Zruck zue d Alemannische Bibel (Markgräflerland Eschbach)

D Erschte Bref vum Petrus uf Markgräfler Alemannisch

Was in däm Buech schtoht

D erschte Bref, wo d Aposchtel Petrus gschribe het, isch ä Rundschribe an de Gmeinde in Klänasie.
D Aschtoß dodzue het de schwierig Lag (Situation) vu d Gläubige dert ge:
Wägä ihrem Glaube hän si ä Hufe Lit gege sich, un si sin vuschpottet wore.
Wägädäm sin si au in d Gfahr gschtande, sich azbasse odr mit Gwalt Widaschtand z leischte.
Petrus doet si dodra erinnere, dass si parat si meße, fir des, was si glaube, au Leid uf sich z nämme.
We sich ä Chrischt vuhalte doet, fordere nämlich de Mensche, wo um sie rum läbä, oft rüs.
In däm Bref schtehn näbä grundsätzliche Feschtschtellunge au noh ä ganzi Reihe Rotschläg, we sich di Gläubige ina schwierige Lage (Situation) vuhalte solle.
Petrus kummt dodbi imma wida uf des zruck, wo Chrischte druf hoffe un wo si dvu läbä den. Na (Er) sait d Mensche, de wo si Bref läse, im Kapitel 4, Vers 13:

"Sundern fräije äich, daß ihr mit Chrischtus liedet, dmit ihr au zue d Ziit dr Offenbarig vu sinere Herrlichkeit Fräid (Freud) un Wunne hän."

We des Buech ufbaut isch

1,1-2:	D Petrus greßt d Gmeinde
1,3-2,10:	Petrus erinnert di Gläubige dodra, dass si grettet sin un rueft zue nem heilige Läbä uf
2,11-4,19:	Petrus wiest uf de Vuantwordig vu d Gläubige au in Notziite hi
5,1-9:	Petrus rueft di Gläubige dodzue uf, um demetig z si un um z dene
5,10-14:	Petrus winscht Gottes Sege un lobt d Herr

S 1. Kapitel

D Petrus greßt d Gmeinde

1,1 Petrus, ä Aposchtel Jesus Chrischti, a de üserwählte (a) Fremde, de vuschtrait huuse in Pontus, Galatien, Kappadozien, dr Provinz Asien un Bithynien, 1,2 de Gott, dr Vada (Babbe), (a) üsgwält het durch d Heiligung vum Geischt zuem Folgsam si (Brav si) un zuem Agschpritzt si mit däm Bluet vu Jesus Chrischtus:

Gott gib äich viel Gnade un Friide!

Mir hän ä lebändigi Hoffnig

1,3 Globt isch Gott, dr Vada (Babbe) unsares Herrn Jesus Chrischtus, der uns nohch sinere große Barmherzigkeit widagebore het zue einare lebändige (a) Hoffnig durch de Uferschtehig Jesus Chrischti vu d Dote, 1,4 zue nem ewige un fleckelose un unvuwelkliche (a) Erbe, des ufbwahrt (ufghebt) wird im Himmel fir äich, 1,5 de ihr üs Gottes Macht durch d Glaube (a) bwahrt sin zue d Seligkeit, de parat isch, daß sie bekannt wird zue dr letschte Ziit. 1,6 Dann (Dnoh) den ihr äich fräie, (a) (b) de ihr etzed ä kleini Ziit, wenn s si soll, truurig sin in manchali Afechtig, 1,7 dmit äicha Glaube als echt un viel koschtbara bfunde wird als des vugängliche (a) (b) Gold, des durchs Fiir gläutert wird, zuem Lob, Pries un Ehri, wenn er zeigt (offenbart) wird; Jesus Chrischtus. 1,8 Däm hän ihr nit gsähne un hän nen doch leb(lieb); un etze (a) (b) glaube ihr a nen, obwohl ihr nen nit sähn; ihr den äich aba fräie mit riesiga un herrlicha Fräid (Freud), 1,9 wenn ihr des Ziel äires Glaube hän, nämlich d Seele ihri Seligkeit.

1,10 Nohch dr Seligkeit (a) hän gsuecht un gforscht d Prophete, de vu d Gnade gweissagt (vorusgsait) hän, de fir äich bschtimmt isch, 1,11 un hän gforscht, uf welchi un was fir ä Ziit dr Geischt Chrischti ditet, der in dene war un zvor beziigt het (a) d Liede, de iba d Chrischtus kumme solle, un d Herrlichkeit dnohch. 1,12 Däne isch zeigt worde, daß sie nit sich selbscht, sundern äich dene solle mit däm, was äich etze vukindigt isch durch de, de äich des Evangelium vukindigt hän durch d heilige Geischt, der vum Himmel gschickt isch, - (a) was au d Engel säh wotte.

