Zruck zue d Alemannische Bibel (Markgräflerland Eschbach)

D Bref vum Paulus an d Röma uf Markgräfler Alemannisch

 

Was in däm Buech schtoht

Paulus war ä jüdische Glehrte, der wo Chrischt wore isch, wo nem Jesus nohch sinere Uferschtehig selba erschiene isch.
Ä ganzi Reihe vu d naiteschtamentliche Brefe schtamme üs d Fädere vum Paulus. In däne Brefe bschribt da (er), was ses mit nem chrischtliche Glaube uf sich het. Abar au Froge, wo unda d Chrischte ufkumme sin, grieft da (er) uf un git ä Antwort dodruf.

Sie Bref an de Gmeinde in Rom het da (er) in d Ziit vu sinere dritte Missionsreise gschribe. D Bref isch ä Darschtellig vu d Grundlage vum chrischtliche Glaube. In d Darschtellig wird alles zsämmehängend un gordnet bschribe.

Paulus zeigt uf, we sich d Mensche gege Gott uflehne, we sie missachte, was Gott will un we sie’s deshalb vudent hätte, dass Gott vu nene abrucke doet. Aba Gott ibalosst sie nit ihrem Schicksal.

Was sich nemands vudene ka, des schenkt Gott üs fräie Schtiga. Na (Er) nimmt uns a, well Chrischtus d Schtrof an unsare Schtell uf sich gnumme het.
Jeda, der wo sich dodruf vulosse doet, ka vor Gott bschtoh. Des isch ä Tatsach, wo’s Läbä vu me Chrischt vu Grund uf bschtimme doet.

Als jüdische Glehrte het Paulus bsunnderscht sini Landslit im Aug un doet üsfihrlich ihr Vuhältnis zuem chrischtliche Glaube bhanndle.
Am Schluss git Paulus noh ä baar Hinwies, we Chrischte läbä solle: Well Gott sini Kinda leb (lieb) het , kenne sie sini Lebi (Liebe) an anderi widage.

We des Buech ufbaut isch



1,1-7: Paulus greßt d Röma
1,8-17: Paulus sait Gott dank un git’s Thema vum Bref a
1,18-3,20: Paulus legt dar, dass alli Mensche vor Gott schuldig sin
3,21-5,21: Paulus erklärt, we ma vor Gott grecht wäre ka
6,1-8,39: Paulus bschribt’s Läbä vu me Mensch, der wo vu Gott fir grecht erklärt wore isch
9,1-11,36: Paulus wiest dodruf hi, dass Israel au noh grettet wird
12,1-15,13: Paulus git ä Undawiesig, we ma d Glaube praktisch üsläbä soll
15,14-16,27: Paulus git sini Reiseplän bekannt un greßt ä Hufe Lit mit Name

 

S 1. Kapitel

Paulus greßt d Röma

1,1 Paulus, ä Knecht Chrischti Jesu, bruefe zuem Aposchtel, (a) (b) (c) üsgsondert, z predige des Evangelium Gottes, 1,2 des sa(er) zvor vuheiße het durch sini Prophete in dr heilige Schrift, (a) (b) (c) 1,3 vu sinem Bue (Suhn) Jesus Chrischtus, unsam Herrn, der gibore isch (a) (b) (c) üs däm Gschlecht David nohch rem Fleisch, 1,4 un nohch rem Geischt, der Heiligt, (a) (b) igsetzt isch als Bue (Suhn) Gottes in Kraft durch de Uferschtehig vu d Dote. 1,5 Durch nen hän ma (mir) gregt Gnade un Aposchtelamt, in sinem Name d (a) Glaubenstreui ufzrichte (b) (c) unda alle Heide, 1,6 zue däne au ihr ghärt hän, de ihr bruefe sin vu Jesus Chrischtus.

1,7 A alli Gliebte Gottes un (a) (b) (c) bruefene(gruefene) Heilige in Rom: (d) Gnade isch mit äich un Friide vu Gott, unsam Vada (Babbe), un däm Herrn Jesus Chrischtus!

Paulus het vor, nohch Rom z kumme

1,8 Zerst dank i (ich) minem Gott durch Jesus Chrischtus fir äich alli, (a) daß ma vu äirem Glaube in alla Welt schwätzt. 1,9 Denn Gott isch mi Ziige, däm i (ich) in minem Geischt den am Evangelium vu sinem Bue (Suhn), daß i (ich) (a) ohni Undaloß a äich denk 1,10 un alliziit in minem Gebet fleh, ob sich's wohl eimol fege mächt durch Gottes Wille, (a) (b) daß i (ich) zue äich kumm. 1,11 Denn mi vulangt dnohch, äich z säh, dmit i (ich) äich ebis mitdeil a (a) geischtlicha Gabe, um äich z schtärke, 1,12 des heißt, dmit i (ich) zsämme mit äich treschtet wir (a) durch äire un mi Glaube, den ma (mir) mitänanda hän.

1,13 I (Ich) will äich aba nit vuschwiege, lebe Breda, daß i (ich) ma (mir) me(oft) vorgnumme ha, zue äich zue kumme - wir aba bisher ghindat -, dmit i (ich) au unda äich Frucht schaff we unda andere Heide. 1,14 I (Ich) bi ä Schuldna dr Grieche un dr Nitgrieche, dr Weise un dr Nitweise; 1,15 drum, soviel a ma (mir) lit, bi i (ich) gwillt, au äich in Rom des Evangelium z predige.

Wurum Paulus dän Bref gschribe het

1,16 Denn (a) (b) i (ich) schäm mi wägäm Evangelium [vu Chrischtus] nit; denn s isch ä (c) Kraft Gottes, de selig macht alli, de dra glaube, d Jude zerscht un ebeso d Grieche. 1,17 Denn drin wird zeigt (offenbart) de Grechtigkeit, de vor Gott gilt, (a) (b) weli kummt üs Glaube in Glaube; we gschribe schtoht (Habakuk 2,4): "Dr Grechte wird üs Glaube läbä."

D Velka läbä ohni Gott

1,18 Denn Gottes Zorn (Wuet) wird vum Himmel her ku (offenbart) iba alles gottlose Wese un alli Ungrechtigkeit dr Mensche, de d Wohret durch Ungrechtigkeit klei halte. 1,19 Denn (a) (b) was ma vu Gott erkenne ka, isch unda ne bekannt; denn Gott het`s ne zeigt (offenbart). 1,20 Denn Gottes unsichtbares Wese, des isch sini ewigi Kraft un Gottheit, wird sit dr Schöpfig dr Welt gsähne (a) (b) üs sinene Werke, wenn ma sie wohrnimmt, so daß sie kei Entschuldig hän. 1,21 Denn obwohl sie vu Gott wiße, hän sie nen nit als Gott globt noh nem dankschen gsait, sundern sin däm was Nigs isch vufalle in ihrem denke, un (a) ihr trotziges Herz isch dunkel. 1,22 Do sie sich fir Schlau halte, sin sie zue (a) Narre wore 1,23 un hän de Herrlichkeit vum ewige Gotte vuduscht mit nem Bild glich däm vumä vugängliche Mensch un dr Vegel un dr vierfeßige un dr kriechende Viecher. (a) (b) (c)

1,24 Drum het Gott sie in d Luscht ihra Herze hige in d Dreck, so daß ihri Lyba (Ranze) durch sie selba gschändet wäre, (a) 1,25 sie, den Gottes Wohret in Lug vukehre un des Gschöpf vuehre un dene nem schtatt däm Schepfa, der globt isch in Ewigkeit. Amen.

1,26 Drum het sie Gott hige in schändlichi Leideschafte; denn ihri Wieba hän d nadirlige(normale) Vukehr vuduscht mit däm unnadirlige(unnormale); 1,27 gnau so hän au (a) (b) (c) de Männa d nadirlige(normale) Vukehr mit dr Wieba vulo un sin in Luscht zueänanda entbrennt(entflammt) un hän Ma mit Ma Schand triebe un d Lohn ihra Vuirrig, we`s jo si moeß, a sich selba gregt.

1,28 Un we sie`s fir nigs gachtet hän, Gott z erkenne, het sie Gott hige in vukehrte Sinn (Gmeht), so daß sie den, was nit recht isch, 1,29 voll vu alla Ungrechtigkeit, Schlechtigkeit, Habgier, Bosget, voll Näid, Mord, Hader, Lischt, Gmeinheit(Niedatracht,Säuerräi); Vuräta(Zueträga), 1,30 Vuleugna, Gottesvuächta, Frevla, hochmetig, prahla(schpänna), erfinderisch im Bese, d Eltere nit folgsam, 1,31 unvuninftig, treulos, leblos, unbarmherzig. 1,32 Sie wisse, daß, de des den, nohch Gottes Recht d Tod vudene; aba sie den`s nit ällei, sundern hän au Gfalle a däne, de`s au den.

S 2. Kapitel

An Jude un Heide wird dieselb Messlatte aglegt

2,1 Drum, oh Mensch, kasch dü di nit entschuldige, wer dü au bisch, der dü richtesch. Denn (a) (b) (c) in was dü d andere richtesch, vudammsch dü dich selba, wel dü s glieche doesch, was dü richtesch. 2,2 Mir wisse aba, daß Gottes Urdeil recht isch iba de, de des den. 2,3 Denksch dü aba, oh Mensch, der dü de richtesch, de des den, un doesch au s glieche, daß dü däm Urdeil Gottes entkumme wirsch? 2,4 Odr vuachtesch dü d Richtum vu sinere Geeti, (a) Geduld un Langmuet? Weisch dü nit, daß dich Gottes Güte zue d Buße leitet? 2,5 Dü aba mit dinem vuschtockte un unbueßfertige Herz hufsch dir selba Zorn (Wuet) a uf d Dag vum Zorn (Wuet) un dr Offenbarig vum Grechte Gricht Gottes, 2,6 (a) (b) (c) der jedäm ge wird nohch sinene Werke: 2,7 ewiges Läbä däne, de in alla Geduld mit guete Werke vulange nohch d Herrlichkeit, Ehri un ewigem Läbä; 2,8 Ungnade un Zorn (Wuet) aba däne, de schtrietsichtig sin un dr Wohret nit folge, folge aba dr Ungrechtigkeit; (a) 2,9 Trebsal un Angscht iba alli Seele dr Mensche, de Beses den, zerscht d Jude un ebeso d Grieche; 2,10 Herrlichkeit aba un Ehri un Friide alle däne, de Guetes den, zerscht d Jude un ebeso d Grieche.

