Zruck zue d Alemannische Bibel (Markgräflerland Eschbach)

S ZWEITE BUECH DR CHRONIK

Was in däm Buech schtoht

Afangs ware de zwei Chronikbecha ei einziges Buech. S erschte Buech fangt bi Adam a un bhandelt de Ziit bis dohi, wo d Kenig Saul gschtorbe isch. De Ziit wird hauptsächlich mit Schtammbaim un mit kurze Gschichte, wo zwische d Schtammbaim gschtrait sin, bschribe. Erscht mit David wird's üsfihrlicha.
S zweite Buech vu d Chronik doet nohch d Richsdeilig (Kapitel 11) fascht nur noh vu der Ziit brichte, wo im David sini Nohchkumme im Südrich Juda gherrscht hän.
D Chronik git uns ä Vogelperschpektivi vu d Gschichte vum Volk Israel un isch nit eifach ä Widaholung vu d Kenigbecha. Si betont, dass Gott iba allem schtoht un dass sa (er) sini Plän zuer Üsfihrig bringt, au wenn d Mensche vusage.

D jüdische Ibaliefarig git d Esra als Vufassa vu d Chronikbecha a. Si Bricht schtitzt sich uf ä Reihe frehere Quelle, zuem Baischpiel uf de "Chronik vum Kenig David" (1Chr 27,24), uf's "Buech vu d Kenig vu Juda un Israel" (2Chr 16,11), uf de "Gschichte vu d Kenig vu Israel" (2Chr 33,18), uf de "Gschichte vum Prophet Nadan" usw. Manchi Elemente, wo in d Samuel- un Kenigbecha brichtet wäre, het d Schriba vu d Chronik wägglosse, wel si fir des, was sa (er) vorka het, nit wesentlich ware. Na (Er) het vor allem zeige welle, dass Gottes Gnade si Bundesvolk durch d messianische Kenig David bschitze doet.

We des Buech ufbaut isch

1,1-9,31:	Im Salomo si Herrschaft
10,1-12,16:	S Rich wird unda nem Kenig Rehabeam deilt
13,1-16,14:	De Kenig Abija un Asa
17,1-20,37:	D Kenig Joschafat un si Abmachig (Abkumme) mit nem Rich Israel
21,1-28,27:	Widari Kenig vu Juda
29,1-35,27:	D Reforme vu d Kenig Hiskija un Joschija
36,1-23:	Di letzschte Kenig vu Juda bis zue d Vubannig nohch Balilonie

S 1. Kapitel

Salomos Opfa un si Gebet um Gschytheit

(vgl. 1. Ken 3,1-15)

1,1 Un (a) Salomo, d Bue (Suhn) Davids, wird mächtig in sinem Kenigrich, un dr HERR, si Gott, war mit nem un macht nen imma greßa. 1,2 Un Salomo schwätzt mit ganz Israel, mit d Obaschte iba duusig un iba hundat, mit d Richta un mit alle Firschte in Israel, mit d Hauptlit dr Sippene, 1,3 daß sie higehn, Salomo un di ganz Gmeinde mit nem, zue dr (a) Hechi, de bi Gibeon war; denn dert war de Schtiftshitte Gottes, de Moses, dr Knecht des HERRN, in d Wüschte gmacht het. 1,4 - Nur de Lade Gottes het David rufbrocht vu Kirjat-Jearim an d Platz, den wo na (er) ihr gmacht het; denn na (er) het ihr ä Zelt ufgschla zue Jerusalem. (a) (b) (c) - 1,5 Au (a) d kupferne Altar, den wo Bezalel, d Bue (Suhn) Uris, d Bue (Suhn) Hurs, gmacht het, war dert vor d Wohnig des HERRN. Un Salomo un de Gmeinde pflegte nen ufzsueche. 1,6 Un Salomo opfate vor rem HERRN duusig Brandopfa uf däm kupfernen Altar, der wo vor d Schtiftshitte schtoht.

1,7 In dselbe Nacht aba erschient Gott däm Salomo un sait zue nem: Bitt, was ich dir ge soll. 1,8 Un Salomo sait zue Gott: Dü hesch großi Barmherzigkeit an minem Vada (Babbe) David doe un hesch mi an sinere Schtatt zuem Kenig gmacht. 1,9 So loß etze, HERR, Gott, di Wort an minem Vada (Babbe) David wohr wäre; denn dü hesch mi zuem Kenig gmacht iba ä Volk, des so viel isch we d Schtaub uf d Erde. 1,10 So gib ma (mir) etze Gschytheit un s Wisse, daß i (ich) vor däm Volk üs- un iigoh ka; denn wer ka des di großes Volk richte? 1,11 Do sait Gott zue Salomo: Wel dü des im Sinn (Gmeht) hesch un nit gfrogt hesch um Richtum noh um Guet noh um Ehri noh um dina Feinde (Gegna) Tod noh um langes Läbä, sundern hesch um Gschytheit un Wisse bittet, mi Volk z richte, iba des ich dich zuem Kenig gmacht ha, 1,12 so isch dir Gschytheit un Wisse ge. Dozue will ich dir Richtum, Guet un Ehri ge, we sie de Kenig vor dir nit ka hän un au de nohch dir nit ha wäre. 1,13 So kummt Salomo vu dr Hechi, de bi Gibeon war, vu d Schtiftshitte, nohch Jerusalem un regiert iba Israel.

(vgl. 1. Ken 10,26-29)

1,14 Un Salomo bringt Kärre un Ritta zsämme, so daß sa (er) duusigvierhundat Kärre un zwöelfduusig Ritta het, un legt sie in de Wageschtädt un zuem Kenig nohch Jerusalem. 1,15 Un dr Kenig bringt´s dohi, daß ses in Jerusalem so viel Silba un Gold git we Schtei (Wackes) un so vieli Zederre we Muulbeerbaium im Higelland. 1,16 Un ma bringt Salomo Gäul (Pferde) üs Ägypte un üs Koë; de Kauflit vum Kenig kaufe sie üs Koë zue ihrem Pries; 1,17 üs Ägypte aba bringe sie uffe d Kärre fir sechshundat Silbaschtickli un de Gäul fir hundatfuchzig. Dann (Dnoh) fihre sie de wida üs an alli Kenig vu d Hetita un an de Kenig vu Aram.

Di erschte Vorbereitige zuem Tempelbau

(vgl. 1. Ken 5,15-32)

1,18 *Un Salomo denkt däm Name des HERRN ä Huus zue baue (bäue) un au ä Huus fir sich als Kenig. *Abwichig schtatt 1,18 - 2,17: 2,1-18.

S 2. Kapitel

2,1 Un Salomo zählte siebzigduusig ab, de Laschte trage, un achtzigduusig, de im Berg Schtei (Wackes) haue solle, un draiduusigsechshundat Ufbassa iba sie. 2,2 Un Salomo schickt zue (a) Hiram, däm Kenig vu Tyrus, un het nem sage lo: We´s dü mit minem Vada (Babbe) David doe hesch un nem Zedere gschicht hesch, daß sa (er) sich ä Huus baut het, in däm ma (er) gwohnt het, - 2,3 lueg, i (ich) will däm Name des HERRN, vu minem Gott, ä Huus baue (bäue), des nem gheiligt wäre soll, um guetes Räuchawerk vor nem darzbringe un schtändig Schäubrot zuerichte un Brandopfa am Morge un am Obend, an d Sabbate un Näimonde un an d Feschte des HERRN, unsares Gottes, we´s alliziit fir Israel gilt. 2,4 Un des Huus, des i (ich) baue (bäue) will, soll groß si; denn (a) unsa Gott isch greßa als alli Götta. 2,5 Aba wer vumag´s, nem ä Huus z baue (bäue)? Denn (a) (b) dr Himmel un alli Himmel Himmel kenne nen nit fasse. Wer bi i (ich) denn, daß i (ich) nem ä Huus baut (bäut), s isch denn, um vor nem z opfare? 2,6 So schick ma (mir) etze ä tichtige Ma, der wo mit Gold, Silba, Kupfa, Ise, rotem Purpur, Scharlach un blauem Purpur schaffe ka un der wo Bildwerk z schnitze vuschtoht zsämme mit d Meischta, de bi ma (mir) in Juda un Jerusalem sin un de mi Vada (Babbe) David bschtellt het. 2,7 Un schick ma (mir) Zedere-, Zypresse- un Sandelholz vum Libanon; denn i (ich) weiß, daß dini Lit vuschtehn, des Holz uf däm Libanon z haue. Un lueg, mini Lit solle mit dine Lit si, 2,8 daß ma ma (mir) viel Holz zuebereite; denn des Huus, des i (ich) baue (bäue) will, soll groß un prächtig si. 2,9 Un lueg, i (ich) will d Holzhauer, dine Lit, de des Holz behaue, zweihundatduusig Scheffel Weize un zweihundatduusig Scheffel Gerschte un zwanzigduusig Eima Wi un zwanzigduusig Eima El z Ässä ge.

2,10 Do git Hiram zantwort, d Kenig vu Tyrus, in nem Bref un schickt zue Salomo: Do dr HERR si Volk liebt (leb het), het da (er) dich zuem Kenig iba sie gmacht. 2,11 Un Hiram schribt wida: Globt isch d HERR, dr Gott Israels, der wo Himmel un Erde gmacht het, daß sa (er) däm Kenig David ä weise, schlaue un gwitzte (vuschtändige) Bue (Suhn) ge het, der wo däm HERRN ä Huus baue (bäue) will un au ä Huus fir sich als Kenig! 2,12 So schick i (ich) etze ä tichtige un schlaue Ma, (a) Hiram, mi Berata; 2,13 na (er) isch d Bue (Suhn) vumä Wieb vu d Techtare Dan, un si Vada (Babbe) isch ä Tyrer gsi. Sella (a) vuschtoht z schaffe mit Gold, Silba, Kupfa, Ise, Schtei (Wackes), Holz, rotem un blauem Purpur, fiene(fäina) Lienwand un Scharlach, un Bildwerk z schnitze un alles, was ma nem ufgibt, kunschtrich z mache mit dine Meischta un mit d Meischta vu minem Herrn, vum Kenig David, vu dinem Vada (Babbe). 2,14 Mi Herr soll etze sini Lit schicke, we na (er) gsait het, Weize, Gerschte, El un Wi, 2,15 so wen ma (mir) des Holz haue uf däm Libanon, soviel dü bruchsch, un wen´s uf Flöße ibas Meer nohch Jafo bringe. Vu do mueß dü´s nuf nohch Jerusalem schaffe.

2,16 Un Salomo het alli Fremdlinge im Land Israel zehle lo, nohchdäm scho si Vada (Babbe) David sie zehlt het, un s find sich 153 600. 2,17 Un na (er) macht vu nene 70 000 zue Träga un 80 000 zue Schteihauer im Berg un 3600 zue Ufbasa, de de Lit zuem Denscht aghalte hän.

S 3. Kapitel

Dr Bau (Bäu) vum Tempel

(vgl. 1. Ken 6)

3,1 Un Salomo fangt a, des Huus des HERRN zue baue (bäue) in Jerusalem uf däm Berg Morija, wo dr HERR sinem Vada (Babbe) David erschiene war, an däm Platz, wo David uf d (a) Tenne Araunas, vum Jebusiters, zwäg gmacht het. 3,2 Im zweite Monet am zweite Dag im vierte Johr vu sinere Herrschaft fangt da (er) a zue baue (bäue). 3,3 Un des sin de Maße, nohch däne Salomo des Huus Gottes baut het: d Längi sächzig Elle nohch altem Maß, d Breiti zwanzig Elle. 3,4 Un de Vorhalle, de sich dvor bfunde het, war nohch dr Breiti vum Huus zwanzig Elle lang, de Hechi aba war hundatzwanzig* Elle, un na (er) ibazeht sie inne mit lauterem Gold. *Nohch andere Ibalieferig: zwanzig Elle. 3,5 De großi Halle aba täfelt da (er) mit Zypresseholz un ibazeht sie mit däm beschte Gold un bringt druf Palmen un Bluemewerk a. 3,6 Un na (er) ziert de Halle mit edle Schtei (Wackes) als Schmuck, des Gold aba war Parwajim-Gold. 3,7 Un na (er) ibazeht de Halle, de Balkä un de Schwellene samt ihre Wänd un Direne mit Gold un het uf de Wänd Cherubim schnitze lo.

S Allaheiligschte

(vgl. 1.Ken 6,14-38)

3,8 Na (Er) macht au d Platz vum Allaheiligschte. Däre Längi war zwanzig Elle nohch dr Breiti vum Bäu, un sini Breiti war au zwanzig Elle, un na (er) ibazeht nen mit däm beschte Gold, mit sechshundat Zentna; 3,9 un na (er) git au fir de Nägel fuchzig Lot Gold als Gwicht a un ibazeht de Obergmächer mit Gold. 3,10 Na (Er) macht au im Platz vum Allaheiligschte zwei Cherubim, kunschtriche Werke, un ibazeht sie mit Gold. 3,11 Un de Längi vu d Fligel dr Cherubim war zwanzig Elle, so daß ä Fligel fünf Elle het un de Wand vum Huus brihrt un dr andere Fligel au fünf Elle het un d Fligel vum andere Cherub brihrt. 3,12 So het au d eine Fligel vum andere Cherub fünf Elle un brihrt de Wand vum Huus, un si anderer Fligel het au fünf Elle un brihrt d Fligel vum andere Cherubs, 3,13 so daß de Fligel vu d Cherubim zwanzig Elle wiet üsbreitet ware. Un sie sin uf ihre Feß gschtande, un ihr Üssäh war zue d Halle hingwendtet. 3,14 Na (Er) macht au ä Vorhang vu blauem un rotem Purpur, vu Scharlach un fiene(fäina) Lienwand un bringt Cherubim druf a. (a)

De beide Säule vor rem Tempel

(vgl. 1. Ken 7,15-22)

3,15 Un na (er) macht vor rem Huus zwei Säulene, fünfedrißig Elle hoch, un d Knauf obe druf fünf Elle 3,16 un macht Kettene als Gittawerk un doet sie obe an de Säulene un macht hundat Granatäpfel un doet sie an de Kettene 3,17 un richte de Säulene uf vor rem Tempel, eini zue d Rechte un di andere zue d Linke, un het de zue d Rechte Jachin un de zue d Linke Boas gheiße.

S 4. Kapitel

D Altar, s Meer un de zehn Kessel

(vgl. 1. Ken 7,23-51)

4,1 Na (Er) macht au ä (a) kupfane Altar, zwanzig Elle lang un breit un zehn Elle hoch.

4,2 Un na (er) macht des Meer, gosse, vu einem Rand zuem andere zehn Elle breit, ganz rund, fünf Elle hoch, un ä Schnur vu driißig Elle ka´s umschpanne. 4,3 Un unda nem umgits ringsum Gschtalte, Rinda vurgliechbar; un s ware um des Meer her zehn Knote je Elle; zwei Reihe bilde de Knote, de bi däm Guß mit agosse ware. 4,4 S schtoht aba uf zwöelf Rinda, vu däne dräi nohch Norde gwandt ware, dräi nohch Weschte, dräi nohch Süde un dräi nohch Oschte, un des Meer schtoht obe uf fene; un ihri Hintateile ware alli nohch inne gkehrt. 4,5 De Schtärki vu sinere Wand war ä Hand breit, un si Rand war we vumä Becha Rand, we ä ufgangeni Lilie, un s gehn draiduusig Eima ine.

4,6 Un na (er) macht zehn Kessel. Vu dene schtellt da (er) fünf an di Rechti un fünf an di Linki Site, um in nene zue wäsche - nämlich was zuem Brandopfa ghärt , soll ma drin abschpele -; des Meer aba schtellt da (er) uf, daß sich de Prieschta drin wäsche solle.

D goldene Laichta un de Disch

4,7 Na (Er) macht au zehn (a) goldeni Laichta, we sie si solle, un schtellt sie in de Tempelhalle, fünf an di Rechti un fünf an di Linki Site, 4,8 un macht zehn Disch un doet sie in de Tempelhalle, fünf an di Rechti un fünf an di Linki Site, un macht hundat goldeni Schalene.

D Vorhof

4,9 Na (Er) macht au ä Vorhof fir de Prieschta un ä große Vorhof un Direne fir d Vorhof un ibazeht de Direne mit Kupfa 4,10 un het des Meer rechts vor des Huus nohch Süde hi gsetzt.

Alli Sache, de Hiram gmacht het

(vgl. 1.Ken 7,40-47)

4,11 Un Hiram macht Tepf, Schuufle un Becke.

Dnohch vollendet Hiram de Arbet, de na (er) fir d Kenig Salomo doet am Huus Gottes, 4,12 nämlich de zwei Säulene mit d kuglige Knäufe obe uf beidi Säule un de zwei Gitterwerk, zuem zuedecke beidi kuglige Knäuf obe uf d Säulene, 4,13 un de vierhundat Granatäpfel an beide Gitterwerk, zwei Reihe Granatäpfel an jedäm Gitterwerk, zuem zuedecke beida kuglige Knäuf, de obe uf d Säulene ware. 4,14 Au macht da (er) de Gschtella un d Kessel uf d Gschtella 4,15 un des Meer un de zwöelf Rinda drunta; 4,16 dzue macht (a) Hiram, si Berater, däm Kenig Salomo Tepf, Schuufle, Gable samt alle Kanne fir des Huus des HERRN vu glättertem Kupfa. 4,17 In dr Gegend vum untere Jordan het sie dr Kenig gieße lo in dr Gießarei vu Adama, zwische Sukkot un Zereda. 4,18 Un Salomo macht arg (sölli) viel vu alle däne Geräte, so daß des Gwicht vum Kupfer nit zue erforsche war.

D Inneirichtig vum Tempel

(vgl. 1.Ken 7,48-51)

4,19 Un Salomo macht alles Gerät fir des Huus Gottes, nämlich d goldene Altar un de Disch mit d Schaubrot druf, 4,20 de Laichta mit ihre Lampe (Funzle) vu lauterem Gold, daß sie brenne vor däm Chorraum nohch d Ordnig. 4,21 Un de Bloeme un de Lampe (Funzle) un de Scherene ware goldig, des war alles ganz üs Gold; 4,22 au de Messa, Schale, Leffel un Pfannene ware vu lauterem Gold. Un an d Igäng vum Huus ware de innere Direne zuem Allaheiligschte un de Direne zue d Tempelhalle üs Gold.

S 5. Kapitel

5,1 Eso wird alli Arbet fertig, de Salomo am Huus des HERRN doe het. Un Salomo holt (a) alles inä, was si Vada (Babbe) David gheiligt het, un (b) legt des Silba un Gold un alli Geräte in d Schatz im Huus Gottes.

D Bundeslade wird ibafihrt

5,2 Do vusammlet Salomo alli Älteschte Israels, alli Hauptlit (Häupta (Kepf)) vu d Schtämm un de Firschte vu d Sippene Israels in Jerusalem, dmit sie d Lade vum Abkumme mit däm HERRN nufbrächte üs d Schtadt David, des isch Zion. 5,3 Un s vusammle sich bim Kenig alli Männa (Manne) Israels (a) zuem Fescht, des im siebte Monet gfyrt wird. 5,4 Un s kumme alli Älteschte Israels, un d Levite hebe d Lade uf 5,5 un bringe sie nuf samt d Schtiftshitte un alles heilige Grät, des in dr Schtiftshitte war; sell bringe sie nuf d Prieschta un d Levite. 5,6 Aba dr Kenig Salomo un di ganz Gmeind Israel, de bi nem vor d Lade vusammlet war, opfate Schof un Rinda, so viel, daß ses nemads zehle noh brechne ka. 5,7 So bringe d Prieschta d Lade vum Abkumme mit däm HERRN an ihr Platz, in d Chorräum vum Huus, in des Allaheiligschte, unda de Fligel vu d Cherubim, 5,8 daß de Cherubim ihri Fligel üsbreitete iba d Platz vu d Lade. Un de Cherubim bedeckte de Lade un ihri Schtange vu obeher. 5,9 D Schtange aba ware so lang, daß ma ihri Ende vor rem Chorräum in d Tempelhalle sieht, aba vu uße sieht ma sie nit. Un sie war dert bis uf dän Dag. 5,10 Un (a) (b) s war nigs in d Lade üßa de zwei Blatte(Dafle), de Moses am Horeb riglegt het, de Blatte(Dafle) vum Abkumme, den d HERR mit Israel gschlosse het, wo sie üs Ägypte zoge sin. 5,11 Un d Prieschta gehn üsä üs däm Heiligtum - denn alli Prieschta, de sich igfunde hän, hän sich gheiligt, ohni daß sie sich an (a) (b) de Ordnige hebe -, 5,12 un alli Levite, de wo (a) Sänga ware, nämlich (b) Asaf, (c) Heman un Jedutun un ihri Buebä (Sühn) un Breda, sin mit fiene(fäina) Lienwand azogä, sin öschtlich vum Altar gschtande mit Zimbeln, Psaltern un Harfe un bi nene hundatzwanzig Prieschta, de mit Trompete blose hän. 5,13 Un s war, als wär´s eina, der trompetet un singt, als hät ma ei Schtimm ghärt lobe un danke däm HERRN. Un wo sich de Schtimm vu d Trompete, Zimbeln un Saiteschpiel erhobe het un ma d HERRN lobt: (a) (b) «Er isch gütig, un sini Barmherzigkeit währt ewig», do wird des Huus des HERRN erfillt mit einare Wolke, 5,14 so daß de Prieschta nit zuem Denscht hiträtä kenne wägä d Wolke; denn (a) (b) de Herrlichkeit des HERRN het des Huus Gottes erfillt.

S 6. Kapitel

Salomo haltet ä Aschproch

(vgl. 1.Ken 8,12-21)

6,1 Do sait Salomo: Der HERR het gsait, er wott im Dunkle huuse. 6,2 So ha i (ich) etze ä Huus baut dir als Wohnig un einäm Sitz, do dü ewig wohne doesch.

6,3 Un dr Kenig wändet si Agsicht un segnet di ganz Gmeinde Israel, während sie schtoht, 6,4 un sait: Globt isch d HERR, dr Gott Israels, der durch sinene Muul minem Vada (Babbe) David zuegsait un s mit sinere Hand erfillt het, wo na (er) gsait het: 6,5 Siet dr Ziit, do ich mi Volk üs Ägypteland gfihrt ha, ha ich kei Schtadt üsgwählt üs allene Schtämm Israels, ä Huus z baue (bäue), daß mi Name dert si soll, un ha au kei Ma üsgwählt, daß sa (er) Firscht si soll iba mi Volk Israel; 6,6 aba Jerusalem ha ich üsgwählt, daß mi Name dert isch, un David ha ich üsgwählt, daß sa (er) iba mi Volk Israel Herr isch. 6,7 Un wo mi Vada (Babbe) David im Sinn (Gmeht) ka het, däm Name des HERRN, däm Gott Israels, ä Huus z baue (bäue), (a) 6,8 sait d HERR zue minem Vada (Babbe) David: Dü hesch guet gmeind, daß dü im Sinn (Gmeht) hesch, minem Name ä Huus z baue (bäue). 6,9 Doch nit dü sollsch des Huus baue (bäue), sundern di Bue (Suhn), der vu dir kumme wird, soll minem Name des Huus baue (bäue). 6,10 So het etze d HERR si Wort wohr gmacht, des sa(er) gsait het; denn i (ich) bi an d Macht kumme an Schtatt minem Vada (Babbe) David un hock uf däm Thron Israels, we d HERR zuegsait het, un (a) ha däm Name des HERRN, däm Gott Israels, ä Huus baut 6,11 un ha de Lade inebrocht, (a) (b) in der de Blatte(Dafle) vum Abkumme des HERRN sin, des er mit d Israelite gschlosse het.