Mir solle ä heiliges Läbä fihre

1,13 Drum (a) umgirtet d Lende äires Gmets, sin nichtern un den äiri Hoffnig ganz uf d Gnade, de äich abote wird in d Offenbarig Jesus Chrischti. 1,14 Als folgsami Kinda gän äich nit d Luscht hi, däne ihr freha in d Ziit äira Dümmi dent hän; 1,15 sundern we der, der äich gruefe het, heilig isch, sollt au ihr heilig si in äirem ganze Wandel. 1,16 Denn s schtoht gschribe (3. Moses 19,2): "Ihr sollt heilig si, denn i (ich) bi heilig." 1,17 Un do ihr den als Vada (Babbe) aruefe den, der (a) ohni Asähe vu d Lit jede richet nohch sinem Werk, so (b) fihrt äicha Läbä, solang ihr do in d Fremdi wielt, in Gottesfurcht; 1,18 (a) (b) denn ihr wißt, daß ihr nit mit vugänglichem Silba odr Gold erlest sin vu äirem (c) nichtige Wandel nohch dr Vädare Art, 1,19 sundern mit däm diire (a) Bluet Chrischti als vumä unschuldige un fleckelose (b) (c) Lamm. 1,20 Na (Er) isch zwar zvor üsgwält, bvor d Welt Grund glegt wird, aba zeigt (offenbart) am End vu d Ziit um airetwille, (a) 1,21 de ihr durch nen glaube a Gott, der nen uferweckt het vu d Dote un nem d Herrlichkeit ge het, dmit ihr Glaube un Hoffnig zue Gott hän.

1,22 Hän ihr äiri Seele sufa gmacht im folge (pariere) d Wohret [durch d Geischt] zue echta Bruedalebi, so hän äich undaänanda bschtändig leb(lieb) üs reinem Herze. 1,23 Denn ihr sin (a) (b) widagebore nit üs vugänglichem, sundern üs ewigem Some, nämlich (c) üs däm lebändige Wort Gottes, des do [in Ewigkeit] bliebt. 1,24 Denn "alles Fleisch isch we Gras un alli sini Herrlichkeit we`s Gras vu d Blueme. S Gras isch vudorrt un d Blueme abgfalle; 1,25 aba s Herrn Wort bliebt in Ewigkeit" (Jesaja 40,6-8). Des isch aba des Wort, wel (des) unda äich vukindigt isch.

S 2. Kapitel

Jesus Chrischtus, dr lebändige Schtei (Wackes)

2,1 So (a) legt etze ab alli Bosget un alle Lug un Haichelei un Näid un alles üble Gschwätz 2,2 un (a) sin gierig nohch dr vuninftige echte Milch we kleini (b) Buscheli (Buzele, Babies), dmit ihr durch sie zuelege (greßa wäre) zue äirem Heil, 2,3 do ihr jo gschmeckt hän, daß dr Herr fründlig isch. (a) 2,4 Zue nem kumme als zuem lebändige (a) (b) Schtei (Wackes), der vu d Mensch rüssgworfe isch, aba bi Gott üserwählt un koschtbar. 2,5 Un au ihr (a) (b) len äich als lebändige Schtei (Wackes) baue (bäue) zue nem geistliche Huus un zue d heilige Pfarra, z opfare (c) geischtlichi Opfa, de Gott ä freud sin durch Jesus Chrischtus. 2,6 Drum schtoht in dr Schrift (Jesaja 28,16): "Lueg, i (ich) leg in Zion ä üsgwählte, koschtbare Eckschtei; un wer a nen glaubt, der soll nit zschande wäre." 2,7 Fir äich etze, de ihr glaubt, isch scha(er) koschtbar; fir de Ungläubige aba isch "der Schtei (Wackes), den de Bäulit rüssgworfe hän un der zuem Eckschtei wore isch, 2,8 ä (a) Schtei (Wackes) zuem Draschtoße un ä Fels zuem Ärganiss" (Psalm 118,22; Jesaja 8,14); (b) sie schtoße sich a nem, wel sie nit a s Wort glaube, wozue sie au bschtimmt sin. 2,9 Ihr aba sin des userwählte Gschlecht, (a) (b) (c) keniglichi Priester (Pfarra), s heilige Volk, des (d) (e) Volk des Gott ghärt, daß ihr vukündige sollt de Wohltate vu nem, der äich bruefe het (f) vu dr Nacht zue sinem wundabare Lecht; 2,10 de ihr dertmols "nit ä Volk" ware, etze aba "Gottes Volk" sin, un dertmols nit in d Gnade ware, etze aba in d Gnade sin (Hosea 2,25). (a)

Chrischte im Schtaat

2,11 Lebi Breda, i (ich) vumahn äich als (a) Fremdi un Wandara: Wäck z bliebe vu fleischlicha Luscht, de gege d Seele schtrietet, 2,12 un fihre ä rechtschaffenes Läbä unda d Heide, dmit de, de äich vuliigne als Ibeltäta, (a) äiri guete Werke aluege un Gott priese am Dag vu dr Heimsuechig.

