) aba des Gschlecht vuglichä? S glicht d Kinda, de uf fem Markt hocke un ruefä d andere zue: 11,17 Mir hän äich ufgschpielt, un ihr wen nit tanze; ma (mir) hän drürigi Leda gsunge, un ihr wellet nit hiile. (a) 11,18 Johannes isch kumme, (a) ißt nit un trinkt nit; so sage sie: Na (Er) isch bsesse. 11,19 Dr Menschebue isch kumme, (a) (b) ißt un trinkt; so sage sie: lueg (gib obacht), was isch der Mensch fir ä Frässa un Wisüfa, ä Fründ (Freund) dr Zöllna un Sinda! Un doch isch d (c) (d) Gschytheit grecht bfunde wore üs ihre Werke. Jesu Weheruef iba galiläischi Schtädt(Lk 10,13-15)11,20 Do fangt da (er) a, de Schtädt z schelte, in däne di meischte vu sinene Tate gschehe (bassiert) ware; denn sie hän nit Buße doe: 11,21 Wehe dir, Chorazin! Mai dir, Betsaida! Wäre solchi Tate in Tyrus un Sidon gschehe (bassiert), we sie bi äich gschehe (bassiert) sin, sie hättä längscht (a) in Sack un Asche Buße doe. 11,22 Doch i (ich) sag äich: S wird Tyrus un Sidon bessa ergoh am Dag vum Gricht als äich. 11,23 Un dü, (a) (b) (c) Kapernaum, wirsch dü (d) bis zuem Himmel ghobe wäre? Dü wirsch bis in d Hell nabgschtoße wäre. Denn wenn in Sodom de Tate gschehe (bassiert) wäre, de in dir gschehe (bassiert) sin, s schtünd noh hiit. 11,24 Doch i (ich) sag äich: S wird däm Land dr Sodomer bessa ergoh am Dag vum Gricht als dir. (a)Jesus lobt d Vada im Himmel(Lk 10,21-22)11,25 (a) (b) (c) Zue därä Ziit fangt Jesus a un het gsait: I (Ich) pries(lobe) di, Vada (Babbe), Herr vum Himmel un dr Erde, wel dü des d Schlaue vuborge hesch un hesch`s d Unmindige zeigt (offenbart). (d) 11,26 Gel, Vada (Babbe); denn so het`s dir gfalle. 11,27 Alles isch ma (mir) ibage vu minem Vada (Babbe); un nemads kennt d Bue (Suhn) als nur dr Vada (Babbe); un nemads kennt d Vada (Babbe) als nur d Bue (Suhn) un wäm`s d Bue (Suhn) zeige (offenbare) will.
Jeda isch iglade11,28 Kumme her zue ma (mir), alli, de ihr mühselig un blade sin; i (ich) will äich erquicke. (a) (b) (c) 11,29 Nähme uf äich mi Joch un lerne vu ma (mir); denn i (ich) bi sanftmuetig un vu Herze demuetig; so den ihr (a) (b) Rueh finde fir äiri Seele. 11,30 Denn mi Joch isch sanft, un mi Lascht isch liecht. (a) (b) |
S 12. KapitelS Ähreerne am Sabbat(Mk 2,23-28; Lk 6,1-5)12,1 Zue der Ziit goht Jesus durch ä Kornfeld am Sabbat; un sini Jinger ware hungrig un fange a, (a) Ähre abzrieße un z ässä. 12,2 Als des d Pharisäer sähn, sage sie zue nem: lueg (gib obacht), dini Jinger den, (a) was am Sabbat nit recht isch. 12,3 (a) Na (Er) aba het zue nene gsait: Hän ihr nit gläse, was David doe het, als sa un de bi nem ware hunga ka hän? 12,4 we na (er) in des Zelt (Gotteshuus) goht un ißt de Schaubrot, de doch nit er noh de bi nem ware, ässä dürfe, sundern (a) ällei d Prieschta (Pfarra)? 12,5 Odr hän ihr nit gläse im Gsetz, we d Prieschta (Pfarra) am Sabbat im Tempel d Sabbat breche un sin doch ohni Schuld? 12,6 I (Ich) sag äich aba: Do isch Größares als dr Tempel. 12,7 Wenn ihr aba wüßtet, was des heißt (Hosea 6,6): (a) "I (Ich) ha Wohlgfalle a Barmherzigkeit un nit am Opfa", dann (dnoh) hätte ihr de Unschuldige nit vudammt. 12,8 Dr Menschebue isch d Herr iba d Sabbat.D Heilig vumä Ma am Sabbat(Mk 3,1-6; Lk 6,6-11)12,9 Un na (er) goht vu dert wida un kummt in ihri Synagoge(Gotteshiisa). 12,10 Un lueg (gib obacht), do war ä Mensch, der het ä vudorrti Hand. Un sie froge nen un hän gsait: Isch's recht, am Sabbat z heile?, dmit sie nen vuklage kennte. 12,11 Aba na (er) het zue nene gsait: Wer isch unda äich, der si einziges Schof, wenn`s nem am Sabbat in ä Gruebe flegt, nit packt un nem rushilft? 12,12 Weviel me isch drno ä Mensch als ä Schof! Drum darf ma am Sabbat Guetes doe. 12,13 Do het da (er) gsait zue däm Mensch: Schtreck di Hand üs! Un na (er) schtreckt sie üs; un sie isch nem wida gsund wore we di anda. 12,14 Do gehn d Pharisäer üsä un halte Rot iba nen, we sie nen umbringe. (a)Dr Gottesknecht(Mk 3,7-12; Lk 6,17-19)12,15 Aba als Jesus des erfahrt(gwahr nimmt), vuschwindet da (er) vu dert. Un ä großi Schar Lit goht mit nem, un na (er) heilt sie alli 12,16 un bifehlt däne, daß sie nen nit bekannt mache solle, (a) 12,17 dmit itreffe doet, was gsait isch durch d Prophet Jesaja, der do sait (Jesaja 42,1-4): "12,18 lueg (gib obacht), (a) des isch mi Knecht, den i (ich) üsgwählt ha, un mi Gliebte, (b) a däm mi Seele Wohlgfalle het; i (ich) will mi Geischt uf nen lege, un na (er) soll d Heide s Recht vuzele. 12,19 Na (Er) wird nit schtritte noh brellä, un ma wird sini Schtimm nit härä uf d Gasse; 12,20 s knickte Rohr wird da (er) nit vubreche, un d glimmende Docht wird da (er) nit üslesche, bis sa(er) s Recht nüsfihrt zuem Sieg; 12,21 un d Heide wäre uf si Name hoffe."Jesu Macht iba di bese Geischta(Mk 3,22-27; Lk 11,14-23)12,22 Do isch ä Besessene zue Jesus brocht wore, der war blind un schtumm; un na (er) heilt nen, so daß d Schtumme schwätzt un wida gsäh het. 12,23 Un alli Lit schtaune un hän gfrogt: Isch der nit (a) (b) David`s Bue (Suhn)? 12,24 Aba als d Pharisäer des ghärt hän, sage sie: (a) Na (Er) tribt di bese Geischta nit andascht üs als durch Beelzebul, ihr Obaschte. 12,25 Jesus erkennt aba ihr denke un het zue nene gsait: Jedes Rich, des mit sich selbscht ueis isch, wird vuwüschtet; un jedi Schtadt odr jedes Huus, des mit sich selbscht ueis isch, ka nit bschtoh. 12,26 Wenn drno dr Sadan d Sadan üstreibt, so mueß sa (er) mit sich selbscht ueis si; we ka dann (dnoh) si Rich bschtoh? 12,27 Wenn i (ich) aba di bese Geischta durch Beelzebul üstrib, durch wen triebä äiri Buebä (Sühn) sie üs? Drum wäre sie äiri Richta si. 12,28 Wenn i (ich) aba (a) di bese Geischta durch d Geischt Gottes üstrib, so isch jo s Rich Gottes zue äich kumme. 12,29 Odr we ka öbber (ebber) in`s Huus vumä Schtarke indringe un nem sini Sache schtähle, wenn na (er) nit zvor d Schtarke fesselt? Erst dann (dnoh) ka na (er) si Huus üsraibere. (a) (b) 12,30 (a) Wer nit mit ma (mir) isch, der isch gege mich(mi); un wer nit mit ma (mir) sammlet, der vuschtreit.D Sinde gege d heilige Geischt(Mk 3,28-30; Lk 12,10; 6,43-45)12,31 Drum sag i (ich) äich: Alli Sinde un Läschterige wird d Mensche vuge; aba s Läschtere gege d Geischt wird nit vuge. (a) (b) (c) 12,32 Un (a) wer ebis schwätzt gege d Menschebue, däm wird`s vuge; aba wer ebis schwätzt gege d heilige Geischt, däm wird's nit vuge, nit in der noh in sella Welt.Vum Baum un sinene Fricht(Lk 6,43-45)12,33 Nähme a, ä Baum isch guet, so wird au sini Frucht guet si; odr nähmä a, ä Baum isch fuul, so wird au sini Frucht fuul si. Denn a dr Frucht kennet da d Baum. (a) 12,34 Ihr (a) Schlangebruet, we kennt ihr Guetes schwätze, de ihr bes sin? Mit was des Herz voll isch, vum däm lauft d Gosch iba. 12,35 Ä guete Mensch holt Guetes viiri üs däm guete Schatz vu sinem Herz; un ä bese Mensch holt Beses viiri üs sinem bese Schatz. 12,36 I (Ich) sag äich aba, daß d Mensche Antwort ge mehn am Dag vum Gricht iba jedes nigsnutzige Wort, des sie gsait hän. (a) (b) 12,37 Üs dinem Wort wirsch dü grecht bfunde wäre, un üs dinem Wort wirsch dü vudammt wäre.Des Zeiche vum Prophete Jona(Mk 8,11.12; Lk 11,16. 29-32)12,38 Do fange ä baar vu d Schriftglehrte un Pharisäer a un sage zue nem: Meischta, ma (mir) wen gern ä Zeiche vu dir säh. 12,39 Un na (er) git zantwort un het zue nene gsait: Ä beses un abtrinniges Gschlecht fordert ä Zeiche, aba s wird nem kei Zeiche ge wäre, s isch denn des Zeiche vum Prophet Jona. 12,40 Denn (a) we Jona dräi Däg un dräi Nächte im Ranze vum Fische war, so wird dr Menschebue dräi Däg un dräi Nächt (b) (c) im Schoß vu d Erde si. 12,41 De Lit vu Ninive wäre ufträte bim Jingschte Gricht mit däm Gschlecht un wäre`s vudamme; denn (a) sie hän Buße doe nohch dr Predigt vum Jona. Un lueg (gib obacht), do isch me als Jona. 12,42 D Kenigin vum Süde wird ufträte bim Jingschte Gricht mit däm Gschlecht un wird`s vudamme; denn (a) sie kummt vum End dr Erde, um Salomos Gschytheit z härä. Un lueg (gib obacht), do isch me als Salomo.D Ruckkehr vum bese Geischt(Lk 11,24-26)12,43 Wenn dr dräckige(bese) Geischt vu nem Mensche üsgfahre isch, so durchschtrieft da (er) dürri Schtätt, suecht Rueh un findet sie nit. 12,44 Dann (Dnoh) sait da (er): I (Ich) will wida zruckgo in mi Huus, üs däm i (ich) furtgange bi. Un wenn na (er) kummt, so findet da`s(er's) leer, gwischt un gschmickt(rüsbutzt). 12,45 Dann (Dnoh) goht da (er) hi un nimmt mit sich siebä andari Geischta, de besa sin als sa(er) selbscht; un wenn sie inekumme, huuse sie drin; un (a) s wird mit däm Mensch dnoh ärga, als ses dvor war. So wird's au däm bese Gschlecht ergoh.Jesus wahri Vuwandti(Mk 3,31-35; Lk 8,19-21)12,46 Als sa(er) noh zue d Lit schwätzt, lueg (gib obacht), do sin (a) sini Muetter un sini Breda druße gschtande, de wen mit nem schwätze. 12,47 Do het eina zue nem gsait: lueg (gib obacht), di Muetter un dini Breda schtehn druße un wen mit dir schwätze. 12,48 Na (Er) git zantwort aba un het gsait zue däm, der`s nem agsait het: Wer isch mini Muetter, un wer sin mini Breda? 12,49 Un na (er) schtreckt d Hand üs iba sini Jinger un het gsait: lueg (gib obacht) do, des isch mi Muetter, un des sin mi Breda! 12,50 Denn wer d Wille doet vu minem Vada (Babbe) im Himmel, (a) der isch ma (mir) Brueda un Schweschta un Muetter.S 13. KapitelVum Säma(Mk 4,1-9; Lk 8,4-8)13,1 A dämselbe Dag goht Jesus üs sem Huus un het sich anekockt a d See. 13,2 Un s vusammlet sich ä großi Schar Lit bi nem, so daß sa (er) in ä Boot schtiegt un sich anekockt het, un alli Lit schtehn am Ufa. 13,3 Un na (er) schwätzt viel zue nene in Glichnis un het gsait: luege (gän obacht), s goht ä Säma üs, z saje. 13,4 Un indäm ma (er) sajt, flegt ebis uf d Wäg; do kumme d Vegel un fräße's uf. 13,5 Ebis flegt uf felsige Bode, wo`s nit viel Erde het, un goht bald uf, wel`s kei defi Erde het. 13,6 Als aba d Sunne ufgoht, vuwelkt`s, un wel`s keini Wurzle het, vudorrt`s. 13,7 Ebis flegt unda de Dorne; un de Dorne wuchse nuf un erschtickte's. 13,8 Ebis flegt uf guetes Land un trait Frucht, ebis hundatfach, ebis sächzigfach, ebis driißigfach. 13,9 Wer Ohre het, der soll härä!D Zweck vu d Glichnisse(Mk 4,10-12; Lk 8,9.10)13,10 Un d Jinger schtehn zue nem hi un hän gsait: Wurum schwätzesch dü zue nene in Glichnis? 13,11 Na (Er) git zantwort un het zue nene gsait: (a) Äi (ich) isch's ge, d Gheimniss vum Himmelrich z vuschtoh, däne aba isch's nit ge. 13,12 Denn (a) wer do het, däm wird ge, daß sa (er) Massig(Fülli) het; wer aba nit het, däm wird au des gnumme, was sa(er) het. (b) (c) (d) 13,13 Drum (a) schwätz i (ich) zue nene in Glichnis. Denn (b) mit d Auge luege sie nit un mit d Ohre härä sie nit; un sie vuschtehn`s nit. 13,14 Un a nene wird d Weissagig Jesajas itreffe, de do sait (Jesaja 6,9.10): "Mit d Ohre den ihr härä un den`s nit vuschtoh; un mit d Auge den ihr luege un den`s nit erkenne. 