Salomo bätet un weiht d Tempel i

(vgl. 1.Ken 8,22-53)

6,12 Un na (er) kummt vor d Altar des HERRN vor (agsichts) d ganze Gmeinde Israel un breitet sini Händ (Pfode) üs 6,13 - aba Salomo het ä Kanzel üs Kupfa gmacht un midde in d Vorhof gschtellt, fünf Elle lang un breit un dräi Elle hoch; uf de kummt da (er) un flegt na uf sini Knüü vor d ganze Gmeinde Israel un breitet sini Händ (Pfode) üs zuem Himmel - 6,14 un sait: HERR, Gott Israels, s isch kei Gott dir glich nit im Himmel noh uf d Erde, der dü hebsch des Abkumme un de Barmherzigkeit dine Knecht, de vor dir wandle vu ganzem Herze. 6,15 Dü hesch dinem Knecht David, minem Vada (Babbe), ghalte, was dü nem zuegsait hesch; mit dinem Muul (Gosch) hesch dü´s gsait, un mit dinere Hand hesch dü´s erfillt, so we´s hiit isch. 6,16 Etze, HERR, Gott Israels, heb dinem Knecht David, minem Vada (Babbe), (a) was dü nem zuegsait hesch: S soll dir nit fehle a nem Ma, der wo vor ma (mir) schtoht, der wo uf däm Thron Israels hockt, sofern dini Buebä (Sühn) ihren Wäg bwahre, daß sie wandle in minem Gsetz, we dü vor ma (mir) gwandelt bisch. 6,17 Etze, HERR, Gott Israels, loß di Wort wohr wäre, des dü dinem Knecht David zuegsait hesch.

6,18 Aba soll Gott wirklich bi d Mensche uf d Erde huuse? Lueg, (a) d Himmel un alli Himmel Himmel kenne di nit fasse; we soll´s dann (dnoh) des Huus doe, des i (ich) baut ha? 6,19 Wend di aba, HERR, mi Gott, zuem Gebet vu dinem Knecht un zue sinem Flehe, daß dü erhersch des Bitte un Bäte vu dinem Knecht vor dir! 6,20 Loß dini Auge uff si iba däm Huus Dag un Nacht, iba d Platz, vu däm dü gsait hesch, (a) dü dätsch (wollescht) di Name dert huuse losse, daß dü hersch des Gebet, des di Knecht an däm Platz bäte wird. 6,21 So her etze des Flehen vu dinem Knecht un vu dinem Volk Israel, wenn sie bitte wäre an däm Platz; her´s vu däm Platz dinere Wohnig, vum Himmel her, un wenn dü´s hersch, dätsch (wollescht) dü gnädig si!

6,22 Wenn öbber (ebber) an sinem Nächschte sindigt un (a) s wird nem ä Fluech ufglegt, sich selba zue vuflueche, un na (er) kummt un (b) vufluecht sich vor dinem Altar in däm Huus, 6,23 so dätsch (wollescht) dü härä im Himmel un Recht schaffe dinem Knecht, daß dü d Frevla als Frevla erkenne un sini Tat uf si Schädel kumme lossch, der aba, der im Recht isch, Grecht schprichsch un nem gibsch nohch sinere Grechtigkeit.

6,24 Wenn di Volk Israel (a) vor rem Feind gschla wird, wel sie an dir gsindigt hän, un sie kehre dann (dnoh) um un bekenne di Name, bitte un flehe vor dir in däm Huus, 6,25 so dätsch (wollescht) dü härä vum Himmel her un vuge de Sinde vu dinem Volk Israel un sie in des Land zruckbringe, des dü nene un ihre Vädere ge hesch.

6,26 Wenn (a) dr Himmel vuschlosse isch, daß ses nit rägnet, wel sie an dir gsindigt hän, un sie bäte dann (dnoh) an däm Platz un bekenne di Name un kehre um vu ihre Sinde, wel dü sie unda druckt hesch, 6,27 so dätsch (wollescht) dü härä im Himmel un vuge de Sinde dinere Knecht un vu dinem Volk Israel, daß dü sie d guete Wäg lehrsch, uf däm sie wandle solle, un rägne losch uf di Land, des dü dinem Volk zuem Erbe ge hesch.

6,28 Wenn ä Hungasnot im Land si wird odr Pescht odr Dürri, Getriedebrand, Heigumba, Räupe, odr wenn si Feind im Land sini Schtädt blagret odr irgendei Ploog odr Kranket do isch, - 6,29 wer dann (dnoh) bittet odr fleht, s sin einzelni Mensche odr di ganzes Volk Israel, wenn öbber (ebber) sini Ploog un Schmerze fehlt un sini Händ (Pfode) üsbreitet zue däm Huus, 6,30 so dätsch(wollescht) dü härä vum Himmel her, vum Sitz dinere Wohnig, un gnädig si un jedäm ge nohch all sinem Wandel, (a) we dü si Herz erkennst - denn dü ällei erkennsch des Herz vu d Menschenkinda -, 6,31 dmit sie dich firchte un wandle in dinäm Wäg alli Däg, solang sie in däm Land läbä, des dü unsare Vädere ge hesch.

6,32 Au wenn ä Fremde, der wo nit vu dinem Volk Israel isch, üs ferne Lända kummt um vu dinem große Name un dinere mächtigen Hand un vu dinem üsgschrecktem Arm wille un zue däm Huus hi bäte den, 6,33 so dätsch (wollescht) dü härä vum Himmel her, vum Sitz dinere Wohnig, un alles doe, worum ma (er) dich arueft, uf daß alli Velka uf Erde di Name erkenne un dich firchte we di Volk Israel un innewere, daß di Name iba däm Huus gnennt isch, des ich baut ha.

6,34 Wenn di Volk üszeht in d Kreg gege sini Feinde (Gegna) uf däm Wäg, wo dü sie schicke wirsch, un (a) sie zue dir bäte nohch der Schtadt hi, de dü üsgwählt hesch, un nohch däm Huus hi, des ich dinem Name baut ha, 6,35 so dätsch (wollescht) dü ihr Gebet un Flehe härä vum Himmel her un nene zue ihrem Recht helfe.

6,36 Wenn sie an dir sindige wäre - denn s git kei Mensch, wo nit sindigt - un dü iba sie ziirnsch un sie vor ihrem Feind (Gegna) dahingibsch un de sie gfange wägfihre in ä fernes odr nooches Land 6,37 un sie nähmä´s sich dann (dnoh) z Herze in däm Land, in däm sie gfange sin, un umkehre un flehe zue dir im Land ihra Feinde (Gegna) un schwätze: (a) «Mir hän gsindigt, schlechtes doe un sin gottlos gsi», 6,38 un sich vu ganzem Herze un vu ganza Seele zue dir umkehre im Land ihra Feinde (Gegna), in däm ma sie gfange ghalte wäre, un sie bäte nohch ihrem Land hi, des dü ihre Vädere ge hesch, un nohch dr Schtadt hi, de dü üsgwählt hesch, un nohch däm Huus hi, des ich dinem Name baut ha, 6,39 so dätsch (wollescht) dü ihr Gebet un Flehe härä vum Himmel her, vum Sitz dinere Wohnig, un nene zue ihrem Recht helfe un dinem Volk vuge, des an dir gsindigt het.

6,40 So loß etze, mi Gott, dini Auge uff si un dini Ohre ufhorche uf des Gebet an däm Platz. 6,41 Un etze (a) mache dich uf, HERR, Gott, zue dinere Rueh, dü un de Lade dinere Macht. Loß dini Prieschta, HERR, Gott, mit Heil azogä wäre un dini Heilige sich fräie an (des) Guetem. 6,42 Dü, HERR, Gott, wies nit ab des Agsicht vu dinem Gsalbte! (a) Gedenk an de Gnaden, de dü dinem Knecht David vuheiße hesch.

S 7. Kapitel

Salomos Feschtopfa

> (vgl. 1.Ken 8,62-66)

7,1 Un als Salomo si Gebet fertig het, (a) (b) flegt Fiir vum Himmel un frisst (vuzehrt) des Brandopfa un de Schlachtopfa, un (c) de Herrlichkeit des HERRN fillt des Huus, 7,2 so daß de Prieschta nit ins Huus des HERRN inegoh kenne, wel des HERRN d Herrlichkeit des Huus des HERRN fillt. 7,3 Un alli Israeliten sähn des Fiir rabflege un de Herrlichkeit vum HERRN iba däm Huus, un sie flege uf ihri Knüü mit däm Agsicht uf d Bode (Erde) ufs Pflaschta un bäte a un dankte däm HERRN, (a) (b) daß sa (er) getig isch un sini Barmherzigkeit ebiglig währt.

7,4 D Kenig aba un des ganze Volk opfate vor rem HERRN; 7,5 zweiezwanzigduusig Rinda un hundatzwanzigduusig Schof opfate d Kenig Salomo. Un so weihtete d Kenig un des ganze Volk des Huus Gottes i. 7,6 D Prieschta aba ebte ihr Denscht üs, un de Levite sin däbi gschtande mit d Saitenschpiele des HERRN, de d Kenig David mache losse het, däm HERRN z danke, daß sini Barmherzigkeit ebiglig währt, mit d Psalmen Davids, de sie gsunge hän. Un d Prieschta bloste Päpere (Trumpete) ne gegeiba, un ganz Israel schtoht. 7,7 Un Salomo weiht d Middi vum Vorhof, der wo vor rem Huus des HERRN war; denn na (er) het dert Brandopfa un des Fett vu d Dankopfa darbrocht. Denn d (a) kupfane Altar, wo Salomo het mache losse, ka nit alli Brandopfa, Schpeiseopfa un des Fett fasse.

7,8 Un Salomo haltet dertmols des Fescht siebä Däg lang un ganz Israel mit nem, ä sehr (sölli) großi Gmeind, vu Hamat a bis an d Bach Ägyptens. 7,9 Am achte Dag aba halte sie ä Vusammlig; denn (a) de Iweihig vum Altar halte sie siebä Däg un des Fescht au siebä Däg. 7,10 So het da (er) am draiezwanzigschte Dag vum siebte Monet des Volk frehlich heimgo glo un guete Muet iba all des Guete, des d HERR an David, Salomo un sinem Volk Israel doe het. 7,11 So macht Salomo des Huus des HERRN un des Huus vum Kenig fertig. Un s glang nem, alles, was nem in d Sinn (Gmeht) kumme war, am Huus des HERRN un an sinem Huus z mache (üszfihre).

Gottes Antwort uf Salomos Gebet

(vgl. 1. Ken 9,1-9)

7,12 Un d HERR erschient Salomo in d Nacht un sait zue nem: Ich ha di Gebet erhärt un (a) (b) (c) (d) den Platz ma (mir) zuem Opfahuus üsgwählt. 7,13 Lueg, wenn ich d Himmel vuschleß, daß ses nit rägnet, odr d Heigumba des Land frässä odr ä Pescht unda mi Volk kumme loss 7,14 un dann (dnoh) mi Volk, iba des mi Name gnennt isch, sich demuetigt, daß sie bäte un mi Agsicht sueche un sie vu ihrem bese Wäg umkehre, so will ich vum Himmel her härä un ihri Sinde vuge un ihr Land heile. 7,15 So solle etze mini Auge uff si un mini Ohre horche uf des Gebet an dän Platz. (a) 7,16 So ha ich etze des Huus üsgwählt un gheiligt, daß mi Name dert si soll ebiglig, un mini Auge un mi Herz soll dert si alliziit. 7,17 Un wenn dü vor mir wandlesch, we di Vada (Babbe) David gwandlet isch, daß dü alles doesch, was ich dich heiß, un mini Gebote un Rechte hebsch, 7,18 so will ich d Thron vu dinem Königtums bschtätige, we ich mit dinem Vada (Babbe) David ä Abkumme gschlosse un gsait ha: (a) S soll dir nit fehle a nem Ma, der wo iba Israel Herr isch. 7,19 Werde ihr äich aba abkehre un mini Rechte un Gebote, de ich äich vorglegt ha, vulo un higo un andere Götta dene un sie abäte (ahimmle), 7,20 so wir ich Israel (a) (b) üsriße üs minem Land, des ich ne ge ha, un des Huus, des ich minem Name gheiligt ha, wir ich vu minem Agsicht vuwerfe un wir´s zuem Hohn mache un zuem Schpott unda alle Mensche. 7,21 (a) (b) Un vor däm Huus, des so hoch obe isch, wäre sich entsetzen alli, de vorbigehn, un sage: Wurum isch dr HERR mit däm Land un mit däm Huus so vufahre? 7,22 Un ma wird sage: Wel sie d HERRN, dr Gott ihra Vädare, vulo hän, der wo sie üs Ägypteland gfihrt het, un sie sich an anderi Götta ghängt un sie abätet hän un nene dent hän, drum het er all des Unheil iba sie brocht.

S 8. Kapitel

Salomos widari Tate

(vgl. 1. Ken 9,10-24)

8,1 Un noh zwanzig Johr, in däne Salomo des HERRN Huus un si Huus baut het 8,2 - er het au de Schtädt, de Hiram Salomo ge het, ausgebaut un glo hän de Israeliten drin huuse -, 8,3 do zeht Salomo gege Hamat-Zoba un eroberte s. 8,4 Na (Er) baut het Tadmor in dr Wüschte üs un alli Schtädt mit Kornspeichern, de er in Hamat aglegt het; 8,5 au des obere un untere Bet-Horon, daß sie feste Schtädt wäre mit Muurene, Doore un Riegeln; 8,6 dzue Baalat un alli Schtädt mit Kornspeichern, de Salomo het, un alli Wagen- un Reiterstädte un ällei, was Salomo in Jerusalem un uf däm Libanon un im ganze Land vu sinere Herrschaft zue baue (bäue) winscht.

8,7 Alles Volk, des noh ibrig war vu d Hetita, Amorita, Perisita, Hiwita un Jebusita, de nit zue Israel ghärt hän 8,8 - ihri Nohchkumme, de im Land ibrigbliebe ware, (a) de Israel nit vutilgt het -, macht Salomo zue Fronarbeitern bis uf däne Dag. 8,9 Aba vu d Israeliten macht Salomo kei zuem Knecht fir si Gschafftes, sundern sie ware Kregslit, sini Obaschte un Ritta un Hauptlit iba sini Kärre un Ritta. 8,10 Un s ware zweihundertundfünfzig oberschte Amtlit vum Kenig Salomo, de iba de Lit bifohle.

8,11 Un Salomo fihrt de (a) Dochta vum Pharao uffe üs dr Schtadt David in des Huus, des sa(er) fir sie baut het. Denn na (er) sait: Eine Wieb soll ma (mir) nit huuse im Huus David, vum Kenig vu Israel; denn s isch gheiligt, wel de Lade des HERRN inekumme isch.

D Ordnig vum Tempel

(vgl. 1. Ken 9,25-29)

8,12 Vu do a opferte Salomo däm HERRN Brandopfa (a) uf däm Altar vum HERRN, d er baut het vor dr Vorhalle, 8,13 we s vorgschribe war im Gsetz vum Moses, zue opfare a jeda Dag, a d Sabbaten, Näimonden un Feschte vum Jahres dräimol, nämlich am Fescht dr ungsiirte Brot, am Wuchefescht un am Laubhittefescht. (a) (b) 8,14 Un na (er) bschtellte (a) de Ordnige dr Prieschta zue ihrem Amt, we s si Vada (Babbe) David bschtimmt het, un de Leviten zue ihrem Denscht, daß sie lobe un dene vor d Prieschta (Pfarra), we s jeda Dag erforderte, un de Doorheta noh ihrem Ordnige, jede a ihrem Door. Denn so het s David, dr Ma Gottes, bifohle. 8,15 Un ma wich in keina Hinsicht vum Gebot vum Kenig iba de Prieschta un Leviten, au nit bi d Schätzen. 8,16 So wird ällei Gschafftes Salomosüsgfihrt vum Däg a, do des HERRN Huus gegründet wird, bis sa(er) des Huus des HERRN ganz ferig het.

8,17 Zue der Ziit zeht Salomo noh Ezjon- Geber un noh Elat am Ufa vum Meeres im Land Edom. 8,18 Un Hiram schickt nem durch sini Lit Schiffe un au Lit, de vum Meeres kundig ware, un sie fahre mit d Lit Salomos noh Ofir un holten vu do vierhundatunfuchzig Zentna Gold un bringe's däm Kenig Salomo.

9. Kapitel

Bsuech vu d Kenigin vu Saba

(vgl. 1. Ken 10,1-13)

9,1 Un wo (a) de Kenigin vu Saba de Kunde vu Salomo ghärt het, kummt sie mit na arg große Gfolgschaft nohch Jerusalem, mit Kamel, de viel Gwürz (Schpezerai) un Gold trage un Edelschtei, um Salomo mit Rätselfroge z prefä. Un als sie zue Salomo kummt, schwätzt sie mit nem alles, was sie sich vorgnumme het. 9,2 Un dr Kenig git ihr Antwort uf alles, was sie gfrogt het, un s war Salomo nigs vuborge, was sa(er) ihr nit het sage kenne. 9,3 Un wo de Kenigin vu Saba de Gschytheit Salomos sieht un des Huus, des sa(er) baut het, 9,4 des Ässä fir si Disch, de Rangordnig vu sinene Große, des Ufwarte vu sinene Dena un ihri Kleida, sini Vorkoschta mit ihre Kleida un sini Brandopfa, de na (er) im Huus des HERRN darbrocht het, do grotet sie vor Schtaune üßa sich 9,5 un sait zuem Kenig: S isch wohr, was ich in minem Land vu dine Tate un vu dinere Gschytheit ghärt ha. 9,6 Ich aba wott´s nit glaube, bis ich kumme bi un´s mit mine Auge gsähne ha. Un lueg, nit di Hälfti vu dinere große Gschytheit het ma mir gsait. Dü bisch greßa, als de Kunde gsait, de ich vunumme ha. 9,7 Gliicklich sin dini Männa (Manne) un gliicklich de dini Große, de alliziit vor dir schtehn un dini Gschytheit härä. 9,8 Dr HERR, di Gott, sig globt, wo di lieb (leb) het, (a) daß sa (er) dich uf si Thron bschtimmt het zuem Kenig des HERRN, vu dinem Gott. Wel di Gott Israel lieb (leb) het, uf daß sa (er)´s ebiglig bschtoh losst, drum het da (er) dich iba sie zuem Kenig bschtimmt, daß dü Recht un Grechtigkeit ebsch. 9,9 Un sie git däm Kenig hundatzwanzig Zentna Gold un arg viel Gwürz (Schpezerai) un Edelschtei. S git keini Gwürz (Schpezerai) we de, de de Kenigin vu Saba däm Kenig Salomo git.

9,10 D Lit Hirams un de Lit Salomos, de Gold üs Ofir iifihrte, bringe au Sandelholz un Edelschtei. 9,11 Un Salomo het üs däm Sandelholz Treppene im Huus des HERRN un im Huus vum Kenig mache glo un Harfe un Zithere fir de Sänga. So ä Holz het ma freher im Land Juda ne gsähne.

9,12 Un d Kenig Salomo git d Kenigin vu Saba alles, was ihr gfallt un was sie erbittet het, me als de Gaschtgschenkli, de sie däm Kenig brocht het. Un sie wändet sich (kehrt um) un zeht in ihr Land mit ihra Gfolgschaft.

Salomos Richtum

(vgl. 1. Ken 10,14-29)

9,13 Un s war des Gwicht vum Gold, des Salomo in nem Johr brocht wird, sechshundatsechsesächzig Zentna, 9,14 üßa däm, was de Händla un Kauflit bringe. Au alli Kenig vu d Araber un de Schtadthaltr bringe Gold un Silba zue Salomo. 9,15 Dorus macht dr Kenig Salomo zweihundat großi Schilde vu bestem Gold, so daß sechshundat Lot Gold uf ei Schild kummt, 9,16 un draihundat kleini Schilde vu bestem Gold, so daß draihundat Lot Gold uf ei kleines Schild kummt. Un dr Kenig bringt sie in des (a) Libanon-Waldhaus. 9,17 Un dr Kenig macht ä große elfebeinerne Thron un ibazeht nen mit lauterem Gold. 9,18 Un dr Thron het sechs Schtuöfä un ä goldene Fueßschemel am Thron, un na (er) het Lehnene uf beidi Site am Sitz, un zwei Löwe sin näbe d Lehne gschtande. 9,19 Un zwöelf Löwe uf d sechs Schtöfäne zue beide Site. Derglieche isch nit gmacht worde in irgendeinem Kenigrich. 9,20 Un alli Trinkgfäße vum Kenig Salomo ware üs Gold, un alli Tepf vum Libanon-Waldhauses ware üs lauterem Gold - denn des Silba wird zue d Ziit Salomos fir nigs gachtet -. 9,21 Denn de Schiffe vum Kenig, de mit d Lit Hirams nohch Tarsis fahre, kumme in dräi Johr eimol un bringe Gold, Silba, Elfebei, Affe un Pfaue. 9,22 So wird dr Kenig Salomo greßa an Richtum un Gschytheit als alli Kenig uf d Erde. 9,23 Un alli Kenig uf Erde begehrte, Salomo z säh, um sini Gschytheit z härä, de nem Gott in si Herz ge het. 9,24 Un sie bringe nem jährlich jeda si Gschenk, silbani un goldeni Tepf, Kleida, Waffe, Gwürz (Schpezerai), Ross un Muulesel.

9,25 Un Salomo het vierduusig Gäul (Pferde) un Kärre un zwöelfduusig Ritta, un ma legt sie in de Wageschtädt un zuem Kenig nohch Jerusalem. 9,26 Un na (er) war ä Herr iba alli Kenig vum Euphrat a bis zuem Land vu d Philista un bis zue d Grenze Ägyptens. 9,27 Un dr Kenig bringts dohi, daß ses in Jerusalem so viel Silba git we Schtei (Wackes) un so vieli Zedere we Muulbeerbäum im Higelland. 9,28 Un ma fihrt fir Salomo Ross i üs Ägypte un üs alle Lända.

Salomos Tod

(vgl. 1. Ken 11,41-43)

9,29 Was aba me vu Salomo z sage isch, des Frehare un des Schpetare, lueg, des schtoht gschribe in dr Gschichte vum Prophete Nathan, sowe in d Prophezeiunge Ahijas vu Silo un in d Gsichte vum Sehers Jedo gege Jerobeam, däm Bue (Suhn) Nebats. 9,30 Un Salomo regiert zue Jerusalem iba ganz Israel vierzig Johr. 9,31 Un Salomo legt sich zue sinene Vädere, un ma bierdigt nen in dr Schtadt David, vu sinem Vada (Babbe). Un si Bue (Suhn) (a) Rehabeam wird Kenig an sinere Schtatt.