2,13 Sin folgsam alla menschliche Ordnig wägä däm Herrn sinem wille, isch`s d Kenig als däm Obaschte 2,14 odr d Schtatthalta als däne, de vu nem gschickt sin zue d Bschtrofig vu d Ibeltäta un zuem Lob dära, de Guetes den. 2,15 Denn des isch dr Wille Gottes, daß ihr mit guete Tate de wo nigs wisse un dumme Lit s Maul schtopfe - (a) (b) 2,16 als de (a) (b) Fräie, un nit als hätte na d Fräiheit zuem Deckmantel vu d Bosget, sundern als d Knecht Gottes. 2,17 (a) Ehrt jede, hän d Breda leb (lieb), (b) firchte Gott, ehrt d Kenig!

Jesus isch unsa Vorbild

2,18 Ihr (a) (b) Sklave, ordnet äich in alla Angscht d Herre unda, nit ällei d guete un fründlige, sundern au d wundaliche (komische). 2,19 Denn des isch Gnade, wenn öbber (ebber) vor Gott wägem Gwisse wägä des Schlechte(Übel) duldet un liedet s Unrecht. 2,20 Denn was isch des fir ä Sach, wenn ihr wägä schlechte Tate gschla wäre un des geduldig dulde? Aba (a) (b) wenn ihr wägä guete Tate liede un s ertrage, des isch Gnade bi Gott. 2,21 (a) (b) Denn dzue sin ihr bruefe, do au Chrischtus glitte het fir äich un äich ä Vorbild hindalosst, däm ihr nohchfolge sollt in sinene Fößschtapfe; 2,22 däm(er), der (a) keini Sinde doe het un in däm sinem Muul (Gosch) sich (b) kei Lug findet; 2,23 der keinen bleidigt het, als sa bleidigt wird, nit droht het, als sa glitte het, na (er) schtellt`s aba däm anheim, der grecht richtet; 2,24 der (a) unsari Sinde selbscht nuftrage het a sinem Lyb (Ranze) (b) uf s Holz, dmit ma (mir), (c) dr Sinde abgschtorbe, dr Grechtigkeit läbä. Durch sini Wunde sin na heil wore. 2,25 Denn ihr ware (a) we irrendi Schof; aba ihr sin etze bekehrt (umkert) zue däm (b) Schäfa (Hirte) un Bischof äira Seele.

S 3. Kapitel

Mann un Frau in d Ehe

3,1 Eso (a) sollt ihr Wieba äich äire Männa untaordne, dmit au de, de nit a s Wort glaube, (b) durch s Läbä ihra Wieba ohni Wort gwunne wäre, 3,2 wenn sie sähn, we ihr in Reinheit un Gottesfurcht läbt. 3,3 Aira Schmuck soll nit si üs Hoorflechte, goldeni Kette odr schene Kleida, (a) (b) 3,4 sundern dr vuschteckte Mensch im Herz im ewige Schmuck im sanfte un schtille (bscheide) Geischt: des isch guet vor Gott. 3,5 Denn so hän sich vorziite au de heilige Wieba gschmickt, de ihri Hoffnig uf Gott setze un sich ihre Männa untaordnete, 3,6 we Sara Abraham hörig war un nen (a) Herr gheiße het; dere Techta sin ihr wore, wenn ihr recht den un äich durch nigs beirre len.

3,7 Eso, ihr Männa, wohnt vuninftig mit tene zsämme un gän däm wiebliche Gschlecht als däm schwächere Ehri. Denn au de Wieba sin Miterbe vu d Gnade vum Läbä, un äicha gmeinsames Bäte soll nit vuhindat wäre. (a) (b)

Vugelte nit Beses mit Besem!