13,15 Denn des Herz vu d Lit isch vuschtockt: ihri Ohre härä schwer, un ihri Auge sin zue, dmit sie nit öbbe mit d Auge luege un mit d Ohre härä un mit däm Herz vuschtehn un sich umkehre, un i (ich) ne hilf." 13,16 Aba selig sin äiri Auge, daß sie sähn, un äiri Ohre, daß sie härä. (a) 13,17 Gwiß, i (ich) sag äich: Vieli Prophete un Grechti hätte gern, agluegt, was ihr sähn, un hän's nit gsähne, un gern ghärt, was ihr härä, un hän's nit ghärt. (a)Was des Glichnis vum Säma bediitet(Mk 4,13-20; Lk 8,11-15)13,18 So härt drno ihr des Glichnis vum Säma: 13,19 Wenn öbber (ebber) des Wort vum Rich härt un nit vuschtoht, so kummt dr Bese un rißt wäg, was in si Herz gsajt isch; des isch der, bi däm uf d Wäg gsajt isch. 13,20 Bi däm aba uf felsigem Bode gsajt isch, des isch, der`s Wort härt un`s gli mit Fräid (Freud) ufnimmt; 13,21 aba na (er) het keini Wurzle in sich, sundern na (er) isch wettafelig(wettawendisch); wenn sich not odr Vufolgig hoch kumme um des Wortes wägä, so flegt da (er) gli ab. 13,22 Bi däm aba unda d Dorne gsajt isch, des isch, der`s Wort härt, un (a) (b) d Sorge vu d Welt un dr betrug vum Richtum erschticke s Wort, un na (er) het kei Frucht. 13,23 Bi däm aba uf guetes Land gsajt isch, des isch, der`s Wort härt un vuschtoht un dann (dnoh) au Frucht bringt; un eina trait hundatfach, dr andre sächzigfach, dr dritte driißigfach.Des Glichnis vum Unkrut unda däm Weize13,24 Na (Er) legt tene ä anderes Glichnis vor un het gsait: Des Himmelrich glicht nem Mensche, der guete Some uf si Acka sajt. 13,25 Als aba d Lit schlofe, kummt si Fäind un sajt Unkrut zwische d Weize un goht dvu. 13,26 Als drno d Some gwachse isch un Frucht bringt, do findet sich au des Unkrut. 13,27 Do schtehn d Knecht vor d Huusvada un hän gsait: Herr, hesch dü nit guete Some uf di Acka gsajt? Woher het da (er) denn des Unkrut? 13,28 Na (Er) het zue nene gsait: Des het ä Fäind doe. Do sage d Knecht: Willsch dü denn, daß ma (mir) higehn un`s üsjäte? 13,29 Na (Er) het gsait: Nei! dmit ihr nit au d Weize mit üsriße, wenn ihr`s Unkrut üsjätet. 13,30 Len beides mitänanda wachse bis zue d Ernt; un um d Ernteziit will i (ich) zue d Schnitter sage: Sammle zerscht s Unkrut un bindet`s in Bindle, dmit ma`s vubrenne ka; aba d Weize sammlet ma (mir) in mi Schichä. (a) (b) (c)Des Glichnis vum Senfkorn(Mk 4,30-32; Lk 13,18.19)13,31 Ä anderes Glichnis legt da (er) ne vor un het gsait: Des Himmelrich glicht nem Senfkorn, des ä Mensch nimmt un uf si Acka sajt; 13,32 des isch`s klienschte unda alle Somekerna; wenn`s aba gwachse isch, so isch`s greßa als alles andare Krut un (a) wird ä Baum, so daß d Vegel unda däm Himmel kumme un huuse in sinene Äscht.Des Glichnis vum Suurdeig(Lk 13,20-21)13,33 Ä anderes Glichnis het da (er) ne gsait: S Himmelrich glicht nem Suurdeig, den ä Wieb nimmt un unda ä halbe Zentna Mehl mengt, bis ses ganz durchgsäuert war. (a)
Was de Glichnisse bediite(Mk 4,33-34)13,34 Des alles schwätzt Jesus in Glichnis zue d Lit, un ohni Glichnis schwätzt da (er) nigs zue nene, (a) 13,35 dmit itreffe doet, was gsait isch durch d Prophet, der do sait (Psalm 78,2): "I (Ich) will mi Muul (Gosch) ufdoe in Glichnisse un will schwätze, was vuborge war vum Afang dr Welt a."Jesus erklärt des Glichnis vum Unkrut unda däm Weize13,36 Do losst Jesus d Lit go un kummt heim. Un sini Jinger schtehn zue nem un hän gsait: Sag uns des Glichnis vum Unkrut uf fem Acka. 13,37 Na (Er) git zantwort un het zue nene gsait: Dr Menschebue isch's, der d guete Some sajt. 13,38 Dr Acka isch d Welt. Dr guete Some sin d Kinda vum Rich. Des Unkrut sin de (a) Kinda vum Bese. 13,39 Dr Fäind, der`s Unkrut sajt, isch dr Deufel. D Ernte isch s End vu d Welt. D Schnitta sin d Engel. 13,40 Wenn ma drno des Unkrut üsjätet un mit Fiir vubrennt, so wird's au am End dr Welt go. 13,41 Dr Menschebue wird sini Engel schicke, un sie wäre sammle üs sinem Rich alles, was zuem Wäggoh vufihrt, un de do Unrecht den, (a) 13,42 un sie wäre in d Fiirofe gworfe; do wird Hiile un s Zähneklappere si. 13,43 Dann (Dnoh) wäre di Grechte (a) laichte we d Sunne im Vada (Babbe) sinem Rich. Wer Ohre het, der soll härä!Des Glichnis vum Schatz im Acka un des Glichnis vu nare koschtbare Perle13,44 Des Himmelrich glicht nem Schatz, vuborge im Acka, den ä Mensch findet un vuschteckt; un in sinere Fräid (Freud) goht da (er) hi un (a) (b) (c) vukauft alles, was sa het, un kauft d Acka.13,45 Ebeso glicht s Himmelrich nem Kaufma (Händla), der gueti Perle suecht, 13,46 un als sa(er) ä koschtbari Perle findet, goht da (er) hi un vukauft alles, was sa(er) het, un kauft sie. Des Glichnis vum Fischnetz13,47 Ebeso glicht`s Himmelrich nem Netz, des ins Meer gworfe wird un Fisch alla Art fangt. (a) 13,48 Wenn`s aba voll isch, ziehe sie`s üsä a`s Ufa, un den anesitzä un läse di guete in Töpf zsämme, aba di schlechte werfe sie wäg. 13,49 So wird`s au am End dr Welt go: d Engel wäre üsgoh un (a) di Bese vu d Grechte trenne 13,50 un wäre sie in d Fiirofe werfe; do wird Hiile un Zähneklappere si.Des Glichnis vu nem Huusvada, der wo üs sinem Schatz Näjes un Aldes rüsnimmt13,51 [Jesus sait zue nene:] Hän ihr des alles vuschtande? Sie sage: Jo. 13,52 Do het da (er) gsait: Drum glicht jeda Schriftglehrte, der ä Jinger vum Himmelrich wore isch, nem Huusvada, der üs sinem Schatz Näjes(Naies) un Altes vordoet.Jesus in Nazareth(Mk 6,1-6; Lk 4,16-30)13,53 Un s isch gschehe (bassiert), als Jesus de Glichnisse gmacht het, daß sa (er) dvugange isch 13,54 un kummt Heim (in si Vadaschtadt) un lehrt sie in ihra Synagoge (Gotteshuus), so daß sie sich erschrecke un froge: Woher het der solchi Gschytheit un solchi Tate? 13,55 Isch scha(er) nit d Bue (Suhn) vum Zimmama? Heißt nit si Muetter Maria? Un sini Breda Jakobus un Josef un Simon un Judas? 13,56 Un sini Schweschtare, sin sie nit alli bi uns? (a) (b) Woher kummt nem denn des alles? 13,57 Un sie ärgerte sich a nem. Jesus aba het zue nene gsait: (a) Ä Prophet gilt nirgends weniger als Dheim un in sinem Huus. 13,58 Un na (er) doet dert nit vieli Zeiche wägä ihrem Unglaube.S 14. KapitelDes End vu Johannes(Mk 6,14-29; Lk 3,19.20; 9,7-9)14,1 Zue der Ziit kummt d Kunde vu Jesus vor d Landesfirscht Herodes. 14,2 Un na (er) het gsait zue sinene Lit: Des isch Johannes dr Täufa(Däufa); na (er) isch vu d Dote ufgschtande, drum doet da (er) solchi Tate. 14,3 Denn Herodes het Johannes packt, gfesselt un (a) in`s Gfängnis (Loch) gworfe wägä dr Herodias, des Wieb vu sinem Brueda Philippus. 14,4 Denn Johannes het zue nem gsait: (a) S isch nit recht, daß dü sie hesch. 14,5 Un na (er) hät nen gern umbrocht, firchtet sich aba vor rem Volk; denn (a) sie hän nen fir ä Prophet ghalte.14,6 Als aba Herodes si Geburtsdag gfiirt het, do tanzt d Dochta vu d Herodias vor rene. Des het däm Herodes guet gfalle. 14,7 Dert het da (er) ihr mit nem Eid vuschproche, na (er) wott ihr ge, was sie fordare doet. 14,8 Un we sie zvor vu ihra Muetter agschtiftet war, het sie gsait: Gib ma (mir) do uf einare Schale d Schädel vum Johannes däm Täufa(Däufa)! 14,9 Un dr Kenig isch truurig gsi; doch wägä däm Eid un däne, de mit nem z Disch ghockt sin, bifihlt da (er), ihr`s z ge, 14,10 un schickt hi un hän d Johannes im Gfängnis (Loch) köpft. 14,11 Un si Schädel isch ritrage wore uf einare Schale un däm Maidle ge wore; un sie bringts ihra Muetter. 14,12 Do kumme sini Jinger un nähmä si Lyche un bigrabe nen; un sie kumme un vuzehle des Jesus. Fünfduusig Ässä(Mk 6,31-44; Lk 9,10-17; Joh 6,1-13)14,13 Als des Jesus ghärt het, fahrt da (er) vu dert wäg in nem Boot a nä insami Gegend ällei. Un als d Lit des ghärt hän, gehn sie zue nem z Fueß üs d Schtädt. 14,14 Un Jesus schtiegt üs un als sa sie gsäh het de großi Schar Lit; do jammerts nen, un na (er) heilt ihri Kranke. 14,15 Am Obend aba gehn sini Jinger zue nem un hän gsait: De Gegend isch wescht(oed), un d Nacht bricht ri; loß d Lit go, dmit sie in de Derfa (Käffa) go kenne un sich z ässä kaufe. 14,16 Aba Jesus het zue nene gsait: S isch nit nedig, daß sie fortgehn; gän ihr ne z ässä. 14,17 Sie sage zue nem: Mir hän doch nigs als fünf Brot un zwei Fisch. 14,18 Un na (er) het gsait: Hole sie ma (mir) her! 14,19 Un na (er) losst de Lit sich uf`s Gras sitze un nimmt de fünf Brot un de zwei Fisch, luegt ufe zuem Himmel, dankt un bricht's un git de Brot d Jinger, un de Jinger gän sie d Lit. 14,20 Un sie ässä alli un wäre satt un sammle uf, was an(a) Brocke ibrigbliebt, zwöelf Kerb voll. (a) 14,21 De aba gässä hän, ware öbbe fünfduusig Ma, ohni Wieba un Kinda.Jesus un d sinkende Petrus uf fem See(Mk 6,45-56; Joh 6,15-21)14,22 Un drno trieb Jesus sini Jinger, in`s Boot z schtiege un vor nem durezfahre, bis sa(er) de Lit go lo het. 14,23 Un als sa(er) des Volk het go losse, (a) (b) schtiegt da (er) ällei uf ä Berg, um z bäte. Un am Obend war ra (er) dert ällei. 14,24 Un des Boot war scho wiet vum Land wäg un kummt in Not durch d Wellä; denn dr Wind schtod ne entgege. 14,25 Aba in d vierte Nachtwach kummt Jesus zue nene un goht uf fem See. 14,26 Un als nen d Jinger sähn uf fem See go, vuschrekä sie un ruefe: (a) S isch ä Gschpenscht! un brellä vor Angscht. 14,27 Aba gli druf schwätzt Jesus mit ne un het gsait: Sin getroscht, i (ich) bi's; firchte äich nit! 14,28 Petrus aba git zantwort un het gsait: Herr, bisch dü`s, so bfehl ma (mir), zue da z kumme uf fem Wassa. 14,29 Un na (er) het gsait: Kumm her! Un Petrus schtiegt üs däm Boot un goht uf fem Wassa un kummt uf Jesus zue. 14,30 Als sa(er) aba d schtarke Wind gsäh het, vuschreckt da (er) un fangt a z sinke un brellt: Herr, hilf ma! 14,31 Jesus aba schtreckt gli druf d Hand üs un packt nen un het zue nem gsait: Dü Kleigläubige, wurum hesch dü zwiefelt? 14,32 Un sie schtiege ins Boot, un dr Wind legt sich. 14,33 De aba im Boot ware, flege vor rem ane un hän gsait: (a) (b) Dü bisch wirklich Gottes Bue (Suhn)!Kranki in Genezareth(Mk 6,53-56)14,34 Un sie fahre dure un kumme ans Land in Genezareth. 14,35 Un als d Lit a däm Platz Jesus erkenne, schickte sie d Botschaft ringsum in des ganze Land un bringe alli Kranke zue nem 14,36 un bitte nen, daß sie nur (a) (b) d Säum vu sinem Gwand (Häß) berihre derfte. Un alli, de nen berihrt hän, wäre gsundS 15. KapitelD Pharisäer un Schriftglehrti welle mit Jesus dischgeriere(Mk 7,1-13)15,1 Do kumme zue Jesus Pharisäer un Schriftglehrti üs Jerusalem un hän gsait: 15,2 Wurum ibaträte dini Jinger d Satzige vu d Älteschte? Denn sie (a) wäsche ihri Händ (Pfode) nit, wenn sie Brot ässä. 15,3 Er git zantwort un het zue nene gsait: Wurum ibaträte denn ihr Gottes Gebot wägä äirä Satzige ? 15,4 Denn Gott het bifohle (2. Moses 20,12; 21,17): "Due sollsch Vada (Babbe) un Muetter ehre; wer aba Vada (Babbe) un Muetter fluecht, der soll schterbe." 15,5 Aba ihr lehrt: Wer zuem Vada (Babbe) odr Muetter sait: Ä Opfagabe soll`s si, was dir vu ma (mir) zueschtoht, 15,6 der bruucht si Vada (Babbe) [odr si Muetter] nit z ehre. Dmit hän ihr Gottes Gebot ufghobe wägä äirä Satzige. 15,7 Ihr Heuchla, we fäin het Jesaja vu äich gweissagt (vorusgsait) un gschwätzt (Jesaja 29,13): "15,8 Des Volk [nooht sich zue mir mit sinem Muul un] ehrt mi mit sinene Lippe, aba ihr Herz isch wiet wäg vu mir; 15,9 vugeblich dene sie mir, wel sie lehre solchi Lehre, de nigs als Menschegebote sin."
