Zruck zue d Alemannische Bibel (Markgräflerland Eschbach)

S ERSCHTE BUECH VU D KENIG

Was in däm Buech schtoht

Urschpringlich ware de zwei Kenigbecha ei eiziges Buech uf eina lange Schriftrolle. Erscht wo's Alde Teschtament üs sem Hebräische ins Griechische ibasetzt wore isch (de sog. Septuaginda), hän d Ibasetza des Buech üs prakdische Grind in zwei Schriftrolle ufdeilt.
S Buech vu d Kenig isch d Fortsetzig vu d Gschichte, wo mit d Samuelbecha agfange het. De zwei Kenigbecha zeichne d Regierig vu jedäm Kenig vu Israel un Juda uf, im Saul si Gschichte üsgnumme. Si zeige de dräi große Periode vu d Gschichte vu d Kenig: s vueinigte Kenigrich, s ufgedeilte Rich (Israel un Juda) un's ibaläbende Rich Juda bis zue sinere Wägfihrung (Deportation) in d Gfangeschaft nohch Babilonie.
D Kenigbecha sin zwische d Johr 560 un 537 v. Chr. ferdig gschribe wore, wahrschiens scho kurz nohch 560 v. Chr. De Befraiung üs d babilonische Gfangeschaft 538 v. Chr. wird aba nimmi erwähnt. D inschpirierte Vufassa vu däm Buech het wahrschiens im Exil in Babilonie gläbt. Si Name wird uns nit gnennt. Na (Er) het vuschiedeni Quelle igschafft, wo si z. B. in
1. Kenig 11,41 un 14,19 erwähnt wäre.
Zerscht wird im Salomo si Kenigsherrschaft bschribe: d Friede un d Herrlichkeit, wo na (er) het, aba au we na (er) vu Gott abgwiche isch. Als Ergebnis dodvu, dass sa (er) Gott untreu war, wird's Rich unda nem Rehabeam, sinem Bue, deilt, un im David sini Nohchkumme regiere vu do a nur noh iba Juda.
Israel, s Rich vu d zehn Schtämm im Norde, nimmt unda nem Jerobeam ä vuhängnisvolli Entwicklung a, als d Jerobeam uf eigena Fuscht ä Gottesdenscht mit zwei Kälba irichte doet. De Kenig vu Israel sin alli Gott untreu un vufalle imma me im Götzedenscht. In Juda wechsele Kenig, wo Gott treu bliebe, mit Kenig, wo bes sin, ab. S 1. Kenigbuech doet de Kenig vu Israel bsunderscht üsfihrlich bhandle un git in d Kapitel 17 bis 22 ä Bericht dodvu, we d Prophet Elija gwirkt het.

De geischtliche Üssag vum 1. Kenigbuech isch: Wer Gott treu isch un uf des achte doet, was sa (er) sait, der erfahrt si Sege un si Hilf in jeda Notlag. Wer aba vu Gott abwiecht, schtirzt in Not un Vuderbe. Obwohl Salomo oft vusagt het, isch scha (er) ä Vorschatte uf selle große Kenig vum Friede un wirkliche Suhn vum David, uf d Messias.

We des Buech ufbaut isch

1,1-11,43:	D Gschichte vum Salomo
12,1-22,54:	D Gschichte vu d getrennte Rich, Israel un Juda

S 1. Kapitel

Adonija will an d Macht

1,1 Als aba dr Kenig David alt un grau war, ka er nit warm wäre, a wenn ma nen mit Kleida zuedeckt. 1,2 Do sage sini Große zue nem: ma suech unsam Herrn, däm Kenig, ä Jungfrau, de vor rem Kenig schtoht un nen umsorgt un in sinene Ärm schloft un unsaren Herrn, d Kenig, wärmt. 1,3 Un sie suechte ä schenes Maidle im ganze Biet (Gäu, Gau) Israels un finde Abischag vu Schunem un bringe sie däm Kenig. 1,4 Un sie war ä sehr (sölli) schenes Maidle un umsorgt d Kenig un dent nem. Aba dr Kenig erkennt sie nit.

1,5 Adonija aba, d Bue (Suhn) vu d Haggit, wird ufmüpfig un sait: I (Ich) will Kenig wäre! Un (a) na (er) schafft sich Kärre un Gschpann a un fuchzig Männa als sini Lybwache. 1,6 Un si Vada (Babbe) het nem ne ebis vuwehrt si Läbä lang, daß sa (er) gsait hät: Wurum doesch dü des? Un na (er) war au ä sehr (sölli) schene Ma un war David gibore als d nächste Bue (Suhn) nohch Absalom. 1,7 Un na (er) vuabredet sich mit Joab, däm Bue (Suhn) vu d Zeruja, un mit Abjatar, däm Prieschta; de hebe zue Adonija. (a) 1,8 Aba Zadok, dr Prieschta, un Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, un Nathan, dr Prophet, un Schimi un Reï un de Helde David ware nit mit Adonija. 1,9 Un als Adonija Schof un Rinda un gmäschteti Viecher opfat bi däm Schtei (Wackes) Sohelet, der wo näbe dr (a) Quelle Rogel lit, ladet da (er) alli sini Breda, vum Kenig d Buebä (Sühn), i un alli Männa (Manne) Judas, de däm Kenig dene. 1,10 Aba d Prophete Nathan un Benaja un de Helde un si Brueda Salomo laded da (er) nit i.

Salomo het Lit, de bi David fir nen vorschwätze

1,11 Do sait Nathan zue d Batseba, Salomos Muetter: Hesch dü nit ghärt , daß Adonija, d Bue (Suhn) vu d Haggit, Kenig wore isch, un David, unsa Herr, weiß nigs dvu? 1,12 So kumm etze, i (ich) will dir ä Rot ge, daß dü di Läbä un des Läbä vu dinem Bue (Suhn) Salomo rettesch. 1,13 Los, gang zuem Kenig David inä un sag zue nem: Hesch dü nit, mi Herr un Kenig, dinere Magd gschwore: (a) Di Bue (Suhn) Salomo soll nohch mir Kenig si, un na (er) soll uf minem Thron hocke? Wurum isch dann (dnoh) Adonija Kenig wore? 1,14 Lueg, während dü noh do bisch un mit däm Kenig schwätzesch, will i (ich) nohch dir inekumme un di Wort z End fihre. 1,15 Un Batseba goht inä zuem Kenig in des Gemach. Dr Kenig aba war sehr (sölli) alt, un Abischag vu Schunem dent däm Kenig. 1,16 Un Batseba buckt sich un flegt vor rem Kenig ane. Dr Kenig aba sait: Was willsch dü? 1,17 Sie sait zue nem: Mi Herr, dü hesch dinere Magd gschwore bi däm HERRN, dinem Gott: Di Bue (Suhn) Salomo soll Kenig si nohch mir un uf minem Thron hocke. 1,18 Etze aba lueg, Adonija isch Kenig wore, un dü, mi Herr un Kenig, weisch nigs dvu. 1,19 Na (Er) het Schtier un gmäschtetes Viech un vieli Schof gopfart un het alli Buebä (Sühn) vum Kenig glade, dzue Abjatar, d Prieschta, un Joab, d Feldhauptmann; aba di Knecht Salomo het da (er) nit glade. 1,20 Dü aba, mi Herr un Kenig, d Auge vu ganz Israel luege uf dich, daß dü nene kunddoesch, wer uf däm Thron vu minem Herrn un Kenig nohch rem hocke soll. 1,21 Wenn aba mi Herr un Kenig sich zue sinene Vädere glegt het, so wir ich un mi Bue (Suhn) Salomo als Ufmüpfigi doschtoh. 1,22 Während sie noh mit däm Kenig schwätzt, kummt dr Prophet Nathan. 1,23 Un sie sage däm Kenig a: Lueg, do isch dr Prophet Nathan. Un als er inä vor d Kenig kummt, flegt er vor rem Kenig ane uf si Gsicht(Visasch) uf d Bode 1,24 un sait: Mi Herr un Kenig, hesch dü gsait: Adonija soll nohch mir Kenig si un uf minem Thron hocke? 1,25 Denn na (er) isch hiit nabgange un het gopfart Schtier un Maschtvieh un vieli Schof un het alli Buebä (Sühn) vum Kenig glade un d Hauptlit, dzue d Prieschta Abjatar. Un lueg, sie ässä un trinke vor rem un ruefä: S läbt dr Kenig Adonija! 1,26 Aba mich, dini Knecht, un Zadok, d Prieschta, un Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, un di Knecht Salomo het da (er) nit glade. 1,27 Isch des vu minem Herrn un Kenig bifohle, un dü hesch dini Große nit wisse losse, wer uf däm Thron vu minem Herrn un Kenig nohch rem hocke soll?

David bschtimmt Salomo zue sinem Nohchfolga

1,28 Dr Kenig David git zantwort un sait: Ruefe mir Batseba! Un sie kummt inä vor d Kenig. Un als sie vor rem Kenig schtoht, 1,29 schwört dr Kenig un sait: So weh dr HERR läbt, der wo mi erlest het üs alla Not: 1,30 ich will hiit doe, we ich dir gschwore ha bi däm HERRN, däm Gott Israels, wo ich gsait ha: Salomo, di Bue (Suhn), soll nohch mir Kenig si, un er soll fir mich uf minem Thron hocke. 1,31 Do buckt sich Batseba mit ihrem Agsicht uf d Erde un flegt vor rem Kenig ane un sait: Lang läbt mi Herr, dr Kenig David!