3,8 Etzed aba sin allisamt glichgsinnt, mitleidig, bredalich, barmherzig, demitig. 3,9 (a) Vugelte nit Beses mit Besem odr Scheltwort mit Scheltwort, sundern segnet vielme, wel [ihr wißt, daß] ihr dzue bruefe sin, daß ihr d Sege ererbt. 3,10 Denn "wer des Läbä liebt (leb het) un gueti Däg säh will, der (a) hüetet sini Zunge, daß sie nigs Beses sait, un sini Lippe, daß sie nit bschiesse. 3,11 Na (Er) wende sich ab vum Bese un doet Guetes; na (er) suecht Friide un jag nem nohch. 3,12 Denn d Auge vum Herrn sähn uf d Grechte, un sini Ohre härä uf ihr Gebet; s Agsicht(d Visasch) vum Herrn aba isch(schtoht) gege de, de Beses den" (Psalm 34,13-17).

3,13 Un wer isch's, der äich schade kennt, wenn ihr däm Guete nocheifat? 3,14 Un wenn ihr au (a) (b) liedet um dr Grechtigkeit wille, so sin ihr doch selig. Firchte äich nit vor ihrem Drohe un vuschreckt nit; 3,15 heiligt aba Chrischtus d Herr in äire Herz. Sin alliziit parat zue d Vuantwortig vor jedäm, der vu äich Antwort fordat iba de Hoffnig, de in äich isch, 3,16 un des mit Sanftmuet un Gottesfurcht, un hän ä guetes Gwisse, dmit de, de äich vuliigne, zschande wäre, wenn sie äire guete Wandel in Chrischtus bschimpfe. 3,17 Denn s isch bessa, wenn s Gottes Wille isch, daß ihr wägä guete Tate liedet als wägä bese Tate.

Chrischtus herrscht iba alles

3,18 Denn au Chrischtus het eimol (a) fir d Sinde glitte, dr Grechte fir di Ungrechte, dmit da (er) äich zue Gott fihrt, un isch tot nohch rem Fleisch, aba lebändig gmacht nohch rem Geischt. 3,19 In nem isch scha(er) au higange un het (a) predigt d Geischta im Gfängnis (Loch), 3,20 de dertmols unghorsam ware, als Gott üsgharrt un Geduld ka het zue d Ziit Noahs, als ma de Arche baut het, (a) (b) in der wenig, nämlich acht Seele, grettet wäre durchs Wassa durch. 3,21 Des isch ä Vorbild vu d (a) Daufi(Taufi), de etzed au äich rettet. Denn in ihr wird nit dr Dräck vum Lyb (Ranze) abgwäsche, sundern ma (mir) bitte Gott um (b) ä guetes Gwisse, durch d Uferschtehig Jesus Chrischti, 3,22 der isch (a) zue d Rechte Gottes, ufgfahre genn Himmel, un de sin nem folgsam d Engel un de Gwaltige un de Mächte.

S 4. Kapitel

Vor Gott mueß sich eimol jeda vuantworte

4,1 Wel etze Chrischtus im Fleisch [fir uns] glitte het, so mache äich au parrat mit dämselbe Sinn (Gmeht); denn wer im Fleisch glitte het, der het ufghert mit d Sinde, 4,2 daß sa (er) etze de noh ibrigi Ziit im Fleisch nit d Luscht dr Mensche, sundern däm Wille Gottes läbt. 4,3 Denn s isch genoe, daß ihr (a) (b) de vugangeni Ziit zuebrocht hän nohch heidnischem Wille, als ihr ä Läbä gfihrt hän in Uswiichs, Luscht, Bsufe, Frässaräi, Sufaräi un schreckliche Götzedenscht.

4,4 Des isch ne fremdt, daß ihr äich nimmi mit tene schtirzt in desselbe weschte, wilde Triebe, un sie läschtere; 4,5 aba sie wäre Antwort ge meße däm, (a) der parat isch, z richte di Lebändige un di Dote. 4,6 Denn dzue isch au (a) d Dote s Evangelium vukindigt, daß sie zwar nohch Menscheart grichtet wäre im Fleisch, aba nohch Gottes Art des Läbä hän im Geischt.

Jeda soll sini Fähigkeite richtig isetze, de Gott nem ge het

4,7 S isch aba nooch kumme des End alla Sacha. (a) (b) So sin etze besunne un nichtern zuem Gebet. 4,8 Vor alle Dinge hän undaänanda bschtändige Lebi (Liebe); denn "d Lebi (Liebe) (a) deckt au vieli Sinde zue" (Sprichli 10,12). 4,9 Hän (a) ä offenes Huus undaänanda ohni Murre (Motze). 4,10 Un dent änanda, jeda mit dr Gabe, de na (er) gregt het, als gueti Huushalta vu mancha Gnade Gottes: 4,11 wenn öbber (ebber) predigt, daß sa`s(er's) sait als Gottes Wort; (a) wenn öbber (ebber) dent, daß sa`s(er`s) doet üs dr Kraft, de Gott gwährt, dmit in alle Dinge Gott globt wird durch Jesus Chrischtus. Däm(Ihm) isch d Ehri un Gwalt vu Ewigkeit zue Ewigkeit! Amen.