2,11 Denn (a) (b) (c) (d) s isch kei Asähe dr Mensche vor Gott. 2,12 Alli, de ohni Gsetz gsindigt hän, wäre au ohni Gsetz vulore go; un alli, de unda däm Gsetz gsindigt hän, wäre durchs Gsetz vuurteilt wäre. 2,13 Denn vor Gott sin nit Grecht, de des Gsetz härä, sundern (a) (b) (c) de des Gsetz den, wäre Grecht si. 2,14 Denn wenn Heide, de des Gsetz nit hän, doch (a) vu Natur üs den, was des Gsetz fordert, so sin sie, obwohl sie des Gsetz nit hän, sich selba s Gsetz. 2,15 Sie bewiese dmit, daß in ihre Herze gschribe isch, was des Gsetz fordert, zmol ihr Gwisse s ne beziigt, dzue au de`s denke, de änanda aklage odr au entschuldige - (a) 2,16 a däm Dag, (a) a däm Gott des Vuborgene dr Mensche durch Chrischtus Jesus richte wird, we`s mi Evangelium beziigt.

S git keini Üsnahme fir d Jude

2,17 Wenn dü dich aba Jud nennsch un vulosch di ufs Gsetz un rehmsch di Gottes 2,18 un kennsch si Wille un prefsch, wel dü üs däm Gsetz undarichtet bisch, was des Beschte z doe isch, 2,19 un bildesch dir i, ä Leida dr Blindä z si, ä Lecht däne, de in Dunkle sin, (a) 2,20 ä Erzieha dr Unvuschtändige, ä Lehra dr Unmindige, wel dü im Gsetz de Richtschnur dr Weisse un d Wohret hesch -: 2,21 Dü lehrsch etze anderi, un lehrsch dich selba nit? Dü predigsch, ma soll nit schtähle, un dü schtiehlsch? 2,22 Dü saisch, ma soll nit eebreche, un dü brichsch d Ehe? Dü vuabscheusch d Götze, un braubsch ihri Tempel? 2,23 Dü rehmsch di vum Gsetz, un schändesch Gott durch Ibatretig vum Gsetz? 2,24 Denn "äiretwägä wird Gottes Name gläschtert unda d Heide", we gschribe schtoht (Jesaja 52,5).

2,25 Di Bschniedig nitzt ebis, wenn dü des Gsetz hebsch; hebsch dü aba des Gsetz nit, so bisch dü üs nem Bschnittene scho ä Unbschnittene wore. 2,26 Wenn etze dr Unbschnittene hebet (haltet), was nohch rem Gsetz recht isch, meinsch dü nit, (a) daß dann (dnoh) dr Unbschnittene vor Gott als Bschnittene gilt? 2,27 Un so wird der, der vu Natur unbschnitte isch un des Gsetz erfillt, dir ä Richta si, der dü unda däm Buechschtabe un dr Bschniedig schtohsch un des Gsetz ibatrittsch. 2,28 (a) Denn nit der isch ä Jud, der`s vu uße isch, au isch nit des de Bschniedig, de vu uße am Fleisch gschehe (bassiert); 2,29 sundern der isch ä Jud, der`s vu innä vuborge isch, un (a) (b) (c) des isch de Bschniedig vum Herz, de im Geischt un nit im Buechschtabe gschehe (bassiert). Des Lob vu däne isch nit vu Mensche, sundern vu Gott.

S 3. Kapitel

Gott bliebt treu

3,1 Was hän dann (dnoh) de Jude fir ä Vordeil, odr was nitzt de Bschniedig? 3,2 Viel uf jedi Art! Zum erschte: s isch ne avuträut, was Gott gsait het. (a) (b) (c) 3,3 Daß aba ä baar nit treu ware, was lit dra (soll`s)? (a) (b) (c) Soll ihri Untreui Gottes Treui ufhebe? 3,4 So isch`s nit! S isch vielme so: Gott isch wohr un (a) alli Mensche sin Vuloge; we gschribe schtoht (Psalm 51,6): "Dmit dü recht bhaltsch in dinem Wort un siegsch, wenn ma mit dir rechtet." 3,5 S isch aba so, daß unsri Ungrechtigkeit Gottes Grechtigkeit ins Lecht schtellt, was soll ma sage? Isch Gott dann (dnoh) nit ungrecht, wenn na (er) zirnt? - I (Ich) schwätz nohch Menscheart. - 3,6 Des isch nit so! We kennt sunscht Gott de Welt richte? 3,7 Wenn aba de Wohret Gottes durch mi Legä herrlicha wird zue sinere Ehri, wurum soll i (ich) dann noh (dnoh) als ä Sinda grichtet wäre? 3,8 Isch`s öbbe so, we ma (mir) vuläschtert wäre un ä baar behaupte, daß ma (mir) sage: (a) Len uns Beses doe, dmit Guetes drüs kummt? Däre Vudammnis isch Grecht.

Alli Mensche sin vor Gott schuldig

3,9 Was sage ma (mir) denn etze? Hän ma (mir) Jude ä Vorzug? Gar nit. Denn (a) ma (mir) hän grad bwiese, daß alli, Jude we Grieche, unda dr Sinde sin, 3,10 we gschribe schtoht: (a) "Do isch keina, der Grecht isch, au nit eina. 3,11 Do isch keina, der schlau(vuschtändig) isch; do isch keina, der nohch Gott frogt. 3,12 Sie sin alli wäggange(abgwiche) un allisamt vudorbe. Do isch keina, der Guetes doet, au nit eina (Psalm 14,1-3). 3,13 Ihr Rache(Hals) isch ä offenes Grab; mit ihra Zunge bschiesse sie (Psalm 5,10), Ottergift isch unda ihre Lippe (Psalm 140,4); 3,14 ihr Muul (Gosch) isch volla Fluech un Bittakeit (Psalm 10,7). 3,15 Ihri Feß renne, Bluet z vugieße; 3,16 uf ihrem Wäg isch luta Schadä un Kumma, 3,17 un (a) d Wäg vum Friide kenne sie nit (Jesaja 59,7.8). 3,18 S isch kei Gottesfurcht bi nene (Psalm 36,2)." 3,19 Mir wisse aba: was des Gsetz sait, des sait s däne, de unda däm Gsetz sin, dmit alle s Muul (d Gosch) gschtopft wird un (a) (b) alli Welt vor Gott schuldig isch, 3,20 wel kei Mensch durch de Werke vum Gsetz vor nem Grecht si ka. Denn (a) (b) durch s Gsetz wisse ma was Sinde isch.

D Mensche werde durch d Glaube grechtfertigig

3,21 Etze aba isch ohni Zuedoe vum Gsetz de Grechtigkeit, de vor Gott gilt, zeigt (do, offenbart), beziigt durch`s Gsetz un d Prophete. (a) (b) 3,22 I (Ich) schwätz aba vu dr Grechtigkeit vor Gott, (a) de do kummt durch d Glaube a Jesus Chrischtus zue alle [un uf alli], de glaube. Denn do isch kei Undaschied: 3,23 (a) sie sin allisamt Sinda un hän wenig Röhm(Ehri), den sie bi Gott ha solle, 3,24 un wäre ohni Vudenscht Grecht üs sinere Gnade durch de Erlesig, de durch Chrischtus Jesus gschähe isch. (a) (b) (c) 3,25 Sela het Gott fir d Glaube higschtellt als Sühne in sinem Bluet zuem Bewies(Erwies) vu sinere Grechtigkeit, indäm ma d Sinde vugit, de freher 3,26 (a) (b) gmacht wore sin in d Ziit vu sinere Geduld, um etze in der Ziit sini Grechtigkeit z ge(erwiese), daß sa (er) selba Grecht isch un Grecht macht den, der do isch üs däm Glaube a Jesus.

3,27 Wo bliebt etze (a) des Rehme? S isch üsgschlosse. Durch wel Gsetz? Durch des Gsetz üs Werke? Nei, sundern durch des Gsetz vum Glaube. 3,28 So hebed ma (mir) etze dfir, daß dr Mensch Grecht wird ohni Gsetz`s Werk, ällei durch d Glaube. (a) 3,29 Odr isch Gott ällei dr Gott vu d Jude? Isch scha nit au dr Gott vu d Heide? Jo gwiß, au vu d Heide. (a) 3,30 Denn s isch der eine Gott, (a) der Grecht macht d Jude üs sem Glaube un d Heide durch d Glaube. 3,31 We? Hebe ma (mir) denn des Gsetz uf durch d Glaube? So isch nit! Sundern (a) ma (mir) richte des Gsetz uf.

S 4. Kapitel

Des Baischpiel Abrahams

4,1 Was sage ma (mir) denn vu Abraham, unsam leibliche Schtammvada? Was het da (er) gregt? 4,2 Was sage ma (mir): Isch Abraham durch Werke Grecht, so ka na sich wohl rehme, aba nit vor Gott. 4,3 Denn was sait d Schrift? (a) "Abraham het Gott glaubt, un des isch nem als Grechtigkeit grechnet wore." (1. Moses 15,6) 4,4 Däm aba, der mit Werke umgoht, wird dr Lohn nit üs Gnade zuegrechnet, sundern üs Pflicht. (a) 4,5 Däm aba, der nit mit Werke umgoht, glaubt aba a den, der di Gottlose Grecht macht, (a) däm wird si Glaube grechnet zue d Grechtigkeit.

4,6 We jo au David de Mensche selig priest, däm Gott d Grechtigkeit zuerechnet ohni Zuedoe dr Werke (Psalm 32,1.2): "4,7 Selig sin de, däne de Ungrechtigkeite vuge un däne d Sinde zuedeckt sin! 4,8 Selig isch der Ma, däm dr Herr d Sinde nit zurechnet!"

4,9 D Seligprie etze, gilt sie d Bschnittene odr au d Unbschnittene? Mir sage doch: "Abraham isch si Glaube als Grechtigkeit grechnet wore." 4,10 We isch scha(er) nem denn zuegrechnet wore? Als sa(er) bschnitte odr als sa(er) unbschnitte war? Ohne Zwiefel: nit als sa bschnitte, sundern als sa(er) unbschnitte war. 4,11 Des Zeiche dr Bschniedig aba het da (a) als Siegel gregt fir d Grechtigkeit vum Glaube, den na het, als sa(er) noh nit bschnitte war. So soll la ä Vada (Babbe) wäre vu alle, de glaube, ohni bschnitte z si, dmit ne au dr Glaube agrechnet wird als Grechtigkeit; 4,12 un ebeso ä Vada (Babbe) vu d Bschnittene, wenn sie nit nur bschnitte sin, sundern au gehn in d Fößschtapfe vum Glaube, den wo (a) unsa Vada (Babbe) Abraham het, als sa noh nit bschnitte war.