Was rein (sufa) un was unrein (dreckig) isch (Mk 7,14-21)(Mk 7,14-21)15,10 Un na (er) reft d Lit zue sich un het zue nene gsait: Härä zue un begriefes: 15,11 (a) (b) (c) Was zuem Muul (zue d Gosch) inegoht, des macht d Mensch nit dreckig; sundern was üs sem Muul (d Gosche) ruskummt, des macht d Mensch dreckig. 15,12 Do schtehn sini Jinger zue nem un froge: Weisch dü au, daß d Pharisäer a däm Wort Aschtoß nähmä, als sie`s ghärt hän? 15,13 Aba na (er) git zantwort un het gsait: Alli Pflanze, de mi himmlische Vada (Babbe) nit abäut het, de wäre üsgrisse. (a) 15,14 Len sie, sie sin (a) (b) (c) blindi Blindifihrer! Wenn aba ä Blindä d andere fihrt, so flege sie beide in d Gruebe. 15,15 Do git Petrus zantwort un het zue nem gsait: Sag uns des Glichnis! 15,16 Un Jesus het zue nene gsait: Sin denn au ihr noh imma unvuschtändig? 15,17 Merkt ihr nit, daß alles, was zuem Muul (zue d Gosch) inegoht, des goht in d Ranze un wird dnoh in d Gruebe üsgleert? 15,18 Was aba üs sem Muul (d Gosch) ruskummt, des kummt üs sem Herz, un des macht d Mensch dreckig. 15,19 Denn (a) üs sem Herz kummt beses Denke, Mord, Eebruch, Unzucht, Debschtahl, falsches Ziignis (Züügnis), Läschtere. 15,20 Des sin de Sach, de d Mensch dreckig mache. Aba mit ungwäschene Händ (Pfode) ässä, macht d Mensch nit dreckig.Ä kanaanäisches Wieb(Mk 7,24-30)15,21 Un Jesus goht wäg vu dert un zeht sich zruck in de Gegend vu Tyrus un Sidon. 15,22 Un lueg (gib obacht), ä kanaanäische Wieb kummt üs däm Biet (Gäu, Gau) un brellt: Ach Herr, dü Bue (Suhn) David, erbarm dich (di) mir! Mini Dochta wird vu nem bese Geischt sehr (sölli) plogt. 15,23 Un na (er) git tare(ihr) zantwort kei Wort. Do kumme sini Jinger zue nem, bitte nen un hän gsait: Loß sie doch go, denn sie brellt uns noh zämme. 15,24 Na (Er) git zantwort un het gsait: I (Ich) bi nur gschickt zue d vulorene Schof vum Huus Israel. (a) (b) 15,25 Sie aba kummt un flegt vor nem ane un het gsait: Herr, hilf ma (mir)! 15,26 Aba na (er) git zantwort un het gsait: S isch nit recht, daß ma d Kinda ihr Brot nihmt un wirft`s vor d Hund. 15,27 Sie het gsait: Ja, Herr; aba doch frässä d Hund vu d Brotsame, de vum Disch ihra Herre flege. 15,28 Do git Jesus antwort un het zue ihre gsait: Wieb, (a) di Glaube isch groß. Dir gschiht, we dü willsch! Un ihri Dochta isch gsund wore zue dselbe Schtund.Witari Wunda(Mk 7,31-37)15,29 Un Jesus goht vu dert wida un kummt a des Galiläische Meer un goht uf ä Berg un het sich anekockt. 15,30 Un s kummt ä großi Schar Lit zue nem; de hän bi sich Glähmti, Vukrippelti, Blindi, Schtummi un vieli anderi Kranki un lege sie Jesus vor de Feß, un na (er) heilt sie, 15,31 so daß sich d Lit vuwundrete, als sie sähn, daß di Schtumme schwätze, di Vukrippelte gsund wäre, di Glähmte gehn, di Blindä sähn; un sie priese d Gott Israels. (a)We Jesus 4000 Lit z ässä ge het(Mk 8,1-10)15,32 (a) Un Jesus reft sini Jinger zue sich un het gsait: Des Volk döt ma leid ; denn sie sin scho dräi Däg bi ma (mir) un hän nigs z ässä; un i (ich) will sie nit hungrig go lo, dmit sie nit vuschmachte uf fem Wäg. 15,33 Do sage sini Jinger zue nem: Woher solle ma (mir) soviel Brot nähmä in d Wüschte, um ä so großi Schar Lit satt ässä lo? 15,34 Un Jesus het zue nene gsait: We vieli Brot hän ihr? Sie antworte: Siebä un ä baar Fisch. 15,35 Un na (er) losst d Lit sich uf d Bode lagere 15,36 un nimmt de siebä Brot un de Fisch, dankt, bricht sie un git sie sinene Jinger, un d Jinger gän sie d Lit. 15,37 Un sie ässä alli un wäre satt; un sie sammle uf, weviel Brocke ibrigbliebe sin, siebä Kerb voll. 15,38 Un de gässä hän, ware vierduusig Männa, ohni Wieba un Kinda. 15,39 Un als sa(er) des Volk go losse het, schtiegt da (er) ins Boot un kummt in des Biet (Gäu, Gau) vu Magadan.S 16. KapitelD Pharisäer un Sadduzäer vulange ä Zeiche vu Jesus(Mk 8,11.12; Lk 12,54-56)16,1 Do schtehn d Pharisäer un Sadduzäer zue nem; de vusuechte nen un vulangte, das sie (a) ä Zeiche vum Himmel säh derfte. 16,2 Aba na (er) git zantwort un het gsait: Am Obend sage ihr: S wird ä schene Dag wäre, denn dr Himmel isch rot. 16,3 Un am Morge sage ihr: S wird hiit ä Unwetta kumme, denn dr Himmel isch rot un treb. [Ihr Heuchla!] Iba`s Üssäh vum Himmel kennt da urdeile; kennt ihr denn nit au iba de (a) Zeiche vu d Ziit urdeile? 16,4 Ä beses un abtrinniges Gschlecht fordert ä Zeiche; doch (a) soll nem kei Zeiche ge wäre, s isch denn des Zeiche vum Jona. Un na (er) het sie schtoh glo un goht dvu.Warnig vor dr Lehr vu d Pharisäer un Sadduzäer(Mk 8,14-21)16,5 Un als d Jinger ans andare Ufa kumme ware, hän sie vugässä, Brot mitzneh. 16,6 Jesus aba het zue nene gsait: (a) Luege zue un hete äich vor rem Suurdeig vu d Pharisäer un Sadduzäer! 16,7 Do denkte sie bi sich (selba) un hän gsait: Des wird's si, daß ma (mir) kei Brot mitgnumme hän. 16,8 Als des Jesus gmerkt het, het da (er) zue nene gsait: Ihr Kleigläubigi, was jommere ihr noh, daß ihr kei Brot hän? 16,9 Vuschtehn ihr noh nit? Denkt ihr nit a de (a) fünf Brot fir de fünfduusig un weviel Kerb voll ihr do ufgsammelt hän? 16,10 au nit a de (a) siebä Brot fir de vierduusig un weviel Kerb voll ihr do ufgsammelt hän? 16,11 Wieso vuschtehn ihr denn nit, daß i (ich) nit vum Brot des zue äich gsait ha? Hete äich vielme vor rem Suurdeig vu d Pharisäer un Sadduzäer! 16,12 Do vuschten sie, daß sa (er) nit gsait het, sie solle sich hete vor rem Suurdeig vum Brot, sundern vor dr Lehr vu d Pharisäer un Sadduzäer.D Petrus un d Vuheißig a nen(Mk 8,27-30; Lk 9,18-21)16,13 Do kummt Jesus in de Gegend vu Cäsarea Philippi un frogt sini Jinger un het gsait: Wer sage d Lit, daß dr Menschebue isch? 16,14 Sie hän gsait: Ä baar sage, dü bisch Johannes dr Täufa(Däufa), anderi, dü bisch (a) Elia, wida anderi, dü bisch Jeremia odr (b) eina vu d Prophete. 16,15 Na (Er) frogt sie: Was sage denn ihr, daß i (ich) bi? 16,16 Do git zantwort Simon Petrus un het gsait: (a) Dü bisch Chrischtus, vum lebändige Gott d Bue (Suhn)! 16,17 Un Jesus git zantwort un het zue nem gsait: Selig bisch dü, Simon, Jonas Bue (Suhn); (a) (b) denn Fleisch un Bluet hän dir des nit zeigt (offebart), sundern mi Vada (Babbe) im Himmel. 16,18 Un i (ich) sag dir au: Dü bisch Petrus, un uf den (dinem) (a) (b) Felse will i (ich) mi Gmeinde baue (bäue), un d Pforte vu d Hell solle sie nit ibawältige. 16,19 I (Ich) will dir d Schlissel vum Himmelrich ge: (a) alles, was dü uf d Erde binde wirsch, soll au im Himmel bunde si, un alles, was dü uf Erde lese wirsch, soll au im Himmel glest si. 16,20 Do bifehlt da (er) sinene Jinger, nemads z sage, daß sa (er) dr Chrischtus isch. (a)Di erschte Akündig vu Jesus Liede un Uferschtehig(Mk 8,31-33; Lk 9,22)16,21 Sit der Ziit fangt Jesus a, sinene Jinger z zeigä, we na (er) nohch Jerusalem go muess un viel liede muess vu d Älteschte un Hohenprieschta un Schriftglehrte un umbrocht wird un (a) (b) am dritte Dag ufschtoht. 16,22 Un Petrus nimmt nen uf d siete un fahrt nen a un het gsait: Gott bewahr di, Herr! Des gschehe (bassiert) dir nur nit! 16,23 Er aba drillt sich um un het gsait zue Petrus: Gang wäg vu mir, Sadan! Dü bisch mir ä Ärgernis; denn dü meinsch nit, was göttlich isch, sundern was menschlich isch.Vum Nohchfolge(Mk 8,34-9,1; Lk 9,23-27)16,24 (a) Do het Jesus zue sinene Jinger gsait: Will mir öbber (ebber) nohchfolge, der vuliigne sich selbscht un nihmt si Kriiz uf sich un folge mir. (b) 16,25 Denn wer si Läbä gregä will, der wird's vuliere; (a) wer aba si Läbä vuliert wägä mir, der wird's finde. 16,26 Was hülf`s däm Mensch, (a) wenn na (er) di ganz Welt gwönne un nähm doch Schadä a sinere Seele? Odr was ka dr Mensch ge, womit da (er) (b) sini Seele üslest? 16,27 Denn s wird bassiere, daß dr Menschebue kummt in dr Herrlichkeit vu sinem Vada (Babbe) mit sinene Engel, un dann (dnoh) wird da (er) (a) jedäm zruck ge nohch sinene Tate. 16,28 Gwiß, i (ich) sag äich: S schtehn ä baar do, de wäre d Tod nit schmeckä, bis sie d Menschebue kumme sähn in sinem Rich. (a)S 17. KapitelD Vuklärig vu Jesus(Mk 9,2-8; Lk 9,28-36)17,1 Un nohch sechs Däg (a) (b) (c) (d) (e) nimmt Jesus mit sich Petrus un Jakobus un Johannes, däm si Brueda, un fihrt sie ällei uf ä hohe Berg. 17,2 (a) Un na (er) isch vuklärt vor ne, un (b) si Gsicht(Visasch) laichtet we d Sunne, un sini Kleida wäre wiß we`s Lecht. 17,3 Un lueg (gib obacht), do erschiene Moses un Elia; de schwätze mit nem. 17,4 Petrus aba fangt a un het gsait zue Jesus: Herr, do isch guet si! Willsch dü, so will i (ich) do dräi Hitte baue (bäue), dir eini, Moses eini un Elia eini. 17,5 Als sa(er) noh so schwätzt, lueg (gib obacht), do ibaschattet sie ä lichti Wolke. Un lueg (gib obacht), ä Schtimm üs dr Wolke het gsait: (a) Des isch mi liebe Bue (Suhn), a däm i (ich) Wohlgfalle ha; uf den solle na härä! 17,6 Als des d Jinger ghärt hän, flege sie uf ihr Gsicht(Visasch) un vuschrekä sehr (sölli) . 17,7 Jesus aba kummt zue nene, rihrt sie a un het gsait: Schtehn uf un firchte äich nit! 17,8 Als sie aba ihri Auge ufhebe, sähn sie nemads als Jesus ällei.Jesus un Elia(Mk 9,9-13)17,9 Un als sie vum Berg nabgehn, bifehlt ne Jesus un het gsait: Ihr sollt vu der Erschinig (a) nemads sage, bis dr Menschebue vu d Dote ufgschtande isch.17,10 Un sini Jinger froge nen un hän gsait: Wurum sage denn d Schriftglehrte, zerscht mueß (a) Elia kumme? 17,11 Jesus git zantwort un het zue nene gsait: Elia soll scho kumme un alles zrechtbringe. 17,12 Doch i (ich) sag äich: Elia isch scho kumme, aba sie hän nen nit agnumme, sundern (a) hän mit nem doe, was sie wen. So wird au dr Menschebue durch sie liede meße. 17,13 Do vuschten d Jinger, daß sa (er) vu Johannes däm Täufa(Däufa) zue nene gschwätzt het. (a) D Heilig vumä mondsüchtige Bebli(Mk 9,14-29; Lk 9,37-42)17,14 Un als sie zue d Lit kumme, kummt ä Mensch zue nem, flegt nem vor d Feß 17,15 un het gsait: Herr, erbarm di iba mi Bue (Suhn)! denn na (er) isch mondsüchtig un het schwer z liede; na (er) flegt viel ins Fiir un viel ins Wassa; 17,16 un i (ich) ha nen zue dinene Jinger brocht, un sie kenne nem nit helfe. 17,17 Jesus aba git zantwort un het gsait: O dü ugläubigs un vukehrts Gschlecht, we lang soll i (ich) bi äich si? We lang soll i (ich) äich ertrage? Hole nen mir her! 17,18 Un Jesus schelt nen; un d bese Geischt fahrt üs vu nem, un des Bebli isch gsund gsi zue dselbe Schtund. 17,19 Do kumme sini Jinger zue nem, als sie ällei ware, un froge: (a) Wurum kenne mir nen nit üstriebe? 17,20 Er aba het zue nene gsait: Wägä äirem kliene Glaube. Denn gwiß, i (ich) sag äich: (a) (b) (c) Wenn ihr Glaube hän we ä Senfkorn, so kennt ihr sage zue däm Berg: Heb di derthi!, so wird da (er) sich hebe; un äich wird nigs unmeglich si. [17,21] [Aba de Art ka durch nigs üsfahre als we durch Bäte un Faschte.]Di zweiti Akündig vu Jesus Liede un Uferschtehig(Mk 9,30-32; Lk 9,43-45)17,22 Als sie aba binanda ware in Galiläa, het Jesus zue nene gsait: Dr Menschebue wird ibaantwortet wäre in de Händ (Pfode) dr Mensche, 17,23 un sie wäre nen umbringe, un am dritte Dag wird da (er) ufschtoh. Un sie wäre sehr (sölli) truurig.D Tempelschtiir17,24 Als sie drno nohch Kapernaum kumme, kumme zue Petrus, de d Tempelgrosche inähme, un hän gsait: Doet äicha Meischta nit d (a) (b) Tempelgrosche ge? 17,25 Er het gsait: Doch. Un als sa(er) heimkummt, kummt nem Jesus zvor un het gfrogt: Was meinsch dü, Simon? Vu wäm nähmä de Kenig uf d Erde Zoll odr Schtiire (Zinsgrosche): vu ihre Kinda odr vu d Fremde? 17,26 Als sa(er) zantwort git: Vu d Fremde, het Jesus zue nem gsait: So sin d Kinda fräi. 17,27 Dmit ma (mir) däne aba kei Aschtoß ge wän, gang hi a d See un wirf d Angle üs, un d erschte Fisch, der rufkummt, sälla nimm; un wenn dü si Muul ufmachsch, wirsch dü ä zweigroscheschtickli finde; des nimm un gib's ne fir mich(mi) un dich (di).S 18. KapitelWer isch d Greschte?(Mk 9,33-37; Lk 9,46-48)18,1 Zue dselbe Schtund kumme d Jinger zue Jesus un froge: Wer isch d Große im Himmelrich? 18,2 Jesus reft ä Kind zue sich un schtellt`s midde unda sie 18,3 un het gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: Wenn ihr nit umkehrt un sin we d Kinda, so wäre ihr nit ins Himmelrich kumme. (a) 18,4 Wer drno sich selba klei(niedrig) macht un wird we des Kind, der isch d Große im Himmelrich. 18,5 Un wer ä Kind ufnimmt in minem Name, der nimmt mich(mi) uf. (a)Warnig vor Vufihrig zuem Wäggoh(Mk 9,42-47; Lk 17,1.2)18,6 Wer aba eins vu däne Kliene, de a mi glaube, zuem Wäggoh vufihrt, fir den wär`s bessa, daß ä Mihlischtei a si Hals ghängt wird un na (er) ersäuft wird im Meer, wo`s am defschte isch. 18,7 Mai dir Welt dr Vusöhrig wägä! S mehn jo Vusöhrige kumme; doch mai däm Mensch, der zuem Wäggoh vufihrt! 18,8 (a) Wenn aba di Hand odr di Fueß dich (di) zuem Wäggoh vufihrt, so hau sie ab un wirf sie wäg. S isch bessa fir di, daß dü lahm odr vukrippelt zuem Läbä igohsch, als daß dü zwei Händ (Pfode) odr zwei Feß hesch un wirsch ins ewige Fiir gworfe. 18,9 Un wenn dich(di) di Aug zuem Wäggoh vufihrt, rißes üs un wirf's wäg. S isch bessa fir di, daß dü eiäugig zuem Läbä igohsch, als daß dü zwei Auge hesch un wirsch ins helle Fiir gworfe.Vum vulorene Schof(Lk 15,4-7)18,10 Luege zue, daß ihr nit eines vu däne Kliene vuachte. Denn i (ich) sag äich: (a) Ihri Engel im Himmel sähn alliziit s Gsicht (d Visasch) vu minem Vada (Babbe) im Himmel. [18,11] [Denn dr Menschebue isch kumme, selig zue mache, was vulore isch.]
18,12 Was meinet ihr? Wenn ä Mensch hundat Schof het un eins vu däne doet sich vuirre: losst da (er) nit de nineninzig uf fem Berg, goht hi un suecht des vuirrte? 18,13 Un wenn`s gschehe (bassiert), daß sa`s(er's) findet, gwiß, i (ich) sag äich: na (er) fräit sich driba me als iba de nineninzig, de sich nit
vuirrt hän. 18,14 So isch's au nit dr Wille bi äirem Vada (Babbe) im Himmel, daß au nur eins vu däne Kliene vulore goht.