1,32 Un dr Kenig David sait: Rufe ma (mir) d Prieschta Zadok un d Prophete Nathan un Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas! Un als sie inekume vor d Kenig, 1,33 sait dr Kenig zue nene: Nähme mit äich di Große äires Herrn un hockt mi Bue (Suhn) Salomo uf mi Muulesel un fihrt nen nab zuem Gihon. 1,34 Un dr Prieschta Zadok samt däm Prophete Nathan salbe nen dert zuem Kenig iba Israel. Un blose de Trumpete (Päpere) un ruefe: S läbt dr Kenig Salomo! 1,35 Un zehn wida nuf hinda nem her, un na (er) soll kumme un hocke uf minem Thron un fir mich Kenig si. Denn sella setz ich zuem Firschte iba Israel un Juda i. 1,36 Do git Benaja antwort, d Bue (Suhn) Jojadas, däm Kenig un sait: So isch´s! Dr HERR, der Gott vu minem Herrn un Kenig, bschtätigt´s! 1,37 We dr HERR mit minem Herrn, däm Kenig, gsi isch, so isch scha(er) au mit Salomo, daß si Thron greßa isch als d Thron vu minem Herrn, vum Kenig David! 1,38 Do gehn dr Prieschta Zadok un dr Prophet Nathan un (a) Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, un de Kreta un Pleter nab un hocke Salomo uf des Multier vum Kenig David un fihre nen zuem Gihon. 1,39 Un dr Prieschta Zadok nimmt des Elhorn üs däm Zelt un salbt Salomo. Un sie blose de Trumpete (Päpere), un alles Volk reft: S läbt dr Kenig Salomo! 1,40 Un alles Volk zeht wida uffe hinda nem her, un des Volk blost mit Flöte un war sehr (sölli) frehlich, so daß d Bode vu ihrem Gschrei (Geblär) bebt het.

Adonija git uf

1,41 Un Adonija het´s ghärt un alli, de na (er) glade het un de bi nem ware, un sie hän scho gässä. Un als Joab d Schall vu d Trumpete (Päpere) ghärt het, do sait da (er): Was soll des Gschrei (Geblär) un Gwimmel vu d Schtadt? 1,42 Als sa(er) noh schwätzt, lueg, do kummt Jonatan, d Bue (Suhn) vum Prieschta Abjatar. Un Adonija sait: Kumm her, denn dü bisch ä erliche Ma un bringsch gueti Botschaft. 1,43 Jonatan git zantwort un sait zue Adonija: Nei, denn unsa Herr, dr Kenig David, het Salomo zuem Kenig gmacht 1,44 un het mit nem gschickt d Prieschta Zadok un d Prophete Nathan un Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, un de Kreta un Pleter, un sie hän nen uf vem Kenig si Multier gesetzt. 1,45 Un Zadok, dr Prieschta, samt däm Prophete Nathan hän nen gsalbt zuem Kenig bim Gihon, un sie sin vu do rabzoge mit Fräid (Freud), so daß de Schtadt voll Lit wore isch. Des isch des Gschrei (Geblär), des ihr ghärt hän. 1,46 Un scho sitzt Salomo uf däm kenigliche Thron, 1,47 un di Große vum Kenig sin inegange, z segne unsarn Herrn, d Kenig David, un hän gsait: Di Gott mach Salomos Name herrlicha als di Name un los si Thron greßa wäre als di Thron! Un dr Kenig het sich vuneigt uf sinem Laga 1,48 un het so gsait: Globt isch dr HERR, der Gott Israels, der wo hiit mir mi Buebä (Sühn) uf mi Thron bschtimmt het, daß ses mini Auge gsähne hän. 1,49 Do vuschrekä alli, de bi Adonija glade ware, un mache sich uf un gehn, jeda si Wäg. 1,50 Aba Adonija firchtet sich vor Salomo un macht sich uf, goht hi un hebt de Herna vum Altar.

1,51 Un s wird Salomo vurote(agsait,aditet): Lueg, Adonija firchtet d Kenig Salomo, un lueg, (a) er hebt de Herna vum Altar un sait: Dr Kenig Salomo schwör mir hiit, daß sa (er) si Knecht nit umbringe wird mit däm Schwert. 1,52 Salomo sait: Isch scha(er) ehrlich, so (a) soll kei Hoor vu nem uf d Bode flege; wird aba Beses an nem gfunde, so soll la (er) schterbe. 1,53 Un dr Kenig Salomo schickt hi un het nen vum Altar hole lo. Un als sa kummt, flegt da vor rem Kenig Salomo ane. Salomo aba sait zue nem: Gang in di Huus!

S 2. Kapitel

David git letschti Awiesige

2,1 Als (etze) de Ziit do isch, daß David schterbe soll, bifehlt er sinem Bue (Suhn) Salomo un sait: 2,2 Ich gang d Wäg vu allare Welt. So bi etze getroscht ä Ma 2,3 un den däm HERRN, dinem Gott, daß dü wandelsch in sinene Wäg un hebsch sini Satzige, Gebote, Rechte un Ordnige, (a) (b) we gschribe schtoht im Gsetz vum Moses, dmit dir alles glingt, was dü doesch un wohi dü dich wendesch; 2,4 dmit dr HERR si Wort erfillt, des sa(er) iba mich gsait het: Wäre dini Buebä (Sühn) uf ihri Wäg achte, daß sie vor mir in Treui un vu ganzem Herze un vu ganza Seele wandle, so soll dir's nemols a nem Ma uf däm Thron Israels fehle. 2,5 Au weisch dü sehr (sölli) wohl, was ma (mir) Joab adoe het, d Bue (Suhn) dr Zeruja, was sa(er) selle zwei Feldhauptlit Israels adoe het, Abner, däm Bue (Suhn) Ners, un (a) Amasa, däm Bue (Suhn) Jeters, we na (er) sie ermordet het un so im Kreg vugossenes Bluet im Friide grächt un unschuldiges Bluet am Girtel vu sinene Lende un an d Schoeh vu sinene Feß brocht het. 2,6 Doe nohch dinere Gschytheit, daß dü sini graue Hoor nit in Friide abe zue d Dote bringsch. 2,7 Aba d Sehn (a) (b) Barsillais, vum Gileaditers, sollsch dü Barmherzigkeit erwiese, daß sie an dinem Disch ässä. Denn sie hän wohl an mir doe, wo (c) ich vor dinem Brueda Absalom gflohe bi. 2,8 Un lueg, dü hesch bi dir (a) (b) Schimi, d Bue (Suhn) Geras, d Benjaminiter vu Bahurim, der wo mir schändlich gfluecht het zue dr Ziit, wo ich nohch Mahanajim gange bi. Dann (Dnoh) aba kummt er mir am Jordan entgege. Do ha ich nem gschwor bi däm HERRN un gsait: Ich will di nit umbringe mit däm Schwert. 2,9 Dü aba loß nen nit fräi üsgoh; denn dü bisch ä gschide (weise) Ma un wirsch sehr (sölli) wohl wisse, was dü nem adoe sollsch, daß dü sini graue Hoor mit Bluet abe zue d Dote bringsch.

2,10 Also legt sich David zue sinene Vädere un wird bierdigt in dr Schtadt David. 2,11 De Ziit aba, de David Kenig gsi isch iba Israel, sin vierzig Johr: siebä Johr war er Kenig zue Hebron un draiedriißig Johr zue Jerusalem. (a) (b) 2,12 Un Salomo hockt uf däm Thron vu sinem Vada (Babbe) David, un sini Herrschaft het feschte Bschtand.

Salomo losst Adonja hirichte

2,13 Aba Adonija, d Bue (Suhn) vu d Haggit, kummt zue Batseba, dr Muetter Salomos. Un sie sait: Kommst dü au in Friide? Na (Er) sait: Ja! 2,14 Un na (er) sait: I (Ich) ha mit dir z schwätze. Sie sait: Schwätz (Sag a)! 2,15 Na (Er) sait: Dü weisch, daß des Kenigrich mi war un ganz Israel het sich uf mich grichtet, daß ich Kenig si soll; aba etze het sich des Kenigrich gwandt un isch minem Brueda zdeil wore - des HERRN isch's nem zdeil wore. 2,16 Etze bitt ich eins vu dir; dü wolltsch mi nit abwiese! Sie sait zue nem: Schwätz (Sag a)! 2,17 Na (Er) sait: Schwätz mit däm Kenig Salomo, denn na (er) wird dich nit abwiese, daß sa (er) mir Abischag vu Schunem als Wieb git. 2,18 Batseba sait: Guet, ich will mit däm Kenig dinetwege schwätze.

2,19 Un Batseba goht hi zuem Kenig Salomo, um mit nem z schwätze Adonijas wägä. Un dr Kenig schtoht uf un goht ihr entgege un buckt sich vor ihr un het sich anekockt uf si Thron. Un s wird dr Muetter vum Kenig ä Thron higschtellt, un sie het sich anekockt zue sinere Rechte. 2,20 Un sie sait: Ich ha ä kleini Bitt a di; dü wolltsch mich nit abwiese. Dr Kenig sait zue ihr: Bitt, mi Muetter, ich will dich nit abwiese. 2,21 Sie sait: Gib doch Abischag vu Schunem dinem Brueda Adonija als Wieb! 2,22 Do git dr Kenig Salomo zantwort un sait zue sinere Muetter: Wurum bittesch dü um Abischag vu Schunem fir Adonija? Erbitt nem doch au des Kenigrich! Denn na (er) isch mi ältere Brueda, un (a) zue nem hebe (halte) dr Prieschta Abjatar un Joab, d Bue (Suhn) vu d Zeruja. 2,23 Un dr Kenig Salomo schwor bim HERRN un sait: Gott doe ma (mir) des un des, de Bitt soll Adonija si Läbä koschte! 2,24 Un etz, so weh dr HERR läbt, der wo mi bschtätigt het un bschtimmt uf d Thron vu minem Vada (Babbe) David un der mir ä Huus gmacht het, we er´s zuegsait het: hiit nohch soll Adonija schterbe! 2,25 Un dr Kenig Salomo schickt Benaja hi, d Bue (Suhn) Jojadas; der schticht nen ab, so daß sa (er) schtirbt.