S kummt uf d Glaube a

4,13 Denn de Vuheißig, daß sa dr Erbe vu d Welt si soll, isch Abraham odr sinene Nohchkumme nit zdeil wore durchs Gsetz, sundern durch de Grechtigkeit vum Glaube. (a) 4,14 Denn wenn de vum Gsetz Erbe sin, dann (dnoh) isch dr Glaube nigs, un de Vuheißig isch dhi. 4,15 Denn s Gsetz richtet nur Zorn (Wuet) a; (a) (b) (c) wo aba des Gsetz nit isch, do sin au keini Fehla(isch au kei Ibatretig). 4,16 Wägä däm mueß de Grechtigkeit durch d Glaube kumme, dmit sie üs Gnade isch un de Vuheißig fescht bliebt fir alli Nohchkumme, nit ällei fir de, de unda däm Gsetz sin, sundern au fir de, de we Abraham üs däm Glaube läbä. Der isch unsa alla Vada (Babbe) 4,17 - we gschribe schtoht (1. Moses 17,5): "I (Ich) ha di bschtimmt zuem Vada (Babbe) viela Velka" - vor Gott, däm ma (er) glaubt het, der (a) (b) di Dote lebändig macht un rueft des, was nit isch, daß ses isch. 4,18 Na het glaubt uf Hoffnig, wo nigs z hoffe war, daß sa (er) dr Vada (Babbe) viela Velka wär, we zue nem gsait isch (1. Moses 15,5): "So viel solle dini Nohchkumme si." 4,19 Un na (er) wird nit schwach im Glaube, als sa uf si eigene Ranze luegt, der scho alt war, wel la (er) schier hundatjährig war, un uf d alte Ranze vu d Sara. (a) 4,20 Denn na (er) zwiefelt nit a d Vuheißig Gottes durch Unglaube, sundern wird schtark im Glaube un git Gott d Ehri 4,21 un het genau gwißt: (a) was Gott vuheißt, des ka er au doe. 4,22 Drum isch`s nem au "als Grechtigkeit grechnet worde" (1. Moses 15,6). 4,23 Daß ses nem zuegrechnet worde isch, isch aba nit ällei um sinetwägä gschribe, 4,24 sundern au um unsatwägä, däne`s zuegrechnet wäre soll, wenn ma (mir) glaube a der, der unsa Herr Jesus uferweckt het vu d Dote, 4,25 (a) (b) wela wägä unsre Sinde hige wore isch un wägä unsrem Grecht si (Rechtfertigig) uferweckt wore isch.

S 5. Kapitel

D Frucht dvu, dass mir durch d Glaube grecht wore sin

5,1 Do ma (mir) etze Grecht wore sin durch d Glaube, hän ma (mir) (a) Friide mit Gott durch unsa Herr Jesus Chrischtus; 5,2 durch nen hän ma (mir) au (a) (b) d Igang im Glaube zue d Gnade, in der ma (mir) schtehn, un rehme uns dr Hoffnig vu d zuekinftige Herrlichkeit, de Gott ge wird. 5,3 Nit ällei aba des, sundern (a) ma (mir) rehme uns au däm Druck, wel ma (mir) wisse, daß Vufolgig Geduld bringt, 5,4 Geduld aba (a) Bewährig, Bewährig aba Hoffnig, 5,5 (a) (b) (c) Hoffnig aba losst nit zschande wäre; denn de Lebi (Liebe) Gottes isch üsgosse in unsri Herze durch d heilige Geischt, der uns ge isch. 5,6 Denn Chrischtus isch scho zue dr Ziit, als ma (mir) noh schwach ware, fir uns Gottlosi gschtorbe. 5,7 Etze schtirbt öbber (ebber) wägä nem Grechte; odr wägä nem Guete wagt da villicht si Läbä zlo. 5,8 Gott aba zeigt sini Lebi (Liebe) zue uns dodrin, daß Chrischtus fir uns gschtorbe isch, als ma (mir) noh Sinda ware. (a) (b) 5,9 Um weviel me wäre ma (mir) etze durch nen bwahrt wäre vor rem (a) (b) Zorn (Wuet), nohchdäm ma (mir) etzed durch si Bluet Grecht wore sin! 5,10 Denn wenn ma (mir) (a) mit Gott vusehnt worde sin durch d Tod vu sinem Bue (Suhn), als ma (mir) noh (b) (c) Feinde (Gegna) ware, um weviel me wäre ma (mir) selig wäre durch si Läbä, nohchdäm ma (mir) etze vusehnt sin. 5,11 Nit ällei aba des, sundern ma (mir) rehme uns au Gottes durch unsra Herr Jesus Chrischtus, durch den ma (mir) etzed de Vusehnig gregt hän.

Adam un Chrischtus

5,12 Wägä däm, we durch ä Mensch (a) de Sinde in d Welt kumme isch un (b) (c) dr Tod durch de Sinde, so isch dr Tod zue alle Mensche durchkumme, wel sie alli gsindigt hän. 5,13 Denn de Sinde war wohl in dr Welt, bvor des Gsetz kumme isch; aba (a) wo kei Gsetz isch, do wird Sinde nit agrechnet. 5,14 Trozdäm het dr Tod vu Adam a bis Moses au iba de gherscht, de nit gsindigt hän durch di glich Ibatretige we Adam, wela ä Bild isch vu däm, des kumme soll. 5,15 Aba nit so isch's mit d Gabe we mit d Sinde. Denn wenn durch de Sinde vu Einem de Viele gschtorbe sin, um weviel me isch Gottes Gnade un Gabe viele massig(ibarich) zdeil wore durch de Gnade vu einem Mensch Jesus Chrischtus. 5,16 Aba nit so isch's mit dr Gabe we mit däm, was durch ä Sinda gschähe isch. Denn des Urdeil het vu Einem her zue d Vudammnis gfihrt, d Gnade aba hilft üs viele Sinde zue d Grechtigkeit. 5,17 Denn wenn wägä d Sinde vu Einem d Tod gherrscht het het durch Eine, wäre de um weviel me , de Massigi Gnade un Gabe dr Grechtigkeit gregä, herrsche im Läbä durch Eine, Jesus Chrischtus. 5,18 We etze durch de Sinde vu Einem de Vudammnis iba alli Mensche kumme isch, so isch au durch de Grechtigkeit vu Einem fir alli Mensche des Grecht si (Rechtfertigig) kumme, des zuem Läbä fihrt. (a) 5,19 Denn we durch des Bes si vu einem Mensch de Viele zue Sinda wore sin, so (a) (b) wäre au durch des Folgsam si (Brav si) vu Einem de Viele zue Grechte.

5,20 Des Gsetz aba isch dzwische inekumme, dmit de Sinde mächtiga wird. Wo aba de Sinde mächtig wore isch, do isch doch de Gnade noh viel mächtiga wore, 5,21 dmit, we de Sinde gherrscht het zuem Tod, (a) so au de Gnade herrsche durch de Grechtigkeit zuem ewige Läbä durch Jesus Chrischtus, unsa Herr.

S 6. Kapitel

Daufi(Taufi) un näjes(naies) Läbä

6,1 Was soll ma (mir) etze sage? Solle ma (mir) denn in dr Sinde bliebä, dmit de Gnade um so mächtiga wär? 6,2 So isch`s nit! We, solle ma (mir) in dr Sinde läbä, der ma (mir) doch gschtorbe sin? 6,3 Odr wiße ihr nit, daß alli, de ma (mir) (a) uf Chrischtus Jesus dauft sin, de sin in si Tod dauft? 6,4 So sin ma (mir) jo mit nem beerdigt (bierdigt) durch de Daufi(Taufi) in d Tod, dmit, we Chrischtus uferweckt isch vu d Dote durch de Herrlichkeit vum Vada (Babbe), au ma (mir) in nem näje(naie) Läbä sin(wandle). (a) (b) 6,5 Denn wenn ma (mir) mit nem vubunde un nem gliechgworde sin in sinem Tod, so wäre ma (mir) nem au in dr Uferschtehig glich si. 6,6 Mir wisse jo, daß (a) unsa alta Mensch mit nem kriizigt isch, dmit dr Lyb (Ranze) fir d Sinde vunichtet isch, so daß ma (mir) etze dr Sinde nit dene. 6,7 Denn wer gschtorbe isch, der isch fräi wore vu d Sinde. 6,8 Sin ma (mir) aba mit Chrischtus gschtorbe, so glaube ma (mir), daß ma (mir) au mit nem läbä wäre, 6,9 un wisse, daß Chrischtus, vu d Dote gweckt, etze nit schtirbt; d Tod ka etze iba nen nit herrsche. 6,10 Denn was sa(er) gschtorbe isch, des isch scha(er) dr Sinde gschtorbe (a) ei fir allimol; was sa aba läbt, des läbt ta(er) Gott. 6,11 So au ihr, hebet (haltet) dfir, daß ihr d Sinde gschtorbe sin un läbä Gott in Chrischtus Jesus [unsares Herrn]. (a) (b)

6,12 So len etze de Sinde nit herrsche in äirem sterbliche Lyb (Ranze), un den sinene Glüschte nit folge. (a) 6,13 Au gän nit d Sinde äiri Glieda hi als Waffe vu d Ungrechtigkeit, sundern gän äich selba Gott hi, als solchi, de tot ware un etze lebändig sin, un (a) äiri Glieda Gott als Waffe fir d Grechtigkeit. 6,14 Denn de Sinde wird nit herrsche kenne iba äich, wel ihr jo nit unda däm Gsetz sin, sundern (a) (b) unda dr Gnade. (c)

Ma ka nur einem dene: dr Sinde odr dr Grechtigkeit

6,15 We etze? Solle ma (mir) sindige, wel ma (mir) nit unda däm Gsetz, sundern unda dr Gnade sin? So isch`s nit! 6,16 Wiße ihr nit: wäm ihr äich zue Knechte macht, um nem z folge, däm si Knecht sin ihr un mehn nem hörig si, s isch dr Sinde zuem Tod odr däm Brav si zue d Grechtigkeit? 6,17 Gott isch aba dankt, daß ihr Knecht vu d Sinde gsi sin, aba etze vu Herze hörig wore dr Gschtalt vu d Lehr, der ihr hörig(ergebe) sin. 6,18 Denn indäm ihr etze (a) fräi wore sin vu dr Sinde, sin ihr Knecht wore vu d Grechtigkeit.