S 10. Kapitel

Israels Abfall vum Huus David

(vgl. 1. Ken 12,1-24)

10,1 Rehabeam zeht nohch Sichem; denn ganz Israel war noh Sichem kumme, um nen zuem Kenig zue mache. 10,2 Un wo des Jerobeam ghärt het, d Bue (Suhn) Nebats, der wo in Ägypte war, (a) wohi na (er) vor rem Kenig Salomo gflohe war, kummt da (er) üs Ägypte zruck. 10,3 Un sie schickte hi un len nen ruefä. Un Jerobeam kummt mit ganz Israel un sie schwätze mit Rehabeam un sage: 10,4 Di Vada (Babbe) het unsa Joch zue härt gmacht. So erliechtare etze dü d härte Denscht vu dinem Vada (Babbe) un des schwäre Joch, des sa(er) uf uns glegt het, so wen ma (mir) dir undatan si. 10,5 Na (Er) sait zue nene: Kumme nohch dräi Däg wida zue ma (mir)! Un des Volk goht hi. 10,6 Un dr Kenig Rehabeam hebt (haltet) Rot mit d Älteschte, de vor sinem Vada (Babbe) Salomo gschtande hän, als sa(er) noh am Läbä war, un sait: We rote ihr, daß ich däm Volk Antwort gib? 10,7 Sie sage zue nem: Wirsch dü zue däm Volk fründlig si un sie gütig bhandle un nene gueti Wort ge, so wäre sie dir undatan si alliziit. 10,8 Er aba het üßa acht glo d Rot vu d Älteschte, wo sie nem ge hän, un hebt (haltet) Rot mit d Jingere, de mit nem ufgwachse ware un vor rem gschtande sin, 10,9 un sait zue nene: Was rote ihr, daß ma (mir) däm Volk sage, des zue ma (mir) gsait het: Erliechtare des Joch, des di Vada (Babbe) uf uns glegt het? 10,10 Di Jingere aba, de mit nem ufgwachse ware, sage zue nem: So sollsch dü zuem Volk sage, des zue dir gsait het: «Di Vada (Babbe) het unsa Joch zue schwer gmacht; mach dü unsa Joch liechta» - so sollsch dü zue nene sage: Mi kleine Finga soll dicka si als vu minem Vada (Babbe) d Lende. 10,11 Het etze mi Vada (Babbe) uf äich ä schweres Joch glegt, so will ich äicha Joch noh schwerer mache. Mi Vada (Babbe) het äich mit Peitsche ziichtigt, ich will äich mit Skorpione ziichtige.

10,12 Als etze Jerobeam un alles Volk am dritte Dag zue Rehabeam kummt, we d Kenig gsait het: «Komme wida zue ma (mir) am dritte Dag», 10,13 git tene d Kenig härt antwort. Un d Kenig Rehabeam het üßa acht glo d Rot vu d Älteschte 10,14 un schwätzt mit tene nohch rem Rot dr Jingere un sait: Het mi Vada (Babbe) äich Joch schwer gmacht, so will ich's noh schwerer mache. Mi Vada (Babbe) het äich mit Peitsche ziichtigt, ich aba will äich mit Skorpione ziichtige. 10,15 So het d Kenig nit uf des Volk; ghärt denn s war so vu Gott bschtimmt, dmit d HERR si Wort wohr macht, des sa(er) durch Ahija vu Silo zue Jerobeam, däm Bue (Suhn) Nebats, gsait het. (a) 10,16 Als aba ganz Israel sieht, daß d Kenig nit uf sie ghärt het, git des Volk däm Kenig zantwort un sait: Was hän mir fir ä Teil an David odr Erbe am Bue (Suhn) Isais? Jedamann vu Israel, uf zue sinere Hitte! So sorg etze dü fir di Huus, David! - Un ganz Israel goht heim, 10,17 so daß Rehabeam nur iba de Israelite regiert het, de in d Schtädt Judas wohne (husse). 10,18 Un wo d Kenig Rehabeam d Fronvogt Adoniram schickt, schteinigte nen de vu Israel z Tod. Aba d Kenig Rehabeam schtiegt schnell uf si Karre un flieht nohch Jerusalem. 10,19 Eso flegt Israel ab vum Huus David bis uf dän Dag.

S 11. Kapitel

Kenig Rahabeam soll Israel nit zruckerobere

(vgl. 1.Ken 12,21-24)

11,1 Un wo Rehabeam nohch Jerusalem kummt, sammlet da (er) des Huus Juda un Benjamin, hundatunachtzigduusig schtritbari Männa (Manne), um gege Israel z kämpfe, dmit sie des Kenigrich an Rehabeam zruckbrächte. 11,2 Aba des HERRN Wort kummt zue Schemaja, däm Ma Gottes: 11,3 Sag Rehabeam, däm Bue (Suhn) Salomos, däm Kenig vu Juda, un alle däne vu Israel, de in Juda un Benjamin huuse: 11,4 Des sait dr HERR: Ihr sollt nit nufzeh un gege äiri Breda kämpfe. Jeda soll wida heim go; denn des isch vu mir gschähe! - Sie ghorchte däm Wort des HERRN, kehre um un zehn nit gege Jerobeam.

Rehabeam feschtigt sini Macht

11,5 Rehabeam aba het in Jerusalem gwohnt un het Schtädt in Juda zue Feschtunge üsbaut, 11,6 nämlich: Bethlehem, Etam, Tekoa, 11,7 Bet-Zur, Socho, Adullam, 11,8 Gat, Marescha, Sif, 11,9 Adorajim, Lachisch, Aseka, 11,10 Zora, Ajalon un Hebron. Sell ware de feschti Schtädt in Juda un Benjamin. 11,11 Un na (er) macht de Feschtunge schtark un het Hauptlit iba sie gsetzt un legt Vorrät an Ässä, El un Wi, 11,12 sowe Schilde un Schpieße in alli Schtädt; so macht da (er) sie arg stark. Un Juda un Benjamin ware nem undatan.

Prieschta un Levite zehn nohch Juda um

11,13 D Prieschta aba un de Levite vu ganz Israel halte sich zue nem üs ihrem ganze Biet (Gäu, Gau); 11,14 denn d Levite vuloße ihri Ortschafte un ihri Habe un kumme nohch Juda un Jerusalem. - Denn Jerobeam un sini Buebä (Sühn) hän sie vuschtoße, daß sie des Prieschtaamt vor rem HERRN nimmi üsebe kenne, 11,15 un (a) na (er) bschtellt sich Prieschta fir de Höchine un de Feldgeischta un fir de Kälba, de na (er) mache lo het. - 11,16 Un de d HERRN, dr Gott Israels, vu Herze suechte, folgte d Levite üs alle Schtämm Israels nohch Jerusalem, daß sie opfate däm HERRN, däm Gott ihra Vädare. (a) 11,17 So mache sie des Kenigrich Juda mächtig un schtärkte Rehabeam, d Bue (Suhn) Salomos, fir dräi Johr; denn dräi Johr wandelte sie in däm Wäg Davids un Salomos.

Rehabeams Familie

11,18 Un Rehabeam nimmt als Wieb (Frau) Mahalat, de Dochta Jerimots, däm Bue (Suhn) Davids, un dr Abihajil, dr Dochta (a) Eliabs, däm Bue (Suhn) Isais. 11,19 Selli gebar nem de Buebä (Sühn): Jëusch, Schemarja un Saham. 11,20 Nohch ihre nimmt da (er) Maacha, de Dochta Abischaloms, als Wieb (Frau); de gebar nem Abija, Attai, Sisa un Schelomit. 11,21 Aba Rehabeam het Maacha, de Dochta Abischaloms, lebe als alli sini Wieba un Näbefraue; denn na (er) het achzehn Wieba un sächzig Näbefraue un zeugt (ziigt) achtezwanzig Buebä (Sühn) un sächzig Techtare. 11,22 Un Rehabeam het Abija, d Bue (Suhn) dr Maacha, als Erschte unda sinene Breda, als Thronfolga, iigsetzt; denn na (er) denkt, nen zuem Kenig z mache. 11,23 Un na (er) handelt schlau un (a) vudeilt alli sini Buebä (Sühn) in de Biet (Gäu, Gau) vu Juda un Benjamin, in alli feschti Schtädt, un git tene viel Ässä un vuschafft tene vieli Wieba (Fraue).

S 12. Kapitel

D Ägypta falle in Israel i

(vgl. 1. Ken 14,25-31)

12,1 Als aba des Kenigrich Rehabeams sich gfeschtigt het un na (er) mächtig war, vuloßt da (er) des Gsetz des HERRN un ganz Israel mit nem. 12,2 Do zeht im fünfte Johr vum Kenig Rehabeam Schischak uffe, dr Kenig vu Ägypte, gege Jerusalem - denn sie hän sich am HERRN vusindigt - 12,3 mit duusigzweihundat Kärre un mit sächzigduusig Ritta; un des Volk war nit z zehle, des mit nem üs Ägypte kumme isch, Libyer, Sukkijiter un Kuschita. 12,4 Un na (er) nimmt de (a) feschte Schtädt i, de in Juda ware, un kummt bis vor Jerusalem.

12,5 Do kummt d Prophet Schemaja zue Rehabeam un zue d Obaschte Judas, de sich in Jerusalem üs Angscht vor Schischak vusammelt hän, un sait zue nene: Des sait dr HERR: Ihr hän mich vulo; drum ha ich äich au vulo un in Schischaks Hand ge. 12,6 Do demuetigte sich de Obaschte in Israel mit däm Kenig un sage: D HERR isch Grecht. 12,7 Wo aba dr HERR sieht, daß sie sich demuetigt hän, kummt des Wort des HERRN zue Schemaja: Sie hän sich demuetigt; drum will ich sie nit vuderbe, sundern ich will sie in Kiirzi rette, daß mi Wuet sich nit durch Schischak uf Jerusalem geßt. 12,8 Doch solle sie nem undatan si, dmit sie innewere, was ses heißt, mir z dene odr d Kenigricha dr Lända.

12,9 So zeht Schischak, d Kenig vu Ägypte, gege Jerusalem uffe un nimmt de Schätz im Huus des HERRN un de Schätz im Huus vum Kenig; alles nimmt da (er) wäg, au de goldene Schilda, de Salomo mache losse het. 12,10 An ihra Schtatt het d Kenig Rehabeam kupfani Schilde mache lo un ibagit sie d Obaschte vu d Lybwache, de des Door am Huus vum Kenig bwacht hän. 12,11 Un sooft d Kenig in des HERRN Huus goht, kummt de Lybwache un trait sie un bringt sie dann (dnoh) wida in ihri Kamma. 12,12 Un (a) wel la (er) sich demuetigt het, wendet sich des HERRN Zorn (Wuet) vu nem, daß sa (er) nen nit ganz vudirbt; denn au in Juda war nohch menggis Guete.

Rehabeams End

(vgl. 1.Ken 14,21-24,19-31)

12,13 Un d Kenig Rehabeam wird wida mächtig in Jerusalem un regiert wida. Einevierzig Johr alt war Rehabeam, wo na (er) Kenig wird, un regiert siebzehn Johr zue Jerusalem in d Schtadt, de dr HERR üsgwählt het üs alle Schtädt Israels, daß sa (er) (a) si Name dert huuse losst. Sini Muetter hieß Naama, ä Ammonitain. 12,14 Aba na (er) doet unguet (übel) un richte si Herz nit druf, daß sa (er) d HERRN suecht. 12,15 De Gschichte Rehabeams aba, di freheri un di schpäteri, schtoht gschribe in d Gschichte vum Prophete Schemaja un vum Seher (a) Iddo, ebeso au de Kreg zwische Rehabeam un Jerobeam, de sie ihr Läbä lang fihre. 12,16 Un Rehabeam legt sich zue sine Vädere un wird bierdige in d Schtadt David. Un si Bue (Suhn) Abija wird Kenig an sinere Schtatt.

S 13. Kapitel

S Rich Juda: Abija

(vgl. 1. Ken 15,1-8)

13,1 Im achtzehnten Johr vum Kenig Jerobeam wird Abija Kenig iba Juda 13,2 un regiert dräi Johr zue Jerusalem. Sini Muetter het Michaja ghieße, ä Dochta Urïls, üs Gibea. S war aba Kreg zwische Abija un Jerobeam. 13,3 Un Abija rischtete sich zuem Kampf mit nem Heer vu Kregslit, vierhundatduusig Männa, üsgläseni Lit. Jerobeam aba ruschtet sich, gege nen z kämpfe, mit achthundatduusig üsgläseni Lit, schtrietbaren Männa (Manne).

13,4 Un Abija schtellt sich hi obe uf d Berg Zemarajim, wo im Berg Ephraim lit, un sait: Häre ma (mir) zue, Jerobeam un ganz Israel! 13,5 Wisset ihr nit, daß d HERR, dr Gott Israels, des Kenigrich iba Israel David ge het ebiglig, däm un sinene Sehn durch ä (a) (b) Salzbund? 13,6 Aba Jerobeam, d Bue (Suhn) Nebats, d Knecht Salomos, d Bue (Suhn) David, Stoht uf (erhebt sich) un wird sinem Herrn abtrinnig. 13,7 Un s schlat uf sini Site ruchlosi Lit, besi Mensche, un wäre mächtiga als Rehabeam, d Bue (Suhn) Salomos; denn Rehabeam war nohch jung un zaghaft, so daß sa (er) sich nit gege sie gwehrt het. 13,8 Etze denke ihr äich ufzschtoh gege des Kenigrich des HERRN, des in dr Hand vu d Buebä (Sühn) David isch, wel ihr ä große Haufe sin un de (a) goldene Kälber bi äich hän, de äich Jerobeam zue Götta gmacht het. 13,9 Hän ihr nit (a) de Prieschta des HERRN, de Buebä (Sühn) Aaron, un de Levite vuschtoße un äich (b) eigeni Prieschta gmacht we sunscht de Velka in d Lända? Wer do kummt mit nem junge Schtier un siebä Widder, um sich d Hand fille z losse, sella wird Prieschta dera, de nit Götta sin. 13,10 Mir aba sin gwiß: Dr HERR isch unsa Gott; den hän mir nit vulo; denn de Prieschta, de däm HERRN dene, sin de Buebä (Sühn) Aaron, un de Levite schtehn in ihrem Amt, 13,11 um däm HERRN (a) alli Morge un alli Obend Brandopfa darzbringe, dzue des guete Räuchawerk, un Brot ufzlege uf d Disch üs reinem Gold un d goldene Laichta azinde mit sinene Lampe (Funzle) all Obend; denn mir hebed de Gebote des HERRN, unsares Gottes, ihr aba hän nen vulo. 13,12 Lueg, mit uns isch an d Schpitze Gott un sini Prieschta un de (a) Kregstrumpete, um sie gege äich z blose. Ihr Israelite, schtrietet nit gege d HERRN, den Gott äira Vädare; denn s wird äich nit glinge!

13,13 Aba Jerobeam legt ä Hindahalt, daß sa (er) ne in d Rucke falle, so daß sie vor Juda ware un d Hindahalt hinda Juda. 13,14 Wo sich etze Juda umedrillt het, lueg, do wäre sie vu vorne un vu hinte agriffe. Do brellä sie zuem HERRN, un de Prieschta blose de Trompete, 13,15 un de Männa (Manne) vu Juda erhebe des Kregsgschrei. Un als sie brellä, schlat Gott Jerobeam un ganz Israel vor Abija un Juda. 13,16 Un Israel flieht vor Juda, un Gott git sie in ihri Händ (Pfode), 13,17 so daß Abija mit sinem Volk sie härt schlat, un s bliebe vu Israel erschlage liege fünfhundatduusig üsgwählti Lit. 13,18 Eso wäre de Männa (Manne) vu Israel zue der Ziit demuetigt, aba de Männa (Manne) vu Juda bliebe unvuzagt; denn sie vuloße sich uf d HERRN, den Gott ihra Vädare. 13,19 Un Abija jagt Jerobeam nohch un gwinnt nem Schtädt ab: Bethel mit sinene Ortschafte, Jeschana mit sinene Ortschafte un Efron mit sinene Ortschafte, 13,20 so daß Jerobeam kei Macht me het, solang Abija läbt. Un dr HERR schlat nen, daß sa (er) schtirbt.

13,21 Abija aba wird mächtig. Un na (er) nimmt vierzehn Wieba un zeugt (ziigt) zweiezwanzig Buebä (Sühn) un sächzehn Techtare. 13,22 Was aba me vu Abija z sage isch, si Wandel un sini Wort, des schtoht gschribe in d Gschichte vum Prophete (a) Iddo. 13,23 *Un Abija legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen in d Schtadt David. Un si Bue (Suhn) Asa wird Kenig an sinere Schtatt. Zue däre Ziit het des Land zehn Johr Rueh. *Abweichendi Versufzehlig schtatt 13,23: 14,1.

S 14. Kapitel

S Rich Juda: Asa

(vgl. 1. Ken 15,9-12)

14,1 *Un Asa doet, was recht war un däm HERRN, sinem Gott, gfallt, *Abweichendi Versufzehlig schtatt 14,1-14: 14,2-15. 14,2 un besidigt (entfernt) de Altäre vu d fremde Götta un de Opfahöchäne un vubricht de Schteimole un haut de Bilda vu d Aschera um 14,3 un bifehlt Juda, daß sie d HERRN, den Gott ihra Vädare, sueche un däte nohch rem Gsetz un Gebot. 14,4 Un na (er) besidigt (entfernt) üs allene Schtädt Judas de Opfahöchäne un de Rauchopfasäulene; un des Kenigrich het Rueh unda nem. 14,5 Un na (er) het feschti Schtädt in Juda baut, wel des Land Rueh het un in däne Johr kei Kreg gege nen war; denn (a) dr HERR het nem Rueh ge. 14,6 Un na (er) sait zue Juda: Len uns de Schtädt üsbaue (üsbäue)n un um sie Muurene rumfihre mit Tirm (Türm), Doorene un Riegle, solang des Land noh unsa isch; denn ma (mir) hän d HERRN, unsa Gott, gsuecht, un na (er) het uns Rueh ge ringsum. - Eso baue (bäue) sie, un s goht gliicklich vuschtatte. 14,7 Un Asa het ä Heeresmacht, üs Juda draihundatduusig, de großi Schild un Schpieße trage, un üs Benjamin zweihundatachtzigduusig, de kleini Schild trage un mit däm Bogen scheße kenne; un de alli ware schtarki Kregslit.

Asas Sieg iba d Kuschita

14,8 S zeht aba gege sie Serach, d Kuschita, mit einare Heeresmacht vu duusigmol duusig, dzue draihundat Kärre, un sie kumme bis nohch Marescha. 14,9 Un Asa zeht nem entgege; un sie rischtete sich zuem Kampf im Dal Zefata bi Marescha. 14,10 Un Asa reft d HERRN, si Gott, a un sait: (a) HERR, s isch dir nit schwer, däm Schwache gege d Schtarke z helfe. Hilf uns, HERR, unsa Gott; denn mir vulen uns uf dich, un in dinem Name sin ma kumme gege de Lit. HERR, dü bisch unsa Gott, gege dich vumag kei Mensch ebis.

14,11 Un d HERR schlet de Kuschita vor Asa un vor Juda, so daß sie ab haue. 14,12 Un Asa samt däm Volk, des bi nem war, jagt tene nohch bis nohch Gerar. Un de Kuschita falle, so daß keina vu nene am Läbä bliebt, sundern sie wäre zerschla vor rem HERRN un vor sinem Heer. Un Juda trait arg viel Beute dvu. 14,13 Un sie schlen alli Schtädt um Gerar her; denn d Schrecke des HERRN kummt iba sie. Un sie plinderte alli Schtädt; denn s war viel Beute drin. 14,14 Au schlen sie de Zeltlager vu d Schäfa (Hirte) un fihre arg viel Schof un Kamele wäg un kumme wida nohch Jerusalem.

S 15. Kapitel

D Prophet Asarja un Asas Reform

(vgl. 1.Ken 15,9-15)

15,1 Un uf Asarja, däm Bue (Suhn) Odeds, kummt d Geischt Gottes. 15,2 Do zeht da (er) üs Asa entgege un sait zue nem: Horch ma (mir) zue, Asa un ganz Juda un Benjamin! D HERR isch mit äich, wel ihr mit nem sin; un wenn ihr nen suecht, wird da (er) sich vu äich find losse. Tätet ihr nen aba vulo, so tät da (er) äich au vulo. 15,3 Lange Ziit durch war Israel ohni rechte Gott, ohni Prieschta, der do lehrt, un ohni Gsetz. (a) 15,4 Als sie sich aba in ihra Not zuem HERRN, däm Gott Israels, bekehrt ( um kehre) un (a) nen suechte, het er sich vu nene find lo. 15,5 Zue der Ziit git´s keini Sicherheit fir den, der wo üs- un igange isch; denn s war großi Vuwirrig bi allene, de in däne Lända wohne (husse). 15,6 Denn (a) ä Volk zerschlet des andere un ei Schtadt di andere; denn Gott erschreckt sie mit Ängschte alla Art. 15,7 Ihr aba, sin getroscht un len äiri Händ (Pfode) nit sinke; denn (a) äich Gschäft het si Lohn.

15,8 Wo aba Asa de Wort ghärt het un de Weissagig, de d Prophet Asarja, d Bue (Suhn) Odeds, gsait het, war ra (er) getroscht, un na (er) doet de greulichen Götze üs däm ganze Land Juda un Benjamin un üs d Schtädt wäg, de na (er) uf däm Berg Ephraim erobert het, un ernaiert d Altar des HERRN, der wo vor d Vorhalle des HERRN schtoht. 15,9 Un na (er) vusammlet ganz Juda un Benjamin un alli üs Ephraim, Manasse un Simeon, de bi nene wohne (husse); denn s flallt nem ä großi Schar Lit üs Israel zue, wo sie sähn, daß d HERR, si Gott, mit nem war. (a) (b) 15,10 Un sie vusammle sich in Jerusalem im dritte Monet vum fuchzehnte Johr dr Herrschaft Asas 15,11 un opfate däm HERRN am selbe Dag vu d Beute, de sie herbrocht hän, siebehundat Rinda un siebeduusig Schof. 15,12 Un sie kumme in d Packt(des Abkumme), des HERRN, däm Gott ihra Vädare, z sueche vu ganzem Herz un vu ganza Seele. (a) 15,13 Wer aba d HERRN, den Gott Israels, nit sueche wird, soll schterbe, klei un groß, Ma un Wieb. 15,14 Un sie schwöre däm HERRN mit luta Schtimm, unda Freudegschrei un unda Trumpete- un Trumpetenschall. 15,15 Un ganz Juda war frehlich iba d Schwur; denn sie hän gschwore vu ganzem Herze, un sie suechte d Herrn mit ganzem Wille, un er het sich vu nene find lo. Un (a) (b) dr HERR git tene Rueh ringsum.

15,16 Au het dr Kenig Asa sini Muetter Maacha ab gsetzt, daß sie nimmi Herrin war, wel sie d Aschera ä Greuelbild gmacht het. Un Asa het ihr Greuelbild zerschla un zermalmt´s un vubrennt´s am Bach Kidron. 15,17 Aba de Opfahöchäne in Israel kumme nit wäg; doch war des Herz Asas rechtschaffe si Läbä lang. 15,18 Un na (er) bringt ins Huus Gottes, was si Vada (Babbe) gheiligt un was sa(er) gheiligt het, Silba, Gold un Gfäßa. 15,19 Un s war kei Kreg bis in des fünfedrißigschte Johr dr Herrschaft Asas.