Salomo rechnet mit Abjatar un Joab ab

2,26 Un zuem (a) (b) (c) (d) Prieschta Abjatar sait dr Kenig: Gang hi nohch Anatot zue dinem Hab un Guet, denn dü bisch des Todes. Aba ich will di hiit nit umbringe, denn dü hesch de Lade Gottes des HERRN vor minem Vada (Babbe) David trage un hesch alles mitglitte, was mi Vada (Babbe) au glitte het. 2,27 So vuschtosßt Salomo d Abjatar, daß sa (er) nimmi Prieschta des HERRN si het derfe, (a) dmit erfillt wird des HERRN s Wort, des sa(er) iba des Huus vum Eli gsait het in Silo.

2,28 Un de Kunde dvu kummt vor Joab; denn Joab het Adonija aghange un nit Absalom. Do floh Joab in des Zelt des HERRN un (a) packt de Herna vum Altar. 2,29 Un s wird däm Kenig Salomo vurote(agsait,aditet): Joab isch zuem Zelt des HERRN gflohe, un lueg, er schtoht am Altar. Do schickt Salomo Benaja hi, d Bue (Suhn) Jojadas, un sait: Gang, schtich nen ab! 2,30 Un als Benaja zuem Zelt des HERRN kummt, sait da (er) zue Joab: So schwätzt dr Kenig: Gang üsä! Na (Er) sait: Nei, do will ich schterbe. Un Benaja het des däm Kenig wida gsait: So het Joab gschwätzt, un so het da (er) mir gantwortet. 2,31 Dr Kenig sait zue nem: Doe, we na´s(er´s) gsait het, un schtich nen ab un bring nen ins Grab, dmit dü des Bluet, des Joab ohni Grund vuschittet het, vu mir wägdoesch un vu minem Vada (Babbe) si Huus. 2,32 Un dr HERR loss des Bluet uf si Kopf kumme, wel la (er) zwei Männa (Manne) erschlage het, de Grechter un bessa ware als er, un sie umbrocht het mit däm Schwert, ohni daß mi Vada (Babbe) David dvu wißt het, nämlich Abner, d Bue (Suhn) Ners, d Feldhauptmann iba Israel, un Amasa, d Bue (Suhn) Jeters, d Feldhauptmann iba Juda. (a) 2,33 Ihr Bluet kummt uf d Kopf Joabs un sini Nohchkumme fir imma; aba David un sini Nohchkumme, si Huus un si Thron solle Friide ha ebiglig des HERRN! 2,34 Un Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, goht hi un schticht nen ab un tötet nen. Un na (er) wird bierdige in sinem Huus in dr Wüschte. 2,35 Un dr Kenig het (a) Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, an sinere Schtatt iba des Heer gsetzt, un d Prieschta Zadok het dr Kenig an de Schtell Abjatars gsetzt.

Schimi vuschpielt si Läbä

2,36 Un dr Kenig schickt hi un het Schimi ruefä glo un sait zue nem: Baue dir ä Huus in Jerusalem un wohn dert un gang vu do nit wäg, nit hierhi noh derthi. 2,37 An däm Dag, a däm dü nüsgohsch un iba d Bach Kidron go wirsch - so wisse, daß dü des Todes schterbe mueß; di Bluet kummt dann (dnoh) uf di Kopf! 2,38 Schimi sait zuem Kenig: S isch recht so; we mi Herr, dr Kenig, gsait het, so wird di Knecht doe. So het Schimi in Jerusalem langi Ziit gwohnt. 2,39 S isch aba gschehe (bassiert) nohch dräi Johr, daß zwei Knecht däm Schimi abhaue zue Achisch, däm Bue (Suhn) Maachas, däm Kenig vu Gat. Un s wird Schimi vurote(agsait,aditet): Lueg, dini Knecht sin in Gat. 2,40 Do macht sich Schimi uf un sattelt si Esel un zeht hi nohch Gat zue Achisch, um sini Knecht z sueche. Un als sa(er) hinkummt, holt er sini Knecht vu Gat zruck. 2,41 Un s wird Salomo vurote(agsait,aditet), daß Schimi vu Jerusalem nohch Gat zoge isch un widakumme wär. 2,42 Do schickt dr Kenig hi un het Schimi ruefä glo un sait zue nem: Hab ich dich nit schwöre losse bi däm HERRN un dich gwarnt: an däm Dag, an däm dü de Schtadt vulosse doesch un hierhi odr derthi gohsch, sollsch dü wisse, daß dü des Todes schterbe mueß? Un dü saisch zue mir: S isch recht so; ich ha´s ghärt . 2,43 Wurum hesch dü denn nit den Schwur vor rem HERRN un des Gebot ghalte, des ich dir bifohle ha? 2,44 Un dr Kenig sait zue Schimi: (a) Dü weisch all des Bese, däm di Herz sich bewußt isch un des dü minem Vada (Babbe) David adoe hesch. Etze losst dr HERR des Bese uf di Kopf zruckkumme; 2,45 aba dr Kenig Salomo isch gsegnet, un dr Thron David wird feschtstoh vor rem HERRN ebiglig. 2,46 Un dr Kenig bifehlt Benaja, däm Bue (Suhn) Jojadas; der goht hi un schticht nen ab, so daß sa (er) schtirbt.

.Und des Kenigrich wird gfeschtigt durch Salomos Hand.

S 3. Kapitel

Salomos Gebet um Gschytheit

(vgl. 2. Chr 1,1-12)

3,1 Un Salomo vuschwägert sich mit däm (a) Pharao, däm Kenig vu Ägypte, un nimmt ä (b) Dochta vum Pharao als Wieb un holt sie in de Schtadt David, bis sa(er) si Huus un des HERRN s Huus un de Muure um Jerusalem baut het. 3,2 Aba des Volk opfate noh uf d Höchi; denn s war noh kei Huus däm Name des HERRN zue sellare Ziit baut. 3,3 Salomo aba het d HERR leb(lieb) un wandelt nohch d Satzige vu sinem Vada (Babbe) David, nur daß sa (er) uf d Höchi gopfat un gräuchat het. 3,4 (a) (b) Un dr Kenig goht nohch Gibeon hi, um dert z opfare; denn des war di beditischti Hechi. Un Salomo opfat dert duusig Brandopfa uf däm Altar.

3,5 Un dr HERR erschient Salomo zue Gibeon im Träum bi Nacht, un Gott sait: Bitt, was ich dir ge soll! 3,6 Salomo sait: Dü hesch an minem Vada (Babbe) David, dinem Knecht, großi Barmherzigkeit doe, we na (er) denn vor dir gwandelt isch mit Wohret un Grechtigkeit un mit ufrichtigem Herz vor dir, un hesch nem au de großi Barmherzigkeit erwiese un nem ä Bue (Suhn) ge, (a) der wo uf sinem Thron hocke soll, we´s denn etzed isch. 3,7 Nu, HERR, mi Gott, dü hesch di Knecht zuem Kenig gmacht an minem Vada (Babbe) David Statt. Ich aba bi noh jung, weiß nit üs noh i 3,8 Un di Knecht schtoht midde in dinem Volk, des dü üsgwählt hesch, ä Volk, (a) so groß, daß ses wägä sine Lit nemads zehle noh brechne ka. 3,9 So wottsch dü dinem Knecht ä folgsames Herz ge, dmit da (er) di Volk richte kennt un vuschtoh, was guet un bese isch. Denn wer vumag des mächtige Volk z richte?

3,10 Des gfallt däm Herrn guet, daß Salomo drum bittet. 3,11 Un Gott sait zue nem: Wel dü drum bittesch un bittesch nit um langes Läbä noh um Richtum noh um diner Feinde (Gegna) Tod, sundern um Vuschtand, z härä un recht z richte, 3,12 lueg, (a) so doe ich nohch dinem Wort. Lueg, ich gib dir ä gschides un vuschtändiges Herz, so daß dinesglieche vor dir nit gsi isch un nohch dir nit ufkomme wird. 3,13 Un dzue gib ich dir, (a) worum dü nit gfrogt hesch, nämlich Richtum un Ehri, so daß dinesglieche keina unda d Kenige isch zue dinere Ziit. 3,14 Un wenn dü in minene Wäg wandle wirsch, daß dü hebsch mini Satzige un Gebote, we di Vada (Babbe) David gwandelt isch, so wir ich dir ä langes Läbä ge. 3,15 Un wo Salomo ufwacht, lueg, do war´s ä Träum. Un na (er) kummt nohch Jerusalem un kummt vor de Lade vum Abmachig (Abkumme) vum Herrn un opfat Brandopfa un Dankopfa un macht ä großes Feschtmohl fir alli sini Große.

Salomos Urdeil

3,16 Zue der Ziit kumme zwei Hure zuem Kenig un kumme vor ren. 3,17 Un des eine Wieb sait: Ach, mi Herr, i (ich) un des Wieb huuse in einem Huus, un i (ich) ha bi ihre im Huus gibore. 3,18 Un dräi Däg, nohchdäm i (ich) gibore ha, gibirt au selli (sie). Un mir ware binanda, un kei Fremde war mit uns im Huus, nur mir beidi. 3,19 Un d Bue (Suhn) vu däm Wieb schtirbt in dr Nacht; denn sie het nen im Schlof vudruckt. 3,20 Un sie schtoht in dr Nacht uf un nimmt mi Bue (Suhn) vu minare Site, als di Magd schloft, un legt nen in ihren Arm, un ihr tote Bue (Suhn) legt sie in mi Arm. 3,21 Un als ich am Morge ufschto, um mi Bue (Suhn) z schtille, lueg, do war ra (er) tot. Aba am Morge luegt ich nen gnau a, un lueg, s war nit mi Bue (Suhn), wo i (ich) gibore ha. 3,22 Des andere Wieb sait: Nei, mi Bue (Suhn) läbt, doch di Bue (Suhn) isch tot. Selli aba sait: Nei, di Bue (Suhn) isch tot, aba mi Bue (Suhn) läbt. Un so schwätze sie vor rem Kenig. 3,23 Un dr Kenig sait: De sait: Mi Bue (Suhn) läbt, doch di Bue (Suhn) isch tot. Selli sait: Nei, di Bue (Suhn) isch tot, doch mi Bue (Suhn) läbt. 3,24 Un dr Kenig sait: Hole ma ä Schwert! Un als des Schwert vor d Kenig brocht wird, 3,25 sait dr Kenig: Teile des lebändige Kind in zwei Deil un gän däre de Hälfti un sellere de Hälfti. 3,26 (a) Do het des Wieb, dere Bue (Suhn) läbt, zuem Kenig gsait - denn ihr muetterliches Herz brennt vor Lebi (Liebe) fir ihr Bue (Suhn) - un sait: Ach, Herr, gän ihr des Kind lebändig un bringes nit um! Selli aba sait: S isch nit mina noh dina; len´s teile! 3,27 Do git dr Kenig zantwort un sait: Gen der des Kind lebändig un bringt's nit um; des isch sini Muetter. 3,28 Un ganz Israel het vum däm Urdeil ghärt, des dr Kenig gfällt het, un sie firchte d Kenig; denn sie sähn, daß de Gschytheit Gottes in nem war, Gricht zue halte.