6,19 I (Ich) mueß einfach(menschlich) dher schwätze um dr Schwachheit aires Fleisches wägä: We ihr äiri Glieda hige hän a d Denscht vum Dreck un d Ungrechtigkeit zue imma näjare(naiiare) Ungrechtigkeit, so gän etze äiri Glieda hi a d Denscht dr Grechtigkeit, daß sie heilig wäre. 6,20 Denn als ihr Knechte vu d Sinde ware, do ware ihr fräi vu d Grechtigkeit. 6,21 Was hän ihr etze dertmols fir Gwinn(Frucht) ka? Solchi, dere ihr äich etzed schämt; denn des End dselbe isch dr (a) Tod. 6,22 Etze aba, do ihr vu d Sinde fräi un Gottes Knecht wore sin, hän ihr drin äiri Frucht, daß ihr heilig sin; des End aba isch des ewige Läbä. 6,23 Denn (a) (b) (c) dr Sinde Sold isch dr Tod; de Gabe Gottes aba isch des ewige Läbä in Chrischtus Jesus, unsam Herr.

S 7. Kapitel

Chrischte sin nimmi an des Gsetz vum Moses bunde

7,1 Wiße ihr nit, lebe Breda - denn i (ich) schwätz mit däne, de des Gsetz kenne -, daß des Gsetz nur herrscht iba d Mensch, solang na läbt? 7,2 Denn (a) ä Wieb isch a ihr Ma bunde durch des Gsetz, solang d Ma läbt; wenn aba d Ma schtirbt, so isch sie fräi vum Gsetz, des sie a d Ma bindet. 7,3 Wenn sie etze bi nem andere Ma isch, solang ihr Ma läbt, wird sie ä Ehebrecherin gröfä; wenn aba ihr Ma schtirbt, isch sie fräi vum Gsetz, so daß sie nit ä Ehebrecherin isch, wenn sie ä andere Ma nimmt. 7,4 Eso sin au ihr, mini Breda, däm Gsetz we tot durch d Lyb (Ranze) Chrischti, so daß ihr nem andere aghert, nämlich däm, der vu d Dote uferweckt isch, dmit ma (mir) Gott Frucht bringe. 7,5 Denn solang ma (mir) däm Fleisch vufalle ware, do ware de sindige Leideschafte, de durchs Gsetz agregt wäre, schtark in unsare Glieda, so daß ma (mir) (a) däm Tod Frucht bringe. 7,6 Etze aba sin ma (mir) (a) vum Gsetz fräi wore un nem abgschtorbe, des uns gfange hebt (haltet), so daß ma (mir) dene (b) im näje(naie) Wese vum Geischt un nit im alte Wese vum Buechschtabe.

Des Gsetz vum Moses wird vu d Sinde missbruucht

7,7 Was soll ma (mir) denn etze sage? Isch des Gsetz Sinde? So isch`s nit! Aba d Sinde erkenn i (ich) nit üßa durchs Gsetz. Denn i (ich) wüßt nigs vu d Luscht, wenn des Gsetz nit gsait hät (2. Moses 20,17): "Dü sollsch nit gierig si!" 7,8 D Sinde aba nimmt des Gebot zuem Aloß un regt in ma (mir) alli Art vu Luscht; denn (a) (b) ohni des Gsetz war d Sinde tot. 7,9 I (Ich) ha dertmols ohni Gsetz gläbt; wo aba des Gebot kumme isch, wird de Sinde lebändig, 7,10 i (ich) aba schtirbt. Un so findet sich's, daß des Gebot ma (mir) d Tod bringt, des doch (a) zuem Läbä ge war. 7,11 Denn d Sinde nimmt des Gebot zuem Aloß un (a) deuscht mi un bringt mi um durch des Gebot. 7,12 So isch eso des Gsetz heilig, un des Gebot isch heilig, Grecht un guet. (a) 7,13 Isch dann (dnoh), was doch guet isch, ma (mir) zuem Tod wore? So isch`s nit! Sundern d Sinde, (a) dmit sie als Sinde sichtbar wär, het ma (mir) durch des Guete d Tod brocht, dmit d Sinde ibaüs sindig wär durchs Gebot.

D guete Wille gegeiba dr Sinde isch machtlos

7,14 Denn ma (mir) wisse, daß des Gsetz geischtlich isch; (a) i (ich) aba bi fleischlich, unda d Sinde vukauft. 7,15 Denn i (ich) weiß nit, was i (ich) doe. Denn i (ich) doe nit, was i (ich) will; sundern was i (ich) hass, des doe i (ich). 7,16 Wenn i (ich) aba des doe, was i (ich) nit will, so gib i (ich) zue, daß des Gsetz guet isch. 7,17 So doe`s etze nit i (ich), sundern d Sinde, de in ma (mir) wohnt. 7,18 Denn i (ich) weiß, daß in ma (mir), des heißt in minem Fleisch, (a) (b) nigs Guetes wohnt. Welle ha i (ich) scho(wohl), aba des Guete vollbringe ka i (ich) nit. 7,19 Denn des Guete, des i (ich) will, des doe i (ich) nit; sundern des Bese, des i (ich) nit will, des doe i (ich). 7,20 Wenn i (ich) aba doe, was i (ich) nit will, so doe nit i (ich)`s, sundern d Sinde, de in ma (mir) wohnt. 7,21 So find i (ich) etze des Gsetz, des ma (mir), der i (ich) des Guete doe will, des Bese ahängt. 7,22 Denn i (ich) ha Luscht a Gottes Gsetz nohch rem innere Mensch. 7,23 I (Ich) sieh aba ä anderes Gsetz in mine Glieda, des schtrietet gege des Gsetz in minem Gmet un hebt (haltet) mi gfange im Gsetz dr Sinde, des in mine Glieda isch. (a) 7,24 I elende Mensch! Wer wird mi erlese vu däm totvufallene Lyb (Ranze)? 7,25 Dank isch Gott durch Jesus Chrischtus, unsam Herr!

So den i (ich) etze mit däm Gmet däm Gsetz Gottes, aba mit däm Fleisch däm Gsetz dr Sinde.

S 8. Kapitel

S Läbä in d Kraft vum Heilige Geischt

8,1 So git`s etze kei Vudammnis fir de, de in Chrischtus Jesus sin, [de nit nohch rem Fleisch läbä, sundern nohch rem Geischt]. (a) 8,2 Denn des Gsetz vum Geischt, der lebändig macht in Chrischtus Jesus, het di fräi gmacht vum Gsetz dr Sinde un des Todes. 8,3 Denn was (a) (b) däm Gsetz unmeglich war, wel`s durch des Fleisch gschwächt war, des doet Gott: na schickt si Bue (Suhn) (c) in dr Gschtalt vum sindige Fleisches un um dr Sinde wille un vudammt d Sinde im Fleisch, 8,4 dmit d Grechtigkeit, vum Gsetz gforderet, in uns erfillt wird, de ma (mir) etze nit nohch rem Fleisch läbä, sundern (a) nohch rem Geischt. 8,5 Denn de do fleischlich sin, de sin fleischlich gsinnt; de aba geischtlich sin, de sin geischtlich gsinnt. 8,6 Aba fleischlich gsinnt si isch d (a) Tod, un geischtlich gsinnt si isch (b) Läbä un Friide. 8,7 Denn fleischlich gsinnt si isch (a) Feindschaft gege Gott, wel des Fleisch däm Gsetz Gottes nit folgsam isch; denn s vumag's au nit. 8,8 De aba fleischlich sin, kenne Gott nit gfalle. 8,9 Ihr aba sin nit fleischlich, sundern geischtlich, wenn denn Gottes Geischt in äich wohnt. Wer aba Chrischti Geischt nit het, der isch nit si. 8,10 Wenn aba (a) Chrischtus in äich isch, so isch dr Lyb (Ranze) zwar tot um dr Sinde wille, dr Geischt aba isch Läbä um dr Grechtigkeit wille. 8,11 Wenn etze dr Geischt vu däm, der wo Jesus vu d Dote uferweckt het, in äich wohnt, so wird da (er), der wo Chrischtus vu d Dote uferweckt het, au äiri schterblichi Lyba (Ränze) lebändig mache durch si Geischt, der in äich wohnt.

8,12 So sin ma (mir) etze, lebi Breda, nit däm Fleisch schuldig, daß ma (mir) nohch rem Fleisch läbä. (a) 8,13 Denn wenn ihr nohch rem Fleisch läbt, so den na schterbe meße; wenn ihr aba durch d Geischt de Tate vum Fleisch ablege, so den na läbä. (a) (b) (c) 8,14 Denn weli dr Geischt Gottes tribt, de sin Gottes Kinda. 8,15 Denn ihr hän nit ä knechtische Geischt gregt, daß sa äich abamols firchte muen; sundern ihr hän ä kindliche Geischt gregt, durch den ma (mir) ruefä: Abba, lebe Vada (Babbe)! 8,16 Dr (a) Geischt selbscht git Ziignis (Züügnis) unsam Geischt, daß ma (mir) Gottes Kinda sin. 8,17 Sin ma (mir) aba (a) Kinda, so sin ma (mir) au (b) Erbe, nämlich Gottes Erbe un Miterbe Chrischti, wenn ma (mir) denn mit nem liede, dmit ma (mir) au mit zue d Herrlichkeit ghobe wäre.

Hoffnig fir d Schöpfig un Gwißheit vum Heil

8,18 Denn i (ich) bi ibaziigt, daß de Ziit vu d Liede nit ins Gwicht flege gegeiba dr Herrlichkeit, de a uns zeigt (offenbart) wäre soll. (a) 8,19 Denn`s Harre d Gschöpf senlicht druf, daß (a) (b) de Kinda Gottes bekannt wäre. 8,20 (a) D Schöpfig isch jo undaworfe dr Vugänglichkeit - ohni ihr Wille, sundern durch den, der sie undaworfe het -, doch uf Hoffnig; 8,21 denn au d Schöpfig wird fräi wäre vu d Knechtschaft dr Vugänglichkeit zue d herrliche Fräiheit vu d Kinda Gottes. (a) 8,22 Denn ma (mir) wisse, daß de ganzi Schöpfig bis zue däm Etze mit uns seufzt un wehe het. 8,23 Nit ällei aba sie, sundern au mir selba, de ma (mir) d Geischt als Erstlingsgabe hän, (a) seufze in uns selba un sehne uns nohch d Kindschaft, d Erlesig vu unsrem Lyb (Ranze). 8,24 Denn ma (mir) sin zwar grettet, doch uf Hoffnig. D Hoffnig aba, de ma sieht, isch nit Hoffnig; denn we ka ma uf des hoffe, was ma sieht? 8,25 Wenn ma (mir) aba uf des hoffe, was ma (mir) nit sähn, so warte ma (mir) druf in Geduld. (a)

8,26 Eso hilft au dr Geischt unsra Schwachheit uf. Denn ma (mir) wisse nit, was ma (mir) bäte solle, we sich's kert; sundern dr Geischt selbscht vutritt uns mit unüsschprechlichem Süfzge. 8,27 Der aba de Herze erforscht, der weiß, woruf dr Sinn (s Gmeht) vum Geischt grichtet isch; denn na (er) vutritt di Heilige, we`s Gott gfalle doet. 8,28 Mir wisse aba, daß däne, de Gott leb hän, alli Sache zuem Beschte dene, däne, de nohch sinem (a) Rotschluß bruefe sin. 8,29 Denn de na üsgwält het, de het da au vorrüsbschtimmt, daß sie glich si solle däm Bild vu sinem Bue (Suhn), dmit der d (a) (b) Erschtgiborene isch unda viele Breda. 8,30 (a) De na aba vorrüsbschtimmt het, de het da (er) au bruefe; de na (er) aba bruefe het, de (b) het da (er) au Grecht gmacht; de na (er) aba Grecht gmacht het, de het da (er) au vuherrlicht.