Vu d Vuantwortig fir Breda(Lk 17,3)18,15 Sindigt aba di Brueda an da, so gang hi un (a) (b) (c) wies nen zrecht zwische dir un nem ällei. Härt da (er) uf di, so hesch dü di Brueda gwunne. 18,16 Härt da (er) nit uf di, so nimm noh eina odr zwei zue da, dmit (a) jedi Sach durch`s Wort (Muul, Gosch) vu zwei odr dräi Ziige bschtätigt wird. 18,17 Härt da (er) uf di nit, so sag`s d Gmeinde. Härt da (er) au uf d Gmeinde nit, so isch scha(er) fir di we ä Heide un Zöllna. (a) (b) (c) 18,18 Gwiß, i (ich) sag äich: Was ihr uf Erde binde den, soll au im Himmel bunde si, un was ihr uf Erde löse den, soll au im Himmel glest si. (a) (b) 18,19 Gwiß, i (ich) sag äich au: Wenn zwei unda äich eins wäre uf Erde, worum sie bitte den, so soll`s ne widafahre vu minem Vada (Babbe) im Himmel. (a) 18,20 Denn wo zwei odr dräi vusammelt sin in minem Name, (a) do bi i (ich) midde unda ne.Vu d Vugebig(Lk 17,4)18,21 Do kummt Petrus zue nem un het gfrogt: Herr, we viel mol mueß i (ich) denn minem Brueda, der a ma (mir) sindigt, vuge? Längt`s siebemol? 18,22 Jesus het zue nem gsait: I (Ich) sag dir: nit siebemol, sundern siebzigmol siebemol. (a) (b) (c)
Des Glichnis vu nem Schuldna, wo sini Schuld erlosse gregt un wo selba nem andere d Schuld nit erlosst18,23 Drum glicht s Himmelrich nem Kenig, der mit sinene Knecht abrechne wott. 18,24 Un als sa(er) afangt abzrechne, wird eina vor ren brocht, der war nem zehnduusig Zentna Silba schuldig. 18,25 Do na(er)'s drno nit zahle ka, bifihlt dr Herr, den si Wieb un (a) sini Kinda un alles, was sa het, vukaufe un dmit zahle. 18,26 Do flegt nem dr Knecht vor d Feß un fleht nen a un het gsait: Ha weng Geduld mit ma (mir); i (ich) will dir alles zahle. 18,27 Do het dr Herr Erbarme mit däm Knecht un losst nen fräi, un d Schuld losst da (er) nem au. 18,28 Do goht dr Knecht üsä un trift eina vu sinene Mitknechte, der war nem hundat Silbagrosche schuldig; un na (er) packt un würgt nen un het gsait: Zahl, was dü ma (mir) schuldig bisch! 18,29 Do flegt si Mitknecht ane un bittet nen un het gsait: Ha weng Geduld mit ma (mir); i (ich) will dir's zahle. 18,30 Na (Er) will aba nit, sundern goht hi un wirft nen ins Gfängnis (Loch), bis sa(er) vugeldet (heimzahlt) het, was sa(er) schuldig war. 18,31 Wo(Als) aba sini Mitknechte des sähn, wäre sie sehr (sölli) truurig un kumme un bringe bi ihrem Herrn alles vor, was sich begebe het. 18,32 Do forderet nen si Herr vor sich un het zue nem gsait: Dü bese Knecht! Was isch mit Dir di ganzi Schuld ha i (ich) dir erlosse, (a) wel dü mi abätlet hesch; 18,33 hättesch dü di do nit au erbarme solle iba di Mitknecht, we i (ich) mi iba di erbarmt ha? 18,34 Un si Herr isch zornig un ibaantwortet nen d Peiniga, (a) bis sa (er) alles vugeldet (heimzahlt) het, was sa(er) nem schuldig war. 18,35 So wird au mi himmlische Vada (Babbe) a äich doe, wenn ihr änanda nit vu Herze vugen, jeda sinem Brueda [sini Vufehlige]. . (a) (b)S 19. KapitelJesus macht sich mit sinene Jinger uf nohch Judäa(Mk 10,1-12)19,1 Un s isch gschehe (bassiert), als Jesus des Gait het, het da (er) sich ufgmacht üs Galiläa un kummt in des Biet (Gäu, Gau) vu Judäa gegeiba vum Jordan; 19,2 un ä großi Schar Lit goht nem nohch, un na (er) heilt sie dert.
Vu d Ehe, Ehescheidig, Ehelosigkeit(Mk 10,2-12)19,3 Do kumme Pharisäer zue nem un vusueche nen un hän gsait: Isch's recht, daß sich ä Ma üs irgendeinem Grund vu sinem Wieb schiedet? 19,4 Er aba git zantwort un het gsait: Hän ihr nit gläse: Der im Afang d Mensch gschaffe het, (a) het sie als Ma un Frau gschaffe 19,5 un het gsait (1. Moses 2,24): "Drum wird ä Ma Vada (Babbe) un Muetter vulo un sich a si Wieb hänge, un de zwei wäre ei Fleisch si"? 19,6 So sin sie drno nimmi zwei, sundern ei Fleisch. Was drno Gott zsämmegfegt het, des (a) soll dr Mensch nit trenne!19,7 Do froge sie: Wurum het dann (dnoh) Moses bifohle, ihr ä (a) Scheidebref z ge un sich vu ihr z trenne? 19,8 Na (Er) het zue nene gsait: Moses het äich des recht ge, äich z trenne vu äire Wieba, wägä äirem härte Herz; vu Afang a aba isch's nit so gsi. 19,9 I (Ich) aba sag äich: Wer sich vu sinem Wieb schiedet, s isch denn wägä Ehebruch, un hirotet ä anderi, der bricht d Ehe. [Un wer ä Gschiedeni hirotet, der bricht au d Ehe.] (a) (b) 19,10 Do sage sini Jinger zue nem: Schtehn de Sache vumä Ma mit sinem Wieb so, dann (dnoh) isch's nit guet z hirote. 19,11 Na (Er) het aba zue nene gsait: Des Wort vuschtehn (blicke) nit alli, sundern nur de, däne`s ge isch. (a) 19,12 Denn ä baar sin uf d Welt unfähig zue d Ehe; anderi sin vu d Mensche dzue unfähig gmacht; un wida anderi hän sich selba dzue unfähig gmacht um`s Himmelrich wille. Wer`s vuschto (blicke) ka, der vuschtods (blickts)! D Segnig vu d Kinda(Mk 10,13-16; Lk 18,15-17)19,13 Do wäre Kinda zue nem brocht, dmit da (er) d Händ (Pfode) uf sie legt un bätet. D Jinger aba brellä sie a. 19,14 Aba Jesus het gsait: Len de Kinda un wehre ne nit, zue ma (mir) z kumme; denn däne ghärt s Himmelrich. (a) 19,15 Un na (er) legt d Händ (Pfode) uf sie un zeht vu dert wida.D Gfahr vum viele Geld(Mk 10,17-27; Lk 18,18-27)19,16 Un lueg (gib obacht), eina kummt zue nem un het gfrogt: Meischta, was soll i (ich) Guetes doe, dmit i (ich) s ewige Läbä ha? 19,17 Er aba het zue nem gsait: Was frogsch dü mich(mi) nohch däm, was guet isch? Guet isch nur Eina. Willsch dü aba ins Läbä igo, so halt d Gebote. 19,18 Do het da (er) nen gfrogt: Weli? Jesus aba het gsait: "Dü sollsch nemads dotmache(umbringe); dü sollsch nit ehebreche; dü sollsch nit schtähle; dü sollsch nit falschi Ziignis (Züügnis) ge; 19,19 ehr Vada (Babbe) un Muetter" (2. Moses 20,12- 16); un: "Dü sollsch di Nächschte liebe we dich (di) selbscht" (3. Moses 19,18). 19,20 Do het der Bue (Suhn) zue nem gsait: Des ha i (ich) alles ghalte; was fehlt ma (mir) noh? 19,21 Jesus git nem zantwort: Willsch dü ganz guet si, so gang hi, vukauf, was dü hesch, un gib's d Arme, so wirsch dü ä (a) (b) Schatz im Himmel ha; un kumm un folg ma (mir) nohch! 19,22 Als der Bue (Suhn) des Wort ghärt het, goht da (er) truurig dvu; denn na (er) het vieli Sache. (a)19,23 Jesus aba het zue sinene Jinger gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: Ä Richä wird schwer ins Himmelrich kumme. 19,24 Un wida sag i (ich) äich: S isch lichta, daß ä Kamel durch ä Nodelöhr goht, als daß ä Richä ins Rich Gottes kummt. 19,25 Als des sini Jinger ghärt hän, vuschrecke sie sich sehr (sölli) un hän gsait: Ha, wer ka dann (dnoh) selig wäre? 19,26 Jesus aba het sie a gluegt un het zue nene gsait: Bi d Mensche isch's unmeglich; aba (a) bi Gott sin alli Sache meglich. Dr Lohn vum Nohchfolge(Mk 10,28-31; Lk 18,28-30)19,27 Do fangt Petrus a un het zue nem gsait: lueg (gib obacht), (a) ma (mir) hän alles vulo un sin dir nohchgange; was wird uns dfir ge? 19,28 Jesus aba het zue nene gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: Ihr, de ihr ma (mir) nohchgange sin, ihr den bi d Widageburt, wenn dr Menschebue hocke wird uf fem Thron sinere Herrlichkeit, au (a) (b) hocke uf zwöelf Throne un (c) richte de zwöelf Schtämm Israels. 19,29 Un wer Hiisa odr Breda odr Schweschtare odr Vada (Babbe) odr Muetter odr Kinda odr Äckere vulosst wägä minem Name, der wird's hundatfach zruck gregä un s ewige Läbä erbe. 19,30 Aba vieli, de di Erschte sin, wäre di Letschte un di Letschte wäre di Erschte si. |
S 20. KapitelVu d Arbeita im Wiberg20,1 Denn des Himmelrich glicht nem Huusherr, der freh am Morge üsgange isch, um Arbeita fir si Wiberg izschtelle. 20,2 Un als sa(er) mit d Arbeita einig isch iba ä Silbagrosche als Daglohn, schickt da (er) sie in si Wiberg. 20,3 Un na (er) goht üs um di dritti Schtund un het anderi gsäh müßig uf fem Markt schtoh 20,4 un het zue nene gsait: Gehn ihr au hi in d Wiberg; i (ich) will äich ge, was recht isch. 20,5 Un sie gehn hi. Abamols goht da (er) üs um di sechsti un um di ninti Schtund un doet desselbe. 20,6 Um di elfti Schtund aba goht da (er) üs un findet anderi un het zue nene gsait: Was schtehn ihr d ganze Dag müßig do? 20,7 Sie sage zue nem: S het uns nemads igschtellt. Na (Er) het zue nene gsait: Gehn ihr au hi in d Wiberg. [Un was recht isch, des wäre na gregä.] 20,8 Als ses drno Obend isch, het dr Herr vum Wiberg zue sinem Vuwalta gsait: Ruef d Arbeita un gib ne d Lohn un fang a bi d letschte bis zue d erschte. 20,9 Do kumme, de um di elfti Schtund igschtellt ware, un jeda gregt si Silbagrosche. 20,10 Als aba di erschte kumme, meine sie, sie däte me gregä; un au de(sie) gregä jeda si Silbagrosche. 20,11 Un als sie des gregt, hän schtängere sie gege d Huusherr 20,12 un hän gsait: Di letschte hän nur ä Schtund gschafft, doch dü hesch sie uns glichgschtellt, de ma (mir) am Dag d Lascht un d Hitzi trage hän. 20,13 Er git aba zantwort un het zue nene gsait: Freundli, i (ich) doe dir nit Unrecht. Bisch dü nit mit ma (mir) einig wore iba ä Silbagrosche? 20,14 Nimm, was di isch, un gang! I (Ich) will aba däm letschte desselbe ge we dir. 20,15 Odr (a) ha i (ich) nit Macht z doe, was i (ich) will, mit däm, was mi isch? Siehsch dü schreg dri, wel i (ich) so gütig bi? 20,16 So wäre di Letschte di Erschte un di Erschte di Letschte si.[Denn vieli sin bruefe, aba wenig sin üserwählt.] (vgl. 22,14).Di dritti Akündigig vu Jesus Liede un Uferschtehig(Mk 10,32-34; Lk 18,31-33)20,17 Un Jesus zeht nuf nohch Jerusalem un nimmt de zwöelf Jinger uf d siete un het zue nene gsait uf fem Wäg: 20,18 luegä (gän obacht), ma (mir) (a) ziehe nuf nohch Jerusalem, un (b) (c) dr Menschebue wird d Hohenprieschta un Schriftglehrte ibaantwortet wäre; un sie wäre nen zuem Tod vuurteile 20,19 un wäre nen d Heide ibaantworte, dmit sie nen vuschpotte un üsbeitsche un kriizige; un am dritte Dag wird da (er) ufschtoh.Vum Herrsche un vum Dene(Mk 10,35-45)20,20 Do kummt zue nem d Muetter dr (a) Buebä (Sühn) vum Zebedäus mit ihre Sehn, flegt vor nem ane un wott nen um ebis bitte. 20,21 Un na (er) het gsait zue nare(ihr): Was willsch dü? Sie het zue nem gsait: Loß mini beidi Buebä (Sühn) hocke in dinem Rich eina zue dinere Rechte un d andere zue dinere Linke. (a) 20,22 Aba Jesus git zantwort un het gsait: Ihr wißt nit, was ihr bitte. Kenne ihr d (a) Kelch trinke, den i (ich) trinke wir, [odr äich daufe (taufe) lo mit dr Daufi (Taufi), mit däre ich dauft wir]? Sie sage nem: Häjo, des kenne ma (mir). 20,23 Na (Er) het zue nene gsait: (a) (b) Mi Kelch den ihr zwar trinke, [un wärä dauft mit dr Daufi( Taufi), mit däre ich dauft wir] aba des Sitze zue minere Rechte un Linke zge, schtoht ma (mir) nit zue. Des wird däne zdeil, fir de`s bschtimmt isch vu minem Vada (Babbe).20,24 Als des de Zehn härä, wäre sie bamblig iba de zwei Breda. 20,25 Aba Jesus reft sie zue sich un het gsait: Ihr wißt, daß de Herrscha ihri Velka niedrighalte un di Mächtige ne Gwalt aden. 20,26 So soll`s nit si unda äich; sundern wer unda äich groß si will, der (a) (b) isch äicha Dena; 20,27 un wer unda äich dr Erschte si will, der isch äicha Knecht, (a) 20,28 so we dr Menschebue nit kumme isch, daß sa (er) sich dene losst, sundern (a) daß sa (er) dent un (b) git si Läbä zue nare Erlesig fir vieli. D Heilig vu zwei Blindä bi Jericho(Mk 10,46-52; Lk 18,35-43)20,29 Un als sie vu Jericho fortgange sin, goht nem ä großi Schar Lit nohch. 20,30 Un lueg (gib obacht), zwei Blindi hocke am Wäg; un als sie härä, daß Jesus vorbigange isch, brellä sie: Ach Herr, dü Bue (Suhn) David, erbarm di unsa! 20,31 Aba d Lit fahrt sie a, daß sie schwiege solle. Doch sie brellä noh viel me: Ach Herr, dü Bue (Suhn) David, erbarm di unsa! 20,32 Jesus aba bliebt schtoh, reft sie un het gsait: Was wen ihr, daß i (ich) fir äich doe soll? 20,33 Sie sag zue nem: Herr, daß unseri Auge ufdoe wäre. 20,34 Un s beduurt (jammat) Jesus, un na (er) brihrt ihri Auge; un gli druf wäre sie wida sehendi, un sie folge nem nohch.S 21. KapitelJesu Izug in Jerusalem(Mk 11,1-10; Lk 19,29-38; Joh 12,12-19)21,1 Als sie drno in d Nechi vu Jerusalem kumme, nohch Betfage a d Elberg, schickt Jesus zwei Jinger vorrus 21,2 un het zue nene gsait: Gehn hi in des Dorf (Kaff), des vor äich lit, un gli den ihr ä Eselin abunde find un ä Esili bi ihr; binde sie los un fihre sie zue ma (mir)! 21,3 Un wenn äich öbber (ebber) ebis froge wird, so sage: D Herr bruucht ihra. Gli wird da (er) sie äich ibalosse. (a) 21,4 Des isch gschehe (bassiert) aba, dmit itreffe doet, was gsait isch durch d Prophete, der do sait (Sacharja 9,9): "21,5Sagt d Dochta Zion: lueg (gib obacht), di Kenig kummt zue da(dir) sanftmetig un rietet uf nem Esel uf nem Esili, däm Junge vumä Laschttier." 21,6 D Jinger gehn hi un hän alles gmacht, we nene Jesus bifohle het, 21,7 un bringe d Eselin un des Esili un lege ihri Kleida druf, un na (er) het sich druf ghockt. 21,8 Aba ä sehr (sölli) großi Schar Lit (a) legt ihri Kleida uf d Wäg; anderi haue Zwiegli vu d Baim un schtreute sie uf d Wäg. 21,9 D Lit aba, de nem vorusgange un nohch gfolgt sin, brellä: (a) Hosianna däm Bue (Suhn) David! Globt isch, der do kummt in däm Name vum Herrn! Hosianna in dr Hechi!21,10 Un als sa(er) in Jerusalem izeht, regt sich di ganzi Schtadt un het gfrogt: Wer isch der? 21,11 D Lit aba hän gsait: Des isch Jesus, dr Prophet üs Nazareth in Galiläa. Jesus wirft d Händla un Geldwechsla üs sem Tempel(Mk 11,15-19; Lk 19,45-48; Joh 2,13-16)21,12 Un Jesus goht in d Tempel inä un trieb üsä alli Vukäufa un Käufa im Tempel un schuckt de Disch vu d Geldwechsla um un de Schtänd vu d Dubehändla 21,13 un het zue nene gsait: S schtoht gschribe (Jesaja 56,7): "Mi Huus soll ä Bäthuus heiße"; ihr aba mache ä (a) Raibahehli drus. 21,14 Un s gehn zue nem Blindi un Lahmi im Tempel, un na (er) heilt sie. 21,15 Als aba d Hohenprieschta un Schriftglehrti de Wunda sähn, de na (er) doet, un d Kinda, de im Tempel brellä: Hosianna däm Bue (Suhn) David!, ärgere sie sich 21,16 un sage zue nem: Hersch dü au, was de sage? Jesus git ne zantwort: Häjo! Hän ihr ne gläse (Psalm 8,3): "Us däm Muul (Gosch) vu d Unmindige un Säugling hesch dü dir Lob gmacht"? 