S 16. Kapitel

Asa goht ä Abkumme mit Aram i

(vgl. 1. Ken 15,16-24)

16,1 Im sechsedrißigschte Johr dr Herrschaft Asas zeht Bascha, d Kenig vu Israel, uffe gege Juda unhet Rama üsbaut, dmit nemads bi Asa, däm Kenig vu Juda, üs- noh igo soll. 16,2 Aba Asa nimmt üs däm Schatz im Huus des HERRN un üs däm Schatz im Huus vum Kenig Silba un Gold un schickt zue Ben-Hadad, däm Kenig vu Aram, der wo zue Damaskus herrscht, un het nem sage lo: 16,3 S isch ä Abmachig (Abkumme) zwische mir un dir, zwische minem un dinem Vada (Babbe). Drum schicke i (ich) dir Silba un Gold, daß dü d Abmachig (Abkumme) mit Bascha, däm Kenig vu Israel, ufgibsch, dmit da (er) vu ma (mir) abzeht. 16,4 Ben-Hadad het uf de Bitt vum Kenig Asa ghärt un schickt sini Obaschte gege de Schtädt Israels; de schlen Ijon, Dan un Abel-Majim un vu Naftali alli Schtädt mit Kornschpeicha. 16,5 Wo Bascha des ghärt het, het da (er) ab glo, Rama üszbaue (üszbäue)n, un het uf ghärt mit sinem Gschäfft. 16,6 Aba d Kenig Asa bot ganz Juda uf, un sie nähmä de Schtei (Wackes) un des Holz vu Rama wäg, womit Bascha baut het, un na (er) het dmit Geba un Mizpa üsbaut.

Asas letschti Johr un we na ( er) gschtorbe isch

(vgl. 1.Ken 15,23-24)

16,7 Zue der Ziit kummt d Seher Hanani zue Asa, däm Kenig vu Juda, un sait zue nem: (a) Wel dü dich uf d Kenig vu Aram vulo hesch un nit uf d HERRN, dinem Gott, drum isch des Heer vum Kenig vu Aram dinere Hand vudwischt. 16,8 Het nit d Kuschita un Libyer ä greßeri Heeresmacht ka mit arg viel Kärre un Rita? Doch dr HERR git sie in dini Hand, do dü dich uf nen vulo hesch. (a) 16,9 Denn (a) des HERRN Auge luege uf alli Lända, daß sa (er) schtärkt, de mit ganzem Herze bi nem sin. Dü hesch falsch doe, drum wirsch dü au vu etze a Kreg ha. 16,10 Aba Asa wird Bes(zornig) iba d Seher un (a) (b) legt nen ins Gfängnis (Loch); denn na (er) grollte nem driba. Au drangsaliert da (er) zue der Ziit ä baar vum Volk.

16,11 D Gschichte Asas aba, de freheri un di schpetari, lueg, de schtoht gschribe im Buech dr Kenig vu Juda un Israel. 16,12 Un Asa wird krank an sinene Feß im ninedrißigschte Johr vu sinere Herrschaft, un sini Kranket nimmt arg zue; un na (er) suecht au in sinere Kranket nit d HERRN, sundern de Doktore. 16,13 So legt sich Asa zue sinene Vädere un schtirbt im einevierzigschten Johr vu sinere Herrschaft. 16,14 Un ma begrub nen in sinem Grabe, des sa(er) sich in d Schtadt David het üshaue lo. Un sie lege nen uf si Laga, des ma mit guetem Räuchawerk un allaläi kunschtvoll zuebereitete Gwürz (Schpezerai) gfillt het, un (a) (b) sie mache nem zue Ehre ä sehr (sölli) große Brand.

S 17. Kapitel

Kenig Joschafat fihrt Reforme durch

17,1 Un si Bue (Suhn) Joschafat wird Kenig an sinere Schtatt un wird mächtig gegeiba Israel. 17,2 Na (Er) legt Kregsvolk in alli feschte Schtädt Judas un het setzt sich Amtlit i im Land Juda un in d Schtädt Ephraims, de si Vada (Babbe) Asa erobert het. 17,3 Un dr HERR war mit Joschafat; denn na (er) wandelt we vormols si Vada (Babbe) David un suecht nit de Baale, 17,4 sundern den Gott vu sinem Vada (Babbe) un wandelt in sinene Gebote un nit so we Israel. 17,5 Drum schtärkt d HERR des Kenigrich in sinere Hand. Un ganz Juda git Joschafat Gschenkli, un (a) er het große Richtum un viel Ehri. 17,6 Un wo na (er) in d Wäg des HERRN noh muetiga wird, entfernte da (er) wida de Opfahöchäne un de Ascherabilder üs Juda.

17,7 Im dritte Johr vu sinere Herrschaft schickt da (er) sini Obere Ben-Hajil, Obadja, Secharja, Netanel un Michaja, daß sie in d Schtädt Judas undawiese (lehre) solle, 17,8 un mit tene de Levite Schemaja, Netanja, Sebadja, Asaël, Schemiramot, Jonatan, Adonija, Tobija un Tob-Adonija un mit tene de Prieschta Elischama un Joram. 17,9 Un sie lehrte in Juda un hän des Gsetzbuech des HERRN bi sich un zehe in alli Schtädt Judas umä un lehrte des Volk.

17,10 Do kummt d Reschpeckt vorem HERRN iba alli Kenigrich vu d Lända, de um Juda ringsum gläge sin, so daß sie nit gege Joschafat kämpfte. 17,11 Sogar ä baar vu d Philista bringe Joschafat (a) Gschenkli un Silba als Abgabe; au de Araber bringe nem siebeduusigunsiebehundat Widder un siebeduusigunsiebehundat Böck.

17,12 So wird Joschafat imma mächtiga. Un na (er) het in Juda Burge un Schtädt mit Kornschpeicha baut 17,13 un het viel Vorrat in d Schtädt Judas un Kregslit doe, schtritbari Männa (Manne), zue Jerusalem. 17,14 Un des war ihri Ordnig nohch ihre Sippene: in Juda ware Oberschti iba duusig: Adna, dr Oberschte, un unda nem draihundatduusig schtritbari Männa (Manne); 17,15 näbe nem Johanan, dr Oberschte, un unda nem zweihundatunachtzigduusig; 17,16 näbe nem Amasja, d Bue (Suhn) Sichris, der wo sich fräiwillig in d Denscht des HERRN gschtellt het, un unda nem zweihundatduusig schtritbari Männa (Manne); 17,17 un üs Benjamin: Eljada, ä schtrietbare Männa, un unda nem zweihundatduusig, de mit Pfiel un Boge un Schild parrat ware; 17,18 näbe nem Josabad un unda nem hundatunachtzigduusig zuem Kampf grischteti Männa (Manne). 17,19 De alli dene däm Kenig üßa däne, de d Kenig in d feschte Schtädt vu ganz Juda glegt het.

S 18. Kapitel

Joschafat goht ä Abkumme mit Ahab i

(vgl. 1. Ken 1-28)

18,1 Un Joschafat het (a) große Richtum un viel Ehri un vuschwägert sich mit Ahab. 18,2 Un nohch ä baar Johr zeht da (er) nab zue Ahab nohch Samaria. Un Ahab het fir nen un fir des Volk, des bi nem war, vieli Schof un Rinda schlachte glo. Un na (er) bequatscht nen, daß sa (er) rufzeh dät nohch Ramot in Gilead. 18,3 Ahab, d Kenig vu Israel, sait zue Joschafat, däm Kenig vu Juda: Willsch dü mit ma (mir) nohch Ramot in Gilead zeh? Na (Er) sait zue nem: Ich bi we dü un mi Volk we di Volk; mir wen mit dir in d Kampf.

18,4 Aba Joschafat sait zuem Kenig vu Israel: (a) Frog doch zerscht nohch däm Wort des HERRN! 18,5 Un d Kenig vu Israel vusammlet vierhundat Prophete un sait zue nene: Solle ma (mir) nohch Ramot in Gilead in d Kampf zeh, odr soll ich's losse? Sie sage: Zeh nuf! Gott wird´s in des Kenigs Hand ge. 18,6 Joschafat aba sait: Isch nit noh irgendei Prophet des HERRN do, daß ma (mir) durch nen d Herrn bfroge? 18,7 D Kenig vu Israel sait zue Joschafat: S isch noh ä Ma do, durch den ma d HERRN bfroge ka; aba ich bi nem gram, denn na (er) wiessagt iba mi nigs Guetes, sundern imma nur Beses, nämlich Micha, d Bue (Suhn) Jimlas. Joschafat sait: D Kenig red so nit.

18,8 Un d Kenig vu Israel reft eina vu sinene Kämmera un sait: Bring schnell Micha her, d Bue (Suhn) Jimlas! 18,9 Un d Kenig vu Israel un Joschafat d Kenig vu Juda, hocke jeda uf sinem Thron, mit ihre kenigliche Kleida azogä. Sie hocke aba uf däm Platz vor rem Door vu Samaria, un alli Prophete fange a, vor rene z wiessage. 18,10 Un (a) Zedekia, d Bue (Suhn) Kenaanas, macht sich iserni Herna un sait: Des sait dr HERR: Domit wirsch dü de Aramäer niidaschtoße, bis dü sie ufriebsch. 18,11 Un alli Prophete wiessagte ebeso un sage: Zeh nuf nohch Ramot in Gilead! S wird dir glinge, dr HERR wird´s in des Kenigs Hand ge. 18,12 Un d Laufbursch(Bote), der wo higange war, um Micha z ruefä, sait zue nem: Lueg, de Wort vu d Prophete sin imetig guet fir d Kenig. Loß doch au di Wort we ihr Wort si un red Guetes. 18,13 Micha aba sait: So weh dr HERR läbt: was mi Gott sage wird, des will ich sage.

18,14 Un wo na (er) zuem Kenig kummt, sait d Kenig zue nem: Micha, solle ma (mir) nohch Ramot in Gilead in d Kampf zeh, odr soll ich's losse? Na (Er) sait: Ja, zeh nuf! S wird äich glinge, sie wäre in äiri Händ (Pfode) ge wäre. 18,15 Aba d Kenig sait zue nem: We oft soll ich dich bschwöre, daß dü ma (mir) im Name des HERRN nigs we d Wohret saisch! 18,16 Do sait da (er): Ich ha ganz Israel vudeilt uf d Berge gsäh (a) we Schof, de kei Schäfa (Hirte) hän. Un dr HERR sait: De hän kei Herr. Jeda kehr um wida heim mit Friide! - 18,17 Do sait d Kenig vu Israel zue Joschafat: Ha ich dir nit gsait: Na (Er) wiessagt nigs Guetes iba mich, sundern nur Beses? 18,18 Micha aba sait: Drum härä des HERRN Wort! (a) Ich ha d HERRN gsähne hocke uf sinem Thron, un des ganze himmlische Heer schtoht zue sinere Rechte un zue sinere Linke. 18,19 Un dr HERR sait: Wer will Ahab, d Kenig vu Israel, betöre, daß sa (er) nufzeht un fallt bi Ramot in Gilead? Un wo der so un selle andascht schwätzt, 18,20 kummt (a) ä Geischt vor un schtellt sich vor d HERRN un sait: Ich will nen betöre. Dr HERR aba sait zue nem: Womit? 18,21 Er sait: Ich will üsfahre un ä Luugegeischt si in alle vu sinene Prophete Muul (Gosch). Un dr Herr sait: Dü wirsch nen betöre un wirsch´s üsrichte; fahr hi un doe´s! 18,22 Etze lueg, dr HERR het ä Luugegeischt in des Muul (Gosch) dina Prophete ge, un dr HERR het Unheil gege di gschwätzt. 18,23 Do kummt (a) Zedekia dzue, d Bue (Suhn) Kenaanas, un schlat Micha uf d Backe un sait: Uf welem Wäg soll dr Geischt des HERRN vu mir gwiche si, um etze durch dich z schwätze? 18,24 Micha sait: Gwiß, an däm Dag wirsch dü's säh, wenn dü vu eina Kamma in di andere gohsch, um dich z vuschtecke. 18,25 Aba d Kenig vu Israel sait: Nähme Micha un bringe nen zue Amon, däm Schtadthauptma, un zue Joasch, däm Bue (Suhn) vum Kenig, 18,26 un sage: So sait´s d Kenig: (a) Legt dän ins Gfängnis (Loch) un schpist nen nur ä bitzeli mit Brot un Wassa, bis ich widakumm mit Friide! 18,27 Micha sait: Kummsch dü mit Friide wida, so het dr HERR nit durch mich gschwätzt. Un na (er) sait: Horcht, alli Velka!

Kenig Ahab kummt in d Schlacht vu Ramot um

(vgl. 1.Ken 22,29-35)

18,28 So zehn d Kenig vu Israel un Joschafat, d Kenig vu Juda, nuf nohch Ramot in Gilead. 18,29 Un d Kenig vu Israel sait zue Joschafat: Ich will mi vukleide un in d Kampf zeh, dü aba bhalt dini kenigliche Kleida a! Un d Kenig vu Israel vukleidet sich, un sie zehn in d Kampf. 18,30 Aba d Kenig vu Aram het d Obaschte iba siei Kärre bifohle: Ihr sollt nit kämpfe gege Gringi un Hohi, sundern ällei gege d Kenig vu Israel. 18,31 Wo etze de Obaschte vu d Kärre Joschafat sähn, hän sie denkt, s isch d Kenig vu Israel, un umzingle nen, um gege nen z kämpfe. Aba Joschafat brellt, un dr HERR half nem, un Gott lockt sie vu nem wäg. 18,32 Denn wo de Obaschte vu d Kärre gmerkt hän, daß sa (er) nit d Kenig vu Israel war, drille sie sich vu nem wäg. 18,33 S schpannt aba ä Ma si Boge vu ungfähr un schoß däm Kenig vu Israel zwische Panza un Wehrghäng. Do sait da (er) zue sinem Wagelenka: Wende um un fihr mi üs däm Kampf; denn ich bi vuwundet! 18,34 Aba d Kampf nimmt imma me zue an däm Dag, un d Kenig vu Israel bliebt in sinem Karre schtoh gegeiba d Aramäern bis zuem Obend; un na (er) schtirbt, wo d Sunne undagoht.

S 19. Kapitel

19,1 Joschafat aba, d Kenig vu Juda, kummt wida heim mit Friide nohch Jerusalem. 19,2 Un s goht nem d Seher Jehu, d Bue (Suhn) Hananis, entgege un sait zuem Kenig Joschafat: Sollsch dü so däm Gottlose helfe un de liebe, de d HERRN hasst? Drum kummt iba dich d Zorn (Wuet) des HERRN. 19,3 Etwas Guetes isch aba doch an dir gfunde, daß dü (a) de Bilda vu d Aschera üs däm Land üstilgt un di Herz druf grichtet hesch, Gott z sueche.

Joschafat ordnet de Rechtsschprechig

19,4 Un Joschafat bliebt in Jerusalem. Un na (er) zeht wida im Volk umä vu Beerscheba a bis uf des Gebirge Ephraim un holt sie zruck zuem HERRN, däm Gott ihra Vädare. 19,5 Un na (er) bschtellt Richta im Land in alli feschte Schtädt Judas, Schtadt fir Schtadt, 19,6 un sait zue d Richta: Luege zue, was sa (ihr) den! Denn ihr hebet (haltet) Gricht nit im Name vu Mensche, sundern im Name des HERRN, un na (er) isch bi äich, wenn ihr Recht sage. (a) 19,7 Drum len (a) d Reschpeckt vorrem HERRN bi äich ha, hebet (haltet) un den des Recht; denn (b) (c) bi däm HERRN, unsam Gott, isch kei Unrecht, nit Asähe vu Lit noh Anehme vu Gschenkli. 19,8 Au bschtellt Joschafat in Jerusalem ä baar üs d Levite un Prieschta (Pfarra) un Sippehäupta Israels (a) (b) fir des Gricht des HERRN un fir de Schtrietfäll vu d Inwohna Jerusalems. 19,9 Däne bifehlt da (er) un sait: Den eso in däm Reschpeckt vorrem HERRN, in Treui un mit ganzem Herze! 19,10 In allene Schtrietfäll, de vor äich kumme vu äire Breda, de in ihre Schtädt huuse, s gang um Blutetat, um Gsetz un Gebot, um Satzige un Rechte, do solle ihr sie undarichte, daß sie sich nit am HERRN vuschulde un ä Zorn iba äich un äiri Breda kummt. Den eso, so wäre ihr äich nit vuschulde. 19,11 Luege, dr Hohepriester Amarja isch iba äich bschtellt in allene Sache des HERRN, un Sebadja, d Bue (Suhn) Jismaels, d Vorschteha im Huus Juda, in allene Sache vum Kenig; un als Amtlit hän ihr d Levite bi äich. Gehn unvuzagt ans Gschäfft (Werk), un dr HERR wird mit däm Guete si.

S 20. Kapitel

Gott schenkt Joschafat d Sieg

20,1 Dnohch kumme de Moabita, de Ammonita un mit tene au Mëuniter, um gege Joschafat z kämpfe. 20,2 Un ma kummt un het zue Joschafat gsait: S kummt gege di ä großi Schar Lit vu gegeiba vum Salzmeer, vu Edom, un lueg, sie sin scho in Hazezon- Tamar, des isch En-Gedi. 20,3 Joschafat aba firchtet sich un richte si Agsicht(Visasch) druf, d HERRN z sueche; un na (er) het in ganz Juda ä Faschte üsruefe glo. 20,4 Un Juda kummt zsämme, d HERRN z sueche; au üs alle Schtädt Judas kumme sie, d HERRN z sueche. (a)

20,5 Un Joschafat kummt hi unda de Gmeinde Judas un Jerusalems im Huus des HERRN vorn im näji(naii) Vorhof 20,6 un sait: HERR, dü Gott unsera Vädare, (a) bisch dü nit Gott im Himmel un Herrscha iba alli Kenigrich vu d Heide? Un (b) in dinere Hand isch Kraft un Macht, un s isch nemads, der wo dir zue widaschtoh vumag. 20,7 Hesch dü, unsa Gott, nit de Bwohna vum Land vutriebe vor dinem Volk Israel un hesch´s d Nohchkumme Abrahams, dinem Freund, ge fir imma? 20,8 Un sie wohne (husse) drin un hän dir ä Heiligtum fir di Name baut un gsait: 20,9 (a) Wenn Ungliick, Schwert, Schtrof, Pescht odr Hungasnot iba uns kumme, wäre ma (mir) vor däm Huus un vor dir schtoh - denn di Name isch in däm Huus - un zue dir brelle in unsara Not, un dü wirsch härä un helfe. 20,10 Etze lueg, de Ammonita, Moabita un de vum Berg Seïr, durch de dü Israel nit durchzehe loße hesch, wo sie üs Ägypteland kumme sin - sundern sie hän vor rene wieche meße un durfte sie nit üsrotte -, (a) 20,11 lueg, sie losse uns des entgelte un kumme, uns üsztriebe üs dinem Eigentum, des dü uns ge hesch. 20,12 Unsa Gott, willsch dü sie nit richte? Denn in uns isch kei Kraft gege des großi Heer, des gege uns kummt. Mir wisse nit, was ma (mir) doe solle, sundern unsari Auge luege nohch dir.

20,13 Un ganz Juda schtoht vor rem HERRN mit sinene Alte, Wieba un Kinda. 20,14 Aba dr Geischt des HERRN kummt midde in d Gmeinde uf Jahasïl, däm Bue (Suhn) Secharjas, d Bue (Suhn) Benajas, d Bue (Suhn) Jehiëls, d Bue (Suhn) Mattanjas, vu d Levite üs d Sehn Asaf. 20,15 (a) Un Jahasïl sait: Merk uf, ganz Juda un ihr Inwohna vu Jerusalem un dü, Kenig Joschafat! Des sait dr HERR zue äich: Ihr sollt äich nit firchte un nit vuzage vor däm große Heer; denn nit ihr kämpft, sundern Gott. 20,16 Morge sollt ihr gege sie nabzeh. Wenn sie d Höhewäg vu Ziz rufkumme, wo ihr uf sie treffe, wo des Dal endet, vor d Wüschte Jeruël. 20,17 Aba nit ihr den däbi kämpfe; träte nur hi un schtehn un luege de Hilfe des HERRN a, der wo mit äich isch, Juda un Jerusalem! Firchte äich nit un vuzagt nit! Morge zehn nene entgege! Dr HERR isch mit äich.

20,18 Do buckt sich Joschafat mit sinem Asgsicht zue d Erde, un ganz Juda un de Inwohna vu Jerusalem flege vor rem HERRN ane un bäte d HERRN a. 20,19 Un de Leviten vu d Sehn Kehat un vu d Sehn Korach schicke sich a, d HERRN, den Gott Israels, z lobe mit lut schallenda Schtimm.

D Sieg iba d Ammonita

20,20 Un sie mache sich freh am Morge uf un zehn üs zue d Wüschte Tekoa. Un wo sie üszoge sin, kummt Joschafat hi un sait: Horche ma (mir) zue, Juda un ihr Inwohna vu Jerusalem! (a) (b) Glaubt an d HERRN, äiren Gott, so wäre ihr sicha si, un glaubt sinene Prophete, so wird´s äich glinge. 20,21 Un na (er) berotet sich mit däm Volk un bschtellt Sänga fir d HERRN, daß sie in heiligem Schmuck Lobleda singe un vor d Kregslit herzöge un schpräche: (a) Danket däm HERRN; denn sini Barmherzigkeit währet ebiglig. 20,22 Un wo sie afange mit Danke un Lobe, het dr HERR ä Hindahalt kumme glo iba de Ammonita un Moabita un de vum Gebirg Seïr, de gege Juda üsgzoge ware, un sie wäre gschla. 20,23 S schtellte sich de Ammonita un Moabita gege de Lit vum Berg Seïr, um sie üszrotte un zue vutilge. Un wo sie de Lit vum Berg Seiër alli ufgriebe hän, kehrt sich eina gege d andere, un sie wäre änanda zuem End. 20,24 Wo aba Juda an d Platz kummt, wo ma in de Wüschte säh ka, un sie sich gege des Heer wende wen, lueg, do sin nur Leichnam uf dr Erde gläge; keina war gflohe. 20,25 Un Joschafat kummt mit sinem Volk, d Beute üszdeile, un sie find massig Viecher un Sache un Kleida un koschtbari Geräte un nähmä sich so viel wäg, daß ses kum z schleipfe war, un deilte dräi Däg de Beute üs; denn s war viel. 20,26 Am vierte Dag aba kumme sie zsämme im Lobetal; denn dert lobe sie d HERRN. Drum heißt sella Platz «Lobetal» bis uf dän Dag. 20,27 So kehrt jeda vu Juda un Jerusalem wida um un Joschafat an d Schpitze, daß sie nohch Jerusalem zoge sin mit Fräid (Freud); denn dr HERR het tene Fräid (Freud) ge an ihre Feinde (Gegna). 20,28 Un sie zehn in Jerusalem i mit Psaltern, Harfe un Trompetene zuem Huus des HERRN. 20,29 Un d Respeckt Gottes kummt iba alli Kenigrich dr Lända, wo sie ghärt hän , daß dr HERR gege de Feinde (Gegna) Israels gschtritte het. 20,30 Eso het des Kenigrich Joschafats Friide, un (a) si Gott git nem Rueh ringsum.