Liede ghärt mit zue einem Läbä als Chrischt

4,12 Ihr Lebi, len äich durch de (a) Hitzi nit bfremde, de äich widafahrt zue äira Vusuechig, als gschieht äich ebis Komisches, 4,13 sundern (a) (b) fräije äich, daß ihr mit Chrischtus liedet, (c) dmit ihr au zue d Ziit dr Offenbarig vu sinere Herrlichkeit Fräid (Freud) un Wunne hän. 4,14 (a) Selig sin ihr, wenn ihr gscholte wäre wägäm Name Chrischti, denn (b) dr Geischt, der ä Geischt dr Herrlichkeit un Gottes isch, rueht uf äich. [Bi nene isch scha (er) vuläschtert, bi äich aba vuherrlicht.] 4,15 Nemad aba unda äich lied als ä Mörda odr Deb odr Ibeltäta odr als eina, der in ä fremdes Amt grieft. 4,16 Liedet da (er) aba als ä Chrischt, so schämt da (er) sich nit, sundern (a) ehrt Gott mit däm Name. 4,17 Denn de Ziit isch do, daß des Gricht (a) (b) afangt am Huus Gottes. Wenn aba zerscht a uns, was wird s fir ä End nähmä mit däne, de däm Evangelium Gottes nit glaube? 4,18 Un wenn d Grechte kum grettet wird, wo wird dann (dnoh) d Gottlose un Sinda bliebe ? (Sprichli 11,31) 4,19 Drum solle au de, de nohch Gottes Wille liede, nem (a) ihri Seele abfehle als däm treue Schepfa un Guetes doe.

S 5. Kapitel

Ä Wort an di Älteschte vu d Gmeinde un di Gläubige

5,1 D Älteschte unda äich vumahn i (ich), dr (a) Mitälteschte un (b) Ziige vu d Liede Chrischti, der i (ich) au (c) deilhab a d Herrlichkeit, de zeigt (offenbart) wäre soll: 5,2 (a) (b) Weidet d Herde Gottes, de äich abifohle isch; achtet uf sie, nit zwunge, sundern fräiwillig, we s Gott gfallt; (c) nit wägem schändliche Gwinn, sundern vu Herzensgrund uf; 5,3 (a) (b) nit als Herre iba d Gmeinde, sundern als (c) Vorbilda vu d Herde. 5,4 So das sa, wenn erschiene wird d (a) Erzhirte, de ewig (b) (c) Krone vu d Herrlichkeit gregä.

5,5 Eso, ihr Jingeri, (a) ordne äich d Älteschte unda.

Alli aba mitänanda halte fescht a d Demuet; " denn (b) (c) (d) (e) Gott widaschtoht d Hochmetige, aba d Demetige git da (er) Gnade." (Sprichli 3,34) 5,6 So demetige äich etze unda di gwaltig Hand Gottes, dmit da (er) äich hoch hebt zue sinere Ziit. (a) 5,7 Alli äiri Sorge werfe uf nen; denn na (er) sorgt fir äich. (a) (b) (c)

5,8 Sin (a) nichtern un wache; denn äicha Fäind (Gegna), (b) (c) dr Deufel, goht umä we ä brellende Löwe un suecht, wen na frässä (vuschlinge) ka. 5,9 Däm widaschtoht, fescht im Glaube, un wißt, daß ebede Liede iba äiri Breda in dr Welt go den.

Sege un Greß

5,10 D Gott alla Gnade aba, der äich bruefe het zue sinere ewige Herrlichkeit in Chrischtus Jesus, der wird äich, de ihr (a) ä kleini Ziit liedet, ufrichte, schtärke, kraft ge, grinde. 5,11 Däm(Ihm) isch d Macht vu Ewigkeit zue Ewigkeit! Amen.

5,12 Durch (a) Silvanus, d treue Brueda, we i (ich) mein, ha i (ich) äich ä bitzele gschribe, z vumahne un z beziige, daß des de rechti Gnade Gottes isch, in der ihr schtehn. 5,13 S greßt äich üs Babylon d Gmeinde, de mit äich üserwählt isch, un mi Bue (Suhn) (a) Markus. 5,14 Greßt äich undaänanda mit däm Kuß dr Lebi (Liebe). Friide isch mit äich alle, de ihr in Chrischtus sin!

Des isch ä Bäitrag vu Dietmar Wiesler fir me Evangelium im Netz (Copyright) Dez. 1999