21,17 Un na (er) het sie schtoh glo un goht zue d Schtadt üsä nohch Betanien un bliebt dert iba Nacht.D vudorrte Fiegebaum(Mk 11,12-14.20-24)21,18 Als sa(er) aba am Morgen wida in d Schtadt goht, het da (er) hunga ka. 21,19 Un na (er) het ä Fiegebaum am Wäg gsäh, goht hi un (a) findet nigs dra als Blätta un het zue nem gsait: Etze wachst uf dir nemols me Frucht! Un d Fiegebaum vudorrt gli druf. 21,20 Un als des d Jinger sähn, vuwundrete sie sich un froge: We isch der Fiegebaum so gschwind vudorrt? 21,21 Jesus aba git zantwort un het zue nene gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: Wenn ihr Glaube hän un nit zwiefle, so den ihr nit ällei Tate we de mit däm Fiegebaum, sundern, (a) wenn ihr zue däm Berg sage: Heb di un wirf di ins Meer!, so wird's bassiere. 21,22 Un alles, was ihr bittet im Gebet, wenn ihr glaube, so den ihr's gregä.D Frog nohch Jesu Vollmacht(Mk 11,27-33; Lk 20,1-8)21,23 Un als sa(er) in d Tempel kummt un lehrt, kumme d Hohenprieschta un di Älteschte vum Volk zue nem un froge: Üs wela Vollmacht doesch dü des, un wer het dir de Vollmacht ge? 21,24 Jesus aba git zantwort un het zue nene gsait: I (Ich) will äich au Ebis froge; wenn ihr ma (mir) des sage den, will i (ich) äich au sage, üs wela Vollmacht i (ich) des doe. 21,25 Wuher war de Daufi(Taufi) vum Johannes? War sie vum Himmel odr vu d Mensche? Do luege sie sich a un hän gsait: Sage ma (mir), sie war vum Himmel, so wird da (er) zue uns sage: Wurum hän ihr nem dann (dnoh) nit glaubt? 21,26 Sage ma (mir) aba, sie war vu Mensche, so mehn ma (mir) uns vor rem Volk firchte, denn sie (a) meine alli Johannes war ä Prophet. 21,27 Un sie antworte Jesus un hän gsait: Mir wissen's nit. Do het er zue nene gsait: So sag i (ich) äich au nit, üs wela Vollmacht i (ich) des doe.Des Glichnis vu nem Vada un sine beide Sehn21,28 Was meinet ihr aba? S het ä Ma zwei Buebä (Sühn) un goht zue däm erschte un het gsait: Bue (Suhn), gang hi un schaff hiit im Wiberg. 21,29 Na (Er) git zantwort aba un het gsait: Nei, i (ich) will nit. Dnohch reut`s nen, un na (er) goht hi. 21,30 Un dr Vada (Babbe) goht zuem zweite Bue (Suhn) un het desselbe gsait. Der aba git zantwort un het gsait: Ja, Herr! un goht nit hi. 21,31 Wer vu däne beidi het d Wille vum Vada (Babbe) doe? Sie antworte: Dr erschte. Jesus het zue nene gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: D (a) Zöllna un Hure kumme eher ins Rich Gottes als ihr. 21,32 Denn Johannes kummt zue äich un lehrt äich d rechte Wäg, un ihr glaubtet nem nit; aba (a) de Zöllna un Hure glaube nem. Un obwohl ihr's gsähne hän, den ihr trozdäm nit Buße, so daß ihr nem dann (dnoh) au glaubt hättet.Des Glichnis vu d bese Wigärtna(Mk 12,1-12; Lk 20,9-19)21,33 Härä ä anderes Glichnis: S war ä Huusherr, der (a) legt ä Wiberg a un zeht ä Zaun drum un grabt ä Trotti dri un baut ä Turm un vudlehnt nen d Wigärtna un goht üßa Land. 21,34 Als drno de Ziit vu d Fricht kummt, schickt da (er) sini Knecht zue d Wigärtna, dmit sie sini Fricht hole däte. 21,35 Do nähmä de Wigärtna sini Knecht: eina schlen sie, d zweite bringe sie um, d dritte schteinigte sie. 21,36 Abamols schickt da (er) anderi Knecht, me als des erschte Mol; un sie hän mit ne desselbe gmacht. 21,37 Zletscht aba schickt da (er) si Bue (Suhn) zue nene un het sich gsait: Sie wäre sich vor minem Bue (Suhn) firchte. 21,38 Als aba de Wigärtna d Bue (Suhn) sähn, sage sie zueänanda: Des isch dr Erbe; kummt, len uns nen umbringe un si Erbguet z eige mache! 21,39 Un sie nähmä nen un schtoße nen zuem Wiberg üsä un den nen umbringe. 21,40 Wenn drno dr Herr vum Wiberg kumme wird, was wird da (er) mit däne Wigärtna doe? 21,41 Sie antworte nem: Na (Er) wird däne Bese ä beses End mache un si Wiberg andere Wigärtna vupachte, de nem d Fricht zue d rechte Ziit gän.21,42 Jesus het zue nene gsait: Hän ihr ne gläse in dr Schrift (Psalm 118,22.23): "Dr (a) (b) Schtei (Wackes), den d Bäulit rüssgworfe hän, der isch zuem Eckschtei wore. Vum Herrn isch des gschehe (bassiert) un isch ä Wunda vor unsare Auge"? 21,43 Drum sag i (ich) äich: Des Rich Gottes wird vu äich gnumme un nem Volk ge wäre, des sini Fricht git. 21,44 Un wer uf den Schtei (Wackes) flegt, der wird zerschelle; uf wen na (er) aba flegt, den wird da (er) zermalme. 21,45 Un als de Hohenprieschta un Pharisäer sini Glichnisse ghärt hän, erkenne sie, daß sa (er) vu nene schwätzt. 21,46 Un sie vulange dnohch, nen z ergriefe; aba sie firchte sich vor rem Volk, denn sie hebe (halte) nen fir ä Prophet. S 22. KapitelDes Glichnis vu d keniglichi Hochziit(Lk 14,16-24)22,1 Un Jesus fangt a un schwätzt abamols in Glichnisse zue nene un het gsait: 22,2 Des Himmelrich glicht nem Kenig, der sinem Bue (Suhn) d Hochziit usgrichtet het. (a) 22,3 Un na (er) schickt sini Knecht üs, d Gäscht zue d Hochziit z lade; doch sie wen nit kumme. 22,4 Abamols schickt da (er) anderi Knecht üs un het gsait: Sage d Gäscht: luege (gän obacht), mi Ässä ha i (ich) gmacht, mi Ochs un mi Vieh isch gschlachtet, un alles isch parat; kumme zue d Hochziit! 22,5 Aba sie hän nen vuachtet un gehn wäg, eina uf si Acka, dr andere a si Gschäft. 22,6 Ä baar aba packe sini Knecht, schellte un den sie umbringe. (a) 22,7 Do isch dr Kenig zornig un schickt si Heer üs un holt de Mörda un zinde ihri Schtadt a. (a) 22,8 Dann (Dnoh) het da (er) zue sinene Knecht gsait: D Hochziit isch zwar parat, aba d Gäscht ware's nit wert. 22,9 Drum gehn üsä uf d Schtroße un lade zue d Hochziit i, wen na finde. 22,10 Un d Knecht gehn uf d Schtroße üsä un bringe zsämme, (a) wen sie finde, Besi un Gueti; un de Tisch wäre alli voll. 22,11 Do goht dr Kenig inä, sich de Gäscht azluege, un het do ä Mensch gsäh, der het (a) kei Hochziitsgwand a, 22,12 un het zue nem gsait: Fründ (Freund), we bisch dü do inekumme un hesch doch kei Hochziitsgwand a? Na (Er) aba isch vuschtummt. 22,13 Do het dr Kenig zue sinene Dena gsait: Binde nem d Händ (Pfode) un Feß, [fihre nen wäg] un werfe nen in d Nacht üsä! Do wird Hiile un Zähneklappere si. 22,14 Denn vieli sin bruefe, aba wenig sin üserwählt.D Frog nohch dr Schtiir (däm Zinsgrosche)(Mk 12,13-17; Lk 20,20-26)22,15 Do gehn d Pharisäer hi un halte Rot, we sie nen in sinene Wort fange kennte; 22,16 un schickte zue nem ihri Jinger samt d Ahänger vum Herodes. De hän gsait: (a) Meischta, ma (mir) wisse, daß dü gradüs bisch un lehrsch d Wäg Gottes recht un frogsch nohch nemads; denn dü achtesch nit des Asähe vu d Mensche. 22,17 Drum sag uns, was meinsch dü: Isch's recht, daß ma däm Kaisa Schtiire (Zinsgrosche) zahlt odr nit? 22,18 Als drno Jesus ihri Bosget bmerkt het, het da (er) gsait: Ihr Heuchla, was vusueche ihr mi? 22,19 Zeige ma (mir) ä Stiirmünze! Un sie gän nem ä Silbagrosche. 22,20 Un na (er) het zue nene gsait: Wäm si Bild un Ufschrift isch des? 22,21 Sie sage zue nem: Vum Kaisa. Do het da (er) zue nene gsait: So gän däm Kaisa, was vum Kaisa isch, un Gott, was Gottes isch! (a) 22,22 Als sie des ghärt hän, wundre sie sich, len vu nem ab un gehn dvu.D Frog nohch dr Uferschtehig(Mk 12,18-27; Lk 20,27-40)22,23 A dämselbe Dag kumme d Sadduzäer zue nem, (a) (b) de lehre, s gibt keini Uferschtehig, un froge nen 22,24 un hän gsait: Meischta, Moses het gsait (5. Moses 25,5.6): "Wenn eina schtirbt un het keini Kinda, so soll si Brueda si Wieb hirote un sinem Brueda Nohchkumme mache." 22,25 Etze ware bi uns siebä Breda. Dr erschte hirotet un schtirbt; un wel la (er) keini Nohchkumme het, hintaloßt da (er) si Wieb sinem Brueda; 22,26 gnau so d zweite un d dritte bis zuem siebte. 22,27 Zletscht noh ällei schtirbt des Wieb. 22,28 Etze in dr Uferschtehig: wäm si Wieb wird sie si vu däne siebä? Sie hän sie jo alli ka. 22,29 Jesus aba git zantwort un het zue nene gsait: Ihr blicke`s nit, wel ihr nit d Schrift kennt noh de Kraft Gottes. 22,30 Denn in dr Uferschtehig wäre sie nit hirote noh sich vuhirote lo, sundern sie sin we Engel im Himmel. 22,31 Hän ihr denn nit gläse vu d Uferschtehig vu d Dote, was äich gsait isch vu Gott, der do sait (2. Moses 3,6): "22,32 I (Ich) bi d Gott Abrahams un d Gott Isaaks un d Gott Jakobs"? Gott isch nit ä Gott vu d Dote, sundern dr Lebändige. 22,33 Un als d Lit des ghärt hän, vuschrecke sie iba sini Lehr.D Frog nohch däm hechschte Gebot(Mk 12,28-31; Lk 10,25-28)22,34 Als aba d Pharisäer ghärt hän, daß sa (er) d Sadduzäern s Muul gschtopft het, vusammle sie sich. 22,35 Un eina vu nene, ä Schriftglehrte, vusuecht nen un het gfrogt: 22,36 Meischta, wel isch des hechschte Gebot im Gsetz? 22,37 Jesus aba git nem zantwort: "Dü sollsch d Herrn, di Gott, liebe vu ganzem Herze, vu ganza Seele un vu ganzem Gmet" (5. Moses 6,5). 22,38 Des isch des hechschte un greschte Gebot. 22,39 Des andere aba isch däm glich: "Dü sollsch di Nächschte liebe we dich(di) selbscht" (3. Moses 19,18). 22,40 In däne beide Gebote hängt des ganze Gsetz un d Prophete. (a)D Frog nohch däm Davidsbue(Mk 12,35-37; Lk 20,41-44)22,41 Als drno d Pharisäer binanda ware, het sie Jesus gfrogt: 22,42 Was denkt ihr vum Chrischtus? Wäm si Bue (Suhn) isch scha(er)? Sie antwortete: (a) (b) Davids. 22,43 Do het da (er) sie gfrogt: We ka nen dann (dnoh) David durch d Geischt Herr nenne, wenn na (er) sait (Psalm 110,1): "22,44 Dr Herr het zue minem Herrn gsait: (a) Hock di zue mina Rechte, bis i (ich) dini Feinde (Gegna) unda dini Feß leg"? 22,45 Wenn drno David nen Herr nennt, we isch scha(er) dann (dnoh) si Bue (Suhn)? 22,46 Un nemads ka nem ä Wort sage, au träut nemads vu däm Dag a, nen ebis z froge.S 23. KapitelJesus warnt d Lit vor d Schriftglehrte un Pharisäer(Mk 12,38-39; Lk 20,45-46; 11,43. 46)23,1 Do schwätzt Jesus zuem Volk un zue sinene Jinger 23,2 un het gsait: Uf däm Schtuehl vum Moses hocke di Schriftglehrte un Pharisäer. 23,3 Alles (drno), wo sie äich sage, des den un hebet`s (haltet`s); aba nohch ihrem Werkle solle na(ihr) nit handle; denn (a) (b) sie sages zwar, dens aba nit. 23,4 (a) (b) Sie binde schwäri un unerträglichi Laschte un lege sie d Lit uf d Schultare; aba sie selba wen kei Finga dfir krumm mache. 23,5 Alli ihr Werkle aba den sie, (a) dmit sie vu d Lit gsähne wäre. Sie mache ihri (b) Gebetsreme breit un de Quaschte [a ihre Kleida] groß. 23,6 Sie (a) hocke gern obena bim Disch un in d Synagoge (Gotteshiisa) 23,7 un hän's gern, daß sie uf fem Markt greßt un vu d Lit Rabbi gnennt wäre. 23,8 Aba ihr sollt äich nit Rabbi nenne losse; denn eina isch äicha Meischta; ihr aba sin alles Breda. 23,9 Un ihr sollt nemads unda äich Vada (Babbe) nenne uf Erde; denn eina isch äicha Vada (Babbe), der im Himmel isch. 23,10 Un ihr sollt äich nit Lehrer nenne losse; denn eina isch äicha Lehrer: Chrischtus. 23,11 Dr greschte unda äich soll äicha Dena si. (a) 23,12 Denn wer sich selba groß gmacht het, der wird klei gmacht; un wer sich selba klei macht, der wird groß gmacht . (a) (b) (c) (d) (e)
Jesus goht mit d Schriftglehrte un Pharisäer ins Gricht(Lk 20,47; 11,39-42. 44. 52)23,13 Mai äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, de ihr s Himmelrich zueschleßt vor d Mensche! Ihr gehn nit inä, un de inä wen, len ihr nit inegoh. 23,14 [Mai (Weh) äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, de ihr d Hiisa vu d Witwe freßt un zuem Schien langi Gibäte vurichtet! Drum wäre ihr ä um so härteres Urdeil gregä.]23,15 Mai äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, de ihr Land un Meer durchzeht, dmit ihr ä Judegnosse gwinnt; un wenn na`s(er's) wore isch, mache ihr üs nem ä Kind vu d Hell, doppelt so schlimm we ihr. 23,16 Mai äich, ihr (a) vublendeti Fihrer, de ihr sage: Wenn eina schwert bi däm Tempel, des gilt nit; wenn aba eina schwert bi däm Gold vum Tempel, der isch bunde. 23,17 Ihr Narre un Blindi! Was isch me: des Gold odr dr Tempel, der des Gold heilig macht? 23,18 Odr: Wenn eina schwert bi däm Altar, des gilt nit; wenn aba eina schwert bi däm Opfa, des druf lit, der isch bunde. 23,19 Ihr Blindi! Was isch me: des Opfa odr dr Altar, der des Opfa heilig macht? 23,20 Drum, wer schwert bi däm Altar, der schwert bi nem un bi allem, was druf lit. 23,21 Un wer schwert bi däm Tempel, der schwert bi nem un bi däm, der drin wohnt. 23,22 Un wer schwert bi däm Himmel, der schwert bi däm Thron Gottes un bi däm, der druf hockt. 23,23 Mai äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, de ihr d (a) (b) Zehnte gän vu Minze, Dill un Kümmel un len des (c) Wichtigschte im Gsetz uf d siete, nämlich des Recht, d Barmherzigkeit un d Glaube! Doch des soll ma doe un jenes nit losse. 23,24 Ihr vublendeti Fihrer, de ihr Muckene üssiebe den, aba ä Kamele vuschlucke den! 23,25 Mai äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, (a) de ihr d Bächa un Schissle uße sufa mache den, inne aba sin sie volla Raub un Gier! 23,26 Dü (a) blinde Pharisäer, reinig zerscht s Innere vum Bächa, dmit au s Ußere sufa wird! 23,27 Mai äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, de ihr sin we di ibatünchte Gräba, de vu uße schen ussehn, aba inne sin sie volla Dotebei(Knoche) un luta Dreck(Unrat)! 23,28 So au ihr: vu uße schiene na(ihr) vor d Mensch fromm, aba inne sin na(ihr) volla Haichelei un Unrecht.