Joschafats Vutrag mit Ahasja vu Israel

(vgl. 1. Ken 22,41-50)

20,31 Un Joschafat regiert iba Juda; na (er) war fünfedrißig Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert fünfezwanzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter het Asuba ghieße, ä Dochta Schilhis. 20,32 Un na (er) wandelte in däm Wäg vu sinem Vada (Babbe) Asa un het nit dvu ab glo un doet, was däm HERRN gfallt. 20,33 Nur de Opfahöchäne wäre nit wäg gmacht; denn des Volk het si Herz noh nit ganz zuem Gott vu sine Vädare gwandt. 20,34 Was aba me vu Joschafat z sage isch, de frehere un de schpetere Gschichte, lueg, des schtoht gschribe in d Gschichte Jehuus, däm Bue (Suhn) Hananis, de ufgnumme sin in des Buech vu d Kenig vu Israel.

20,35 Dnohch schloß Joschafat, dr Kenig vu Juda, ä Vutrag mit Ahasja, däm Kenig vu Israel, der wo gottlos war in sinem Doe. 20,36 Na (Er) kummt mit nem ibaii, Schiff z baue (bäue), um nohch Tarsis z fahre; un sie baue (bäue) de Schiff in Ezjon-Geba. 20,37 Aba Elïser, d Bue (Suhn) Todawas vu Marescha, weissagt gege Joschafat un sait: Wel dü mit Ahasja ibaigkumme(einig wore) bisch, vuschtert dr HERR di Gschäfft. Un de Schiff zerschellte un kenne nit nohch Tarsis fahre.

S 21. Kapitel

S Rich Juda: Joram

(vgl. 1. Ken 22,51; 2. Ken 8,16-22)

21,1 Un Joschafat legt sich zue sine Vädere un wird bierdige bi sine Vädere in d Schtadt David. Un si Bue (Suhn) Joram wird Kenig an sinere Schtatt.

21,2 Un Joram het Breda, Joschafats Buebä (Sühn): Asarja, Jehïl, Secharja, Asarja, Michael un Schefatja; de alli ware Buebä (Sühn) Joschafats, vum Kenig vu Juda. 21,3 Un ihr Vada (Babbe) git tene vieli Gabe an Silba, Gold un Kleiode, dzue feschti Schtädt in Juda; aba des Kenigrich git da (er) Joram; denn sella war d Erschtgiborene. 21,4 Als aba Joram des Kenigrich vu sinem Vada (Babbe) ibanumme het un schtark wird, erschlet da (er) alli sini Breda mit däm Schwert, dzue au ä baar Obere in Israel.

21,5 Zweiedrißig Johr alt war Joram, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert acht Johr zue Jerusalem 21,6 un wandelt in däm Wäg vu d Kenig vu Israel, we des Huus Ahab doe het; denn Ahabs Dochta war si Wieb. Un na (er) doet, was däm HERRN mißflallt. 21,7 Aba dr HERR wott des Huus David nit vuderbe um d Abmachig (Abkumme) wägä, de er (a) mit David gschlosse het, un we er nem zuegsait het, nem ä (b) (c) Lecht z ge un sinene Sehn imma.

21,8 Zue sinere Ziit falle de Edomiter vu Juda ab un setze ä Kenig iba sich. 21,9 Do zeht Joram hi mit sinene Obaschte un alli Kärre mit nem, un na (er) macht sich in d Nacht uf un schlat de Edomiter, de nen umringt hän, un di Obaschte iba de Kärre. 21,10 Doch bliebe de Edomiter abtrinnig vu Juda bis uf dän Dag. Zue d selbe Ziit fallt Libna au vu nem ab; denn na (er) het d HERRN, den Gott vu sine Vädare, vulo.

21,11 Au macht da (er) Opfahöchäne in d Schtädt Judas un vuleitet de Inwohna vu Jerusalem zue d Abgöttarai un het Juda vufihrt.

21,12 S kummt aba ä Bref zue nem vum Prophete Elia, sella sait: So sait´s dr HERR, dr Gott vu dinem Vada (Babbe) David: Wel dü nit gwandelt bisch in d Wäg vu dinem Vada (Babbe) Joschafat un nit in d Wäg Asas, vum Kenig vu Juda, 21,13 sundern wandelsch in däm Wäg dr Kenig vu Israel un vuleitesch Juda un de Iwohna vu Jerusalem zue d Abgöttarai nohch dr Abgöttarai vum Huus Ahab un wel dü dzue dini Breda erschla hesch, vu dinem Vada (Babbe) si Huus, de bessa ware we dü, 21,14 lueg, so wird dich dr HERR mit eina große Ploog schla an dinem Volk, an dine Kinda, an dine Wieba un an all dinere Habe. 21,15 Dü aba wirsch viel Kranket ha in dine Igweide, bis iba´s Johr un Dag dini Kuttle(Igweide) vor Kranket rükumme.

21,16 Un dr HERR erweckt gege Joram d Geischt vu d Philista un Araber, de näbe d Kuschiter huuse. 21,17 Un sie zehn uffe un breche in Juda i un fihre alli Habe wäg, de do war im Huus vum Kenig, dzue sini Buebä (Sühn) un sini Wieba, so daß nem kei Bue (Suhn) ibrigblieb üßa Joahas, sinem jingschte Bue (Suhn).

21,18 Un nohch däm allem plogt nen dr HERR mit einare Kranket in sine Igweide; de war nit z heile. 21,19 Un wo des iba´s Johr un Dag währt, bis de Ziit vu zwei Johr um war, kumme vu sinere Kranket sini Igweide üsä, un na (er) schtirbt unda schlimme Schmerze. Un ma macht kei Brand um nen zue Ehre, (a) we ma´s sinene Vädere doe het. 21,20 Zweiedrißig Johr alt war ra (er), wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert acht Johr zue Jerusalem un goht dhi unbedauert. Un (a) sie bierdige nen in dr Schtadt David, aba nit in d Gräba vu d Kenig.

S 22. Kapitel

S Rich Juda: Ahasja

(vgl. 2. Ken 8,25-29)

22,1 Un de Inwohna vu Jerusalem mache Ahasja, Jorams jingschte Bue (Suhn), zuem Kenig an sinere Schtatt; denn de schtreifendi Rotte, de mit d Araber ins Laga kumme war, het di eltere Buebä (Sühn) alli tot gschla (erschla). Drum wird Ahasja Kenig, d Bue (Suhn) Jorams, vum Kenig vu Juda. 22,2 Zweiezwanzig Johr alt war Ahasja, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert ei Johr zue Jerusalem. Sini Muetter het Atalja ghieße, de Dochta Omris. 22,3 Un au sella isch in d Wäg vum Huus Ahab gwandelt; denn sini Muetter hebet (haltet) nen dzue a, gottlos z si. 22,4 Drum doet da (er), was däm HERRN mißflallt, we des Huus Ahab; denn sie ware si Rotgeba nohch sinem Vada (Babbe) si Tod, sellem zuem End. 22,5 Na (Er) wandelt nohch ihrem Rot; denn na (er) zeht hi mit Joram, däm Bue (Suhn) Ahabs, däm Kenig vu Israel, in d Kampf nohch Ramot in Gilead gege Hasaël, d Kenig vu Aram. Aba de Aramäer vuwundete Joram, 22,6 so daß sa (er) umkehrt isch, um sich in Jesreel heile z losse vu d Wunde, de nem bi Rama gschla wore sin, wo na (er) mit Hasaël, däm Kenig vu Aram, kämpft het. Un Ahasja, d Bue (Suhn) Jorams, d Kenig vu Juda, zeht nab, um Joram, d Bue (Suhn) Ahabs, in Jesreel z bsueche, wel la (er) krank do lit; 22,7 denn s war vu Gott iba Ahasja zue sinem End bschlosse, daß sa (er) zue Joram käm. Un wo na (er) kummt, zeht da (er) mit Joram üs gege Jehu, däm Bue (Suhn) Nimschis, wo dr HERR gsalbt het, (a) um des Huus Ahab üszrotte. 22,8 Wo etze Jehu de Schtrof am Huus Ahab vollzoge het, het da (er) uf ä baar Obere üs Juda troffe un uf de Buebä (Sühn) vu d Breda Ahasjas, de Ahasja dene, un na (er) bringt sie um. (a) 22,9 Un na (er) suecht Ahasja, un ma fangt nen in Samaria, wo na (er) sich vuschteckt het, un na (er) wird zue Jehu brocht. (a) Sella bringt nen um, un ma bierdigt nen; denn sie sage: Na (Er) isch Joschafats Bue (Suhn), der wo vu ganzem Herze d HERRN gsuecht het. Un s war nemads me üs däm Huus Ahasjas, der wo zuem Kenigrich tichtig war.

Atalija rißt d Herrschaft a sich

(vgl. 2.Ken 11,1-3)

22,10 Wo aba Atalja, de Muetter Ahasjas, sieht, daß ihr Bue (Suhn) tot war, macht sie sich uf un bringt alli vum kenigliche Gschlecht im Huus Juda um. 22,11 Aba Joscheba, ä Kenigstochta, nimmt Joasch, d Bue (Suhn) Ahasjas, un schtiehlt nen üs d Midde vu d Buebä (Sühn) vum Kenig, de umbrocht wäre, un bringt nen vu sinere Amme in de Bettkamma. So vuschteckt nen Joscheba, de Dochta vum Kenig Joram, des Wieb vum Prieschta Jojada, - denn sie war Ahasjas Schweschta - vor Atalja, so daß sa (er) nit umbrocht wird. 22,12 Un na (er) war bi nene im Huus Gottes vuschteckt sechs Johr, solang Atalja im Land Kenigin war.

S 23. Kapitel

Atalja wird gschtirzt un kummt um

(vgl. 2.Ken 11,4-20)

23,1 Aba im siebte Johr gregt Jojada Muet un schloß ä Abmachig (Abkumme) mit d Hauptlit iba hundat, nämlich mit Asarja, däm Bue (Suhn) Jerohams, Jismael, däm Bue (Suhn) Johanans, Asarja, däm Bue (Suhn) Obeds, Maaseja, däm Bue (Suhn) Adajas, un Elischafat, däm Bue (Suhn) Sichris. 23,2 De zehn umä in Juda un bringe de Levite üs alle Schtädt Judas zsämme un de Hauptlit vu d Sippene in Israel, daß sie nohch Jerusalem kämeh. 23,3 Un di ganz Gmeinde schloß ä Abmachig (Abkumme) im Huus Gottes mit däm Kenig. Un Jojada sait zue nene: Luege, des Kenigs Bue (Suhn) soll Kenig si, we dr HERR d Sehn David zuegsait het. 23,4 Dess solle ihr etze doe: Ä Drittel vu äich, d Prieschta (Pfarra) un Levite, de am Sabbat ihr Denscht aträte, solle Wache hebed an d Doore 23,5 un ä Drittel im Huus vum Kenig un ä Drittel am Grunddor; aba alles Volk soll in d Vorhef am Huus des HERRN si. 23,6 Un daß nemads in des Huus des HERRN goht! Nur de Prieschta un de Levite, de Denscht hän, de solle inegoh, denn sie sin heilig; un alles Volk doets nohch rem Gebot des HERRN. 23,7 Un de Levite solle sich rings um d Kenig ringsumschtelle, jeda mit sine Waffe in d Hand. Un wer in des Huus vum Herrn goht, der isch des Todes! Un sie solle um d Kenig si, wenn na (er) üs- un igoht.

23,8 Un de Levite un ganz Juda hän gmacht, we´s d Prieschta Jojada bifohle het, un jeda nimmt sini Lit, de am Sabbat aträte sin, samt däne, de am Sabbat abträte. Denn d Prieschta Jojada het de Abteilige nit üsenandagoh lo. 23,9 Un d Prieschta Jojada git d Hauptlit iba hundat de Schpieß un Schilda un Waffe vum Kenig David, de im Huus Gottes ware, 23,10 un schtellt alles Volk uf, jede mit sine Waffe in d Hand, vu d rechte Site vum Huus im Süde bis zue d linke Site im Norde vor rem Altar un däm Huus um d Kenig rum. 23,11 Un sie fihre d Bue (Suhn) vum Kenig üsä un setze nem de Krone uf un gän nem d Ordnig un mache nen zuem Kenig. Un Jojada un sini Buebä (Sühn) salbte nen un sage: S läbt dr Kenig! 23,12 Wo aba Atalja des Gschrei (Geblär) vum Volk ghärt het, des dzuedlofe isch un d Kenig umjubelt het, goht sie zuem Volk in des Huus des HERRN. 23,13 Un sie luegt, un sieht, d Kenig schtoht an sinem Platz im Igang un de Obere un de Trompeta um d Kenig, un alles Volk vum Land war frehlich, un ma blost de Trompetene, un de Sänga mit allaläi Saiteschpiel sin do gschtande un gän des Zeiche zuem Jubel. Do vuriß Atalja ihri Kleida un reft: Ufruhr, Ufruhr! 23,14 Aba d Prieschta Jojada bifehlt d Hauptlit iba hundat, de iba des Heer bschtimmt ware: Fihrt sie zwische d Reihe üsä, un wer ihr nohchfolgt, den soll ma mit däm Schwert umbringe! Denn d Prieschta het bifohle, ma soll sie nit umbringe im Huus des HERRN. 23,15 Un sie lege d Hand(Pfode) an sie, un wo sie zuem Igang vum Roßdoor kumme am Huus vum Kenig, bringe sie sie dert um.

23,16 Un Jojada (a) schloß ä Abmachig (Abkumme) zwische däm HERRN un däm ganze Volk un däm Kenig, daß sie des HERRN Volk si solle. 23,17 Do goht des ganze Volk in des Huus Baals un bricht´s ab, un sini Altäre un Bilda hän sie vubroche un bringe Mattan um, d Prieschta Baals, vor d Altäre. 23,18 Un Jojada bschtellt de Ämta am Huus des HERRN üs d Prieschta (Pfarra) un d Levite, de David fir des Huus des HERRN vorge het, däm HERRN Brandopfa z bringe, we´s gschribe schtoht im Gsetz vum Moses, mit Fräid (Freud) un mit Leda, nohch David´s Awiesig, (a) (b) 23,19 un na (er) schtellt Wachen an de Door am Huus des HERRN, daß nemads inekäm, der wo sich an irgend ebis unrain gmacht het. 23,20 Un na (er) nimmt de Hauptlit iba hundat un de Mächtige un de Herre im Volk un alles Volk vum Land un fihrt d Kenig vum Huus des HERRN nab; un sie zehn durch des obere Door in des Huus vum Kenig un len d Kenig sich uf d kenigliche Thron nahsitzä. 23,21 Un alles Volk vum Land war frehlich, aba d Schtadt bliebt schtill, obwohl Atalja mit däm Schwert erschlage war.

S 24. Kapitel

Kenig Joasch losst d Tempel üsbessere

(vgl. 2.Ken 12,1-17)

24,1 Joasch war siebä Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert vierzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter het Zibja ghieße, üs Beerscheba. 24,2 Un Joasch doet, was däm HERRN gfallt, solang d Prieschta Jojada läbt. 24,3 Un Jojada nimmt zwei Wieba fir Joasch, un na (er) zeugt (ziigt) Buebä (Sühn) un Techtare.

24,4 Dnohch nimmt sich Joasch vor, des Huus des HERRN zue ernaiere, 24,5 un vusammlet de Prieschta un Levite un sait zue nene: Zehn hi in alli Schtädt Judas un sammle Geld üs ganz Israel, um jährlich des Huus äires Gotts üszbessere, un schicke äich (pressiere), des zue doe! Aba de Levite pressiere nit. 24,6 Do reft d Kenig d Hohenprieschta Jojada un sait zue nem: Wurum hesch dü nit acht uf d Levite, daß sie vu Juda un Jerusalem de Schtiir (d Zinsgrosche) ibringe, wo (a) Moses, d Knecht des HERRN, un d Gmeinde fir de Schtiftshitte z sammle Israel bifohle het? 24,7 Denn de gottlose Atalja un (a) ihri Buebä (Sühn) hän des Huus Gottes vufalle losse, un alles, was däm Huus des HERRN gheiligt war, hän sie an de Baale brocht.

24,8 Do bifihlt d Kenig, daß ma ä Lade macht, un ma schtellt sie uße ins Door am Huus des HERRN; 24,9 un sie len in Juda un Jerusalem üsruefe, daß ma däm HERRN de Schtiir (d Zinsgrosche) bringe soll, wo in d Wüschte vu Moses, däm Knecht Gottes, uf Israel glegt war. 24,10 Do freue sich alli Obere un alles Volk un bringe's un werfe's in de Lade, bis sie voll wird. 24,11 Un wenn ma de Lade durch de Levite zue d Vuwaltig vum Kenig bringt un ma sieht, daß viel Geld drin war, so kummt d Schriba vum Kenig un d Beuftragte vum Hohenprieschta, un ma schittet de Lade üs, un sie trage sie wida hi an ihr Platz. So hän sie´s alli Däg gmacht un bringe viel Geld zsämme. 24,12 Un d Kenig un Jojada gän´s d Werkmeischta, de am Huus vum HERRN Schaffe. De schtelle Schteimetz un Zimmalit a, um des Huus des HERRN zue ernaiere, un au Meischta in Ise un Kupfa, um des Huus des HERRN üszbessere. 24,13 Un de Werkmeischta sorgte dfir, daß durch sie de Üsbesserig furtschritt, un so schtelle sie des Huus Gottes nohch sinem alte Maß wida her. 24,14 Un als sie´s gmacht hän, bringe sie des ibrigi Geld vor d Kenig un Jojada. Dvu macht ma Geräte fir des Huus des HERRN, Geräte fir d Denscht un fir de Brandopfa, Leffel un goldeni un silbani Geräte. Un sie opfate Brandopfa im Huus des HERRN alliziit, solang Jojada läbt.

24,15 Un Jojada ward (a) alt un läbenssatt un schtirbt un war hundatdriißig Johr alt, wo na (er) schtirbt. 24,16 Un sie bierdige nen in dr Schtadt David bi d Kenig, wel la (er) an Israel un an Gott un sinem Huus wohldoe het.

Joaschs Abfall un End

(vgl. 2.Ken 12,18-22)

24,17 Un nohch rem Tod Jojadas kumme di Obere Judas un huldigte däm Kenig; do het d Kenig uf sie ghärt. 24,18 Un sie vuloße des Huus des HERRN, vum Gott ihra Vädare, un dene d Bilda vu d Aschera un d Götze. Do kummt d Zorn (Wuet) iba Juda un Jerusalem um ihra Schuld wägä. 24,19 Dr HERR aba schickt Prophete zue nene, daß sie sich zuem HERRN umkehre solle, un sie vumahnte sie, aba sie nähme's nit zue Ohre.

24,20 Un dr Geischt Gottes packt Secharja, d Bue (Suhn) vum Prieschta Jojada. Sella kummt vor des Volk un sait zue nene: So schwätzt Gott: Wurum ibaträte ihr de Gebote des HERRN, so daß ihr kei Gelinge hän? Denn ihr hän d HERRN vulo, drum wird da (er) äich au vulo. 24,21 Aba sie mache ä Vuschwörig gege nen un schteinigte nen uf Bifehl vum Kenig im Vorhof am Huus des HERRN. 24,22 Un dr Kenig Joasch denkt nit an de Barmherzigkeit, de Jojada, dr Vada (Babbe) Secharjas, a nem doe het, sundern tötet si Bue (Suhn). Sella aba sait, wo na (er) schtirbt: Dr HERR wird s säh un schtrofe. (a)

24,23 Un wo des Johr um war, zeht des Heer vu d Aramäer uffe, un sie kumme nohch Juda un Jerusalem un bringe alli Obere im Volk um, un all ihr Raub schickte sie däm Kenig vu Damaskus. 24,24 Denn obwohl des Heer vu d Aramäer mit wenig Männa (Manne) kummt, git dr HERR ä sehr (söll) großes Heer in ihri Hand, wel Juda d HERRN, den Gott ihra Vädare, vulo het. Dmit vollzehn sie an Joasch de Schtrof. 24,25 Un wo sie vu nem zehn, len sie nen in großa Kranket zruck. S mache aba sini Große ä Vuschwörig gege nen um dr Bluetschuld wägä an däm Bue (Suhn) vum Prieschta Jojada un bringe nen um uf sinem Bett, un na (er) schtirbt. Un (a) ma bierdigt nen in d Schtadt David, aba nit in d Gräba vu d Kenig. 24,26 De aba de de Vuschwörig gege nen gmacht hän sin: Josachar, d Bue (Suhn) vu d Schimat, dr Ammonitain, un Josabad, d Bue (Suhn) vu d Schomer, dr Moabitarin. 24,27 Aba sini Buebä (Sühn) un de Lit vu d Schtiire (d Zinsgrosche), de na (er) geschickt het, un d Bau vum Huus Gottes, lueg, des schtoht gschribe in d Gschichte im Buech vu d Kenig. Un si Bue (Suhn) Amazja wird Kenig an vu sinere Schtatt.

S 25. Kapitel

S Rich Juda: Amazja

(vgl. 2.Ken 14,1-6)

25,1 Fünfezwanzig Johr alt war Amazja, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert ninezwanzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter het Joaddan ghieße, üs Jerusalem. 25,2 Un na (er) doet, was däm HERRN gfallt, doch nit vu ganzem Herze. 25,3 Wo na (er) etze des Kenigrich fescht in d Hand het, tötet da (er) (a) sini Große, de d Kenig, si Vada (Babbe), erschlage hän. 25,4 Aba ihri Buebä (Sühn) tötet da (er) nit; denn so schtoht´s gschribe im Gsetz, im Buech vum Moses, wo dr HERR bifihlt: (a) D Vädare soll nit schterbe fir d Kinda un de Kinda nit fir d Vädare, sundern jeda soll nur fir sini Sinde schterbe.

Amazjas Kreg gege d Edomita

(vgl. 2.Ken 14,7)

25,5 Un Amazja bot Juda uf un ordnet sie, ganz Juda un Benjamin, nohch ihre Sippene unda di Obaschte iba duusig un unda de Hauptlit iba hundat un muschtert sie vu zwanzig Johr a un driba, un s finde sich draihundatduusig üsgwählti Lit, de in d Kreg zehn un Schpieß un Schild fihre kenne. 25,6 Dozue wirb da (er) üs Israel hundatduusig Kregslit fir hundat Zentna Silba a.

25,7 S kummt aba ä Ma Gottes zue nem un sait: Kenig, loß nit des Heer Israels mit dir zeh, denn dr HERR isch nit mit Israel, mit alle Männa (Manne) vu Ephraim; 25,8 denn wenn dü denksch, mit tene schtark zue si zuem Kampf, so wird Gott dich vor d Feinde (Gegna) falle losse. Denn bi Gott schtoht de Kraft z helfe un falle z losse. 25,9 Amazja sait zue däm Ma Gottes: Was soll ma dann (dnoh) doe mit d hundat Zentna, de i (ich) d Kregslit üs Israel ge ha? Dr Ma Gottes sait: S schtoht bim HERRN, dir me z ge we des. 25,10 Do sondert Amazja de Kregslit ab, de zue nem üs Ephraim kumme ware, daß sie wida heimkehre. Do brennt ihr Zorn (ihri Wuet) sehr (söll) gege Juda, un sie zehn zruck an ihr Ort mit grimmigem Zorn. 25,11 Un Amazja ward getroscht un fihrt si Volk üs un zeht ins Salzdal un erschlet zehnduusig Männa (Manne) vu Seïr. 25,12 Un de Männa (Manne) vu Juda fange zehnduusig vu nene lebändig; de fihre sie uf de Schpitze vumä Felse un schtirzte sie vu d Schpitze vum Felse, daß sie alli zerschellte. 25,13 Aba de Kregslit, de Amazja het zeh losse, daß sie nit mit sinem Volk in d Kampf zehn, falle in de Schtädt Judas i vu Samaria bis nohch Bet- Horon un erschlen draiduusig Ma vu nene un gwinne viel Beute.