Nigs ka uns vu Gottes Lebi (Liebe) trenne

8,31 Was wen ma (mir) etze dozue sage? (a) Isch Gott fir uns, wer ka gege uns si? 8,32 Der au (a) si eigene Bue (Suhn) nit vuschont het, sundern het nen fir uns alli hige - we soll la (er) uns mit nem nit alles schenke? 8,33 Wer will de Üserwählte Gottes bschuldige? Gott isch do, der Grecht macht. (a) 8,34 Wer will vudamme? Chrischtus Jesus isch do, der gschtorbe isch, noh vielme, der au uferweckt isch, der zue d Rechte Gottes isch un (a) (b) uns vutritt. 8,35 (a) Wer will uns trenne vu d Lebi (Liebe) Chrischti? Trebsal odr Angscht odr Vufolgig odr Hunga odr Nackedei (Blöße) odr Gfahr odr Schwert? 8,36 we gschribe schtoht (Psalm 44,23): "Wägä dir (a) wäre ma (mir) umbrocht d ganze Dag; ma (mir) sin gachtet we Schlachtvieh."

8,37 Aba (a) in däm alle ibawinde ma (mir) wiet durch den, der uns leb ka (gliebt) het. 8,38 Denn i (ich) bi gwiß, daß nit Tod noh Läbä, nit Engel noh (a) Mächte noh Gwalte, nit Gegäwärtiges noh Zuekinftiges, 8,39 nit Hohes noh Defes noh ä anderes Gschepf uns trenne ka vu d Lebi (Liebe) Gottes, de in Chrischtus Jesus isch, unsam Herr.

S 9. Kapitel

Paulus isch truurig, wel des Volk Israel si Messias ablehnt

9,1 I (Ich) sag d Wohret in Chrischtus un leg nit, we ma (mir) mi Gwisse beziigt im heilige Geischt, 9,2 daß i (ich) großi Truurigkeit un Schmerz ohni Undaloß in minem Herz ha. 9,3 I (Ich) selba (a) winscht, vufluecht un vu Chrischtus trennt z si fir mini Breda, de mini Schtammvuwandte sin nohch rem Fleisch, 9,4 de Israelite sin, däne d (a) (b) Kindschaft ghärt un d (c) Herrlichkeit un dr (d) Abmachig (Abkumme) un des (e) Gsetz un dr Gottesdenscht un d Vuheißige (Vuschpreche), 9,5 däne au d Vädare ghäre, un üs däne (a) (b) Chrischtus herkummt nohch rem Fleisch, der do isch Gott iba alles, globt in Ewigkeit. Amen.

Gott trifft sini Wahl

9,6 Aba i (ich) sag dmit nit, daß (a) Gottes Wort hifällig(ibaflisig) wore isch. Denn (b) nit alli sin Israelite, de vu Israel schtamme; 9,7 au nit alli, de Abrahams Nohchkumme sin, sin drum sini Kinda. Sundern nur "was vu Isaak schtammt, soll di Gschlecht gnennt werden" (1. Moses 21,12), 9,8 des heißt: nit des sin Gottes Kinda, de nohch rem Fleisch Kinda sin; sundern nur d Kinda vu d (a) Vuheißig wäre als sini Nohchkumme akennt. 9,9 Denn des isch ä Wort vu d Vuheißig, wo na (er) sait (1. Moses 18,10): "Um de Ziit will i (ich) kumme, un Sara soll ä Bue (Suhn) ha."

9,10 Aba nit ällei do isch`s so, sundern au bi Rebekka, de vu däm eine, unsam Vada (Babbe) Isaak, schwanga wird. 9,11 Ehe de Kinda uf d Welt kumme ware un nit Guetes noh Beses doe hän, do wird, dmit d Rotschluß Gottes bschtoh bliebt un sini fräi Wahl - 9,12 nit üs Vudenscht dr Werke, sundern durch de Gnade vum Bruefende -, zue ihr sait: "Dr Eltere soll denschtbar wäre däm Jingere" (1. Moses 25,23), 9,13 we gschribe schtoht (Maleachi 1,2.3): "Jakob ha i (ich) leb ka (gliebt), aba Esau ha i (ich) ghaßt."

Gottes schenkt si Erbarme, wäm ma (er) will

9,14 Was solle ma (mir) etze dozue sage? Isch denn Gott ungrecht? So isch`s nit! 9,15 Denn na (er) sait zue Moses (2. Moses 33,19): "Wäm i (ich) gnädig bi, däm bi i (ich) gnädig; un wäm i (ich) mi erbarm, däm erbarm i (ich) mi." 9,16 So lit`s etze nit a öbber (ebber) sinem Welle odr Laufe, sundern a Gottes Erbarme. (a) 9,17 Denn d Schrift sait zuem Pharao (2. Moses 9,16): "Ebe dzue ha i (ich) di gweckt, dmit i (ich) a dir mi Macht zeig un dmit mi Name uf dr ganze Erde vukindigt wird." 9,18 So erbarmt da (er) sich etze, wäm ma (er) will, un (a) (b) vuschtockt, wen na (er) will.

9,19 Etze saisch dü zue ma (mir): Wurum schwärzt da uns dann noh(dnoh) a? Wer ka sinem Wille widaschtoh? 9,20 Jo, Mensch, wer bisch dü denn, daß dü mit Gott rechte willsch? (a) Wo sait au ä Gschaffenes zue sinem Meischta: Wurum machsch dü mi so? 9,21 Het nit ä Töpfa Macht iba d Ton, üs dämselbe Klumpe ä Gfäß zuem ehrevolle un ä anderes zu nit so ehrevolle Gebruuch z mache? 9,22 Wo Gott si Zorn (Wuet) zeigt un sini Macht kunddoe wott, het da (er) (a) mit große Geduld wägtrage de Töpf vum Zorn (Wuet), (b) de zuem End bschtimmt ware, 9,23 dmit da (er) (a) d Richtum vu sinere Herrlichkeit kunddoet a d Kanne vu d Barmherzigkeit, (b) de na zvor gmacht het zue d Herrlichkeit. 9,24 Dozue het da (er) uns bruefe, nit ällei üs d Jude, sundern au üs d Heide. 9,25 We na denn au durch Hosea sait (Hosea 2,25; 2,1): "I (Ich) will des mi Volk nenne, des nit mi Volk war, un mi Gliebti, de nit mi Gliebti war." "9,26 Un s soll gschähe: Anschtatt daß zue nene gsait wird: ,Ihr sin nit mi Volk, solle sie Kinda vum lebändige Gott gnennt wäre." 9,27 Jesaja aba rueft üs iba Israel (Jesaja 10,22.23): "Wenn de Zahl vu d Israelite wär we dr Sand am Meer, so wird doch nur ä (a) Rest grettet wäre; 9,28 denn dr Herr wird si Wort, indäm ma macht un schiedet, üsrichte uf d Erde." 9,29 Un we Jesaja vorusgsait het (Jesaja 1,9): "Wenn uns nit dr Herr Zebaoth Nohchkumme ibrigglosse hät, so wäre ma (mir) we Sodom wore un we Gomorra."

Israel het des Ziel vufehlt

9,30 Was solle ma (mir) etze dozue sage? Das wen ma (mir) sage: (a) D Heide, de nit nohch dr Grechtigkeit vulange, hän d Grechtigkeit gregt; i (ich) schwätz aba vu dr Grechtigkeit, de üs däm Glaube kummt. 9,31 Israel aba het nohch rem Gsetz dr Grechtigkeit trachtet un het`s doch nit nabrocht(gschafft). (a) 9,32 Wurum des? Wel`s de Grechtigkeit nit üs däm Glaube suecht, sundern als kummt sie üs d Werke [vum Gsetz]. Sie hän sich gschtoße a däm (a) (b) Schtei (Wackes) zuem Draschtoße, 9,33 we gschribe schtoht (Jesaja 8,14; 28,16): "Lueg, i (ich) lege in Zion ä Schtei (Wackes) zuem Draschtoße un ä Fels zuem Ärganiss; un wer a nen glaubt, der soll nit zschande wäre."

S 10. Kapitel

Chrischtus isch`s End vum Gsetz

10,1 Lebi (Liebe) Breda, mi Herze`s Wunsch isch, un i (ich) fleh au zue Gott fir sie, daß sie grettet wäre. 10,2 Denn i (ich) beziig ne, daß sie Eifa fir Gott hän, aba ohni Isicht. 10,3 Denn sie erkenne de (a) Grechtigkeit nit, de vor Gott gilt, un sueche ihri eigeni Grechtigkeit ufzrichte un sin so dr Grechtigkeit Gottes nit folgsam. 10,4 Denn (a) (b) Chrischtus isch`s End vum Gsetz; (c) (d) wer a nen glaubt, der isch Grecht.

Wer an Jesus glaubt, wird grettet

10,5 Moses nämlich schribt vu dr Grechtigkeit, de üs däm Gsetz kummt (3. Moses 18,5): "Dr Mensch, der des doet, wird dodurch läbä." 10,6 Aba de Grechtigkeit üs däm Glaube sait`s ä so (5. Moses 30,11-14): "Sag nit in dinäm Herz: Wer will nuf gen Himmel fahre?" - nämlich um Chrischtus rabzhole - 10,7 odr: "Wer will nab in de Defi fahre?" - nämlich um Chrischtus vu d Dote rufzhole -, 10,8 sundern was sait sie? "Des Wort isch dir nooch, in dinem Muul (Gosch) un in dinem Herze." Des isch des Wort vum Glaube, des ma (mir) predige. 10,9 Denn wenn dü mit dinem Muul (Gosch) (a) (b) bekennsch, daß Jesus dr Herr isch, un in dinem Herze glaubsch, daß nen Gott vu d Dote uferweckt het, so wirsch dü grettet. 10,10 Denn wenn ma vu Herze glaubt, so wird ma Grecht; un wenn ma mit däm Muul (Gosch) bekennt, so wird ma grettet. 10,11 Denn de Schrift sait (Jesaja 28,16): "Wer a nen glaubt, wird nit zschande wäre." 10,12 S isch do (a) (b) kei Undaschied zwische Jude un Grieche; s isch iba alli sella Herr, rich fir alli, de nen aruefe. 10,13 Denn "wer d Name vum Herrn aruefe wird, soll grettet werde" (Joel 3,5).