D Schtrof kummt ganz sicha(Lk 11,47-51)23,29 Mai äich, Schriftglehrte un Pharisäer, ihr Heuchla, de ihr d Prophete Grabmäla baue (bäue) un de Gräba vu d Grechte schmickt 23,30 un sage: Hätte ma (mir) zue d Ziit unsra Vädare gläbt, so wäre ma (mir) nit mit ne schuldig wore am Bluet vu d Prophete! 23,31 Dmit beziige ihr vu äich selbscht, daß ihr Kinda dera sin, (a) (b) (c) de d Prophete umbrocht hän. 23,32 Wohlau, mache au ihr des Maß äira Vädare voll! 23,33 Ihr Schlange, ihr Otternbruet! We wen ihr dr höllische Vudammnis vertwitsche?23,34 Drum: lueg (gib obacht), i (ich) schick zue äich Prophete un Schriftglehrti; un vu däne den ihr ä baar umbringe un kriizige, un ä baar den ihr üsbeitsche in äire Synagoge (Gotteshiisa) un den sie jage vu einare Schtadt zue d andere, 23,35 dmit iba äich kummt all des Grechte Bluet, des vuschittet isch uf d Erde, des Bluet vum Grechte Abel a bis uf des Bluet vum (a) Secharja, d Bue (Suhn) Berechjas, den na(ihr) umbrocht hän zwische Tempel un Altar. 23,36 Gwiß, i (ich) sag äich: des alles wird iba des Gschlecht kumme. Jesus Kumma iba Jerusalem(Lk 13,34-35)23,37 Jerusalem, Jerusalem, de dü umbringsch d Prophete un schteinigsch, de zue dir gschickt sin! We oft ha i (ich) dini Kinda vusammle welle, we ä Henne ihri Gigile (Bibile) vusammelt unda ihri Fligel; un ihr hän nit welle! 23,38 Lueg (gib obacht), "äira Huus soll äich wescht wäre" (Jeremia 22,5; Psalm 69,26). 23,39 Denn i (ich) sag äich: Ihr den mi vu etzed a nit säh, bis ihr sage den: (a) (b) Globt isch, der do kummt im Name vum Herrn!S 24. KapitelJesus kindigt a, dass d Tempel niedagrisse wird(Mk 13,1.2; Lk 21,5.6)24,1 Un Jesus goht üs sem Tempel fort, un sini Jinger kumme zue nem un zeigte nem de Muure vum Tempel. 24,2 Na (Er) aba het zue nene gsait: Sähn ihr des alles? Gwiß, i (ich) sag äich: (a) S wird do nit ei Schtei (Wackes) uf fem andere bliebe, der nit vubroche wäre.Iba des End vu d Welt(Mk 13,3-13; Lk 21,7-19)24,3 Un als sa(er) uf fem Elberg hockt, kumme sini Jinger zue nem un sage, als sie ällei ware: Sag uns, wenn wird des bassiere? un was wird des Zeiche si fir di Kumme un fir s End vu d Welt? 24,4 Jesus aba git zantwort un het zue nene gsait: Luege zue, daß äich nit öbber (ebber) vufihrt. 24,5 Denn s wäre vieli (a) kumme unda minem Name un sage: (b) I (Ich) bi dr Chrischtus, un sie wäre vieli vufihre. 24,6 Ihr den härä vu Kreg un Kregsgschrei; luege zue un erschreckt nit. Denn des mueß so bassiere; aba s isch noh nit s End do. 24,7 Denn s wird sich ä Volk gege s andere erhebe un ä Kenigrich gege des andere; un s wäre Hungasnet si un Erdbebe do un dert. 24,8 Des alles aba isch dr Afang vu d Wehe.24,9 Dann (Dnoh) wäre sie äich dr Vufolgig priesge un äich umbringe. Un ihr den ghaßt wäre wägä minem Name vu alle Mensche. 24,10 Dann (Dnoh) wäre vieli abflege(abfalle) un wäre sich undaänanda vurote un wäre sich undaänanda hasse. 24,11 Un s wäre sich vieli (a) (b) falschi Prophete erhebe un wäre vieli vufihre. 24,12 Un wel de Ungrechtigkeit ibahand nähmä wird, wird d Lebi (Liebe) in viele erkalte. (a) 24,13 Wer aba vuharrt bis ans End, der wird selig wäre. (a) (b) 24,14 Un s wird predigt wäre des Evangelium vum Rich in dr ganze Welt zuem Ziignis (Züügnis) fir (a) alli Velka, un dann (dnoh) wird s End kumme. Wenn d Not am greschte isch(Mk 13,14-23; Lk 21,20-24)24,15 Wenn ihr drno säh den des Greulbild vu d Vuwüschtig do schtoh am heilige Platz, wovu gschwätzt wird durch d Prophet Daniel (Daniel 9,27; 11,31), - wenn das liesesch, dann (dnoh) gib obacht! -, 24,16 alsdann haue ab uf d Berg, wer in Judäa isch; 24,17 (a) un wer uf fem Dach isch, der schtiegt nit abe, ebis üs sinem Huus z hole; 24,18 un wer uf fem Feld isch, der kähr nit zruck, si Mandel z hole. 24,19 Mai aba d Schwangere un d Schtillende zue sellare Ziit! 24,20 Bitte aba, daß äiri Flucht nit gschiht im Winta odr am Sabbat. 24,21 Denn (a) s wird dann (dnoh) ä großi Vufolgig si, we sie nit gsi isch vum Afang dr Welt bis etzed un au nit wida wäre wird. 24,22 Un wenn de Däg nit vukirzt wäre, so dät kei Mensch selig wäre; aba um dr Üserwählte wille wäre de Däg vukirzt.24,23 Wenn dann (dnoh) öbber (ebber) zue äich sage wird: lueg (gib obacht), do isch dr Chrischtus! odr do!, so solle ihr's nit glaube. 24,24 Denn`s wäre falschi Christuse un (a) falschi Prophete ufschtoh un (b) (c) großi Zeiche un Wunda doe, so daß sie, wenn`s meglich wär, au di Üserwählte vufihrte. 24,25 lueg (gib obacht), i (ich) ha`s äich vorusgsait. 24,26 (a) Wenn sie eso zue äich sage wäre: lueg, er isch in dr Wüschte!, so gehn nit üsä; lueg, er isch drinne im Huus!, so glaubet`s nit. 24,27 Denn we dr Blitz üsgoht vum Oschte un laichtet bis zuem Weschte, so wird au des Kumme vum Menschebue si. 24,28 Wo s Aas(d Kadava) isch, do sammle sich d Geia. (a) (b) Des Kumme vum Menschebue(Mk 13,24-27; Lk 21,25-28)24,29 Gli aba nohch dr Vufolgig um selli Ziit wird d (a) (b) Sunne sich vudunkle un dr Mond si Schien vuliere, un d Schterne wäre vum Himmel flege, un (c) de Kräft vum Himmel wäre ins Wanke kumme. 24,30 Un dann (dnoh) wird erschiene des Zeiche vum Menschebue am Himmel. Un dann (dnoh) wäre (a) jommerä alli Gschlechta uf Erde un wäre (b) (c) (d) säh d Menschebue kumme uf d Wolke vum Himmel mit großa Kraft un Herrlichkeit. 24,31 Un na (er) wird sini Engel schicke mit helle (a) (b) Trumpete (Päpere), un sie wäre sini Üserwählte sammle vu d vier Winde, vu einem End vum Himmel bis zuem andere.Ä Vuglich mit nem Fiegebaum(Mk 13,28-31; Lk 21,29-33)24,32 A däm Fiegebaum lerne ä Glichnis: wenn sini Zwiegli etzed saftig wäre un Blätta triebä, so wiße na(ihr), daß dr Summa nooch isch. 24,33 Ebeso au: wenn ihr des alles sähn, so wißt, daß sa (er) nooch vor dr Dire isch. 24,34 Gwiß, i (ich) sag äich: Des Gschlecht wird nit vugoh, bis des alles gschehe (bassiert). 24,35 Himmel un Erde wäre vugoh; aba mini Wort wäre nit vugoh. (a) (b) 24,36 Vu däm Dag aba un vu der Schtund weiß nemads, au d Engel im Himmel nit, au d Bue (Suhn) nit, sundern ällei dr Vada (Babbe). (a) 24,37 (a) (b) Denn we`s in d Däg Noahs war, so wird au si des Kumme vum Menschebue. 24,38 Denn we sie ware in d Däg vor d Sintflut - sie ässä, sie trinke, sie hirote un len sich hirote bis a d Dag, a däm Noah in d Arche nigoht; 24,39 un sie merkte`s nit, bis d Sintflut kummt un rafft sie alli dhi -, so wird`s au si bim Kumme vum Menschebue. 24,40 Dann (Dnoh) wäre zwei uf fem Feld si; dr eine wird agnumme, dr andere wird priesge. 24,41 Zwei Wieba wäre mahle mit d Miihli; di eine wird agnumme, di andere wird priesge. (a)24,42 Drum wache; denn na(ihr) wißt nit, a welem Dag äicha Herr kummt. (a) Ä Vuglich mit nem Huusherr, wo guet ufbasst(Lk 12,39-40)24,43 Des solle na aba wisse: Wenn ä Huusvada gwüßt hät, (a) zue wela Schtund in d Nacht dr Deb kummt, so dät da (er) jo wache un nit in si Huus ibreche losse. 24,44 Drum sin au ihr parat! Denn dr Menschebue kummt zue nare Schtund, do ihr's nit meinet.Ä Vuglich mit nem treue un nem bese Knecht(Lk 12,42-46) 24,45 Wer isch drno dr treue un schlaue Knecht, den d Herr iba sini Lit bschtimmt het, dmit da (er) ne zue d rechte Ziit z ässä git? 24,46 Selig isch der Knecht, den si Herr, wenn na (er) kummt, des doe sieht. 24,47 Gwiß, i (ich) sag äich: Na (Er) wird nen iba alli sini Sache bschtellä. (a) 24,48 Wenn aba sella als ä bese Knecht in sinem Herz sait: (a) Mi Herr kummt noh lang nit, 24,49 un fangt a, sini Mitknecht z schla, ißt un suft mit d Bsofene: 24,50 dann (dnoh) wird dr Herr vum Knecht kumme a nem Dag, a däm ma(er)'s nit meint, un zue na Schtund, de na (er) nit kennt, 24,51 un na (er) wird nen in Schtickli haue losse un nem si Deil ge bi d Heuchla; do wird si Hiile un Zähneklappere. S 25. KapitelDes Glichnis vu d schlaue un dumme Jumpfere (Wieble)25,1 Dann (Dnoh) wird des Himmelrich gliche zehn Jumpfere, de ihri Funzle(Lampe) nähmä un gehn üsä, däm Bräutigam entgege. (a) (b) 25,2 Aba fünf vu nene ware dumm, un fünf ware schlau. 25,3 Di dumme nähmä ihri Funzle(Lampe), aba sie nähmä kei El mit. 25,4 Di schlaue aba nähmä El mit in ihre Kanne, samt ihre Funzle(Lampe). 25,5 Als drno dr Bräutigam lang üsbliebt, wäre sie alli med un schlofe i. 25,6 Um midde in d Nacht aba härt ma lütes Ruefe: lueg (gän obacht), dr Bräutigam kummt! Gehn üsä, nem entgege! 25,7 Do sin de Jumpfere ufgschtande un mache ihri Funzle(Lampe) parat. 25,8 Di dumme aba sage zue d schlaue: Gän uns vu äirem El, denn unsri Funzle(Lampe) gehn üs. 25,9 Do antworte di schlaue un hän gsait: Nei, sunscht doet s fir uns un äich nit länge; gehn aba zuem Kaufma (Händla) un kaufe fir äich selba El. 25,10 (a) Un als sie higehn z kaufe, kummt dr Bräutigam; un de parat ware, gehn mit nem inä zue d Hochziit, un Dire isch vuschlosse. 25,11 Schpäta kumme au di andere Jumpfere un hän gsait: Herr, Herr, doe uns uf! 25,12 Na (Er) git aba zantwort un het gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: (a) I (Ich) kenn äich nit. 25,13 Drum wache! Denn ihr wißt nit Dag noh Schtund, [in der d Menschesuhn kummen wird.] (a)Des Glichnis vu d avutraute Zentna(Lk 19,12-27)25,14 Denn s isch we mit nem Mensch, der üßa Land goht: na (er) reft sini Knecht un vuträut ne si Vumöge (Hab un Guet) a; 25,15 däm eine git da (er) fünf Zentna Silba, däm andere zwei, däm dritte eina, (a) jeda we na Tichtig isch, un zeht fort. 25,16 Gli goht der hi, der fünf Zentna gregt het, un handelt mit ne un gwinnt widari fünf dzue. 25,17 Ebeso gwinnt der, der zwei Zentna gregt het, zwei widari dzue. 25,18 Der aba eina gregt het, goht hi, grabt ä Loch in d Erde un vuschteckt des Geld vu sinem Herr. 25,19 Nohch langa Ziit kummt dr Herr vu d Knecht un forderet Antwort vu nene. 25,20 Do kummt dzue, der fünf Zentna gregt het, un legt widari fünf Zentna dzue un het gsait: Herr, dü hesch ma (mir) fünf Zentna avuträut; lueg do, i (ich) ha dmit widari fünf Zentna gwunne. 25,21 Do het si Herr zue nem gsait: Recht so, dü tichtige un (a) treue Knecht, dü bisch iba wenigem treu gsi, i (ich) will di iba viel setze, gang inä zue dines Herrn Fräid (Freud)! 25,22 Do kummt au dzue, der zwei Zentna gregt het, un het gsait: Herr, dü hesch ma (mir) zwei Zentna avuträut; lueg do, i (ich) ha dmit zwei widari gwunne. 25,23 Sie Herr het zue nem gsait: Recht so, dü tichtige un treue Knecht, dü bisch iba wenigem treu gsi, i (ich) will di iba viel setze; gang inä zue dines Herrn Fräid (Freud)! 25,24 Do kummt au dzue, der ei Zentna gregt het, un het gsait: Herr, i (ich) ha gwißt, daß dü ä härte Ma bisch: dü erntesch, wo dü nit gsajt hesch, un sammelsch i, wo dü nit üsgschtreut hesch; 25,25 un i (ich) ha mi gfirchtet, bi hi gange un ha di Zentna in dr Erde vuschteckt lueg, do hesch dü des was Dir isch. 25,26 Sie Herr aba git zantwort un het zue nem gsait: Dü bese un fule Knecht! Dü hesch gwißt, daß i (ich) ernte, wo i (ich) nit gsajt ha, un isammle, wo i (ich) nit üsgschtreut ha? 25,27 Dann (Dnoh) hättesch dü mi Geld zue d Wechsler bringe solle, un wenn i (ich) kumme wär, hät i (ich) Mins widagregt mit Zinse. 25,28 Drum riße nem d Zentna wäg un gän nen däm, der zehn Zentna het. 25,29 Denn wer do het, däm wird ge wäre, un na (er) wird Massig(Fülle) ha; wer aba nit het, däm wird au, was sa(er) het, gnumme wäre.(a) (b) 25,30 Un den unnütze Knecht werft ins Dunkle üsä; do wird si Hiile un Zähneklappere.Vum Weltgricht25,31 Wenn aba (a) dr Menschebue kumme wird in sinere Herrlichkeit, un alli Engel mit nem, dann (dnoh) (b) wird da (er) hocke uf fem Thron sinere Herrlichkeit, 25,32 un (a) alli Velka wäre vor nem vusammelt wäre. Un (b) er wird sie vuänanda trenne, we ä Hirt d Schof vu d Beck schiedet, 25,33 un wird d Schof zue sinere Rechte schtelle un d Böck zue d Linke. (a) 25,34 Do wird dann (dnoh) dr Kenig sage zue däne zue sinere Rechte: Kummt her, ihr Gsegneti vu minem Vada (Babbe), erbe des Rich, des fir äich gmacht isch vum Afang a vu d Welt! 25,35 (a) Denn i (ich) bi hungrig gsi, un ihr hän ma (mir) z ässä ge. I (Ich) bi durschtig gsi, un ihr hän ma (mir) z trinke ge. I (Ich) bi ä Fremde gsi, un ihr hän mi ufgnumme. 