Amazja vuehrt anderi Götta

25,14 Un wo Amazja vum Sieg iba de Edomiter widakummt, bringt da (er) de Götta vu d Lit vu Seïr mit un schtellt sie sich als Götta uf un bätet sie a un opfat ne. 25,15 Do brennt d Zorn des HERRN iba Amazja, un na (er) schickt ä Prophet zue nem. Sella sait zue nem: Wurum suechsch dü de Götta vu mä Volk, de ihr Volk nit üs dinere Hand errette kenne? 25,16 Un wo na (er) so mit nem schwätzt, sait d Kenig zue nem: Het ma dich zue nem Rotgeba vum Kenig gmacht? Her uf! Wurum willsch dü umbrocht wäre? Do het d Prophet uf ghärt un sait: Ich merk wohl, daß Gott bschlosse het, dich z vuderbe, wel dü des doe un uf mi Rot nit ghärt hesch.

Amazja fangt ä Kreg gege Joasch vu Israel a

(vgl. 2.Ken 14,8-14)

25,17 Un Amazja, d Kenig vu Juda, entschloß sich, hizschicke zue Joasch, däm Bue (Suhn) vum Joahas, d Bue (Suhn) Jehuus, däm Kenig vu Israel, un het nem sage lo: Kumm, ma (mir) wen uns mitänanda mäße! 25,18 Aba Joasch, d Kenig vu Israel, schickt zue Amazja, däm Kenig vu Juda, un git nem zantwort: D (a) Dornschträuch im Libanon schickt zue d Zeder im Libanon un het ihr sage lo: Gib di Dochta minem Bue (Suhn) als Wieb! Aba des Wild im Libanon lauft iba d Dornschträuch un vutrammt nen. 25,19 Dü denksch: Lueg, i (ich) ha de Edomiter gschla. Dodriba wird di Herz schtolz, un dü suechsch noh me Ruehm. Bleib doch dheim. Wurum suechsch dü di Ungliick, daß dü zue Fall kummsch un Juda mit dir?

25,20 Aba Amazja het nit druf ghärt; denn s isch vu Gott üs gange, um sie in de Hand vum Joasch z ge, wel sie de Götta vu d Edomiter gsuecht hän. 25,21 Do zeht Joasch, d Kenig vu Israel, uffe, un sie maße sich mitänanda, er un Amazja, d Kenig vu Juda, bi Bet-Schemesch, des in Juda lit. 25,22 Aba Juda wird vor Israel her gschla, un sie haue ab, jeda in si Huus. 25,23 Aba Amazja, d Bue (Suhn) vum Joasch, d Kenig vu Juda, nimmt Joasch, d Bue (Suhn) vum Joahas, d Kenig vu Israel, bi Bet-Schemesch gfange un bringt nen nohch Jerusalem un riß de Muure vu Jerusalem i vum Door Ephraim bis an des Eckdoor, vierhundat Elle lang. 25,24 Un alles Gold un Silba un alli Geräte, de im Huus Gottes unda d Obhut vu (a) Obed-Edom do ware, un de Schätz im Huus vum Kenig un de Geisle nimmt da (er) mit sich nohch Samaria.

Kenig Amazjas Tod

(vgl. 2.Ken 14,17-20)

25,25 Un Amazja, d Bue (Suhn) vum Joasch, d Kenig vu Juda, läbt nohch rem Tod vum Joasch, d Bue (Suhn) vum Joahas, vum Kenig vu Israel, nohch fuchzehn Johr. 25,26 Was aba me vu Amazja z sage isch, di freheri un di schpäteri Gschichte, lueg, des schtoht gschribe im Buech dr Kenig vu Juda un Israel. 25,27 Un vu sella Ziit a, do Amazja des HERRN wich, mache sie ä (a) Vuschwörig gege nen in Jerusalem. Er aba floh nohch Lachisch. Do schickte sie hinda nem her nohch Lachisch un bringe nen dert um. 25,28 Un sie bringe nen uf Rössa un bierdige nen bi sinene Vädere in d Schtadt David.

S 26. Kapitel

S Rich Juda: Usija

(vgl. 2. Ken 14,21.22; 15,1-7)

26,1 Do nimmt des ganze Volk vu Juda d Usija - sella war sechzehn Johr alt -, un sie mache nen zuem Kenig an Schtatt sinem Vada (Babbe) Amazja. 26,2 Sella het Elat üsbaut un bringt s wida an Juda, nohchdäm d Kenig sich zue sinene Vädere glegt het. 26,3 Sechzehn Johr alt war Usija, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert zweiefünfzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter hieß Jecholja, üs Jerusalem. 26,4 Un (a) er doet, was däm HERRN gfallt, ganz we si Vada (Babbe) Amazja doe het. 26,5 Un na (er) suecht Gott, solang Secharja läbt, der wo nen undawies im Respeckt vorr Gott; un solang er d HERRN suecht, het´s nem Gott glinge lo.

26,6 Er zeht üs un kämpft gege de Philista un riß de Muure vu Gat rab un de Muure vu Jabne un de Muure vu Aschtot au un het Feschtunge baut um Aschtot un im Philistaland; 26,7 denn Gott half nem gege d Philista, gege d Araber, de in Gur-Baal wohne (husse), un gege d Mëuniter. 26,8 Un d Ammonita gän Usija Gschenkli, un na (er) wird berühmt bis hi nohch Ägypte; denn na (er) wird imma mächtiga. 26,9 Un Usija het Türm in Jerusalem am Ecktor un am Daltor un am Eck baut un bfeschtigt sie. 26,10 Er het au Türm in d Wüschte baut un grabt vieli Brunne; denn na (er) het viel Viecher sowohl im Higelland we in d Ebeni, au Ackalit un Wigärtna uf d Berge un am Karmel; denn na (er) het Luscht am Ackabau. 26,11 Un Usija het ä kriegstichtiges Heer, des in Abteilunge in d Kampf zeht, nohch sinere Zahl ufgschtellt durch d Schriba Jeïël un d Amtmann Maaseja unda däm Bifehl Hananjas, vumä Obaschte vum Kenig. 26,12 Un de Zahl vu d Hauptlit dr Sippene unda d Krega war 2600, 26,13 un unda ihrem Bifehl schtoht ä Heeresmacht vu 307 500 arg (söll) kriegstichtigi Männa (Manne), um däm Kenig gege de Feinde (Gegna) z helfe. 26,14 Un Usija bschafft fir des ganze Heer Schild, Schpieße, Helme, Panza, Boge un Schleuderschtei 26,15 un macht in Jerusalem kunschtvolli Gschütze, de uf d Türm un Ecke schtoh solle, um mit Pfiel un große Schtei (Wackes) z scheße.

Usija wird ibametig

(vgl. 2.Ken 15,5-7)

Un si Name goht wiet üs, wel nem wundabar ghulfe wird, bis sa(er) sehr (söll) mächtig war.

26,16 Un wo na (er) mächtig wore war, (a) übahebt sich si Herz zue sinem End; denn na (er) vugoht sich gege d HERRN, sinem Gott, un goht in des Huus des HERRN, um uf däm Räuchaaltar z räuchere. 26,17 Aba dr Prieschta Asarja goht nem nohch un achtzig Prieschta des HERRN mit nem, zuevulässige Lit, 26,18 un sie kumme Usija, däm Kenig, entgege un sage zue nem: S kert nit dir, Usija, däm HERRN z räuchere, sundern (a) d Prieschta (Pfarra), d Sehn Aaron, de (b) gweiht sin z räuchere. Gang üsä üs däm Heiligtum; denn dü vugohsch dich, un s wird dir kei Ehri bringe vor Gott, däm HERRN. 26,19 Do wird Usija wetig (bes), wo na (er) scho ä Räuchagfaß in d Hand het, um z räuchere; un we na (er) so iba de Prieschta wetig (bes) wird, bricht d Üssatz üs an sinere Schtirn vor d Auge vu d Prieschta im Huus des HERRN am Räuchaaltar. 26,20 Un dr Hohepriester Asarja drillt des Gsicht(Visasch) nem zue alle Prieschta, un lueg, do war d Kenig üssätzig an sinere Schtirn. Un sie schtoße nen furt, un na (er) eilt au selba nuszgoh; denn sini Ploog war des HERRN. 26,21 So war d Kenig Usija üssätzig bis an si Tod un (a) het als Üssätzige in nem bsundere Huus gwohnt; denn na (er) war vuschtoße vum Huus des HERRN. Jotam aba, si Bue (Suhn), schtoht däm Huus vum Kenig vor un richte des Volk vum Land.

26,22 Was aba me vu (a) Usija z sage isch, de freheri un di schpäteri Gschichte, het dr Prophet (b) Jesaja bschribe, d Bue (Suhn) vum Amoz. 26,23 Un Usija legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen bi sinene Vädere uf däm Feld näbe d Grabstätte vu d Kenig; denn sie sage: Na (Er) isch üssätzig. Un si Bue (Suhn) Jotam wird Kenig an sinere Schtatt.

S 27. Kapitel

S Rich Juda: Jotam

(vgl. 2. Ken 15,32-38)

27,1 Jotam war fünfezwanzig Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert sechzehn Johr zue Jerusalem. Sini Muetter hieß Jeruscha, ä Dochta Zadoks. 27,2 Un na (er) doet, was däm HERRN gfallt, ganz we si Vada (Babbe) Usija doe het, nur (a) dranga(er) nit in d Tempel des HERRN i. S Volk aba handelt noh imma bes.

27,3 Na (Er) het des obere Door am Huus des HERRN baut, un an d Muure vum Ofel het da (er) viel baut27,4 un het Schtädt uf däm Gebirge Juda baut, un in d Wälda (a) het da (er) Burgen un Tirm baut. 27,5 Au kämpft da (er) mit däm Kenig vu d Ammonita un undawarf sie, so daß nem de Ammonita in däm Johr hundat Zentna Silba, hundatduusig Scheffel Weize un hundatduusig Scheffel Gerschte gän. So viel gän nem de Ammonita au im zweite un im dritte Johr. 27,6 So wird Jotam mächtig; denn na (er) wandelt recht vor rem HERRN, sinem Gott.

27,7 Was aba me vu Jotam z sage isch un alli sini Kreg un we na (er) wandelt, lueg, des schtoht gschribe im Buech dr Kenig vu Israel un Juda. 27,8 Fünfezwanzig Johr alt war ra (er), wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert sechzehn Johr zue Jerusalem. 27,9 Un Jotam legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen in dr Schtadt David. Un si Bue (Suhn) Ahas wird Kenig an vu sinere Schtatt.

S 28. Kapitel

S Rich Juda: Ahas

(vgl. 2.Ken 16,1-6)

28,1 Ahas war zwanzig Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert sechzehn Johr zue Jerusalem. Na (Er) doet nit, was däm HERRN gfallt, we si Vada (Babbe) David, 28,2 sundern wandelt in d Wäg vu d Kenig vu Israel. Dozue macht da (er) d Baalen gosseni Bilda 28,3 un opfat im Dal Ben-Hinnom un (a) vubrennt sini Buebä (Sühn) im Fiir nohch d greuliche Sittene vu d Heide, de dr HERR vor d Israelite vutriebe het, 28,4 un opfat un (a) räuchat uf d Höchi un uf d Hiigel un unda alle grene Baim. 28,5 Drum git nen dr HERR, si Gott, in de Hand vum Kenig vu Aram, daß sie nen schlen un ä großi Schar Lit vu d Eigene gfange wägfihre un nohch Damaskus bringe. Au wird da (er) in de Hand vum Kenig vu Israel ge; sella schlat nen härt; 28,6 denn Pekach, d Bue (Suhn) Remaljas, schlat in Juda hundatunzwanzigduusig schtritbari Männa (Manne) uf ei Mol (Dag), wel sie d HERRN, d Gott ihra Vädare, vulo hän. 28,7 Un Sichri, ä Kregsma üs Ephraim, erschlet Maaseja, d Kenigssohn, un Asrikam, d Vorschteha vum Kenigshuus, un Elkana, d Erschte nohch rem Kenig. 28,8 Un de vu Israel fihre vu ihre Breda zweihundatduusig Wieba, Buebä (Sühn) un Techta gfange wäg un nähmä dzue großi Beute vu nene un bringe sie nohch Samaria.

Israel losst di Gfangene Fräi

28,9 S war aba dert ä Prophet des HERRN, wo Oded ghieße het. Sella goht üsä däm Heer entgege, des nohch Samaria kummt, un sait zue nene: Luege, wel dr HERR, der Gott äira Vädare, iba Juda zornig isch, het da (er) sie in äiri Händ (Pfode) ge; ihr aba hän sie mit solcha Wuet erschlage, daß ses gen Himmel brellt. 28,10 Etze denke ihr, de Lit vu Juda un Jerusalem zue undawerfe, daß sie äiri Sklave un Sklavinne sin. Isch denn nit Schuld bi äich gegeiba däm HERRN, äirem Gott? 28,11 So härä etze uf mi un bringe di Gfangene wida hi, de ihr vu äire Breda wäggfihrt hän; denn des HERRN Zorn (Wuet) isch iba äich entbrennt(entflammt). 28,12 Do kumme ä baar Sippehäupta vu Ephraim uf - Asarja, d Bue (Suhn) Johanans, Berechja, d Bue (Suhn) Meschillemots, Jehiskija, d Bue (Suhn) Schallums, un Amasa, d Bue (Suhn) Hadlais - gege de, de üs däm Kampf kumme, 28,13 un sage zue nene: Ihr sollt de Gfangene nit herbringe; denn ihr bringe Schuld vor rem HERRN iba uns, so daß ihr unsari Sinde un Schuld nur noh greßa macht. S isch scho gnoe dr Schuld, un Zorn (Wuet) des HERRN isch iba Israel entbrennt(entflammt). 28,14 Do gän de Kregslit de Gfangene un d Beute fräi vor d Obaschte un vor d ganze Gmeinde. 28,15 Un sälli Männa (Manne), de mit Name gnennt sin, (a) (b) nähmä de Gfangene un kleide si alli i, de nacht (bloß) unda ne ware, mit Kleida üs d Beute un zehn nene Schoeh a un gän nene z ässä un z trinke un salbte sie, un alli, de schwach ware, fihre sie uf Esel un bringe sie nohch Jericho, zue d Palmenschtadt, zue ihre Breda un kehre nohch Samaria zruck.

Ahab will Hilf vum assyrische Kenig

(vgl. 2.Ken 16,7-20)

28,16 Zue dselbe Ziit schickt dr Kenig Ahas zuem Kenig vu Assur, daß sa (er) nem hälf. 28,17 Un s kumme abamols de Edomiter un schlen Juda un fihre ä baar wäg. 28,18 Au d Philista falle i in de Schtädt im Hiigelland un im Südland Judas un eroberte (a) Bet-Schemesch, Ajalon, Gederot un Socho mit sinene Ortschafte un Timna mit sinene Ortschafte un Gimso mit sinene Ortschafte un wohne (husse) drin; 28,19 denn dr HERR demuetigte Juda wägäm Ahas, däm Kenig vu Juda, wel la (er) in Juda ä zuchtloses Wese ufkomme glo het un sich am HERRN vusindigt het. 28,20 So zeht au gege nen Tiglat-Pileser, dr Kenig vu Assur; sella drängt nen un half nem nit; 28,21 denn obwohl Ahas des Huus des HERRN un des Huus vum Kenig un de Hiisa vu d Obere plindert het un s däm Kenig vu Assur git, half´s nem nigs. 28,22 Dozue vusindigt sich d Kenig Ahas in sinere Not noh me am HERRN 28,23 un opfat d Götta vu Damaskus, de nen gschla hän, un sait: De Götta vu d Kenig vu Aram helfe ne; drum will i (ich) ne opfare, daß sie ma (mir) au helfe. Aba de bringe nen un ganz Israel zue Fall. 28,24 Un Ahas bringt de Geräte vum Huus Gottes zsämme un zerschlet sie un schleßt de Direne zue am Huus des HERRN un macht sich Altäre in alle Winkel Jerusalems. 28,25 Un in d Schtädt Judas hi un her macht da (er) Höchene, um andere Götta z opfare, un reizt d HERRN, dr Gott vu sine Vädare.

28,26 Was aba me vu nem zue sage isch un si ganza Wandel, d frehere un d schpetere, lueg, des schtoht gschribe im Buech dr Kenig vu Juda un Israel. 28,27 Un Ahas legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen in dr Schtadt, in Jerusalem; denn (a) sie bringe nen nit in de Gräba vu d Kenig vu Israel. Un si Bue (Suhn) Hiskia wird Kenig an vu sinere Schtatt.

S 29. Kapitel

Kenig Hiskia macht d Tempel wida uff

(vgl. 2. Ken 18,1-3)

29,1 Hiskia war fünfezwanzig Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert ninezwanzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter hieß Abi, ä Dochta Secharjas. 29,2 Un na (er) doet, was däm HERRN gfallt, we si Vada (Babbe) David. 29,3 Na (Er) (a) doet de Direne am Huus des HERRN uf im erschte Monet vum erschte Johr vu sinere Herrschaft un bessert sie üs 29,4 un het d Prieschta un Levite kumme lo un vusammlet sie uf däm Platz im Oschte 29,5 un sait zue nene: Häre ma (mir) zue, ihr Levite! Heiligt äich etze, daß ihr weihe des Huus des HERRN, vum Gottes äira Vädare, un den üsä d Dräck üs däm Heiligtum. 29,6 Denn unsari Vädare hän sich vusindigt un doe, was däm HERRN, unsam Gott, mißflallt, un hän nen vulo un hän ihr Gsicht(Visasch) vu d Wohnig des HERRN abgwendet un ihr d Rucke zuedrillt; 29,7 sie hän sogar de Direne an d Vorhalle zue gmacht un d Lampe (Funzle) üsglescht un kei Räuchawerk gräuchert un däm Gott Israels kei Brandopfa im Heiligtum darbrocht. 29,8 Drum isch d Zorn (Wuet) des HERRN iba Juda un Jerusalem kumme, un er het sie hige zuem Entsetze un zuem Erschrecke, daß ma sie gscholte het, we ihr mit äire Auge sähn; 29,9 denn luege, wägä däm sin unsari Vädare durchs Schwert gfalle un unsari Buebä (Sühn), Techtare un Wieba wäggfihrt. (a) 29,10 Etze ha ich im Sinn (Gmeht), ä Abmachig (Abkumme) z schleße mit däm HERRN, däm Gott Israels, daß si Zorn un Wuet sich vu uns wende. 29,11 Etze, mini Buebä (Sühn), sin nit lescheer; denn äich het dr HERR üsgwählt, daß ihr zuem Denscht vor rem schtoh sollt un daß ihr sini Dena sin un nem Opfa bringe!

29,12 Do mache sich d Levite Mahat uf, d Bue (Suhn) Amasais, un Joel, d Bue (Suhn) Asarjas, üs d Sehn Kehat; üs d Sehn Merari aba Kisch, d Bue (Suhn) Abdis, un Asarja, d Bue (Suhn) Jehallelels; un üs d Sehn Gerschon Joach, d Bue (Suhn) Simmas, un Eden, d Bue (Suhn) Joachs; 29,13 üs d Sehn Elizafan Schimri un Jeïël; üs d Sehn Asaf Secharja un Mattanja; 29,14 üs d Sehn Heman Jehïl un Schimi; üs d Sehn Jedutun Schemaja un Usiël. 29,15 Selli vusammle ihri Breda un heiligte sich un gehn inä, um des Huus des HERRN sufa zmache, we d Kenig nohch rem Wort des HERRN bifohle het. 29,16 D Prieschta aba gehn ins Innere vum Huus des HERRN, um´s sufa zmache, un hän alles Unreine, des im Tempel des HERRN gfunde wird, uf d Vorhof am Huus des HERRN gmacht, un d Levite nähmä´s uf un trage´s üsä an d Bach Kidron. 29,17 Mit d Weihe aba fange sie am erschte Dag vum erschte Monet a, un am achte Dag vum Monet gehn sie in d Vorhalle des HERRN un weihte des Huus des HERRN acht Däg lang, un am sechzehnte Dag vum erschte Monet vollendete sie des Gschäfft. 29,18 Un sie gehn hi zuem Kenig Hiskia un sage: Mir hän des ganze Huus des HERRN sufa gmacht, d Brandopfaaltar un alli sini Geräte, d Disch vu d Schaubrot un alli sini Geräte; 29,19 un alli Geräte, de d Kenig Ahas, wo na (er) Kenig war, wägwerfe losse het, wo na (er) sich vusindigt het, de hän ma (mir) wida ufgschtellt un gweiht; lueg, sie sin vor rem Altar des HERRN.

D Tempel wird wida igweiht

29,20 Do macht sich d Kenig Hiskia freh uf un vusammlet de Obere vu d Schtadt un goht nuf zuem Huus des HERRN. 29,21 Un sie bringe dzue siebä jungi Schtier, siebä Widder, siebä Lämma un siebä Ziegebeck zuem Sündopfa fir des Kenigrich, fir des Heiligtum un fir Juda, un na (er) sait zue d Prieschta (Pfarra), d Sehn Aaron, daß sie uf däm Altar des HERRN opfare solle. 29,22 Do schlachtete sie de Rinda, un de Prieschta nähmä des Bluet un schprengtle´s an d Altar, un sie schlachtete de Widder un schprengelte des Bluet an d Altar, un sie schlachtete de Lämma un schprengelte des Bluet an d Altar. 29,23 (a) Un sie bringe de Beck zuem Sündopfa vor d Kenig un d Gmeinde un lege ihri Händ (Pfode) uf sie; 29,24 un d Prieschta schlachtete sie un hän ihr Bluet zue d Entsündigung an d Altar gmacht, um Sühne z schaffe fir ganz Israel; denn d Kenig het bifohle, Brandopfa un Sündopfa darzbringe fir ganz Israel. 29,25 Un na (er) schtellt de (a) Levite uf im Huus des HERRN mit Zimbeln, Psalter un Harfe, we´s David bifohle het un Gad, d Seher vum Kenig, un d Prophet Nathan; denn s war des HERRN Gebote durch sini Prophete. 29,26 Un so sin d Levite gschtande mit d Saitenschpiele Davids un d Prieschta mit d Trompete. 29,27 Un Hiskia bifehlt, des Brandopfa uf däm Altar darzbringe. Un um de Ziit, do des Brandopfa afangt, fangt au (a) dr Gsang a fir d HERRN un d Trompetene un dzue manchalai Saitenspiele Davids, vum Kenig vu Israel. 29,28 Un de ganz Gmeinde bätet a, un d Gsang hallt un de Trompetene ertönte; un des alles goht so lang, bis des Brandopfa fertig war. 29,29 Wo etze des Brandopfa vurichtet war, buckt dr Kenig un alli, de sich bi nem sin, d Knüü un bäte a. 29,30 Un dr Kenig Hiskia samt d Obere bifehlt d Levite, d HERRN z lobe mit d (a) Leda Davids un vum Seher Asaf. Un sie lobe mit Fräid (Freud) un helde (knüüe ane) sich un bäte a.