10,14 We solle sie aba den aruefe, a den sie nit glaube? We solle sie aba a den glaube, vu däm sie nigs ghärt hän? We solle sie aba härä ohni Prediga? 10,15 We solle sie aba predige, wenn sie nit gschickt wäre? We denn gschribe schtoht (Jesaja 52,7): "We leb sin de Feß dr Freudebote, de des Guete vukindige!"

Israel härt nit uf Gott

10,16 Aba nit alli sin däm Evangelium hörig. Denn Jesaja sait (Jesaja 53,1): "Herr, wer glaubt unsam Predige? " 10,17 So (a) kummt dr Glaube üs dr Predigt, des Predige aba durch des Wort Chrischti. 10,18 I (Ich) frog aba: Hän sie`s nit ghärt ? Doch, (a) s isch jo "in alli Lända üsgange ihr Schall un ihr Wort bis a de Ende dr Welt" (Psalm 19,5). 10,19 I (Ich) frog aba: Het`s Israel nit vuschtande? Als erschta sait Moses (5. Moses 32,21): "I (Ich) will äich eifasichtig mache uf ä Nit-Volk; un iba ä unvuschtändiges Volk will i (ich) äich zornig mache." 10,20 Jesaja aba wagt z sage (Jesaja 65,1): "I (Ich) ha mi finde lo vu däne, de mi nit sueche, un erschien däne, de nit nohch ma (mir) froge." 10,21 Zue Israel aba sait da (er) (Jesaja 65,2): "D ganze Dag ha i (ich) mini Händ (Pfode) üsgschtreckt nohch rem Volk, des sich nigs sage losst un widaschpricht."

S 11. Kapitel

Nit ganz Israel isch vuschtockt(bockig)

11,1 So frog i (ich) etze: (a) (b) Het denn Gott si Volk vuschtoße? So isch`s nit! Denn (c) i (ich) bi au ä Israelit, vum Gschlecht Abrahams, üs däm Schtamm Benjamin. 11,2 Gott het si Volk nit vuschtoße, des sa(er) zvor üsgwählt het. Odr wißt ihr nit, was de Schrift sait vu Elia, we na (er) vor Gott kummt gege Israel un sait (1. Kenig 19,10): "11,3 Herr, sie hän dini Prophete umbrocht un hän dini Altäre vubroche, un i (ich) bi ällei ibrigbliebe, un sie vulange ma (mir) nohch däm Läbä"? 11,4 Aba was sait nem de göttlichi Antwort? (1. Kenig 19,18): "I (Ich) ha ma (mir) ibrigglo siebeduusig Ma, de ihri Knüü nit krumm gmacht hän vor rem Baal." 11,5 So goht`s au etzed zue der Ziit, daß (a) ä baar ibrigbliebe sin nohch dr Wahl vu d Gnade. 11,6 Isch's aba üs Gnade, so isch's nit üs Vudenscht mit Werke; sunscht wär Gnade nit Gnade. [Isch's aba üs Vudenscht vu d Werke, so isch d Gnade nigs; sunscht wär Vudenscht nit Vudenscht.] 11,7 We etze? (a) Was Israel suecht, des het`s nit gregt; de Üserwählte aba hän`s gregt. Di andere sin vuschtockt, 11,8 we gschribe schtoht (Jesaja 29,10): "Gott het ne ä Geischt der schloft ge, Auge, daß sie nit sähn, un Ohre, daß sie nit härä, bis uf d hiitige Dag." 11,9 Un David sait (Psalm 69,23.24): "Loß ihr Disch zue nare Falle wäre un zue nare Schlinge un ne zuem Aschtoß un zue d Vugeltig. 11,10 Ihri Auge solle finschta wäre, daß sie nit sähn, un ihr Kriiz(Buckel) krumm mache alliziit."

D Bruefig vu d Heide als Hoffnig fir Israel

11,11 So frog i (ich) etze: Sin sie gschtrauchelt, dmit sie aneflegä? Des isch`s nit! Sundern (a) durch ihr Nafelgä isch d Heide des Heil widafahre, dmit Israel ne (b) nohcheifere soll. 11,12 Wenn aba scho ihr Nafelgä Richtum fir de Welt isch un ihr Schade Richtum fir de Heide, weviel me wird`s Richtum si, wenn ihri Zahl voll wird.

11,13 Äich Heide aba sag i (ich): Wel i (ich) Aposchtel vu d Heide bi, lob i (ich) mi Amt, 11,14 ob i (ich) villicht mini Schtammvuwandte zuem Nohcheifere lock un ä baar vu nene rette kennt. (a) (b) 11,15 Denn wenn ihri Vuwerfig de Vusehnig vu d Welt isch, was wird ihr Aähme anderes si als Läbä üs d Dote! 11,16 Isch de (a) Erstlingsgabe vum Deig heilig, so isch au dr ganze Teig heilig; un wenn d Wurzle heilig isch, so sin au de Zwiegli heilig.

Paulus warnt d Heidechrischte vor Ibildig (Ibaheblichkeit)

11,17 Wenn aba etze ä baar vu d Äscht üsbroche wäre un dü, der dü (a) ä wildes Elzwiegli warsch, in d Elbaum ipfropft worde bisch un ä adeil gregt hesch a d Wurzle un däm Saft vum Elbaum, 11,18 so rehm di nit gegeiba d Äscht. Rehmsch dü dich aba, so sollsch dü wisse, daß (a) nit dü d Wurzle traisch, sundern d Wurzle trait dich. 11,19 Etze saisch dü: De Zwiegli sin üsbroche worde, dmit i (ich) ipfropft wir. 11,20 Ganz recht! Sie wäre üsbroche wägä ihrem Unglaube; dü aba schtohsch fescht durch d Glaube. Blieb nit stolz, sundern fircht di! 11,21 Het Gott de nadirlige(normale) Zwiegli nit vuschont, wird da (er) dich doch wohl au nit vuschone. 11,22 Drum sieh de Güte un d Ernscht Gottes: d Ernscht gegeiba däne, de gflogä sin, de Güte Gottes aba dir gegeiba, (a) (b) sofern dü bi sinere Güte bliebsch; sunscht wirsch dü au abghaue wäre. 11,23 Selli aba, sofern sie nit im Unglaube bliebe, wäre ipfropft wäre; denn Gott ka sie wida iipfropfe. 11,24 Denn wenn dü üs däm Elbaum, der vu Natur üs wild war, abghaue un gege di Natur in d edle Elbaum ipfropft worde bisch, weviel me wäre de nadirlige(normale) Zwiegli wida ipfropft wäre in ihr eigene Elbaum.

Am End wird Israel grettet

11,25 I (Ich) will äich, lebi Breda, des Gheimnis nit vuhehle, dmit ihr äich nit selba fir schlau halte: Vuschtockig isch nem Deil Israels widafahre, so lang (a) bis de volli Zahl vu Heide zuem Heil glange solle voll isch; 11,26 (a) un so wird ganz Israel grettet wäre, we gschribe schtoht (Jesaja 59,20; Jeremia 31,33): (b) "S wird kumme üs Zion dr Erlesa, der abwimmle wird alli Gottlosigkeit vu Jakob. 11,27 Un des isch mi Abmachig (Abkumme) mit ne, wenn i (ich) ihri Sinde wägnähme wir." 11,28 Vum Evangelium üs gsähne sin sie zwar Feinde (Gegna) um äich; aba vu d Erwählig sin sie Gliebte wägä d Vädare. 11,29 Denn Gottes Gabe un Bruefig kenne nen nit greue. (a) 11,30 Denn we ihr zvor Gott unghorsam gsi sin, etze aba Barmherzigkeit gregt hän wägä ihrem Unglaube". 11,31 So sin au sälli etzed bes(unghorsam) wore wägä dr Barmherzigkeit, de äich widafahre isch, dmit au sie etzed Barmherzigkeit gregä. 11,32 Denn (a) Gott het alli igschlosse in des Bes si, dmit da (er) sich (b) alle erbarmt.

Paulus lobt de wundabare Wäg, de Gott mit d Mensche goht

11,33 O (a) welch ä Defi vum Rich si, beides, dr Gschytheit un des Wisse um Gott! (b) We unbegrieflich sin sini Gricht un unerforschlich sini Wäg! 11,34 Denn (a) "wer het d Sinn vum Herrn vuschtande, odr (b) wer isch si Rotgeba gsi?" (Jesaja 40,13) 11,35 Odr "wer het nem ebis zvor ge, daß Gott s nem zruck ge meßt?" (Hiob 41,3) 11,36 Denn vu nem un durch nen un zue nem sin alli Sache. Ihm isch Ehri in Ewigkeit! Amen.

S 12. Kapitel

Ä lebändiges Opfa fir Gott

12,1 I (Ich) vumahn äich etze, lebi Breda, durch de Barmherzigkeit Gottes, daß ihr (a) äiri Lyba (Ränze) higän als ä Opfa, des lebändig, heilig un Gott ä freud isch. Des isch äira vuninftige Gottesdenscht. 12,2 Un schtellt äich nit der Welt glich, sundern ändere äich (a) durch Ernaierig aires Sinnes, (b) dmit ihr prefä kennt, was Gottes Wille isch, nämlich des Guete un Wohlgfällige un Vollkummene.