25,36 I (Ich) bi nackt gsi, un ihr hän mi azogä. I (Ich) bi krank gsi, un ihr hän mi bsuecht. I (Ich) bi im Gfängnis (Loch) gsi, un ihr sin zue ma (mir) kumme. 25,37 Dann (Dnoh) wäre nem di Grechte sage: Herr, wenn hän ma (mir) dich(di) hungrig gsähne un hän dir z ässä ge? odr durschtig un hän dir z trinke ge? 25,38 Wenn hän ma (mir) dich(di) als Fremde gsähne un hän di ufgnumme? odr nackt un hän di azogä? 25,39 Wenn hän ma (mir) di krank odr im Gfängnis(Loch) gsähne un sin zue da kumme? 25,40 Un dr Kenig wird sage zue nene: Gwiß, i (ich) sag äich: (a) (b) (c) Was ihr doe hän einem vu däne minene gringschte Breda, des hän ihr mir doe.25,41 Dann (Dnoh) wird da (er) au zue däne zue d Linke sage: Gehn wäg vu mir, ihr Vufluechti, ins (a) ewige Fiir, des gmacht isch däm Deufel un sinene Engel! 25,42 Denn i (ich) bi hungrig gsi, un ihr hän ma (mir) nit z ässä ge. I (Ich) bi durschtig gsi, un ihr hän ma (mir) nit z trinke ge. 25,43 I (Ich) bi ä Fremde gsi, un ihr hän mi nit ufgnumme. I (Ich) bi nackt gsi, un ihr hän mi nit azogä. I (Ich) bi krank un im Gfängnis(Loch) gsi, un ihr hän mi nit bsuecht. 25,44 Dann (Dnoh) wäre sie nem au sage: Herr, wenn hän ma (mir) dich(di) hungrig odr durschtig gsähne odr als Fremde odr nackt odr krank odr im Gfängnis(Loch) un hän dir nit dent? 25,45 Dann (Dnoh) wird da (er) ne sage: Gwiß, i (ich) sag äich: Was ihr nit doe hän einem vu däne Kleinschte, des hän ihr mir au nit doe. 25,46 Un sie wäre higo: zue d ewige Schtrof, aba di Grechte ins ewige Läbä. (a) (b) S 26. Kapitel(Mk 14-16; Lk 22-24; Joh 18-21)D Plan vu d Hohenprieschta un Älteschte26,1 Un s isch gschehe (bassiert), als Jesus alles des Gsaite het, daß sa (er) dann (dnoh) zue sinene Jinger gsait het: 26,2 Ihr wißt, daß in zwei Däg (a) Passa isch; un (b) dr Menschebue wird ibaantwortet wäre, daß sa (er) kriizigt wird.26,3 Do vusammle sich d Hohenprieschta [un di Schriftglehrte] un di Älteschte vum Volk im Palascht vum Hohenprieschta, der hieß (a) Kaiphas, 26,4 un halte Rot, we sie Jesus mit Lischt ergriefe un umbringe kennte. 26,5 Sie sage aba: Jo nit bim Fescht, dmit s nit ä Ufruhr git im Volk. D Salbig in Betanien(Lk 7,36-50; Joh 12,1-8)26,6 Als drno Jesus in Betanien war im Huus Simons vum Üssätzige, 26,7 kummt zue nem ä Wieb, de het ä Glas mit wertvollem Salbel un kippt`s uf si Schädel, als sa(er) am Disch hockt. 26,8 Als des d Jinger sähn, wäre sie bamblig un hän gsait: Wozue de Vuschwendig? 26,9 S hät diir vukauft un des Geld d Arme ge wäre kenne. 26,10 Als Jesus des gmerkt het, het da (er) zue nene gsait: Was mache ihr des Wieb truurig? Sie het ä gueti Sach a ma (mir) doe. 26,11 Di Arme hän ihr alliziit bi äich, mich aba hän ihr nit alliziit. 26,12 Do sie des El uf mi Lyb (Ranze) gschittet het, des het sie fir mi Bierdigung (Lycht) doe. 26,13 Gwiß, i (ich) sag äich: Wo des Evangelium predigt wird in dr ganze Welt, do wird ma au des vuzehlt zue ihrem Adenke, was sie do doe het.D Vurot vum Judas26,14 Do goht eina vu d Zwöelf, mit Name Judas Iskariot, hi zue d Hohenprieschta 26,15 un het gsait: (a) Was wen na(ihr) mir ge? I (Ich) will nen äich vurote. Un sie wen nem (b) driißig Silbalinge ge. 26,16 Un vu do a suecht da (er) ä Glegeheit, daß sa (er) nen vurote kennt.Des Passalamm wird zwäggmacht(Mk 14,12-16; Lk 22,7-13; Joh 13,21-26)26,17 Aba am erschte (a) Dag vu d Ungsäuerte Brot kumme d Jinger zue Jesus un froge: Wo willsch dü, daß ma (mir) dir s Passalamm zuem Ässä mache? 26,18 Na (Er) het gsait: Gehn hi in d Schtadt zue däm un däm sage zue nem: Dr Meischta losst dir sage: Mini Ziit isch nooch; i (ich) will bi dir s Passa feschtle mit minene Jinger. (a) 26,19 Un d Jinger hän gmacht, was ne Jesus bifohle het, un richte s Passalamm.
Jesus kindigt a, dass sa (er) vurote wird(Mk 14,17-21; Lk 22,14-23)26,20 Un am Obend het da (er) sich anekockt a d Disch mit d Zwöelf. 26,21 Un als sie ässä, het da (er) gsait: Gwiß, i (ich) sag äich: Eina unda äich wird mi vurote. 26,22 Un sie wäre sehr (sölli) truurig un fange a, jeda einzelne, nen z froge: Herr, bi ich's? 26,23 Na (Er) git zantwort un het gsait: Der d Hand mit ma (mir) in d Schissle täucht, der wird mi vurote. 26,24 Dr Menschebue goht zwar hi, mai vu däm gschribe schtoht; doch (a) mai däm Mensch, wägä däm dr Menschebue vurote wird! S wär fir den Mensch bessa, wenn na (er) nee gibore wär. 26,25 Do git zantwort Judas, der nen vurote het, un het gsait: Bi ich's, Rabbi? Na (Er) het zue nem gsait: Dü saisch`s.
Jesus setzt des Obendmohl i(Mk 14,22-26; Lk 22,14-23)26,26 Als sie aba ässä, nimmt Jesus vum Brot, dankt un bricht's un git's d Jinger un het gsait: Nähme, ässä; des isch mi Lyb (Ranze). 26,27 Un na (er) nimmt d Kelch un dankt, git ne des un het gsait: Trinke alli drus; 26,28 des isch mi (a) Bluet vum (b) (c) Bund, des vuschittet wird fir vieli zue d Vugebig vu d Sinde. 26,29 I (Ich) sag äich: I (Ich) wir drno nimmi vu däm Gwägs vum Wischtock trinke bis a den Dag, a däm i (ich) vu naiem dvu trinke wir mit äich in minem Vada (Babbe) sinem Rich.Jesus goht a d Elberg(Mk 14,26-31)26,30 Un als sie d (a) Lobgsang gsunge hän, gehn sie üsä a d Elberg. 26,31 Do het Jesus zue nene gsait: In däre Nacht den ihr alli Ärgernis nähmä a ma (mir). Denn s schtoht gschribe (Sacharja 13,7): "I (Ich) wir d Schäfa (Hirte) schla, un (a) d Schof vu d Herde wäre sich vustraije." 26,32 Wenn i (ich) aba ufgschtande bi, will i (ich) vor äich higo nohch (a) Galiläa. 26,33 Petrus aba git zantwort un het zue nem gsait: Wenn sie au alli Ärgernis nähmä, so will i (ich) doch nemols Ärgernis nähmä a dir. 26,34 Jesus het zue nem gsait: Gwiß, i (ich) sag da: In däre Nacht, bvor d Guller brellt(kräht), wirsch dü mi dräimol vuliigne. (a) 26,35 Petrus het zue nem gsait: Un wenn i (ich) mit dir schterbe müßt, will i (ich) di nit vuliigne. Des gliche sage au alli Jinger.Jesus in Gethsemane(Mk 14,32-42; Lk 22,39-46)26,36 Do kummt Jesus mit ne zue nem Garte, der heißt Gethsemane, un het gsait zue d Jinger: Setze äich do ane, solang i (ich) derthi gang un bät. 26,37 Un (a) er nimmt mit sich Petrus un de zwei Buebä (Sühn) vum Zebedäus un (b) fangt a truurig z si un vuzage. 26,38 Do het Jesus zue nene gsait: (a) Mi Seele isch truurig bis zuem Tod; bliebe do un wache mit ma (mir)! 26,39 Un na (er) goht ä weng wida, flegt ane uf si Gsicht(Visasch) un bätet un het gsait: Vada (Babbe), isch's meglich, so goht der (a) Kelch a ma (mir) vorbi; doch (b) (c) nit we i (ich) will, sundern we dü willsch! 26,40 Un na (er) kummt zue sinene Jinger un findet sie schlofe un het zue Petrus gsait: Kennt ihr denn nit ä Schtund mit ma (mir) wache? 26,41 (a) Wache un bäte, dmit ihr nit in (b) Afechtig kumme! Dr Geischt isch willig; aba s Fleisch isch schwach. 26,42 Zum zweite Mol goht da (er) wida hi, bätet un het gsait: Vada (Babbe), isch's nit meglich, daß d Kelch a ma (mir) vorbigoht, ohni daß i (ich) nen trink, so gschiht di Wille! 26,43 Un na (er) kummt un findet sie abamols schlofe, un ihri Auge ware volla Schlof. 26,44 Un na (er) het sie glo un goht abamols hi un (a) bätet zuem dritte Mol un schwätzt dieselbe Wort. 26,45 Dann (Dnoh) kummt er zue sinene Jinger un het zue nene gsait: Ach, wen ihr wida schlofe un ruehe? lueg (gän obacht), de Schtund isch do, daß dr Menschebue in d Händ (Pfode) vu d Sinda ibaantwortet wird. 26,46 Schtehn uf, len uns go! lueg (gän obacht), er isch do, der mi vurotet.Jesus wird gfangegnu26,47 Un als sa(er) noh schwätzt, lueg (gib obacht), do kummt Judas, eina vu d Zwöelf, un mit nem ä großi Schar mit Schwerter un mit Stange, vu d Hohenprieschta un Älteschte vum Volk. 26,48 Un dr Vuräter het ne ä Zeiche ge un gsait: Welcha i (ich) küsse wir, der isch's; den packe. 26,49 Un drno kummt da (er) zue Jesus un het gsait: Friide mit dir, Rabbi! un küsst nen. 26,50 Jesus aba het zue nem gsait: Mi Fründ (Freund), dzue bisch dü kumme? Do kumme sie rah un lege Hand a Jesus un packe nen. 26,51 Un lueg (gib obacht), eina vu däne, de bi Jesus ware, schtreckt d Hand üs un zeht si Schwert un schlat nohch däm Knecht vum Hohenprieschta un haut nem ä Ohr ab. 26,52 Do het Jesus zue nem gsait: Schteck di Schwert a si Platz! Denn (a) wer s Schwert nimmt, der soll durch s Schwert umkumme. 26,53 Odr meinsch dü, i (ich) kennt mi Vada (Babbe) nit bitte, daß sa (er) ma (mir) gli druf me als zwöelf Legione (a) Engel schickt? 26,54 We ka dann (dnoh) aba d Schrift itreffe, daß ses so bassiere mueß? 26,55 Zue der Schtund het Jesus zue d Schar gsait: Ihr sin üsgzoge we gege ä Raiba (Deb, Vubrecha) mit Schwerter un mit Schtange, mi z fange. Ha i (ich) doch jede Dag im Tempel gsässä un glehrt, un ihr hän mi nit packt. 26,56 Aba des isch alles gschehe (bassiert), dmit itreffe dät d Schrifte vu d Prophete. Do vuloße nen alli Jinger un haue ab.Jesus vor rem Hohe Rot(Mk 14,53-65; Lk 22,54-55. 63-71; Joh 18,12-14. 19-24)26,57 De aba Jesus packt hän, fihre nen zuem Hohenprieschta Kaiphas, wo d Schriftglehrti un d Älteschti sich vusammelt hän. 26,58 Petrus aba goht nem vu wietem bis zuem Palascht vum Hohenprieschta nohch un goht inä un het sich anekockt zue d Knecht, um säh, woruf s üsä wott. 26,59 D Hohenprieschta aba [un di Älteschte] un d ganze Hohe Rot sueche ä falsches Ziignis (Züügnis) gege Jesus, daß sie nen umbringe kännte. 26,60 Un obwohl vieli falschi Ziige kumme, finde sie doch nigs. Zletscht kumme zwei dzue 26,61 un hän gsait: Na (Er) het gsait: I (Ich) ka (a) d Tempel Gottes abbreche un in dräi Däg ufbaue (bäue). (b) 26,62 Un dr Hohepriester schtod uf un het zue nem gsait: Antwortesch dü nigs uf des, was de gege di beziige? 26,63 Aba Jesus (a) schwiegt schtill. Un dr Hohepriester het zue nem gsait: I (Ich) bschwör di bi däm lebändige Gott, (b) daß dü uns saisch, ob dü d Chrischtus bisch, d Bue (Suhn) Gottes. 26,64 Jesus het zue nem gsait: Dü saisch`s. Doch sag i (ich) äich: Vu etzed a das ihr säh den d Menschebue (a) hocke zue d Rechte vu d Kraft un (b) (c) (d) kumme uf d Wolke vum Himmel. 26,65 (a) (b) (c) Do vurißt d Hohepriester sini Kleida un het gsait: Na (Er) het Gott gläschtert! Was bruuche ma (mir) widari Ziige? lueg (gän obacht), etzed hän ihr d Gottesläschterig ghärt. 26,66 Was isch äicha Urteil? Sie antwortete un hän gsait: Na (Er) isch däm Tod schuldig. 26,67 Do schpucke sie nem ins Gsicht(in d Visasch) un schle nen mit d Fuscht. Ä baar aba schle nem ins Gsicht 26,68 un hän gsait: Weissag uns, Chrischtus, wer isch's, der di schlat?Petrus vuliignet Jesus(Mk 14,66-72; Lk 22,56-62; Joh 18,15-18. 25-27)26,69 Petrus aba hockt druße im Hof; do kummt ä Magd zue nem un het gsait: Un dü warsch au mit däm Jesus üs Galiläa. 26,70 Na (Er) legt aba vor allene un het gsait: I (Ich) weiß nit, was dü saisch. 26,71 Als sa(er) aba üsä gange isch in de Doorhalle, het nen ä andere gsäh un het gsait zue däne, de do ware: Der war au mit däm Jesus vu Nazareth. 26,72 Un na (er) legt abamols un schwert dzue: I (Ich) kenn den Mensch nit. 26,73 Un nohch einare kleine Wieli kumme dzue, de do gschtande sin, un sage zue Petrus: Gwiß, dü bisch au eina vu däne, denn di Schproch vurotet di. 26,74 Do fangt da (er) a, sich z vufluechen un z schwör: I (Ich) kenn den Mensch nit. Un drno brellt(kräht) d Guller. 26,75 Do het Petrus a des Wort denkt, des Jesus zue nem gsait het: Ehe d Guller kräht, wirsch dü mi dräimol vuliigne. Un na (er) goht üsä un hiilt ganz sehr (sölli) .S 27. KapitelJesus wird an Pilatus üsgliefert(Mk 15,1; Lk 23,1; Joh 18,28)27,1 Am Morge aba hän alli Hohenprieschta un di Älteschte vum Volk bschloße iba Jesus, nen umzbringe, 27,2 un sie hän nen gfesselt, fihre nen ab un ibaantwortete nen däm Schtadthaltr Pilatus.