29,31 Un Hiskia hebt a un sait: Etze hän ihr fir d HERRN äiri Händ (Pfode) gfillt. Träte dzue un bringe de Schlachtopfa un Lobopfa zuem Huus des HERRN! Un d Gmeinde bringt d Schlachtopfa un Lobopf, dzue jeda, wo willigäm Herze war, Brandopfa. 29,32 Un de Zahl vu d Brandopfa, de de Gmeinde bringt, war siebzig Rinda, hundat Widder un zweihundat Lämma, des alles zuem Brandopfa fir d HERRN. 29,33 S ware aba vu d gweihte Tierli sechshundat Rinda un draiduusig Schof. 29,34 Aba d Prieschta ware z wenig, um allene Brandopfa d Huut abzehe z kenne. Drum (a) helfe ne ihri Breda, d Levite, bis de Arbet vurichtet war un bis sich d Prieschta gheiligt hän; denn d Levite ware williga gsi we de Prieschta, sich z heilige. 29,35 Au ware´s vieli Brandopfa mit däm (a) Fett vu d Dankopfa un mit d (b) Trinkopfa zue d Brandopfa.

So wird d Denscht am Huus des HERRN gordnet. 29,36 Un Hiskia freut sich samt allem Volk iba des, was Gott däm Volk gmacht het; denn s war unvumuetet schnell kumme.

S 30. Kapitel

Hiskia ladet ganz Israel zuem Passahfescht i

30,1 Un Hiskia schickt hi zue ganz Israel un Juda un schribt Bref an Ephraim un Manasse, daß sie zuem Huus des HERRN nohch Jerusalem kumme solle, (a) Passa z hebe däm HERRN, däm Gott Israels. 30,2 Un dr Kenig berotete sich mit sinene Obere un d ganze Gmeinde in Jerusalem, des Passa (a) erscht im zweite Monet z hebe; 30,3 denn sie kenne's nit zue d rechte Ziit hebe, wel sich nit gnoe Prieschta gheiligt hän un des Volk noh nit nohch Jerusalem zsämmekumme war. 30,4 Des gfallt däm Kenig un d ganze Gmeinde guet, 30,5 un so bschlosse sie, durch ganz Israel vu Beerscheba a bis nohch Dan üszruefe, daß ma kumme soll, däm HERRN, däm Gott Israels, Passa z hebe in Jerusalem; denn s war nit vu d ganze Lit ghalte worde, we´s gschribe schtoht. 30,6 Un de Läufa gehn hi mit d Bref vu d Hand vum Kenig un vu sinene Obere durch ganz Israel un Juda nohch rem Bifehl vum Kenig un sage: Ihr Israelite, kehre um zuem HERRN, däm Gott Abrahams, Isaaks un Israels, so wird da (er) sich zue d Errettete kehre, de d Kenig vu Assur vu äich ibrigglo het; 30,7 un sin nit we äiri Vädare un Breda, de sich am HERRN, däm Gott ihra Vädare, vusindigt hän, so daß sa (er) sie in d Undagang dhigeh het, we ihr selba sähn. 30,8 So sin etze nit bockig we äiri Vädare, sundern gän äiri Hand däm HERRN un kumme zue sinem Heiligtum, des sa(er) gheiligt het fir alli Ziit, un dene däm HERRN, äirem Gott, so wird sich si grimmige Zorn (Wuet) vu äich wende; 30,9 denn wenn ihr äich umkehrt zuem HERRN, so wäre äiri Breda un Kinda Barmherzigkeit find bi däne, de sie gfange hebe, so daß sie in des Land zruckgehn. Denn dr HERR, äicha Gott, isch gnädig un barmherzig un wird si Agsicht nit vu äich wende, wenn ihr äich zue nem umkehrt. 30,10 Un de Läufa gehn vu eina Schtadt zue d andere im Land Ephraim un Manasse un bis nohch Sebulon. Aba selli vulachte un vuschpottete sie. 30,11 Doch ä baar vu Asser un Manasse un Sebulon demuetigte sich un (a) kumme nohch Jerusalem. 30,12 Au war Gottes Hand iba Juda, daß sa (er) ne einalai Sinn (Gmeht) git z doe, we d Kenig un di Obere bifohle hän nohch rem Wort des HERRN.

Hiskia un s Volk fyre s Passahfescht

30,13 Un s kummt viel Volk in Jerusalem zsämme, um im zweite Monet des Fescht vu d ungsiirte Brot z hebe, ä arg (söll) großi Gmeinde. 30,14 Un sie mache sich uf un entfernte de Altäre, de in Jerusalem ware; un alles, was ma zuem Räuchare bruucht, hän sie wäg gmacht un werfe´s hi an d Bach Kidron. 30,15 Un sie schlachtete des Passa (a) am vierzehnte Dag vum zweite Monet. Un de Prieschta un Levite bekannte ihri Schuld un heiligte sich un bringe de Brandopfa zuem Huus des HERRN 30,16 un schtelle sich an ihr Platz, we sich's kert nohch rem Gsetz vum Moses, vum Ma Gottes. Un de Prieschta nähmä des Bluet üs d Hand vu d Levite un schprengelte´s; 30,17 denn s ware vieli in d Gmeinde, de sich nit gheiligt hän; drum schlachtete d Levite des Passa fir alli, de nit sufa ware, daß sie däm HERRN gheiligt wäre. 30,18 Denn viel Lit, vor allem vu Ephraim, Manasse, Issachar un Sebulon, hän sich nit rein (sufa) gmacht un (a) ißt des Passa nit so, we gschribe schtoht. Doch Hiskia bätet fir sie un sait: Dr HERR, wo gütig isch, wott gnädig si 30,19 allene, däne de ihr Herz druf richte, Gott z sueche, dr HERRN, den Gott ihra Vädare, au wenn sie nit de fir des Heiligtum nötige Reine hän. 30,20 Un dr HERR erhert Hiskia un (a) vugit däm Volk.

30,21 So hebe de Israelite, de in Jerusalem vusammelt ware, des Fescht vu d ungsiirte Brot siebä Däg lang mit großa Fräid (Freud). Un d Levite un Prieschta lobe d HERRN alli Däg mit d mächtige Saitenschpiele des HERRN. 30,22 Un Hiskia schwätzt herzlich zue alle Levite, de sich guet uf d Denscht des HERRN vuschtande hän. Un sie ässä des Fescht iba, siebä Däg lang, un opfate Dankopfa un dankte däm HERRN, däm Gott ihra Vädare. 30,23 Un de ganz Gmeinde beschloß, nohch widari siebä Däg zue hebe, un sie hebe au de siebä Däg mit Fräid (Freud). 30,24 Denn Hiskia, dr Kenig vu Juda, schpendet fir de Gmeinde duusig jungi Schtier un siebeduusig Schof. Di Obere aba schpendete fir de Gmeinde duusig jungi Schtier un zehnduusig Schof. Au vu d Prieschta (Pfarra) hän sich vieli gheiligt. 30,25 Un s freut sich di ganz Gmeinde Judas, d Prieschta un d Levite un de ganz Gmeinde, de üs Israel kumme war, un de Fremdlinge, de üs däm Land Israel kumme ware, un de, de in Juda wohne (husse). 30,26 Un s war ä großi Fräid (Freud) in Jerusalem; denn sit dr Ziit Salomos, däm Bue (Suhn) David, vum Kenig vu Israel, war des in Jerusalem nit gschähe. 30,27 Un d Prieschta un d Levite sin uf gschtande un segnete des Volk, un ihri Schtimm isch ghärt worde, un ihr Gebet kummt in Gottes heiligi Wohnig im Himmel.

S 31. Kapitel

In ganz Juda wird d Götzedenscht abgschaft

(vgl. 2.Ken 18,4)

31,1 Un (a) wo des alles gmacht war, zeht ganz Israel, sowiet´s sich vusammelt het, in d Schtädt Judas, un sie (b) (c) vubreche de Schteimole un haue de Bilda vu d Aschera um un breche de Opfahöchäne un Altäre in ganz Juda, Benjamin, Ephraim un Manasse ab, bis sie alli vunichtet hän. Un d Israelite zehn alli wida heim zue ihrem Hab un Guet in ihri Schtädt. 31,2 Hiskia aba schtellt de Prieschta un Levite nohch ihre Ordnige uf, jede nohch sinem Amt, Prieschta un Levite, fir de Brandopfa un Dankopfa, daß sie dene, dankte un lobe in d Door vum Laga des HERRN. 31,3 Un dr Kenig git vu sinere Habe si Adeil fir de Brandopfa am Morge un am Obend un fir de Brandopfa an d Sabbate un an d Näimonde un Feschtli, (a) we´s gschribe schtoht im Gsetz des HERRN. 31,4 Un na (er) het däm Volk gsait, des in Jerusalem gwohnt het, daß au selli ihr Deil d Prieschta (Pfarra) un Levite ge solle, dmit de um so bessa sich an des Gsetz des HERRN hebe kennte. 31,5 Un wo des Wort ergange isch, gän vu d Israelite viel d (a) Erschtling vu Korn (frucht, Getriede), Wi, El, Honig un alle Ertrag vum Feld; un au (b) d Zehnte vu allem bringe sie massig. 31,6 Un de vu Israel un Juda, de in d Schtädt Judas wohne (husse), bringe au d Zehnte vu Rinda un Schof un (a) d Zehnte vum Gweihte, des sie däm HERRN, ihrem Gott, gweiht hän, un lege´s in Hufä zsämme. 31,7 Im dritte Monet fange sie a s ufzhüufe, un im siebte Monet vollendete sie's.

31,8 Un wo Hiskia mit d Obere inegoht un sie de Hüfä sähn, lobe sie d HERRN un si Volk Israel. 31,9 Un Hiskia bfrogt de Prieschta un Levite wägä dr Hüfä. 31,10 Un d Prieschta Asarja, dr Erschte im Huus Zadok, sait zue nem: Siet dr Ziit, do ma agfange het, de Abgabe ins Huus des HERRN z bringe, hän ma (mir) gässä un sin satt wore, un s isch noh viel ibrigbliebe; denn dr HERR het si Volk gsegnet, drum isch so viel ibrigbliebe.

31,11 Do bifihlt d Kenig, daß ma Kammere herrichte soll am Huus des HERRN. Un sie richtete sie her 31,12 un het de Abgabe, d Zehnte un des Geweihte gewissenhaft inä gmacht. Un Vorschteha driba wird d Levit Konanja un als Zweite si Brueda Schimi. 31,13 Un Jehïl, Asasja, Nahat, Asaël, Jerimot, Josabad, Eliël, Jismachja, Mahat un Benaja wäre Ufbassa unda Konanja un sinem Brueda Schimi nohch rem Bifehl vum Kenig Hiskia un Asarjas, vum Vorschteha im Huus Gottes. 31,14 Un d Levit Kore, d Bue (Suhn) Jimnas, d Doorheta am Oschtdor, wird iba de fräiwillige Gabe fir Gott bschtimmt, daß sa (er) üsgit de Abgabe fir d HERRN un des Hochheilige. 31,15 Un nem zuer Site sin Eden, Minjamin, Jeschua, Schemaja, Amarja un Schechanja gschtande in d Schtädt vu d Prieschta, um ihrem Breda nohch ihre Ordnige gwissehaft üszge, däm Kliene we däm Große, 31,16 ällei däne, de ufzeichnet ware als männlich, dräi Johr alt un driba, ällei, de in des Huus des HERRN gehn, je an ihrem Dag zue ihrem Amt in ihrem Denscht nohch ihre Ordnige. - 31,17 D Prieschta ware ufzeichnet nohch ihre Sippene un d Levite vu zwanzig Johr a un driba nohch ihrem Denscht in ihre Ordnige. - 31,18 Un ma zeichnet sie uf mit alle Alte, Wieba, Sehn un Techtare fir di ganz Gmeinde; denn in ihra Treui heiligte sie sich fir des Heilige.

31,19 Au ware Männa (Manne) namentlich bschtellt fir de Buebä (Sühn) Aaron, de Prieschta, in däm Biet (Gäu, Gau) ihra Schtädt, fir jedi Schtadt, daß sie Adeile üsgän allene, de männlich war unda d Prieschta (Pfarra), un allene, de wo als Levite ufzeichnet ware. 31,20 So doet Hiskia in ganz Juda; er doet, was guet, recht un wohr isch vor rem HERRN, sinem Gott. 31,21 Un alles, was sa(er) afangt fir d Denscht vum Huus Gottes nohch rem Gsetz un Gebot, si Gott z sueche, doet da (er) vu ganzem Herz, un (a) s glang nem.

S 32. Kapitel

D Assyra rucke nohch Jerusalem vor

(vgl. 2.Ken 18,13 )

32,1 Nohch solch (a) treuem Vuhalte kummt Sanherib, d Kenig vu Assur, un zeht rah gege Juda un lagert sich vor d feschte Schtädt un denkt, sie an sich z riße. 32,2 Un wo Hiskia sieht, daß Sanherib kummt un wott, gege Jerusalem z kämpfe, 32,3 berotet da (er) sich mit sinene Obaschte un Kriegshelde, ob ma de Wassaquelle zuedecke soll, de druße vor d Schtadt ware; un sie schtimmte nem zue. 32,4 Un s vusammlet sich viel Volk, un (a) sie deckte alli Quellen zue un d Bach, der wu durch d Bode gleitet wird, un sage: Daß de Kenig vu Assur nur kei Wassa findet, wenn sie kumme! 32,5 Un Hiskia ward getroscht un besserte alli Muurene üs, (a) wo sie Luckene hän, un fihrt Tirm uf un het druße noh ä andere Muure baut un bfeschtigt d Millo an d Schtadt David un macht vieli Waffe un Schilda 32,6 un het Hauptlit gsetzt iba des Kregsvolk un sammlet sie zue sich uf däm Platz am Door vu d Schtadt un schwätzt tene zue Herze un sait: 32,7 Sin getroscht un unvuzagt, firchtet äich nit un vuzagt nit vor däm Kenig vu Assur noh vor rem ganze Heer, des bi nem isch; denn (a) mit uns isch ä Greßere we mit nem. 32,8 Mit nem isch ä (a) fleisch Arm, mit uns aba isch dr HERR, unsa Gott, daß sa (er) uns helfe doet un fihrt unsa Händel (Schtrit). Un des Volk vuloßt sich uf de Wort vu Hiskias, vum Kenig vu Juda.

Sanherib bedroht Jerusalem

(vgl. 2.Ken 18,17-37; 19,8-13; Jes 36; 37,8-13)

32,9 Dnohch schickt Sanherib, d Kenig vu Assur, sini Große nohch Jerusalem - denn na (er) lit vor Lachisch un sini ganzi Heeresmacht mit nem - zue Hiskia, däm Kenig vu Juda, un zue ganz Juda, des in Jerusalem war, un het nem sage lo: 32,10 So sait Sanherib, d Kenig vu Assur: Woruf wen ihr äich vulo, de ihr in däm blagerte Jerusalem wohnt (huust)? 32,11 Hiskia vufihrt äich un git äich in d Tod durch Hunga un Durscht, wenn na (er) sait: Dr HERR, unsa Gott, wird uns rette üs d Hand vum Kenig vu Assur. - 32,12 Isch des nit sella Hiskia, der wo de Opfahöchäne un Altäre vu sinem Gott wäg un zue Juda un Jerusalem gsait het: Vor einem Altar solle ihr abäte (ahimmle) un druf opfare? 32,13 Wißt ihr nit, was i (ich) un mini Vädare doe hän allene Mensche in d Lända? Hän de Götta vu d Velka in d Lända ihr Land rette kenne üs minare Hand? 32,14 Wo isch eina unda alle Götta vu d Velka, de mini Vädare mit däm Bann gschla hän, der wo si Volk het rette kenne üs minare Hand, daß äich Gott äich üs minare Hand soll rette kenne? 32,15 So len äich etze vu Hiskia nit bschieße un len äich dodurch nit vufihre un glaubt nem nit; denn wenn kei Gott vumä Volk un Kenigrich si Volk üs minare un mine Vädare Hand het rette kenne, so wird äich au äicha Gott nit rette üs minare Hand. 32,16 Dozue schwätze sini Große noh me gege Gott, den HERRN, un gege si Knecht Hiskia.

32,17 Au schribt da (er) ä Bref, um däm HERRN, däm Gott Israels, hohnzsage, un schwätzt gege nen: We de Götta vu d Velka in d Lända ihr Volk nit üs mina Hand grettet hän, so wird au dr Gott Hiskias si Volk nit rette üs minare Hand. - 32,18 Un sie refe mit luta Schtimm uf hebräisch zuem Volk vu Jerusalem, des uf d Muure war, um sie izschiechtere (förchtig) z mache un zue erschrecke, dmit sie de Schtadt erobere, 32,19 un schwätze gege den Gott Jerusalems we gege de Götta vu d Velka uf d Erde, de doch Werke vu Menschenhänd ware.

Gott selba bschtroft Sanherib

(vgl. 2.Ken 19,14-19.35-37; Jes 37,14-20.36-38)

32,20 Aba d Kenig Hiskia un d Prophet Jesaja, d Bue (Suhn) vum Amoz, bäte gege solchi Läschterig un brellä zuem (gen) Himmel. 32,21 Un dr HERR schickt ä Engel; sella vutilgt alli Kregslit un Obaschte un Hauptlit im Laga vum Kenig vu Assur, daß sa (er) mit Schand wida in si Land zeht. Un wo na (er) in si Gottes Huus goht, fälle nen dert durchs Schwert sini Buebä (Sühn), de vu sinem eigene Lyb kumme ware. 32,22 So half dr HERR däm Hiskia un däne zue Jerusalem üs d Hand Sanheribs, däm Kenig vu Assur, un üs d Hand alla andere un git tene Rueh ringsum, 32,23 daß vieli däm HERRN Gschenkli bringe nohch Jerusalem un Kleinode fir Hiskia, däm Kenig vu Juda. Un na (er) wird dnohch hoch erhobe vor alle Heide.

S End vu d Regierig Hiskias

(vgl. 2.Ken 20,1-21; Jes 38,1-8.21-22; 39)

32,24 Zue der Ziit wird Hiskia totkrank; un na (er) bätet zuem HERRN. Der schwätzt mit nem un doet a nem ä Wunda. 32,25 Aba Hiskia vugeltet´s nit nohch däm, was nem gschähe war; denn (a) si Herz ibahebt sich. Drum kummt d Zorn iba nen un iba Juda un Jerusalem. 32,26 Do demuetigt sich Hiskia driba, daß si Herz sich ibahobe het, samt däne in Jerusalem. Drum kummt d Zorn des HERRN nimmi iba sie, solang Hiskia läbt.

32,27 Un Hiskia het arg (söll) große Richtum un Ehri un sammlet sich Schätz vu Silba, Gold, Edelschtei, Gwürz (Schpezerai), Schilden un allaläi wertvollem Gerät 32,28 un het Vorrotshiisa baut fir d Ertrag vu Korn (Getreide), Wi un El un Schtäll fir de vuschiedene Arte vu Viecher un Hürde fir de Schof. 32,29 Un na (er) het sich Schtädt baut un het massig Viecher Schof un Rinda; denn Gott git nem arg (söll) großes Guet. 32,30 Sell isch dr Hiskia, der wo de obere Wasserquelle vum Gihon vuschleßt un sie nabgleitet het weschtwärts zue d Schtadt David; denn s glange Hiskia alli sini Werke. 32,31 Wo aba de Botschafta vu d Firschte vu Babel zue nem gschickt ware, um nohch rem Wunda z froge, des im Land gschähe war, vuloßt nen Gott, um nen zue vusueche, dmit kundwäre dät alles, was in sinem Herz war.

32,32 Was aba me vu Hiskia z sage isch, un sini barmherzige Tate, lueg, des schtoht gschribe in d Gschichte vum Prophete Jesaja, vum Bue (Suhn) vum Amoz, im Buech dr Kenig vu Juda un Israel. 32,33 Un Hiskia legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen iba d Gräba vu d Buebä (Sühn) David. Un ganz Juda un de Inwohna vu Jerusalem (a) gän nem Ehri bi sinem Tod. Un si Bue (Suhn) Manasse wird Kenig an sinere Schtatt.

S 33. Kapitel

S Rich Juda: Manasse

(vgl. 2. Ken 21,1-18)

33,1 Manasse war zwöelf Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert fünfefuchzig Johr zue Jerusalem 33,2 un doet, was däm HERRN mißflallt, (a) nohch d greuliche Sittene vu d Heide, de dr HERR vor d Israelite vutriebe het. 33,3 Na (Er) het de Opfahöchäne wida ufbaut, (a) de si Vada (Babbe) Hiskia kappüt gmacht het, un errichtete d Baalen Altäre un macht Bilda vu d Aschera un bäte des ganze Heer vum Himmel a un dent tene. 33,4 Na (Er) het au Altäre im Huus des HERRN baut, wo doch dr HERR gsait het: (a) (b) Zue Jerusalem soll mi Name ebiglig si, 33,5 un het Altäre däm ganze Heer vum Himmel baut in beide Vorhöfe am Huus des HERRN. 33,6 Un na (er) (a) het sini Buebä (Sühn) durchs Fiir go lo im Dal Ben-Hinnom un (b) achtete uf Zeiche un Vogelgschrei un trieb Zaubarai un bschtellt Geischtabschwöra un Zeicheditta un doet viel, was däm HERRN mißflallt, um nen zue erzirne. 33,7 Na (Er) schtellt au des Bild vum Götze, des sa(er) mache glo het, ins Huus Gottes, vu däm Gott zue David gsait het un zue sinem Bue (Suhn) Salomo: In däm Huus zue Jerusalem, des ich üsgwählt ha vor alle Schtämm Israels, will ich minem Name wohne (huuse) losse ebiglig 33,8 un will nimmi d Fueß Israels wieche losse vum Land, des ich ihre Vädere bschtimmt ha, sofern sie hebed un alles den, was ich ne durch Moses bifohle ha, nohch rem ganze Gsetz, de Gebote un Rechte.

33,9 Aba Manasse het Juda un de Inwohna vu Jerusalem vufihrt, daß sie´s ärga triebe we d Heide, de dr HERR vor d Israelite vutilgt het. 33,10 Un wenn dr HERR zue Manasse un sinem Volk schwätze glo het, hän sie nit druf ghärt. 33,11 Drum het dr HERR iba sie kumme lo de Obaschte vum Heer vum Kenig vu Assur; de nähmä Manasse gfange mit Fessle un lege nen in Kette un bringe nen nohch Babel. 33,12 Un wo na (er) in Angscht war, fleht da (er) zuem HERRN, sinem Gott, un demuetigt sich vor rem Gott vu sine Vädare. 33,13 Un wo na (er) bittet, het sich dr HERR erbitte lo un erhärt si Flehe un bringt nen wida nohch Jerusalem in si Kenigrich. Do erkennt Manasse, daß (a) dr HERR Gott isch.