S 4. Kapitel

Salomos Beamte un Amtlit

4,1 So war Salomo Kenig iba ganz Israel. 4,2 Un des ware sini Große: Asarja, d Bue (Suhn) Zadoks, war Prieschta; 4,3 Elihoref un Ahia, de Buebä (Sühn) Schischas, ware Schriba; Joschafat, d Bue (Suhn) Ahiluds, war Kanzla; 4,4 (a) (b) Benaja, d Bue (Suhn) Jojadas, war Feldhauptmann; Zadok un Abjatar ware Prieschta; 4,5 Asarja, d Bue (Suhn) Nathans, schtoht d Amtlit vor; Sabud, d Bue (Suhn) Nathans, war vum Kenig Fründ (Freund); 4,6 Ahischar war Hofmeischta; (a) Hadoniram, d Bue (Suhn) Abdas, war Fronvogt.

4,7 Un Salomo het zwöelf Amtlit iba ganz Israel, (a) de d Kenig un si Huus vusorgte, un zwar jeda im Johr ei Monet lang. 4,8 Sie ware (hieße): D Bue (Suhn) Hurs uf däm Berg Ephraim; 4,9 d Bue (Suhn) Dekers in Makaz un in Schaalbim un in Bet-Schemesch un in Elon un Bet-Hanan; 4,10 d Bue (Suhn) Heseds in Arubbot, un het dzue Socho un des ganze Land Hefer; 4,11 d Bue (Suhn) Abinadabs iba des ganze Hiigelland vu Door; er het Tafat, ä Dochta Salomos, als Frau; 4,12 Baana, d Bue (Suhn) Ahiluds, in Taanach un in Megiddo un iba ganz Bet- Schean, des lit näbe Zaretan undahalb vu Jesreel, vu Bet-Schean bis Abel- Mehola, bis gegeiba vu Jokneam; 4,13 d Bue (Suhn) Gebers zue Ramot in Gilead; er het de (a) Derfa (Käffa) Jaïrs, vum Bue (Suhn) Manasses, in Gilead un de Gegend Argob, de in Baschan lit, sächzig großi Schtädt, ummuurt un mit iserni Riegel; 4,14 Ahinadab, d Bue (Suhn) Iddos, in Mahanajim; 4,15 Ahimaaz in Naftali; au er het ä Dochta Salomos, Basemat, als Frau gnumme; 4,16 Baana, d Bue (Suhn) Huuschais, in Asser un Bealot; 4,17 Joschafat, d Bue (Suhn) Paruachs, in Issachar; 4,18 Schimi, d Bue (Suhn) Elas, in Benjamin; 4,19 Geba, d Bue (Suhn) Uris, im Land Gilead, im Land Sihons, vum Kenig dr Amorita, un Ogs, vum Kenig in Baschan. Ä Amtmann war in däm Land.

4,20 Juda aba un Israel ware (a) (b) soviel we d Sand am Meer, un sie ässä un trinke un ware frehlich.

S 5. Kapitel

Salomos Macht un Gschytheit

5,1 So war Salomo Herr iba alli Kenigrich, vum (a) Euphratschtrom bis zuem Philistaland un bis a de Grenze vu Ägypte; de bringe nem Gschenk un dene nem si Läbä lang. 5,2 Un Salomo mueß jede Dag zuem Ässä (Spyse) ha driißig Sack fienem (fäinem) Mehl, sächzig Sack anderes Mehl, 5,3 zehn gmäschteti Rinda un zwanzig Rinda vu d Weid (Heet) un hundat Schof, ohni de Hirsche un Gazelle un Rehe un des gmäschtete Fädavieh. 5,4 Denn na (er) herrscht im ganze Land uf däre Site vum Euphrat, vu Tifsach bis nohch Gaza, iba alli Kenig uf däre Site vum Euphrat, un het Friide mit alle sinene Nochbere ringsum, 5,5 so daß Juda un Israel (a) sicha ghuust (gwohnt) hän, jeda unda sinem Wischtock un unda sinem Fiegebaum, vu Dan bis Beerscheba, solang Salomo läbt. 5,6 Un Salomo het vierduusig Gschpann fir sini Kregswage un zwöelfduusig Lit fir de Gäul (Pferde). (a) 5,7 Un de Amtslit vusorgte d Kenig Salomo un alles, was zuem Disch vum Kenig ghärt het, jeda in sinem Monet, un len´s an nigs fehle. 5,8 Au Gerschte un Schtroh fir de Gäul (Pferde) bringe sie an d Platz, wo de ware, jeda nohch sinere Ordnig.

5,9 Un Gott git Salomo sehr (sölli) großi Gschytheit un Vuschtand un ä Geischt, so wiet, we Sand am Schtrand (Ufa) vum Meer lit, 5,10 daß de Gschytheit Salomos greßa war als de Gschytheit vu allene, de im Oschte huuse, un als de Gschytheit vu d Ägypta. 5,11 Un na (er) war gschida als alli Mensche, au gschida als Etan, dr Esrachiter, Heman, Kalkol un Darda, de Buebä (Sühn) Mahols, un war bekannt unda alle Mensche ringsum. 5,12 Un na (er) (a) dichtete draiduusig Schprüchli un duusigfünf Leda. 5,13 Er dichtete vu d Baim, vu d Zedare a uf däm Libanon bis zuem Ysop, der wo üs d Wand wagst. Au dichtet da (er) vu d Tiere vum Land, vu Vegel, vum Wirma un vu d Fisch.

5,14 Un üs alle Velka kummt ma, z härä d Gschytheit Salomos, un vu alle Kenige uf Erde, de vu sinere Gschytheit ghärt hän.

Salomos Vutrag mit Hiram vu Tyrus

(vgl. 2. Chr 2,2-15)

5,15 Un (a) Hiram, dr Kenig vu Tyrus, schickt sini Botschafta zue Salomo; denn na (er) het ghärt , daß sie nen zuem Kenig gsalbt hän an sinem Vada (Babbe) Statt. Denn Hiram liebte David si Läbä lang. 5,16 Un Salomo schickt zue Hiram un het nem sage lo: 5,17 Dü weisch, daß mi Vada (Babbe) David nit ä Huus baue (bäue) het kenne däm Name des HERRN, sinem Gott, wägäm d Kreg, de um nen her ware, bis dr HERR sini Feinde (Gegna) unda sini Feß ge het. 5,18 Etze aba het ma (mir) dr HERR, mi Gott, Rueh ge ringsum, so daß nit ei Find noh ei beses Hindanis me do isch. 5,19 Lueg, so hab ich denkt, däm Name des HERRN, minem Gott, ä Huus zue baue (bäue), we dr HERR zue minem Vada (Babbe) David gsait het: (a) Di Bue (Suhn), den wo ich an dinere Statt uf di Thron anesetzä wir, sella soll minem Name des Huus baue (bäue). 5,20 So bifehl etze, daß ma mir Zedere im Libanon schlet, un mini Lit solle mit dinene Lit si. Un d Lohn dina Lit will ich dir ge, alles, we dü´s saisch. Denn dü weisch, daß bi uns nemads isch, der wo Holz zue haue vuschtoht we de Sidoniera. 5,21 Als Hiram aba de Wort vu Salomos ghärt het, freut ta(er) sich sehr (sölli) un sait: (a) Globt isch dr HERR hiit, der wo David ä Bue (Suhn) ge het iba des große Volk. 5,22 Un Hiram schickt zue Salomo un het nem sage lo: Ich ha de Botschaft ghärt , de dü mir gschickt hesch. Ich will alli dini Winsch nohch Zeder- un Zypresseholz erfille. 5,23 Mini Lit soll de Schtämm vum Libanon nabbringe ans Meer, un ich will sie in Flöß zsämmelege losse uf däm Meer bis an d Platz, der wo dü mir sage lo wirsch, un will sie dert zerlege, un dü sollsch sie hole losse. Aba dü sollsch au mini Winsch erfille un Ässä ge fir mi Hof. 5,24 So git Hiram Salomo Zedere- un Zypresseholz nohch alle sinene Winsch. 5,25 Salomo aba git Hiram zwanzigduusig Sack Weize zuem Untahalt fir si Hof un zwanzigduusig Eima gepreßtes El. Des git Salomo all Johr däm Hiram. (a) 5,26 Un dr HERR git Salomo Gschytheit, we er nem zuegsait het. Un s war Friide zwische Hiram un Salomo, un sie hän mitänanda ä Vutrag gschlosse.

Di erschte Vorbereitige zuem Tempelbau, wäre trofe

(vgl. 2. Chr 2,16-17)

5,27 Un Salomo hebt Fronarbeita üs vu ganz Israel, un ihri Zahl war drißigduusig Mann 5,28 un schickt sie uf d Libanon, jede Monet zehnduusig, so daß sie ä Monet uf däm Libanon ware un zwei Monet dheim. Un (a) Hadoniram war d Fronvogt. 5,29 Un Salomo het siebzigduusig Laschtträga un achtzigduusig Schteiklopfa im Berg, 5,30 ohni de Vögte Salomos, de iba de Arbet bschtimmt ware: draiduusigdraihundat, weli dä Lit bifohle hän, de de Arbet gmacht hän. 5,31 Un dr Kenig bifehlt, großi un koschtbari Schtei (Wackes) üszbreche, bhaueni Schtei (Wackes) zuem Grund vum Huus. 5,32 Un de Bäulit Salomos un de Bäulit Hirams un de (a) (b) Gebalita klopfe(haue) sie zrecht; so richte sie Holz un Schtei (Wackes) zue, um des Huus zue baue (bäue).