Judas hängt sich uf(Apg 1,16-20)27,3 Als Judas, der nen vurote het, gsäh het, daß sa (er) zuem Tod vuurteilt war, reut`s nen, un na (er) nimmt de driißig Silbalinge vu d Hohenprieschta un Älteschte un git sie zruck 27,4 un het gsait: I (Ich) ha Unrecht doe, daß i (ich) unschuldiges Bluet vurote ha. Sie aba hän gsait: Was goht uns des a? Do lueg dü zue! 27,5 Un na (er) wirft de Silbalinge in d Tempel, goht fort un (a) erhängt sich. 27,6 Aba de Hohenprieschta nähmä de Silbalinge un hän gsait: (a) S isch nit recht, daß ma (mir) sie in d Gotteskaschte lege; denn s isch Bluetgeld. 27,7 Sie bschlosse aba, d Töpferacka dvu z kaufe zue d Bierdigung (d Lycht) fir Fremdi. 27,8 Drum heißt der Acka Bluetacka bis uf d hiitige Dag. 27,9 (a) Do isch itroffe, was gsait isch durch d Prophet Jeremia, der do sait: "Sie hän de driißig Silbalinge gnumme, d Pries fir d Vukaufte, der gschätzt isch bi d Israelite, 27,10 un sie hän des Geld fir d Töpferacka ge, we ma (mir) dr Herr bifohle het" (Jeremia 32,9; Sacharja 11,12.13).
D Vuhandlig vor Pilatus(Mk 15,2-5; Lk 23,2-5; Joh 18,29-38)27,11 Jesus aba schtod vor rem Schtadthaltr; un d Schtadthaltr het nen gfrogt un het gsait: Bisch dü d Kenig vu d Jude? Jesus aba het gsait: Dü saisch`s. 27,12 Un als sa(er) vu d Hohenprieschta un Älteschte vuklagt wird, (a) (b) git er nigs zantwort. 27,13 Do het Pilatus zue nem gsait: Hersch dü nit, we härt sie di vuklage? 27,14 Un na (er) git nem uf kei einziges Wort antwort, so daß sich d Schtadthaltr sehr (sölli) vuwundret het. (a)Des Todesurdeil wird gfällt(Mk 15,6-15; Lk 23,13-25; Joh 18,39-19,16)27,15 Zum Fescht aba het d Schtadthaltr de Gwohnet ka, däm Volk ä Gfangene loszge, was fir eina sie wen. 27,16 Sie hän aba zue der Ziit ä brüchtigte Gfangene, der het Jesus Barabbas gheiße. 27,17 Un als sie vusammelt ware, het Pilatus zue nene gsait: Welcha wen ihr? Wela soll i (ich) äich losge, Jesus Barabbas odr Jesus, vum däm gsait wird, er isch dr Chrischtus? 27,18 Denn na (er) het gwißt, daß sie nen (a) üs Näid ibaantwortet hän. 27,19 Un als sa(er) uf fem Richtaschtuehl hockt, schickt si Wieb zue nem un losst nem sage: Ha dü nigs z schaffe mit däm Grechte; denn i (ich) ha hiit viel glitte im Träum um sinetwägä. 27,20 Aba d Hohenprieschta un Älteschte ibarede s Volk, daß sie um Barabbas bitte, Jesus aba umbringe solle. 27,21 Do fangt d Schtadthaltr a un het zue nene gsait: Welcha wen ihr? Wär vu däne beidi soll i (ich) äich losge? Sie hän gsait: Barabbas! 27,22 Pilatus het zue nene gsait: Was soll i (ich) denn mache mit Jesus, vu däm gsait wird, er isch dr Chrischtus? Sie sage alli: Loß sen kriizige! 27,23 Na (Er) aba het gsait: Was het da (er) denn Beses doe? Sie brellä aba noh me: Loß sen kriizige! 27,24 Als aba Pilatus gsäh het, daß sa (er) nigs üsgrichtet het, sundern des Gwimmel imma greßa isch, nimmt da (er) Wassa un (a) wäscht sich d Händ (Pfode) vor rem Volk un het gsait: I (Ich) bi unschuldig a sinem Bluet; luege ihr zue! 27,25 Do git zantwort s ganze Volk un het gsait: (a) Sie Bluet kummt iba uns un unseri Kinda! 27,26 Do git da (er) ne Barabbas los, aba Jesus losst da (er) üsbeitsche un ibaantwortet nen, daß sa (er) kriizigt wird.
D Soldate vuschpotte Jesus(Mk 15,16-20; Joh 19,2-3)27,27 Do nähmä d Soldate vum Schtatthalta Jesus mit sich in s Prätorium un vusammle di ganzi Abteilige um nen. 27,28 Un ziehe nen üs un lege nem ä Purpurmantel a 27,29 un flechte ä Dornekrone un hocke sie nem uf d Schädel un gän nem ä Rohr in sini rechti Hand un beuge ihri Knüü vor rem un vuschpotte nen un hän gsait: Greßt bisch dü, dr Jude Kenig! 27,30 un schpucke nen a un nähmä s Rohr un schlen dmit uf si Schädel. (a)Jesus wird kriizigt(Mk 15,21-32; Lk 23,26-43; Joh 19,17-27)27,31 Un als sie nen gscholte hän, ziehe sie nem d Mandel üs un ziehe nem sini Kleida a un fihre nen ab, um nen z kriizige. 27,32 Un als sie rüsgehn, finde sie ä Mensch üs Kyrene mit Name Simon; den zwinge sie, daß sa (er) nem si Kriiz trait.27,33 Un als sie a d Platz kumme mit Name Golgatha, des heißt: Schädelstätte, 27,34 gän sie nem Wi z trinke mit (a) Galle vumischt; un als sa(er)'s schmeckt, wott da (er) nit trinke. 27,35 Als sie nen aba kriizigt hän, (a) vudeile sie sini Kleida un werfe s Los drum. [So isch erfillt wore, was durch d Prophet gsait isch (Psalm 22,19): "Sie hän mini Kleida unda sich vudeilt un hän iba mi Gwand (Häß) s Los gworfe."] 27,36 Un sie hocke do un bwache nen. 27,37 Un obe iba sinem Schädel mache sie ä Ufschrift mit d Ursach vu sinem Tod: Des isch Jesus, dr Jude Kenig. 27,38 Un do wäre zwei (a) Raiba (Vubrecha) mit nem kriizigt, eina zue d Rechte un eina zue d Linke. 27,39 De aba vorbiigehn, läschtere nen un (a) schittle ihri Kepfe 27,40 un hän gsait: (a) (b) Der dü d Tempel abrissesch un bäusch nen uf in dräi Däg, hilf dir selba, wenn dü Gottes Bue (Suhn) bisch, un schtieg rab vum Kriiz! 27,41 Eso schelte au d Hohenprieschta mit d Schriftglehrte un Älteschte un hän gsait: 27,42 Andere het da (er) ghulfe un ka sich selba nit helfe. Isch scha(er) d Kenig vu Israel, so schtieg ga(er) drno vum Kriiz rab. Dann (Dnoh) wen ma (mir) a nen glaube. 27,43 Na (Er) het sich uf (a) Gott vulo; der erles nen drno, wenn na (er) Gfalle a nem het; denn na (er) het gsait: I (Ich) bi Gottes Bue (Suhn). 27,44 Eso schmähe nen au d Raiba (Vubrecha), de mit nem kriizigt ware.
Jesus schtirbt(Mk 15,33-41; Lk 23,44-49; Joh 19,28-30)27,45 Un vu d sechste Schtund a kummt ä Nacht iba s ganze Land bis zue d ninte Schtund. 27,46 Un um di ninti Schtund brellt Jesus lut: Eli, Eli, lama asabtani? des heißt: (a) Mi Gott, mi Gott, wurum hesch dü mi vulo? 27,47 Ä baar aba, de do gschtande sin, als sie des ghärt hän, sage sie: Der rueft nohch Elia. 27,48 Un gli druf lauft eina vu nene, nimmt ä Schwamm un fillt nen mit (a) Essig un schteckt nen uf ä Rohr un git nem z trinke. 27,49 Di andere aba hän gsait: Halt, loß uns säh, ob Elia kummt um nem z helfä! 27,50 Aba Jesus brellt abamols lut un schtirbt.27,51 Un lueg (gib obacht), dr (a) (b) Vorhang im Tempel vuriß in zwei Schtickli vu obe ra bis nab. 27,52 Un d Erde het bebt, un d Felse zerrisse, un d Gräba sin uf gange, un vieli Lyba (Ranze) vu d tote Heilige sin ufgschtande 27,53 un gehn üs d Gräba nohch sinere Uferschtehig un kumme in di heilige Schtadt un erschiene viele. 27,54 Als aba d Hauptma un de mit nem Jesus bwacht hän des Erdbebe sähn un was do so gschehe (bassiert) isch, vuschrekä sie sehr (sölli) un hän gsait: Gwiß, der isch Gottes Bue (Suhn) gsi! 27,55 Un s ware vieli Wieba do, de vu wietem zuegluegt hän; de ware Jesus üs Galiläa nohchgange un hän nem dent; (a) 27,56 unda däne war Maria vu Magdala un Maria, d Muetter vum Jakobus un Josef, un d Muetter vu d Buebä (Sühn) vum Zebedäus. Jesus im Grab(Mk 15,42-47; Lk 23,50-56; Joh 19,38-42)27,57 Am Obend aba kummt ä riche Ma üs Arimathäa, der heißt Josef un war au ä Jinger Jesus. 27,58 Der goht zue Pilatus un bittet um d Lyb (Ranze) Jesus. Do bifihlt Pilatus, ma sollen nem ge. 27,59 Un Josef nimmt d Lyb (Ranze) un wickelt nen in ä sufares Lienduech 27,60 un legt nen in si eigenes näjes(naies) Grab, des sa(er) in ä Felse het haue losse, un wälzte ä große Schtei (Wackes) vor d Dire vum Grab un goht dvu. 27,61 S ware aba dert Maria vu Magdala un di andere Maria; de hocke gegeiba vum Grab.Soldate bwache s Grab27,62 Am nägschte Dag, der uf d (a) Rischtdag goht, kumme d Hohenprieschta mit d Pharisäer zue Pilatus 27,63 un hän gsait: Herr, mir hän dra denkt, daß der Vufihra (a) gsait het, als sa(er) noh gläbt het: I (Ich) will nohch dräi Däg ufschtoh. 27,64 Drum bfehl, daß ma des Grab bwache doet bis zuem dritte Dag, dmit nit sini Jinger [in d Nacht] kumme un nen schtähle un zue d Lit sage: Na (Er) isch uferschtande vu d Dote, un dr letschte Lug isch ärga als d erschte. 27,65 Pilatus het zue nene gsait: Do hän ihr d Wache; gehn hi un bwaches, so guet da kennt. 27,66 Sie gehn hi un sichere s Grab mit d Wache un vusiegle d Schtei (Wackes). |
S 28. KapitelJesu Uferschtehig(Mk 16,1-8; Lk 24,1-12; Joh 20,1-18)28,1 Als aba dr Sabbat vorbi war un (a) (b) (c) d erschte Dag vu d Wuche abroche het, kumme Maria vu Magdala un di andre Maria, um nohch däm Grab z aluege. 28,2 Un lueg (gib obacht), s isch gschehe (bassiert) ä großes Erdbebe. Denn d Engel vum Herrn kummt vum Himmel rab, kummt dzue un wälzt d Schtei (Wackes) wäg un het sich obe druf nakockt. 28,3 Sini Gschtalt war we d Blitz un (a) (b) si Gwand (Häß) wiß we d Schnee. 28,4 D Wache aba vuschrekä üs Angscht vor nem un ware, als wäre sie tot. 28,5 Aba d Engel het gsait zue d Wieba: Firchte äich nit! I (Ich) weiß, daß ihr Jesus, d Gkriizigte, sueche. 28,6 Na (Er) isch nit do; (a) (b) (c) (d) er isch uferschtande, we na (er) gsait het. Kummt her un luege d Platz a, wo na (er) gläge het; 28,7 un gehn schnell hi un sages sinene Jinger, daß sa (er) uferschtande isch vu d Dote. Un lueg (gän obacht), er wird vor äich higo nohch (a) Galiläa; dert den ihr nen säh. Lueg (gän obacht), i (ich) ha`s äich gsait. 28,8 Un sie gehn schnell wäg vum Grab mit Angscht un große Fräid (Freud) un laufe, um`s sinene Jinger z vukindige. 28,9 Un [wo sie gange sin, um´s sine Jinger z vukinde,] lueg (gib obacht), do trifft de Jesus un het gsait: Sin greßt! Un sie kumme zue nem un umfaßte sini Feß un flege vor rem ane. 28,10 Do het Jesus zue nene gsait: Firchte äich nit! Gehn hi un vukindigt`s minene (a) Breda, daß sie nohch Galiläa gehn: dert wäre sie mi säh.
D Hohenprieschta bschteche d Soldate, de des Grab bwacht hän28,11 Als sie aba higehn, lueg (gib obacht), do kumme ä baar vu d Wache in d Schtadt un vuzehle d Hohenprieschta alles, was gschehe (bassiert) war. 28,12 Un sie kumme mit d Älteschte zsämme, halte Rot un gän d Soldate viel Geld 28,13 un hän gsait: Sage, sini Jinger sin in d Nacht kumme un hän nen gschtohle, während ma (mir) gschlofe hän. (a) 28,14 Un wenn`s däm Schtadthaltr z Ohre kummt, wenn ma (mir) nen bschwichtige un dfir sorge, daß ihr sicha sin. 28,15 Sie nähmä des Geld un hän gmacht, we sie agwiese ware. Un so isch des zuem Gschwätz wore bi d Jude bis uf d hiitige Dag.Jesus sendet sini Jinger üs(Mk 16,14-20)28,16 Aba de elf Jinger gehn nohch Galiläa uf d Berg, wohi Jesus sie bschiede het. 28,17 Un als sie nen sähn, flege sie vor rem ane; ä baar aba hän zwieflet. 28,18 Un Jesus kummt dzue un het zue nene gsait: (a) (b) Mir isch ge alli Gwalt im Himmel un uf d Erde. 28,19 Drum gehen hi un (a) (b) (c) mache zue Jinger alli Velka: Tauft sie uf d Name vum Vada (Babbe) un d Bue (Suhn) un vum heilige Geischt 28,20 un lehrt sie doe alles, was i (ich) äich bifohle ha. Un lueg (gän obacht), (a) i (ich) bi bi äich alli Däg bis a dr Welt End.Letschte Änderungen |