We de Gabe, de d Heilige Geischt schenk, igsetzt werde solle

12,3 Denn i (ich) sag durch de Gnade, de ma (mir) ge isch, jeda unda äich, daß nemads (a) (b) me vu sich halte soll, als sich's kert z halte, sundern daß sa (er) maßvoll vu sich denkt,  jeda, (c) (d) we Gott des Maß vum Glaube üsdeilt het. 12,4 Denn (a) we ma (mir) am Lyb (Ranze) vieli Glieda hän, aba nit alli Glieda dieselb Ufgab hän, 12,5 so sin ma (mir) vieli ä Lyb (Ranze) in Chrischtus, aba undaänanda isch eina vum andere Glied, (a) (b) 12,6 un (a) (b) (c) hän vuschiedeni Gabe nohch dr Gnade, de uns ge isch. Isch öbber (ebber) prophetisches  ge, so ebt da (er) sie däm Glaube glich. 12,7 Isch öbber (ebber) ä Amt ge, so dent da (er). Isch öbber (ebber) s Lehre ge, so lehrt da (er). (a) 12,8 Isch öbber (ebber) s Vumahne ge, so vumahn na (er). (a) Gibt öbber (ebber), so gib da (er) mit luterem Sinn (Gmeht). Schtoht öbber (ebber) dr Gmeinde vor, so isch scha(er) genau. Ebt öbber (ebber) Barmherzigkeit, (b) (c) so doet da`s gern.

Halte als Gläubige zsämme!

12,9 D (a) Lebi (Liebe) isch ohni Falsch. (b) Haßt des Bese, hängt däm Guete a. 12,10 (a) D bruedalichi Lebi (Liebe) undaänanda isch herzlig. (b) Eina kummt däm andere mit Ehrerbietig zvor. 12,11 (a) Sin nit träg(full) in däm, was ihr doe solle. (b) Sin brennend im Geischt. (c) Dent däm Herrn. 12,12 Sin frehlich in Hoffnig, geduldig in Trebsal, (a) (b) (c) imma im Gebet. 12,13 Nähme äich dr Net dr Heilige a. (a) (b) Ebe Gäschtfreundschaft. 12,14 Segne, de äich jage; (a) (b) (c) segne, un flueche nit. 12,15 Fräie(Freuet) äich mit d Frehliche un (a) (b) hiilä mit d Hiilende. 12,16 Sin (a) (b) vu einem Sinn undaänanda. Trachte nit nohch hohe Dinge, sundern hebet (haltet) äich rab zue d gringe. (c) Halte äich nit selba fir schlau. 12,17 (a) (b) Vugelte nemads Beses mit Besem. (c) Sin uf Guetes igschtelt(üs) gegeiba jedäm. 12,18 Isch's meglich, soviel a äich lit, so (a) (b) hän mit alle Mensche Friide. 12,19 (a) (b) Räche äich nit selba, mini Liebe, sundern gän Platz däm Zorn (Wuet) Gottes; denn s schtoht gschribe (5. Moses 32,35): "D Rache isch mi; i (ich) will zruck ge, sait dr Herr." 12,20 Vielmeh, (a) "wenn di Fäind hunga het, gib nem z ässä; durschtig isch, gib nem z trinke. Wenn dü des doesch, so wirsch dü heißi Kohle uf si Schädel sammeln" (Sprich 25,21.22). 12,21 Loß di nit vum Bese ibawinde, sundern ibawind des Bese mit Gutem.

S 13. Kapitel

We vuhaltet ma sich d staatliche Gwalt gegeiba richtig?

13,1 Jedama isch folgsam dr Obrigkeit, de Gwalt iba nen het. Denn (a) (b) s isch kei Obrigkeit üßa vu Gott; wo aba Obrigkeit isch, de isch vu Gott agordnet. 13,2 Wer sich etze dr Obrigkeit widasetzt, der widaschtrebt(bockt) dr Aordnig Gottes uf; de aba widasshtrebe, ziehe sich selba des Urdeil zue. 13,3 Denn vor däne, de Gwalt hän, mueß ma sich nit firchte wägä guetem, sundern wägä bese Sache. (a) Willsch dü dich aba nit firchte vor dr Obrigkeit, so doe Guetes; so wirsch dü Lob vu ihr gregä. 13,4 Denn sie isch Gottes Dienerin, dir zguet. Doesch dü aba Beses, so fircht di; denn sie trait des Schwert nit umsunscht: sie isch Gottes Dienerin un vollzeht des Schtrofgricht a däm, der Beses doet. (a) 13,5 Drum isch s notwendig, sich undazordne, nit ällei um dr Schtrof, sundern au wägä däm Gwisse. 13,6 Wägä däm vugeldet ihr jo au Schtiir (Zinsgrosche); denn sie sin Gottes Dena, uf den Denscht bschtändig bdacht. 13,7 So gän etze jeda, was ihr schuldig sin: Schtiir (Zinsgrosche), däm de Schtiir (Zinsgrosche) kert; Zoll, däm dr Zoll kert; Angscht, däm de Angscht kert; Ehri, däm de Ehri kert. (a)

In d Lebi (Liebe) wird des ganze Gsetz zsämmegfasst

13,8 Sin nemads ebis schuldig, üßa, daß ihr äich undaänanda liebt (leb hän); denn (a) (b) wer d andere liebt (leb het), der het des Gsetz erfillt. 13,9 Denn was do gsait isch (2. Moses 20,13- 17): "Dü sollsch nit eebreche; dü sollsch nemads umbringe; dü sollsch nit schtähle; [dü sollsch nit falsches Ziignis ablege;] dü sollsch nit alles ha welle", un was do sunscht a Gebote isch, des wird in däm Wort zsämmegfaßt (3. Moses 19,18): "Dü sollsch di Nächschte liebe we dich selba." 13,10 D Lebi (Liebe) (a) doet däm Nächschte nigs Beses. So isch etze d Lebi (Liebe) (b)  vum Gsetz  d Erfüllig.

Chrischte solle parat (bireit) si, wenn Jesus widakummt

13,11 (a) Un des den, wel ihr de Ziit wiße, nämlich daß de Schtund do isch, (b) ufzschtoh vum Schlof, denn unsa Heil isch etzed nehcha als zue dr Ziit, do ma (mir) gläubig wore sin. 13,12 D Nacht isch vorgruckt, (a) dr Dag aba nooch herkumme. So (b) len uns ablege de Werke vum Dunkle un alege de Waffe vum Lecht. 13,13 Len uns ehrbar läbä we am Dag, (a) (b) nit in Frässä un Sufe, nit in Unzucht un Uswiichs, nit in Hader un Eifasucht; 13,14 sundern (a) ziehe a d Herrn Jesus Chrischtus un (b) (c) sorge fir d Lyb (Ranze) nit so, daß ihr d Luscht vufalle.

S 14. Kapitel

Iba des Zsämmeläbä in d Gmeinde

14,1 D Schwache im Glaube näme äich a schtritte nit iba Meinige. 14,2 Dr eine glaubt, na dirft alles ässä; wer aba schwach isch, der ißt kei Fleisch. (a) (b) 14,3 Wer ißt, der vuacht den nit, der nit ißt; un (a) wer nit ißt, der richt den nit, der ißt; denn Gott het nen agnumme. 14,4 Wer bisch dü, daß dü ä fremde Knecht (a) (b) richtesch? Na schtoht odr flegt sinem Herrn. Na wird aba schtoh bliebe; denn dr Herr ka nen aufrecht hebä.

14,5 Dr eine (a) hebt (haltet) ä Dag fir hecha als d andere; d andere aba hebt (haltet) alli Däg fir glich. Jeda isch in sinere Meinig gwiß. 14,6 Wer uf d Dag achtet, der doet's im Blick uf d Herrn; [wer nit uf d Dag achtet, der achtet nit druf fir d Herrn;] wer ißt, der ißt im Blick uf d Herrn, denn na (er) dankt Gott; un wer nit ißt, der ißt im Blick uf d Herrn nit un dankt Gott au. 14,7 Denn keina läbt sich selba, un keina schtirbt sich selba. 14,8 Läbä ma (mir), so läbä ma (mir) däm Herrn; schterbe ma (mir), so schterbe ma (mir) däm Herrn. Drum: ma (mir) läbä odr schterbe, so sin ma (mir) vum Herrn. (a) (b) 14,9 Denn dzue isch Chrischtus gschtorbe un [uferschtande un] wida lebändig wore, daß sa (er) iba Doti un Läbändigi Herr isch.

14,10 Dü aba, was richtesch dü di Brueda? Odr dü, was vuachtesch dü di Brueda? (a) (b) (c) Mir wäre alli vor d Richtaschtuehl Gottes geschtellt wäre. 14,11 Denn s schtoht gschribe (Jesaja 45,23): "So wohr i (ich) läb, sait dr Herr, (a) mir solle sich alli Knüü beuge, un alli Zunge solle Gott bekenne." 14,12 So wird etze jeda vu uns fir sich selbscht Gott Antwort ge. (a)

Nähme Rucksicht uf di Schwache!

14,13 Drum len uns nimmi eina d andere richte; sundern (a) richte vielme äire Sinn (Gmeht) druf, daß nemads sinem Brueda ä Aschtoß odr Ärgernis git.

14,14 I (Ich) weiß un bi gwiß in däm Herrn Jesus, daß (a) (b) (c) nigs dreckig isch a sich selbscht; nur fir den, der s fir dreckig hebet (haltet), isch s dreckig. 14,15 Wenn aba di Brueda wägä dinem Ässä truurig wird, so handelsch dü nimmi nohch dr Lebi (Liebe). (a) Bring nit durch di Ässä de ins End, fir de Chrischtus gschtorbe isch. 14,16 S soll doch nit vuläschtert wäre, was ihr Guetes hän. 14,17 Denn (a) (b) des Rich Gottes isch nit Ässä un Trinke, sundern Grechtigkeit un Friide un Fräid (Freud) in däm heilige Geischt. 14,18 Wer drin Chrischtus dent, der isch Gott ä freud un bi d Mensch gachtet.

14,19 Drum len uns däm nohchgo, was (a) zuem Friide dent un (b) zue d Erbauig undaänanda. 14,20 Zerschtäre nit wägä dem Ässä nit Gottes Gschafftnes. S isch zwar alles sufa; aba s isch nit guet fir den, der s mit schlechtem Gwisse ißt. 14,21 S isch bessa, dü ißesch kei Fleisch un trinksch kei Wi un doesch nigs, wora sich di Brueda schtoßt [odr ärgert odr schwach wird]. (a) (b) 14,22 D Glaube, den dü hesch, bhalt bi dir selba vor Gott. Selig isch, der sich selba nit z vuurteile bruucht, wenn na (er) sich preft. 14,23 Wer aba däbi zwieflet un trozdäm ißt, der isch grichtet, denn s kummt nit üs däm Glaube. Was aba nit üs däm Glaube kummt, des isch Sinde.