S 6. Kapitel

Salomo fangt mit däm Bau vum Tempel a

(vgl. 2. Chr 3,1-4)

6,1 Im (a) vierhundatunachtzigschtem Johr nohch rem Üszug Israels üs sem Ägypteland, im vierte Johr vu d Herrschaft Salomos iba Israel, im Monet Siw, des isch dr zweite Monet, wird des Huus däm HERRN baut. 6,2 Des Huus aba, des dr Kenig Salomo däm HERRN baut het, war sächzig Elle lang, zwanzig Elle breit un driißig Elle hoch. 6,3 Un na (er) het ä (a) Vorhalle Bäu vor d Tempelhalle vum Huus, zwanzig Elle lang nohch d Breiti vum Huus un zehn Elle breit vor rem Huus her. 6,4 Un na (er) macht am Huus Fenschta mit feschte Schtäb dvor. 6,5 Un na (er) het ä Umgang Bäu an d Wand vum Huus ringsum, so daß sa (er) um de Tempelhalle un um d Chorraum hergange isch un macht Sitegmächa ringsum. 6,6 D untere Gang war fünf Elle wiet un d mittlere sechs Elle wiet un d dritte siebä Elle wiet; denn na (er) het Absätze uße am Huus ringsum gmacht, so daß de Balkä nit in de Wänd vum Huus igriffe. 6,7 Un als des Huus baut wird, ware de Schtei (Wackes) scho fertig (ganz zuegrichtet), so daß ma kei Hammer noh Beil noh irgendei isernes Werkziig bim baue (bäue) ghärt het. 6,8 De Dire zuem untere Sitegmach war uf dr rechte Site vum Huus, so daß ma durch ä Wendeltreppe nufgange isch uf d mittlere Sitegmächa un vu d mittlere uf di dritte. 6,9 So het da (er) des Huus baut un fertig gmacht (vollendet´s). Un na (er) deckt des Huus mit Balkä un Tafelwerk vu Zedere ab. 6,10 Un na (er) het Gäng baut um des ganze Huus rum, je fünf Elle hoch, un vubindet sie mit däm Huus durch Balkä vu Zederholz.

6,11 Un s isch des HERRN ä Wort zue Salomo kumme: 6,12 so sei s mit däm Huus, des dü bausch: Wirsch dü in minene Satzige wandle un nohch minem Rechte handle (doe) un alli mini Gebote hebe un in nene wandle, (a) so will ich mi Wort an dir wohrmache, des ich dinem Vada (Babbe) David ge ha, 6,13 un (a) will wohne (huuse) unda Israel un will mi Volk Israel nit vulo.

D Tempel wird inne üsbäut un fertigmacht

(vgl. 2. Chr 3,5-14)

6,14 Un Salomo het des Huus baut un vollendet´s. (a) 6,15 Er bedeckt de Wände vum Huus inne mit Bretta üs Zederholz. Vum Boden vum Huus bis an de Decki täfelt er´s inne mit Holz, un d Bode vum Huus täfelt er mit Bretta vu Zypresseholz. 6,16 Un er het zwanzig Elle vu d Rucksite vum Huus wäg ä Wand baut üs zederne Bretta vum Boden bis an de Decki un het so im Innere d Chorraum baut, des Allaheiligschte. 6,17 D Tempelhall vor rem Chorraum war vierzig Elle lang. 6,18 Inne war des ganze Huus luta Zederholz mit drillte Knoten un Bluemewerk, so daß ma kei Schtei (Wackes) sieht. 6,19 D Chorraum macht da (er) im Innere vum Huus, dmit ma d Lade vum Bund des HERRN derthi schtellt. 6,20 Un vor rem Chorraum, wo zwanzig Elle lang, zwanzig Elle breit un zwanzig Elle hoch war un ibazogä mit lauterem Gold, (a) macht da (er) d Altar üs Zederholz. 6,21 Un Salomo ibazeht des Huus inne mit lauterem Gold un zeht goldeni Riegel vor rem Chorraum her, de er mit Gold ibazogä het, 6,22 so daß des ganze Huus ganz mit Gold ibazogä war. Dozue ibazeht er au d ganze Altar vor rem Chorraum mit Gold. 6,23 Er macht im Chorraum zwei (a) Cherubim, zehn Elle hoch, vu Elbaumholz. 6,24 Fünf Elle het ei Fligel vu jedäm Cherubs, so daßes zehn Elle ware vu einem End vu sinem Fligel bis zuem End vu sinem andere Fligel. 6,25 So het au d andere Cherub zehn Elle, un beidi Cherubim hän des gliche Maß un di glich Gschtalt. 6,26 Au war jeda Cherub zehn Elle hoch. 6,27 Un na (er) schtellt de Cherubim midde ins Allaheiligschte. Un de Cherubim breitete ihri Fligel üs, so daß d Fligel vum einem Cherub d Wand berihrt un d Fligel vum andere Cherubs di andere Wand berihrt. Aba in d Midde berihrt ei Fligel d andere. 6,28 Un na (er) ibazeht de Cherubim mit Gold. 6,29 An alli Wände vum Allaheiligschte het da (er) ringsum Schnitzwerk mache lo vu Cherubim, Palme un Bluemewerk, inne un uße. 6,30 Au ibazeht da (er) inne d Bode mit Goldblech. 6,31 Un an d Dire vum Chorraum macht da (er) zwei Dirfligel üs(vu) Elbaumholz mit fünfeckige Pfoschte 6,32 un het Schnitzwerk druf mache lo vu Cherubim, Palmen un Bluemewerk un ibazeht sie mit Goldblech. 6,33 Ebeso macht da (er) au an d Dire vu d Tempelhalle viereckige Pfoschte üs(vu) Elbaumholz 6,34 un zwei Direne üs(vu) Zypresseholz, so daß jedi Dire zwei Fligel het, de sich drille(draije), 6,35 un macht Schnitzwerk druf vu Cherubim, Palmen un Bluemewerk un ibazeht´s mit Gold, gnau we´s igritzt(igrabe) war. 6,36 Er het au d innere Vorhof baut üs(vu) dräi Schichte behauener Schtei (Wackes) un üs(vu) eina Schicht Zedernbalke.

6,37 Im (a) vierte Johr, im Monet Siw, wird d Grund glegt zuem Huus des HERRN, 6,38 un im elften Johr, im Monet Bul, des isch d achte Monet, wird des Huus fertig, we´s si soll, so daß sie siebä Johr dra baut hän.

S 7. Kapitel

Salomo baut sich ä Palascht

7,1 Aba an sinene Kenigshiisa het Salomo dräizehn Johr baut, bis sa(er) sie ganz ferig het. (a) 7,2 So het da (er) des (a) Libanon-Waldhaus baut, hundat Elle lang, fuchzig Elle breit un driißig Elle hoch. Uf dräi Reihe vu Zedersäulene legt er ä Decki vu Zederbalke 7,3 un deckt au mit Zederholz de Gemächer iba d Säulene; un s ware fünfevierzig Säulene, je fuchzehn in eina Reihe. 7,4 Un Balke lit in dräi Reihe, un Fenschta ware änanda gegeiba dräimol. 7,5 Un alli Direne un Fenschta ware viereckig, un de Fenschta ware änanda gegeiba dräimol.

7,6 Er het au ä Halle mit(vu) Säulene, fuchzig Elle lang un driißig Elle breit, un noh ä Halle vor sellare mit Säulene un nem Ufgang dvor; 7,7 un het au de Thronhalle baut, in der wo er Gricht haltet, d Grichtshalle, un täfelt sie vum Boden bis zue d Decki mit Zederholz; 7,8 dzue si Huus, in däm er gwohnt het, im andere Hof, hinte an d Halle, baut we di andere; un het noh ä Huus baut we de Halle (a) fir de Dochta vum Pharao, de Salomo als Frau gnumme het. 7,9 Des alles war üs(vu) koschtbare Schtei (Wackes), nohch rem Winkelise ghaue, mit Sägene gschnitte uf allene Site, vum Grund bis an des Dach un vu uße bis zuem große Hof. 7,10 D Grundschtei ware au koschtbari un großi Schtei (Wackes), zehn un acht Elle lang, 7,11 un druf koschtbari Schtei (Wackes), nohch rem Winkelise ghaue, un Zederholz. 7,12 Aba d großi Hof het ringsum dräi Schichte bhaueni Schtei (Wackes) un ä Schicht Zederbalke, we au (a) d innere Vorhof am Huus des HERRN un de Halle am Huus.

De zwei Säulene am Igang vum Tempel

(vgl. 2.Chr 3,15-17)

7,13 Un d Kenig Salomo schickt hi un het (a) Hiram vu Tyrus hole lo 7,14 - d Bue (Suhn) vunare Witwe üs däm Schtamm Naftali, si Vada (Babbe) aba war üs Tyrus gsi -; sella war ä Kupfaschmied, voll Gschytheit, Vuschtand un Kunscht in allaläi Kupfaarbet. Sella kummt zuem Kenig Salomo un macht nem alli sini Werk.