33,14 Dnohch het da (er) de üßeri Muure an d Schtadt David weschtwärts zuem Gihon hi im Dal un wo ma zuem Fischdor inegoht, un (a) fihrt sie um d Ofel un macht sie arg (söll) hoch. Un na (er) legt Hauptlit in alli feschte Schtädt Judas. 33,15 Na (Er) entfernt de fremdi Götta un de Götze üs däm Huus des HERRN un alli Altäre, de na (er) baut het uf däm Berg vum Huus des HERRN un in Jerusalem, un wirft sie üsä vor d Schtadt. 33,16 Un na (er) schtellt d Altar des HERRN wida her un opfat druf Dankopfa un Lobopfa un bifihlt Juda, daß sie däm HERRN, däm Gott Israels, dene solle. 33,17 Aba des Volk opfat noh uf d Höchi, jedoch däm HERRN, ihrem Gott.

33,18 Was aba me vu Manasse z sage isch, un si Gebet zue sinem Gott un de Rede dr Seher, de zue nem schwätze im Name des HERRN, vum Gott Israels, lueg, des alles schtoht in d Gschichte dr Kenig vu Israel. 33,19 Un si Gebet un we dr HERR nen erhärt un alli sini Sinde un Missetat un de Schtätt, wo na (er) de Opfahöchäne baut het un de Bilda vu d Aschera un Götzenbilda ufschtellt het, bvor ra (er) sich demuetigte, lueg, des schtoht gschribe in d Gschichte dr Seher. 33,20 Un Manasse legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen in sinem Huus. Un si Bue (Suhn) Amon wird Kenig an vu sinere Schtatt.

S Rich Juda: Amon

(vgl. 2. Ken 21,19-26)

33,21 Zweiezwanzig Johr alt war Amon, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert zwei Johr zue Jerusalem 33,22 un doet, was däm HERRN mißflallt, we si Vada (Babbe) Manasse doe het. Un Amon opfat allene Götze, de si Vada (Babbe) Manasse gmacht het, un dent tene. 33,23 Aba na (er) demuetigt sich nit vor rem HERRN, we sich si Vada (Babbe) Manasse demuetigt het, sundern hüft noh me Schuld uf. 33,24 Un sini Große mache ä Vuschwörig gege nen un bringe nen um in sinem Huus. 33,25 Do erschlat des Volk vum Land alli, de de Vuschwörig gege d Kenig Amon gmacht hän. Un des Volk vum Land macht si Bue (Suhn) Josia zuem Kenig an sinere Schtatt.

S 34. Kapitel

Josia rottet d Götzedenscht üs

(vgl. 2. Ken 22,1.2; 23,4-14)

34,1 Acht Johr alt war Josia, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert einedrißig Johr zue Jerusalem 34,2 un (a) doet, was däm HERRN gfallt, un wandelt in d Wäg vu sinem Vada (Babbe) David un weicht nit nohch Rechts noh nohch Links.

34,3 Im achte Johr vu sinere Herrschaft fangt da (er) a, obwohl la (er) noh jung war, den Gott vu sinem Vada (Babbe) David z sueche, un im zwölften Johr fangt da (er) a, Juda un Jerusalem sufa z mache vu d Opfahöchäne un d Bilda vu d Aschera, vu d Götze un gossene Bilda. 34,4 Un na (er) het vor sinene Auge de Altäre vu d Baale abbrechen lo, un de Rauchopfasäulene obe druf haut da (er) ab, un de Bilda vu d Aschera un de gschnitzte un gossene Götzebilda vubricht da (er) un macht sie zue Schtaub un schtreit sella uf de Gräba dera, de nene gopfart hän, 34,5 un (a) vubrennt de Knochä (Bei) vu d Prieschta uf ihre Altäre un reinigt so Juda un Jerusalem. 34,6 So doet da´s(er´s) au ringsumher in d Schtädt Manasses, Ephraims, Simeons un bis nohch Naftali uf ihre Plätz. (a) 34,7 Un wo na (er) im ganze Land Israel de Altäre un Bilda vu d Aschera abbroche un de Götzebilda zertrimmert un zermalmt un alli Rauchopfasäulene umghaue het, kehrt da (er) zruck nohch Jerusalem.

Josia losst d Tempel üsbessere

(vgl. 2.Ken 22,3-7)

34,8 Im achtzehnte Johr vu sinere Herrschaft, wo na (er) des Land un des Huus vum Herrn sufa gmacht het, schickt da (er) Schafan, d Bue (Suhn) Azaljas, un d Schtadthauptmann Maaseja un d Kanzla Joach, d Bue (Suhn) vum Joahas, des Huus des HERRN, vu sinem Gott, üszbessere. 34,9 Un sie kumme zuem Hohenprieschta Hilkija, un ma git tene des Geld, des zuem Huus Gottes brocht war un des de Levite, de an d Schwelle Wache hebe, vu Manasse, Ephraim un vu allene in Israel Ibrigbliebene gsammlet hän un vu ganz Juda un Benjamin un vu däne, de in Jerusalem wohne (husse). 34,10 Un sie gän's in de Händ (Pfode) dr Werkmeischta, de bschtellt ware am Huus des HERRN; un de, de do schaffe am Huus des HERRN, daß sie des Huus üsbesserte un instand bringe(setze), 34,11 gän's d Zimma lit un Bäulit, um ghauene Schtei (Wackes) z kaufe un Holz zue Klammere un Balkä fir de Baute, de d Kenig vu Juda vufalle losse hän. 34,12 Un de Männa (Manne) schaffte am Gschäfftt uf Treui un Glaube.

Und s ware iba sie bschtimmt zuem Ufbassa Jahat un Obadja, de Levite vu d Sehn Merari, Secharja un Meschullam vu d Sehn vu d Kehatita. Un de Levite - alli ware kundig im Saiteschpiel - 34,13 ware iba de Laschteträga bschtimmt un ware au Ufbassa iba de Arbet bi jedäm Gschäfft; ä baar vu d Levite ware Schriba, Amtlit un Doorheta.

D Prieschta Hilkija findet im Tempel ä Gsetzbuech

(vgl. 2.Ken 22-8-20)

34,14 Un wo sie des Geld rusnähme, des zuem Huus des HERRN brocht worde war, findet d Prieschta Hilkija des Buech vum Gsetz des HERRN, des durch Moses ge wore war. 34,15 Un Hilkija hebt a un sait zue däm Schriba Schafan: I (Ich) ha des Gsetzbuech gfunde im Huus des HERRN. Un Hilkija git des Buech Schafan. 34,16 Schafan aba bringts zuem Kenig un git nem Bricht un sait: Alles, was dine Knecht bifohle isch, den sie. 34,17 Sie hän des Geld ügleert, des im Huus des HERRN gsammlet worde isch, un hän's däne ge, de bschtellt sin, un d Arbeita. 34,18 Un d Schriba Schafan het däm Kenig gsait: D Prieschta Hilkija het ma (mir) ä Buech ge. Un Schafan list vor rem Kenig drus vor. 34,19 Un wo d Kenig de Wörta vum Gsetz ghärt het, vuriß da (er) sini Kleida. 34,20 Un d Kenig bifehlt Hilkija un Ahikam, däm Bue (Suhn) Schafans, un Achbor, däm Bue (Suhn) Michajas, un Schafan, däm Schriba, un Asaja, däm Kämmera vum Kenig, un sait: 34,21 Gehn hi, bfroge d HERRN fir mich un fir di Ibrigbliebene vu Israel un Juda iba de Wörta vum Buech, des gfunde wore isch; denn groß isch de Wuet des HERRN, wo iba uns entbrennt(entflammt) isch, wel unsari Vädare nit ghalte hän des Wort des HERRN un nit alles gmacht hän, was gschribe schtoht in däm Buech.

34,22 Do goht Hilkija samt d andere, de d Kenig gschickt het, hi zue d Prophetin Hulda, däm Wieb Schallums, däm Bue (Suhn) Tokhats, d Bue (Suhn) Harhas, vum Kleidaheta, de in Jerusalem gwohnt het im zweite Bezirk vu d Schtadt, un vuzelle ihr sell. 34,23 Un sie sait zue nene: Des sait dr HERR, dr Gott Israels: Sage däm Ma, der wo äich zue ma (mir) gschickt het: 34,24 Des sait dr HERR: Lueg, ich will Unheil bringe iba dän Platz (Ort) un sini Inwohna, (a) all de Flüch, de gschribe schteh in däm Buech, üs däm ma vor rem Kenig vu Juda gläse het, 34,25 wel sie mich vulo un andere Götta gopfart hän, um mich zue erzirne mit alle Werke ihra Händ (Pfode). Un mi Wuet soll iba dän Platz (Ort) losbrenne un nit üsglescht wäre. 34,26 Un zuem Kenig vu Juda, der wo äich gschickt het, d HERRN zue bfroge, solle ihr so sage: Des sait dr HERR, dr Gott Israels: Was de Wörta agehn, de dü ghärt hesch: "34,27 Wel dü im Herze betroffe bisch un dich demuetigt hesch vor Gott, wo dü sini Wörta ghärt hesch gege dän Platz (Ort) un gege sini Inwohna, un dich vor mir demuetigt hesch un dini Kleida vurisse un vor ma (mir) ghiilt hesch, so ha ich dich au erhärt, sait dr HERR. (a) 34,28 Lueg, ich will dich zue dine Vädere vusammle, daß dü mit Friide in di Grab kummsch un dini Auge nit all des Unheil aluege muen, des ich iba dän Platz (Ort) un sini Inwohna bringe will. " Un sie sage's däm Kenig wida.

S Abkumme wird ernaiert

(vgl. 2.Ken 23,1-3)

34,29 Do schickt d Kenig hi un het alli Älteschte Judas un Jerusalems zsämmekumme lo. 34,30 Un dr Kenig goht nuf ins Huus des HERRN un alli Männa (Manne) Judas un de Inwohna vu Jerusalem, d Prieschta, d Levite un alles Volk, klei un groß, un s wird vor ihre Ohre alli Wörta üs däm Buech vum Abmachig (Abkumme) gläse, des im Huus des HERRN gfunde wore war. 34,31 Un d Kenig kummt (tritt) an si Platz un (a) schleßt ä Abmachig (Abkumme) vor rem HERRN, daß ma däm HERRN nohchwandlet un sini Gebote, Ordnige un Rechte vu ganzem Herze un vu ganza Seele hebe wott, z doe nohch alle Wörta vu d Abmachig (Abkumme), de gschribe schteh in däm Buech. 34,32 Un na (er) het hitrette lo alli, de in Jerusalem un in Benjamin ware. Un de Inwohna vu Jerusalem hän alles gmacht nohch d Abmachig mit Gott, däm Gott ihra Vädare. 34,33 Un Josia entfernt alli greuliche Götze üs alle Bieten (Gäuen, Gauen) Israels un bringt´s hi, daß alli in Israel däm HERRN, ihrem Gott, dene. Solange Josia läbt, wiiche sie nit des HERRN, däm Gott ihra Vädare.

S 35. Kapitel

Josia hebt (haltet) Passa nohch rem Gsetz Gottes

(vgl. 2. Ken 23,21-23)

35,1 Un Josia hebt (haltet) däm HERRN Passa in Jerusalem, un sie schlachtete des Passa (a) am vierzehnte Dag vum erschte Monet. 35,2 Un na (er) bschtellt d Prieschta zue ihrem Denscht un ermuetigt sie zue ihrem Amt im Huus des HERRN 35,3 un sait zue d Levite, de ganz Israel glehrt hän un däm HERRN gheiligt ware: (a) (b) Hole di heilige Lade ins Huus, des Salomo, d Bue (Suhn) David, vum Kenig vu Israel, baut het. (c) Etze sollt ihr sie nimmi uf d Schulta trage. So dene etze däm HERRN, äirem Gott, un sinem Volk Israel 35,4 un sin bireit (parat) nohch äire Sippene in äire Ordnige, we sie ufgschribe sin vu David, däm Kenig vu Israel, un sinem Bue (Suhn) Salomo, (a) 35,5 un schtellt äich im Heiligtum uf, we d Abteilige vu d Sippene äira Breda üs däm Volk je ei Abteilig eina Sippe vu d Levite, 35,6 un schlachte des Passa un heiligt äich un machtes fir äiri Breda, daß sie den nohch rem Wort des HERRN durch Moses.

35,7 Un Josia git ass e Opfagabe fir des Volk Lämma un jungi Ziege - alles zuem Passa fir alli, de sich vusammelt hän - an Zahl drißigduusig, un draiduusig Rinda, alles vum Guet vum Kenig. 35,8 Sini Obere aba gän ass e Opfagabe fräiwillig fir des Volk un fir d Prieschta un Levite. Hilkija, Secharja un Jehïl, de Vorschteha im Huus Gottes, gän d Prieschta (Pfarra) zuem Passa zweiduusigsechshundat Lämma un Ziege, dzue draihundat Rinda. 35,9 Konanja aba un sini Breda, Schemaja un Netanel, sowie Haschabja, Jeïël un Josabad, de Vorschteha vu d Levite, gän ass e Opfagabe d Levite zuem Passa fünfduusig Lämma un Ziege un dzue fünfhundat Rinda.

35,10 So wird d Gottesdenscht gordnet. Un d Prieschta sin an ihre Plätze gschtande un d Levite in ihre Abteilige nohch rem Gebot vum Kenig. 35,11 Un sie schlachtete des Passa, un d Prieschta nähmä des Bluet üs d Hand vu d Levite un schprengte, un d Levite zehn d Huut ab. 35,12 Un de Brandopfa sonderte sie ab, um sie d Abteilige vu d Sippene vum Volk z ge, dmit de däm HERRN opfate, we´s gschribe schtoht im Buech vum Moses. So hän sie´s au mit d Rinda gmacht. 35,13 Un (a) sie kochte des Passa am Fiir, we sich's kert. Aba was gheiligt war, kochte sie in Tepf, Kessel un Schissle un bringe´s schnell allem Volk. 35,14 Dnohch aba richte sie´s au fir sich un fir d Prieschta; denn d Prieschta, d Buebä (Sühn) Aaron, hän mit däm Brandopfa un däm Fett bis in d Nacht z doe; drum meßes d Levite fir sich un fir d Prieschta, d Buebä (Sühn) Aaron, zuerichte. 35,15 Un d (a) Sänga, d Buebä (Sühn) Asaf, sin an ihre Plätz nohch rem Gebot David un Asafs un Hemans un Jedutuns gschtande, dr Seher vum Kenig, un de (b) Doorheta an alle Doore, un sie wichte nit vu ihrem Denscht; denn d Levite, ihri Breda, richtete´s au fir sie zue.

35,16 So wird alla Gottesdenscht des HERRN an däm Dag gordnet, um etze Passa z hebe un Brandopfa darzbringe uf däm Altar des HERRN nohch rem Gebot vum Kenig Josia. 35,17 So hebe de Israelite, de sich vusammelt hän, zue dr Ziit vum Passa un vum Fescht vu d ungsiirte Brot siebä Däg lang. 35,18 Ma het aba (a) kei Passa ghalte in Israel we des vu dr Ziit vum Prophete Samuel a, un kei Kenig in Israel het des Passa so ghalte, we Josia Passa ghobe (ghalte) het, mit d Prieschta (Pfarra), Levite, ganz Juda un allene, de vu Israel sich vusammelt hän, un d Iwohna vu Jerusalem. 35,19 Im achtzehnte Johr dr Herrschaft Josias wird des Passa ghalte.

Josias Tod im Kampf gege d Pharao Necho

(vgl. 2.Ken 23,28-30)

35,20 Nohchdäm aba Josia des Huus vum Herrn hergrichtet het, zeht Necho, d Kenig vu Ägypte, uffe, um Kreg z fihre bi Karkemisch am Euphrat. Un Josia zeht üs nem entgege. 35,21 Aba Necho schickt Laufbursch(Bote) zue nem un het nem sage lo: Was ha i (ich) mit dir zue doe, Kenig vu Juda? I (Ich) kummt etzed nit gege dich, sundern gege des Kenigrich, mit däm i (ich) Kreg ha, un Gott het gsait, i (ich) soll mi schicke. Vugrief di nit an Gott, der wo mit ma (mir) isch, daß sa (er) di nit vudirbt!

35,22 Aba Josia het nit vu nem ab glo, sundern schickt sich a, mit nem z kämpfe, un het nit uf de Worte Nechos ghärt, de wo Gott zue nem gsait het, un kummt, mit nem z kämpfen in d Ebeni vu Megiddo. 35,23 Aba de Schütze schosse uf d Kenig Josia, un d Kenig sait zue sinene Männa (Manne): Fahre mi furt; denn i (ich) bi schwer vuwundet! 35,24 Un sini Männa (Manne) hebe nen vum Karre un bringe nen uf nem andere Karre un fihre nen nohch Jerusalem. Un na (er) schtirbt un wird bierdige in d Gräba vu sine Vädare. Un ganz Juda un Jerusalem trage Träua um Josia. 35,25 Un Jeremia sang ä Klageled iba Josia, un alli Sänga un Sängainne klage in ihre Leda iba Josia bis uf dän Dag, un des wird zuem feschte Bruch in Israel. Lueg, de Leda schtehn gschribe unda d Klageleda. 35,26 Was aba me vu Josia z sage isch un sini barmherzige Tate, we sie däm Gsetz des HERRN entschpreche, 35,27 un sini Gschichte, de frehere un de schpätere, lueg, des alles schtoht gschribe im Buech dr Kenig vu Israel un Juda.

S 36. Kapitel

S Rich Juda: Joahas

(vgl. 2.Ken 23,31-35)

36,1 Un des Volk vum Land nimmt Joahas, d Bue (Suhn) Josias, un macht nen zuem Kenig an Schtatt sinem Vada (Babbe) zue Jerusalem. 36,2 Draiezwanzig Johr alt war Joahas, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert dräi Monet zue Jerusalem; 36,3 denn d Kenig vu Ägypte het setzt nen ab in Jerusalem un legt ä Geldbuße uf des Land vu hundat Zentna Silba un nem Zentna Gold. 36,4 Un d Kenig vu Ägypte macht Eljakim, si Brueda, zuem Kenig iba Juda un Jerusalem un wandelt si Name um in Jojakim. Aba si Brueda Joahas nimmt Necho un bringt nen nohch Ägypte. (a)

S Rich Juda: Jojakim

(vgl. 2.Ken 23,36-24,7)

36,5 Fünfezwanzig Johr alt war Jojakim, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert elf Johr zue Jerusalem un doet, was däm HERRN, sinem Gott, mißflallt. 36,6 Un Nebukadnezar, d Kenig vu Babel, zeht gege nen uffe un legt nen in Kette, um nen nohch Babel z fihre. (a) 36,7 Au holt Nebukadnezar ä baar Geräte vum Huus des HERRN nohch Babel un doet sie in si Tempel in Babel. (a) 36,8 Was aba me vu Jojakim z sage isch, un sini Greueltate, de na (er) doe het, un was nem sunscht widafahre isch, lueg, des schtoht gschribe im Buech vu d Kenig vu Israel un Juda. Un si Bue (Suhn) Jojachin wird Kenig an sinere Schtatt.

S Rich Juda: Jojachin
(vgl. 2.Ken 24,8-17)

36,9 Achtzehn Johr alt war Jojachin, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert dräi Monet un zehn Däg zue Jerusalem un doet, was däm HERRN mißflallt. 36,10 Wo aba des Johr z End goht, (a) schickt Nebukadnezar hi un het nen nohch Babel hole lo mit d koschtbare Geräten üs däm Huus des HERRN un macht si Brueda Zedekia zuem Kenig iba Juda un Jerusalem.

S Rich Juda: Zedekia
(vgl. 2.Ken 24,18-25,7)

36,11 Einezwanzig Johr alt war Zedekia, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert elf Johr zue Jerusalem 36,12 un doet, was däm HERRN, sinem Gott, mißflallt, un demuetigte sich nit vor rem Prophete Jeremia, der des schwätzt, was dr HERR zue nem gsait het. (a) 36,13 Au wird da (er) abtrinnig vu Nebukadnezar, däm Kenig vu Babel, der wo ä Eid bi Gott vu nem gnumme het, un wird bockig un vuschtockt si Herz, so daß sa (er) sich nit bekehrt zuem HERRN, däm Gott Israels. 36,14 Au alli Obere Judas un de Prieschta un des Volk vusindigt sich noh me (a) mit all d greuliche Sittene vu d Heide un mache des Huus des HERRN unrein, des sa(er) gheiligt het in Jerusalem. 36,15 Un dr HERR, dr Gott ihra Vädare, het (a) imma wida gege sie schwätze lo durch sini Laufbursch(Bote); denn na (er) het Mitleid mit sinem Volk un sinere Wohnig. 36,16 Aba sie vuschpotte de Laufbursch(Bote) Gottes un hän nen vuachtet si Wort un (a) (b) schellte sini Prophete, bis d Zorn (Wuet) des HERRN iba si Volk gwachse isch un ses kei Vugebe me git.

S End vum Kenigrich Juda
(vgl. 2.Ken 25,8-21; Jer 39,1-10; 52,1-30)

36,17 Do fihrt er gege sie rah d Kenig vu d Chaldäa un het ihri jungi Mannschaft mit däm Schwert erschlage lo im Huus vu ihrem Heiligtum un vschont nit Jünglinge noh d Jumpfere, nit di Alte noh de Greise; alli git da (er) sie in sini Hand. 36,18 Un alli Geräte im Huus Gottes, großi un kleini, de Schätz im Huus des HERRN un de Schätz vum Kenig un vu sinene Obere, alles het da (er) nohch Babel fihre. 36,19 Un (a) sie vubrennte des Huus Gottes un risse de Muure Jerusalems i, un alli ihri Burgtirm hän sie mit Fiir üsbrennt, so daß alli ihri koschtbare Geräte znicht wäre. 36,20 Un na (er) fihrt wäg nohch Babel alli, de des Schwert ibrigglo het, un sie wäre sini un siner Buebä (Sühn) Knecht, bis des Kenigrich vu d Perser an d Herrschaft kummt, 36,21 dmit erfillt wird des Wort des HERRN durch d Mund (Gosch) Jeremias. S Land het de ganzi Ziit iba, (a) do´s weschte do lit, Sabbat, bis ses (b) (c) an sinene Sabbate gnoe het, uf daß siebzig Johr voll wäre.

S End vu d Gfangeschaft
(vgl. Esr 1,1-3)

36,22 Aba im erschte Johr vum Kyrus, vum Kenig vu Persien, erweckt dr HERR - dmit erfillt wird des Wort des HERRN durch d Mund (Gosch) Jeremias - d Geischt vum Kyrus, däm Kenig vu Persien, daß sa (er) in sinem ganze Kenigrich mündlich un au schriftlich vuzehle glo het: 36,23 So sait Kyrus, d Kenig vu Persien: Dr HERR, dr Gott vum Himmel, het ma (mir) alli Kenigrich dr Erde ge un het ma (mir) bifohle, nem ä Huus z baue (bäue) zue Jerusalem in Juda. Wer etze unda äich vu sinem Volk isch, mit däm isch dr HERR, si Gott, un na (er) zeht nuf!

Letschte Änderungen 05.02.2023 12:05:12 seit Oktober 26, 2005 by Dietmar Wiesler (Copyright)

Des isch ä Bäitrag vum Dietmar Wiesler fir me Evagelium im Netz (Copyright) Dez. 1999