S 15. Kapitel

Des Baischpiel, wo Chrischtus uns ge het

15,1 Mir aba, de ma (mir) schtark sin, solle (a) des Unvumege vu d Schwache trage un nit Gfalle a uns selba ha. 15,2 Jeda vu uns läbt so, daß sa (er) sinem Nächschte gfallt zuem Guete un zue d Erbäuig. (a) (b) 15,3 Denn au Chrischtus het nit a sich selba Gfalle ka, sundern we gschribe schtoht (Psalm 69,10): "De Schmach vu däne, de dich bschimpfe, sin uf mich gflogä." 15,4 Denn was zvor gschribe isch, (a) des isch uns als Lehr gschribe, dmit ma (mir) durch Geduld un d Troscht vu d Schrift Hoffnig hän. 15,5 Gott aba vu d Geduld un vum Troscht gib äich, daß ihr (a) iträchtig gsinnt sin undaänanda, Chrischtus Jesus gmäß, 15,6 dmit ihr imetig mit nem Muul (Gosch) Gott lobe, d Vada (Babbe) unsares Herrn Jesus Chrischtus.

Au Heide härä di guet Nachricht

15,7 Drum nämme änanda a, we Chrischtus äich agnumme het zue Gottes Lob. 15,8 Denn i (ich) sag: (a) Chrischtus isch ä Dena dr Jude wore um dr Wahrhaftigkeit Gottes wägä, (b) um de Vuheißige (Vuschpreche) z bschtätige, de d Vädere ge sin; 15,9 d Heide aba solle Gott lobe um dr Barmherzigkeit wägä, we gschribe schtoht (Psalm 18,50): "Dorum will i di lobe unda d Heide un dinem Name singe." 15,10 Un nomol heißt´s (5. Moses 32,43): "Fraie äich, ihr Heide, mit sinem Volk!" 15,11 Un nomol (Psalm 117,1): "Lobet d Herrn, alli Heide, un preise nen, alli Velka!" 15,12 Un nomol sait Jesaja (Jesaja 11,10): "S wird kumme dr Sproß üs dr (a) Wurzle Isais un wird ufschtoh, um z herrsche iba de Heide; uf das de Heide hoffe wäre." 15,13 D Gott vu d Hoffnig aba mach äich mit alle Fräid (Freud) voll un Friide im Glaube, daß ihr imma rich sin a Hoffnig durch de Kraft vum heiligem Geischt.

D Vollmacht vum Aposchtel

15,14 I (Ich) weiß aba selbscht sicha vu äich, lebi Breda, daß au ihr selba voll Geti sin, erfillt mit allem Wisse, so daß ihr äich undaänanda vumahne kennt. 15,15 I (Ich) ha´s aba trozdäm gwagt un äich menggis gschribe, [Breda], um äich zue erinnere (a) (b) kraft dr Gnade, de ma (mir) vu Gott ge isch, 15,16 dmit i (ich) ä (a) Dena Chrischti Jesu unda d Heide bin, um des Evangelium Gottes prieschterlich üszrichte, dmit de Heide ä Opfa wäre, des Gott ä freud isch, gheiligt durch d heilige Geischt. 15,17 Drum ka i (ich) mi rehme in Chrischtus Jesus vor Gott. 15,18 Denn i (ich) wär nit wage, vu ebis z schwätze, (a) des nit Chrischtus durch mi gwirkt het, um de Heide zuem (b) Folge (Brav si) z bringe durch Wort un Werk, 15,19 in dr Kraft vu (a) (b) Zeiche un Wunda un in d Kraft vum Geischt Gottes. So ha i (ich) vu Jerusalem üs ringsumher bis nohch Illyrien des Evangelium vum Chrischtus voll üsgrichtet. 15,20 Däbi ha i (ich) mi Ehri dodra bschtimmt, des Evangelium z predige, wo Chrischti Name noh nit bkannt isch, dmit i (ich) nit uf ä fremde Grund baut hät, (a) 15,21 sundern i (ich) ha doe, we´s gschribe schtoht (Jesaja 52,15): "Däne nigs vu nem vukindigt worde isch, de solle säh, un de nigs ghärt hän, solle vuschtoh."

Paulus het vor, nohch Rom z kumme

15,22 Des isch au d Grund, wurum i (ich) so vieli Mol dra ghindat wore bi, zue äich z kumme. (a) 15,23 Etze aba ha i (ich) keini Ufgabe me in däne Lända, ha aba sit vieli Johr des (a) Vulange, zue äich z kumme, 15,24 wenn i (ich) nohch Spanien reise wir. Denn i (ich) hoff, daß i (ich) bi äich durchreis un äich säh ka un vu äich derthi widagleitet wir, doch so, daß i (ich) mi zvor ä weng a äich erquick. 15,25 Etze aba fahr i (ich) hi nohch Jerusalem, um d Heilige z dene. (a) (b) (c) (d) 15,26 Denn de in Mazedonie un Achaja hän willig ä Gabe zsämmeglegt fir di Arme unda d Heilige in Jerusalem. (a) (b) 15,27 Sie hän's willig doe un sin au ihri Schuldna. (a) (b) Denn wenn d Heide a ihre geischtliche Gabe Adeil gregt hän, isch s recht un billig, daß sie ne au mit leibliche Gabe Denscht erwiese. 15,28 Wenn i (ich) des etze üsgrichtet un nene d Ertrag zuevalässig ibage ha, will i (ich) vu äich üs nohch Spanien zeh. 15,29 I (Ich) weiß aba, wenn i (ich) zue äich kumm, daß i (ich) mit däm volle Sege [vum Evangelium] Chrischti kumme wir.

D Chrischte in Rom solle fir Paulus bäte

15,30 I (Ich) vumahn äich aba, lebi Breda, durch unseren Herrn Jesus Chrischtus un durch de Lebi (Liebe) vum Geischt, (a) (b) daß ihr ma (mir) kämpfe helft durch äiri Gibäte fir mich zue Gott, 15,31 dmit i (ich) (a) errettet wir vu d Ungläubige in Judäa un mi Denscht, den i (ich) fir Jerusalem doe, d Heilige willkumme isch, 15,32 dmit i (ich) mit Fräid (Freud) zue äich kumm nohch Gottes Wille un mi mit äich ufgfrischt wir. 15,33 D Gott vum Friide aba isch mit äich allene! Amen.

S 16. Kapitel

Paulus greßt persenlich

16,1 I (Ich) bfehl äich unseri Schweschta Phöbe a, de im Denscht dr Gmeinde vu Kenchreä isch, 16,2 daß ihr sie ufnähme in däm Herrn, we sich's ziemt fir Heiligi, un nare(ihr) bäischtehn in jeda Sach, in der sie äich bruucht; denn au sie het viele bäigschtande, mir selba au.

16,3 Greße (a) Priska un d Aquila, mi Mitarbeita in Chrischtus Jesus, 16,4 de fir mi Läbä ihr Hals highebt hän, däne nit ällei i (ich) dank, sundern alli Gmeinde unda d Heide. 16,5 Greße au d Gmeinde in ihrem Huus. Greße Epänetus, mi Lebe, der üs dr Provinz Asien dr Erschtling fir Chrischtus isch. 16,6 Greße Maria, de viel Meh un Arbet um äich ka het. 16,7 Greße Andronikus un Junias, mi Schtammvuwandte un Mitgfangene, de brehmt sin unda d Aposchtel un scho vor ma (mir) in Chrischtus gsi sin. 16,8 Greße Ampliatus, mi Lebe in däm Herrn. 16,9 Greße Urbanus, unsa Mitarbeita in Chrischtus, un Stachys, mi Lebe. 16,10 Greße Apelles, d Bwährte in Chrischtus. Greße de üs däm Huus vum Aristobul. 16,11 Greße Herodion, mi Schtammvuwandte. Greße de üs däm Huus vum Narzissus, de in däm Herrn sin. 16,12 Greße d Tryphäna un d Tryphosa, de in däm Herrn schaffe. Greße d Persis, mi Lebe, de sich viel gmeht het im Denscht vum Herrn. 16,13 Greße (a) Rufus, d Üserwählte in däm Herrn, un sini Muetter, de au ma (mir) ä Muetter wore isch. 16,14 Greße Asynkritus, Phlegon, Hermes, Patrobas, Hermas un de Breda bi nene. 16,15 Greße Philologus un Julia, Nereus un sini Schweschta un Olympas un alli Heilige bi nene. 16,16 Greße äich undaänanda mit däm heilige Kuß. S greße äich alli Gmeinde Chrischti. (a)

Paulus warnt vor Irrlehrer

16,17 I (Ich) vumahn äich aba, lebi Breda, daß ihr äich in acht nähme vor däne, de Zwitracht un Ärganis arichte entgege dr Lehr, de ihr glernt hän, un äich vu nene abwände. (a) (b) (c) 16,18 Denn solchi dene nit unsam Herrn Chrischtus, sundern (a) ihrem Ranze; un durch (b) seßi Wort un scheni Sprich vufihre sie de Herze vu d Arglose. 16,19 Denn äira (a) Brave si isch bi allene bekannt wore. Wägä däm fräie i (ich) mi iba äich; i (ich) will aba, daß ihr (b) schlau sin zuem Guete, aba wäg vum Bese. 16,20 Dr Gott vum Friide aba wird d Sadan unda äiri Feß träte in Kiirzi. D Gnade unsares Herrn Jesus Chrischtus isch mit äich!

Greß vu d Mitarbeita

16,21 S greße äich (a) (b) (c) Timotheus, mi Mitarbeita, un Luzius, (d) Jason un (e) Sosipater, mi Schtammvuwandte. 16,22 I (Ich), Tertius, der i (ich) d Bref gschribe ha, greß äich in däm Herrn. 16,23 S greße äich (a) Gajus, mina un dr ganze Gmeinde si Gaschtgeba. S greße äich Erastus, dr Schtadtkämmera, un Quartus, dr Brueda.[16,24] [De Gnade unsares Herrn Jesus Chrischtus isch mit äich allene! Amen.]

Ä Lobpreis zuem Schuss

16,25 Däm aba, der äich schtärke ka gmäß minem Evangelium un dr Predigt vu Jesus Chrischtus, durch de des (a) (b) (c) Gheimnis zeigt (offenbart) isch, des sit ewiga Ziit vuschwiege war, 16,26 etze aba zeigt (offenbart) un kundgmacht isch durch d Schrifte vu d Prophete nohch rem Bifehl vum ewige Gottes, (a) des Brav si im Glaube ufzrichte unda alle Heide: 16,27 däm Gott, der ällei schlau(weise) isch, isch Ehri durch Jesus Chrischtus in Ewigkeit! Amen.
Letschte Änderungen Juni 8, 2007 by Dietmar Wiesler (Copyright)
Des isch ä Bäitrag vum Dietmar Wiesler fir me Evagelium im Netz (Copyright) Aug. 2003