7,15 Er goß zwei (a) Säulene üs Kupfa, jedi achzehn Elle hoch, un ä Schnur vu zwöelf Elle war des Maß um jedi Säule rum. 7,16 Un er macht zwei Knäuf, üs Kupfa gschittet, obe uf d Säule zuem anesetzä; jeda Knauf war fünf Elle hoch. 7,17 Un s war an jedäm Knauf obe uf d Säule Gitterwerk, siebä gflochteni Reife we Kettene. 7,18 Un er macht an jede Knauf zwei Reihe Granatepfel ringsum an däm Gitterwerk, mit däne d Knauf deckt wird. 7,19 Un de Knäuf obe uf d Säulene ware we Lilie, jedi vier Elle dick. 7,20 Un s ware zweihundat Granatepfel in d Reihe ringsum, obe un unde an däm Gitterwerk, des um de Rundung vum Knauf her goht, an jede Knauf uf beide Säulene. 7,21 Un er richte de Säulene uf vor d Vorhalle vum Tempel; de wo er uf di rechte Hand gsetzt het, het da (er) Jachin gheiße, un de na (er) uf di linke Hand gsetzt het, het da (er) Boas gheiße. 7,22 Un obe uf d Säulene war Lilieschmuck. So werde de Säulene baut.

S Meer üs Kupfa

(vgl. 2.Chr 4,2-5)

7,23 Un na (er) macht des Meer, gosse, vu einem Rand zuem andere zehn Elle wiet rundrum un fünf Elle hoch, un ä Schnur vu driißig Elle war des Maß ringsum. 7,24 Un um des Meer gehn Knoten an sinem Rand ringsum, je zehn uf ei Elle; s het zwei Reihe Knote, de bim Guß mitgosse ware. 7,25 Un s schtoht uf zwöelf Rinda, vu däne dräi nohch Norde gwandt ware, dräi nohch Weschte, dräi nohch Süde un dräi nohch Oschte, un des Meer schtoht obedruf, un ihri Hindateile ware alli nohch inne ghärt. 7,26 D Wanddicki vum Meer aba war ä Hand breit, un si Rand war we d Rand vumä Becha, we ä ufgangeni Lilie, un s goht zweiduusig Eima inä.

De zehn Kesselwage

7,27 Er macht au zehn Gschtell üs Kupfa, jedes vier Elle lang un breit un dräi Elle hoch. 7,28 S war aba sell Gschtell so gmacht, daß ses Site het zwische d Leischtene. 7,29 Un an d Site zwische d Leischtene ware Löwe, Rinda un Cherubim, un ebeso uf d Leischtene un oberhalb un undahalb vu d Löwe un Rinda ware rundahängendi Kränz. 7,30 Un jedes Gschtell het vier kupfani Räda mit kupfane Achse. Un uf d vier Ecke ware Träga gosse, jeda däm andere gegeiba, unde an d Kessel gosse. 7,31 Aba d Hals midde uf däm Gschtell war ä Elle hoch un rund, andathalb Elle wiet, un s ware Buckel an däm Hals in Felder, de viereckig ware un nit rund. 7,32 De vier Räda aba ware unde an d Site, un de Achsene vu d Räda ware am Gschtell. Jedes Rad war andathalb Elle hoch. 7,33 S ware Räda we Wageräda, un ihri Achsene, Nabe, Schpeiche un Felge ware alli gosse. 7,34 Un de vier Träga uf d vier Ecke vu jedäm Gschtell ware au am Gschtell. 7,35 Un obe uf däm Gschtell, ä halbe Elle hoch, rundrum, ware Griff un Leischtene am Gschtell. 7,36 Un na (er) het uf de Flächene vu d Griffe un Leischtene Cherubim, Löwen un Palmenbäume, igrabe lo soviel Platz uf jeda war, un Kränze ringsum dra. 7,37 Uf de Art macht da (er) zehn Gschtell, alli vu einem Guß, einem Maß un eina Gschtalt.

7,38 Un na (er) macht zehn Kessel üs Kupfa, daß vierzig Eima in ei Kessel gehn, un jeda war vier Elle wiet, un uf jedäm Gschtell war ä Kessel. 7,39 Un na (er) schtellt fünf Gschtell an di rechti Site vum Huus un di

Ä Lischte vu Sache, de Hiram gmacht het

(vgl. 2.Chr 4,11-18)

andere fünf an di link Site; aba des Meer schtellt da (er) rechts vor des Huus nohch Süde hi. 7,40 Un Hiram macht au Tepf, Schuufle, Becke; un so vollendet er alli Werke, de d Kenig Salomo am Huus des HERRN mache glo het: 7,41 de zwei Säulene un de kuglige Knäuf obe uf d zwei Säulene un de zwei Gitterwerke, de de beide kuglige Knäuf uf d Säulene zuedecke solle, 7,42 un de vierhundat Granatepfel an d zwei Gitterwerke, je zwei Reihe Granatepfel an einem Gitterwerk, de de beide kuglige Knäuf uf d Säulene zuedecke solle, 7,43 dzue de zehn Gschtell un zehn Kessel obedruf 7,44 un des Meer un de zwöelf Rinda unda däm Meer 7,45 un de Tepf, Schuufle un Beckene. Un alli de Geräte, de Hiram däm Kenig Salomo macht fir des Huus des HERRN, ware üs(vu) blankem Kupfa. 7,46 In d Gegend vum undere Jordan het sie dr Kenig gieße o in d Gießeräi vu Adama zwische Sukkot un Zaretan. 7,47 Un Salomo het alli Geräte ungwoge wägä d sehr (sölli) große Gwicht vum Kupfa.

D Inneirichtig vum Tempel

(vgl. 2.Chr 4,19-5,1)

7,48 Au het Salomo alles Gerät mache lo, des zuem Huus des HERRN ghärt het: d goldene Altar, d goldene Disch, uf däm de Schaubrot liege, 7,49 fünf Laichta zue d rechte Hand un fünf Laichta zue d linke vor rem Chorraum üs(vu) lauterem Gold, mit goldene Bloeme, Lampe (Funzle) un Lechtschere; 7,50 dzue Schale, Messa, Beckene, Leffel un Pfannene üs(vu) lauterem Gold. Au ware de Angle an d Direne zuem Allaheiligschte inne im Huus un an d Direne vu d Tempelhalle üs(vu) Gold.

7,51 So wird des ganze Werk fertig, des dr Kenig Salomo gmacht het am Huus des HERRN. Un Salomo bringt inä, was si Vada (Babbe) David gheiligt het an Silba un Gold un Geräte, un legt´s in d Schatz vum Huus des HERRN.

S 8. Kapitel

Iweihig vum Tempel

(vgl. 2.Chr 5,2-6,2)

8,1 Do vusammlet dr Kenig Salomo zue sich di Älteschte in Israel, alli Hauptlit vu d Schtämm un Obaschti vu d Sippene in Israel nohch Jerusalem, um de Lade vum Bund des HERRN rufzbringe üs dr Schtadt David, des isch Zion. 8,2 Un s vusammle sich bim Kenig Salomo alli Männa (Manne) in Israel am Fescht im Monet Etanim, des isch dr siebte Monet. 8,3 Un als alli Älteschte Israels kumme, hobe de Prieschta de Lade des HERRN uf 8,4 un bringe sie nuf, dzue de Schtiftshitte un alli Geräte vum Heiligtum, des in dr Schtiftshitte war. Des hän d Prieschta un Levite doe. 8,5 Un dr Kenig Salomo un di ganz Gmeind Israel, de sich bi nem vusammelt het, gehn mit nem vor d Lade her un (a) opfare Schof un Rinda, so viel, daß ma sie nit zehle noh üsrechne ka. 8,6 So (a) bringe de Prieschta de Lade vum Bund des HERRN an ihr Platz in d Chorraum vum Huus, in des Allaheiligschte, (b) unda de Fligel vu d Cherubim. 8,7 Denn de Cherubim breitete de Fligel üs an däm Platz, wo de Lade schtoht, un vudeckte de Lade un ihri Schtange vu obeher. 8,8 Un (a) de Schtangene ware so lang, daß ihri Ende gsähne wäre in däm Heilige, des isch de Tempelhalle, vor rem Chorraum; aba vu uße sieht ma sie nit. Un dert sin sie bis uf dän Dag. 8,9 Un s war nigs in d Lade als (a) (b) nur de zwei schteinerni Blatte(Dafle) vum Moses, de na (er) riglegt het am Horeb, de Blatte(Dafle) vum Abkumme, de dr HERR mit Israel gschloße het, als sie üs Ägypteland zoge ware. 8,10 Als aba de Prieschta üs däm Heilige gehn, erfillt de Wolke des Huus des HERRN, 8,11 so daß de Prieschta nit zuem Denscht hiträtä kenne wägä dr Wolke; denn (a) de Herrlichkeit des HERRN erfillt des Huus des HERRN.

8,12 Do sait Salomo: D Sunne het dr HERR an d Himmel gschtellt; er het aba gsait, (a) er wott im Dunkle wohne(huuse). 8,13 So ha ich etze ä Huus baut dir als Wohnig, ä Platz, daß dü ebiglig do wohnsch.

Salomo haltet ä Red vor rem Volk

(vgl. 2.Chr 6,3-11)

8,14 Un dr Kenig drillt si Agsicht(Visasch) un segnet di ganz Gmeind Israel, un di ganz Gmeind Israel schtoht. 8,15 Un na (er) sait: Globt isch dr HERR, der Gott Israels, der wo durch si Muul minem Vada (Babbe) David zuegsait un´s durch sini Hand erfillt het un gsait het: 8,16 Vu däm Dag a, wo ich mi Volk Israel üs Ägypte fihrt, ha ich kei Schtadt üsgwählt unda irgendeinem Schtamm Israels, daß ma (mir) ä Huus baut wird, dmit mi Name do wär. Jerusalem ha ich üsgwählt, daß mi Name do wär, un David ha ich üsgwählt, daß sa (er) iba mi Volk Israel Herr si soll. 8,17 Mi Vada (Babbe) David het´s zwar im Sinn (Gmeht) ka, däm Name des HERRN, vum Gott Israel, ä Huus z baue (bäue), (a) 8,18 aba dr HERR sait zue minem Vada (Babbe) David: Daß dü im Sinn (Gmeht) hesch, minem Name ä Huus z baue (bäue), do dra hesch dü wohldoe, daß dü dir des vorgnu hesch. 8,19 Doch nit dü sollsch des Huus baue (bäue), sundern di Bue (Suhn), der wo dir gibore wird, sella soll minem Name ä Huus baue (bäue). 8,20 Un dr HERR het si Wort wohr gmacht, des sa(er) ge het; denn ich bi an d Macht kumme an minem Vada (Babbe) David Schtatt un sitz uf däm Thron Israels, we dr HERR zuegsait het, un ha ä Huus däm Name des HERRN baut, däm Gott Israels, 8,21 un ha dert ä Platz zuegrichtet fir d Lade, in der de Blattene(Dafle) vum Abkumme sin, den er gschlosse het mit unsare Vädere, als sa(er) sie üs Ägypteland fihrt.

Salomo bätet, um d Tempel izweihe

(vgl. 2.Chr 6,12-21)

8,22 Un Salomo kummt vor d Altar des HERRN vor d ganze Gmeinde Israel un breitet sini Händ (Pfode) üs in d Himmel 8,23 un sait: HERR, Gott Israels, s isch kei Gott nit obe im Himmel noh unde uf d Erde dir glich, der dü hebsch des Abkumme un de Barmherzigkeit dinene Knecht, de vor dir wandle vu ganzem Herze; 8,24 der dü ghalte hesch dinem Knecht, minem Vada (Babbe) David, was dü nem zuegsait hesch. Mit dinem Muul hesch dü´s gsait, un mit dinere Hand hesch dü´s erfillt, we´s bekannt isch a däm Dag. 8,25 Etze, HERR, Gott Israels, heb dinem Knecht, minem Vada (Babbe) David, was dü nem zuegsait hesch: S soll dir nit fehle a nem Mann, der wo vor mir schtoht, der do sitzt uf däm Thron Israels, wenn nur dini Buebä (Sühn) uf ihrem Wäg acht hän, daß sie vor mir wandle, we dü vor mir gwandelt bisch. 8,26 Etze, Gott Israels, loß di Wort wohr wäre, des dü dinem Knecht, minem Vada (Babbe) David, zuegsait hesch. 8,27 Aba soll Gott wirklich uf d Erde wohne(huuse)? Lueg, (a) dr Himmel un alli Himmel Himmel kenne dich nit fasse - we soll´s dann (dnoh) des Huus doe, des ich baut ha? 8,28 Wend dich aba zuem Gebet vu dinem Knecht un zue sinem Flehe, HERR, mi Gott, dmit dü hersch des Flehe un Gebet vu dinem Knecht hiit vor dir: 8,29 Loß (a) dini Auge offe schtoh iba däm Huus Nacht un Dag, iba der (b) Platz, vu däm dü gsait hesch: Do soll mi Name si. Dü dätsch (wollesch) härä des Gebet, des di Knecht an däm Platz bäte doet, 8,30 un dätsch(wollesch) härä des Flehe vu dinem Knecht un vu dinem Volk Israel, wenn sie do bitte den an däm Platz; un wenn dü´s hersch in dinere Wohnig, im Himmel, dätsch(wollescht) dü gnädig si.

D Tempel soll ä Platz si, a däm bätet wird

(vgl. 2.Chr 6,22-42)

8,31 Wenn öbber (ebber) an sinem Nächschte sindigt un s wird nem ä Fluech ufglegt, sich selba z vuflueche, un na (er) kummt un vufluecht sich vor dinem Altar in däm Huus, 8,32 so dätsch(wollescht) dü härä im Himmel un Recht schaffe dinem Knecht, daß dü d Frevla als Frevla erkenne un sini Tate uf si Kopf kumme lossch, selle aba, der wo im Recht isch, Grecht sprichsch un nem gibsch nohch sinere Grechtigkeit.

8,33 Wenn di Volk Israel vor nem Feind gschla wird, wel sie an dir gsindigt hän, un sie kehre um (bekehre sich ) zue dir un bekenne di Name un bäte un flehen zue dir in däm Huus, 8,34 so dätsch(wollescht) dü härä im Himmel un de Sinde vu dinem Volk Israel vuge un sie zruckbringe in des Land, des dü ihre Vädere ge hesch.

8,35 Wenn (a) dr Himmel vuschlosse wird, daß ses nit rägnet, wel sie an dir gsindigt hän, un sie bäte dann (dnoh) zue däm Platz hi un bekenne di Name un kehre um (bekehre sich ) vu ihre Sinde, wel dü sie bedrängsch, 8,36 so dätsch(wollescht) dü härä im Himmel un vuge de Sinde diner Knecht un vu dinem Volk Israel, daß dü nene d guete Wäg zeigsch, uf däm sie wandle solle, un rägne lossch uf des Land, des dü dinem Volk zuem Erbe ge hesch.

8,37 Wenn ä Hungasnot odr Pescht odr Dürri odr Fruchtbrand(Kornbrand) odr Heigumba odr Räupe im Land si wäre odr sin Feinde im Land un sini Schtädt blagret wäre odr irgendei Ploog odr Kranket do isch - 8,38 wer dann (dnoh) bittet un fleht, s sin Einzelni odr di ganzes Volk Israel, de do ihri Ploog schpiire, jeda in sinem Herz, un breite ihri Händ (Pfode) üs zue däm Huus, 8,39 so dätsch(wollescht) dü härä im Himmel, an däm Platz, wo dü wohnsch, un gnädig si un mache, daß dü jedäm gibsch, we na´s vudent (gwandelt isch), we dü si Herz erkennsch - denn (a) dü ällei kennsch des Herz alla Menschekinda -, 8,40 dmit sie dich firchte alliziit, solang sie in däm Land läbä, des dü unsare Vädere ge hesch.

8,41 Au wenn ä (a) Fremde, der wo nit vu dinem Volk Israel isch, üs nem ferne Land kummt wägä dinem Name 8,42 - denn sie wäre härä vu dinem große Name un vu dinere mächtige Hand un vu dinem üsgschrecktem Arm -, wenn na (er) kummt, um zue däm Huus hi z bäte, 8,43 so dätsch(wollescht) dü härä im Himmel, an däm Platz, wo dü wohnsch, un alles doe, worum dr Fremde dich arueft, uf daß alli Velka uf d Erde di Name erkenne, dmit au sie(de) dich firchte we di Volk Israel, un daß sie innewäre, daß di Name iba däm Huus gnennt isch, des ich baut ha.

8,44 Wenn di Volk üszeht in d Kreg gege sini Feinde (Gegna) uf däm Wäg, den dü sie schicke wirsch, un sie bäte wäre zuem HERRN nohch der Schtadt hi, de dü üsgwählt hesch, un nohch rem Huus hi, des ich dinem Name baut ha, 8,45 so dätsch(wollescht) dü ihr Gebet un Flehe härä im Himmel un nene Recht schaffe.

8,46 Wenn sie an dir sindige wäre - (a) (b) denn s git kei Mensch, der wo nit sindigt - un dü ziirnsch schene un gibsch sie hi vor ihre Feinde (Gegna), daß de sie gfange fihre in des Land vu d Feinde (Gegna), wiet wäg odr nooch, 8,47 un sie nähmä sich's zue Herze im Land, in däm sie gfange sin, un kehre um un flehe zue dir im Land ihra Gfangeschaft un schwätze: (a) (b) Mir hän gsindigt un unguetdoe un sin gottlos gsi, 8,48 un kehre um zue dir vu ganzem Herze un vu ganza Seele im Land ihra Feinde (Gegna), de sie wäggfihrt hän, un bäte zue dir nohch ihrem Land hi, des dü ihre Vädere ge hesch, (a) nohch dr Schtadt hi, de dü üsgwählt hesch, un nohch rem Huus hi, des ich dinem Name baut ha: 8,49 so dätsch(wollescht) dü ihr Gebet un Flehe härä im Himmel, an däm Platz, wo dü wohnsch, un nene Recht schaffe 8,50 un dätsch(wollescht) vuge dinem Volk, des an dir gsindigt het, alli ihri Ibaträtige, mit däne sie gege dich gsindigt hän, un dätsch(wollescht) sie Erbarme find losse bi däne, de sie gfange hebe, so daß sie sich ihra erbarme. 8,51 Denn sie sin di Volk un di Erbe, des dü üs Ägypte, üs däm glüehjende Ofe, gfihrt hesch.

8,52 Loß dini Auge uff si fir des Flehe vu dinem Knecht un vu dinem Volk Israel, daß dü sie üff hersch, sooft sie dich aruefe; 8,53 denn (a) dü hesch sie dir üsgsondert zuem Erbe üs alle Velka uf d Erde, we dü gsait hesch durch di Knecht Moses, als dü unsari Vädare üs Ägypte fihrt hesch, Herr HERR!

Schlussgibät un Sege

8,54 Un als Salomo des Gebet un Flehe vor rem HERRN fertig het, schtoht da (er) uf vum Altar des HERRN un het ufghärt z knien un de Händ (Pfode) zuem Himmel üszbreite 8,55 un kummt hi un segnet di ganz Gmeinde Israel mit luta Schtimm un sait: 8,56 Globt isch dr HERR, der sinem Volk Israel Rueh ge het, we na (er)´s zuegsait het. (a) S isch nit eins wäggfalle vu alle sinene guete Wort, de na (er) gsait het durch si Knecht Moses. 8,57 Dr HERR, unsa Gott, isch mit uns, we na (er) mit unsare Vädere gsi isch. Er vulosst uns nit un zeht d Hand nit ab vu uns. 8,58 Er heldet unsa Herz zue sich, daß mir wandle in alle sinene Wäg un hebe sini Gebote, Satzige un Rechte, de er unsare Vädere bifohle het. 8,59 Möge de Wort, de ich vor rem HERRN gfleht ha, däm HERRN, unsam Gott nooch si, Dag un Nacht, daß sa (er) Recht schafft sinem Knecht un sinem Volk Israel alli Däg, 8,60 dmit alli Velka uf d Erde erkenne, daß dr HERR Gott isch, un sunscht keina me! 8,61 Un äicha Herz isch undeilt bim HERRN, unsam Gott, daß ihr wande in sinene Satzige un hebe (halte) sini Gebote, we´s hiit gschehe (bassiert).

Ä Opfafescht, um d Tempel izweihe

(vgl. 2.Chr 7,4-10)

8,62 Un d Kenig un ganz Israel opfate vor rem HERRN Opfa. 8,63 Un Salomo opfat Dankopfa, de na (er) däm HERRN gopfat het, zweiezwanzigduusig Rinda un hundatzwanzigduusig Schof. So weihte sie des Huus des HERRN i, d Kenig un ganz Israel. 8,64 An dämselbe Dag weiht dr Kenig d Middi vum Vorhof, der wo vor rem Huus des HERRN war, dodurch, daß sa (er) Brandopfa, Schpeiseopfa un des Fett vu d Dankopfa dert darbrocht het. Denn d kupferne Altar, der wo vor rem HERRN schtoht, war z klei fir de Brandopfa, Schpeiseopfa un des Fett vu d Dankopfa. 8,65 Un Salomo het zue der Ziit des Fescht ghalte un ganz Israel mit nem - ä großi Vusammlig (Bagasch) vu d Grenze Hamats bis an d Bach Ägypte - vor rem HERRN, unsam Gott, siebä Däg un nohch däne siebä Däg, des ware vierzehn Däg. 8,66 Un na (er) entloßt des Volk am achte Dag. Un sie segnete d Kenig un gehn heim frehlich un mit guetem Mut iba all däm Guete, des dr HERR an David, sinem Knecht, un an sinem Volk Israel doe het.

S 9. Kapitel

Gott vumahnt Salomo

(vgl. 2. Chr 7,11-22)

9,1 Un als Salomo des Huus des HERRN baut het un des Huus vum Kenig un alles, was sa(er) z mache gwinscht het, 9,2 erschient nem dr HERR zuem zweitenmol, (a) we er nem erschiene war in Gibeon. 9,3 Un dr HERR sait zue nem: Ich ha di Gebet un Flehe ghärt , des dü vor mich brocht hesch, un ha des Huus gheiligt, des dü baut hesch, daß ich (a) mi Name dert wohne (huuse) los ewig, un mini Auge un mi Herz soll do si alliziit. 9,4 Un dü, wenn dü vor mir wandelsch, we di Vada (Babbe) David gwandelt isch, mit rechtschaffenem Herz un ufrichtig, daß dü alles doesch, was ich dir bifohle ha, un mini Gebote un mini Rechte hebsch, 9,5 so (a) will ich bschtätige d Thron vu dinem Kenigtums iba Israel ebiglig, we ich´s dinem Vada (Babbe) David zuegsait ha: (b) S soll dir nit fehle a nem Mann uf däm Thron Israels. 9,6 Den ihr äich aba vu mir abwende, ihr un äiri Kinda, un nit hebe mini Gebote un Rechte, de ich äich vorglegt ha, un higo un andere Götta dene un sie abäte (ahimmle), 9,7 (a) (b) (c) so wär ich Israel üsrotte üs däm Land, des ich ne ge ha, un des Huus, des ich minem Name gheiligt ha, will ich vuwerfe vu minem Agsicht; un Israel wird ä Schpott un Hohn si unda alle Mensche. 9,8 Un des Huus wird igrisse wäre, so daß alli, de vorbäigehn, sich froge (entsetzen) wäre un höhne un sage: Wurum het dr HERR däm Land un däm Huus des adoe? 9,9 Dann (Dnoh) wird ma sage: Wel sie d HERRN, ihr Gott, vulo hän, der wo ihri Vädare üs Ägypteland gfihrt het, un anderi Götta agnumme un sie abäte un nene dene - drum het dr HERR all des Unheil iba sie brocht.

Salomos Handel mit Hiram vu Tyrus

9,10 Als etze de zwanzig Johr um ware, in däne Salomo de beide Hiisa baut het, (a) des HERRN s Huus un (b) vum Kenig s Huus, 9,11 - dzue het Hiram, dr Kenig vu Tyrus, Salomo Zederebaium un Zypresse un Gold nohch all sinene Winsch ge -, do git dr Kenig Salomo Hiram (a) zwanzig Schtädt im Land Galiläa. 9,12 Un Hiram zeht üs vu Tyrus, de Schtädt z bschaue, de nem Salomo ge het, un sie gfalle nem nit. 9,13 Un na (er) sait: Was sin des fir Schtädt, mi Brueda, de dü mir ge hesch? Un ma het sie des Land Kabul gheiße bis uf dän Dag. 9,14 Un Hiram het däm Kenig hundatzwanzig Zentna Gold gschickt.

We Salomo si Amt gfihrt het

9,15 Un so war´s mit d Fronlit, de dr Kenig Salomo üsghobe het, um des HERRN Huus un si Huus un d Millo un de Muure Jerusalems un Hazor un Megiddo un Geser z baue (bäue) - 9,16 denn d Pharao, dr Kenig vu Ägypte, war rabzoge un het (a) Geser ignumme un mit Fiir vubrennt un de Kanaanita erschlage, de in dr Schtadt ghuust hän, un het (b) vu sinere Dochta, Salomos Wieb, d Ort als Gschenk ge; 9,17 un Salomo het Geser wida ufbaut un des undere Bet-Horon 9,18 un Baalat un Tamar in d Wüschte im Land Juda 9,19 un alli Schtädt mit Kornschpeicher, de Salomo ka het, un alli Schtädt mit Kärre un (a) de Schtädt mit Gschpann un was sa(er) zue baue (bäue) winscht in Jerusalem, im Libanon un im ganze Land sinere Herrschaft -: 9,20 alles Volk, des noh ibrig war vu d Amorita, Hetita, Perisita, Hiwita un Jebusita, de nit zue d Israelite ghärt hän, 9,21 selli Nohchkumme, de ibrigbliebe ware im Land, an däne Israel d Bann nit vollschtrecke het kenne, de macht Salomo zue (a) Fronlit bis uf dän Dag. 9,22 Aba üs Israel macht da (er) nemads als Fronlit, sundern het sie als Kregslit un sini Räte un Oberschte un Ritta un Hauptlit iba sini Kärre un Gschpann si lo. 9,23 Un de Zahl vu d oberschte Amtlit, de iba Salomos Bauarbete bschtimmt ware, ware fünfhundertunfuchzig; de bifohle d Lit, de de Arbet gmacht hän.

9,24 Un de Dochta vum Pharao zeht uffe vu d Schtadt David in ihr Huus, des Salomo fir sie baut het. Dann (Dnoh) het da (er) au d Millo baut.

9,25 Un Salomo opfat dräimol im Johr Brandopfa un Dankopfa uf däm Altar, wo er däm HERRN baut het, un räuchert uf nem vor rem HERRN. Un so wird des Huus feritg.

9,26 Un Salomo het au Schiffe in Ezjon-Geba baut, des bi Elat lit am Ufa vum Schilfmeer im Land vu d Edomiter. 9,27 Un Hiram schickt uf de Schiffe sini Lit, de wo gueti Schiffslit un uf däm Meer erfahre ware, zsämme mit d Lit Salomos. (a) 9,28 Un sie kumme nohch (a) Ofir un holte dert vierhundatunzwanzig Zentna Gold un bringe's däm Kenig Salomo.

S 10. Kapitel

Bsuech vu d Kenigin vu Saba

(vgl. 2. Chr 9,1-12)

10,1 Un als de (a) Kenigin vu Saba de Kunde vu Salomo ghärt het, kummt sie, um Salomo mit Rätselfroge z prefä. (b) 10,2 Un sie kummt nohch Jerusalem mit na(nem) sehr (sölli) große Bagasch (Gfolge), mit Kamele, de Schpezereie trage un viel Gold un Edelschtei. Un als sie zuem Kenig Salomo kummt, schwätzt sie mit nem all des, wo sie sich vorgnumme het. 10,3 Un Salomo git ihre Antwort uf alles, un s war däm Kenig nigs vuborge, was sa(er) ihre nit het sage kenne. 10,4 Als aba de Kenigin vu Saba alli Gschytheit Salomos sieht un des Huus, des sa(er) baut het, 10,5 un des Ässä fir si Disch un de Rangordnig vu sinene Große un des Ufwartig vu sinene Dena un ihri Kleida un sini Vorkoschta un sini Brandopfa, de na (er) in däm Huus des HERRN opfat, grotet sie vor Schtaune üßa sich 10,6 un sait zuem Kenig: S isch wohr, was ich in minem Land vu dinene Tate un vu dinere Gschytheit ghärt ha. 10,7 Un ich hab's nit glaube welle, bis ich kumme bi un s mit eigene Auge gsähne ha. Un lueg, nit d Hälfti het ma mir gsait. Dü hesch me Gschytheit un Sache, als de Kunde gsait het, de ich vunumme ha. 10,8 Glicklich sin dini Männa (Manne) un dini Große, de alliziit vor dir schtehn un dini Gschytheit härä. 10,9 (a) Globt isch dr HERR, di Gott, der wo an dir Wohlgfalle het, so daß sa (er) dich uf d Thron Israels bschtimmt het! Wel dr HERR Israel leb(lieb) het ebiglig, het da (er) dich zuem Kenig bschtimmt, daß dü Recht un Grechtigkeit ebsch. 10,10 Un sie git däm Kenig hundatzwanzig Zentna Gold un sehr (sölli) viel Schpezereie un Edelschtei. S kummt aba ne me so viel Schpezereie ins Land, we de Kenigin vu Saba däm Kenig Salomo git.

10,11 Au bringe (a) de Schiff Hirams, de Gold üs Ofir ifihrte, sehr (sölli) viel Sandelholz un Edelschtei. 10,12 Un dr Kenig het Pfiela mache lo üs däm Sandelholz im Huus des HERRN un im Huus vum Kenig un Harfe un Zithere fir de Singa. S kummt aba ne me so viel Sandelholz ins Land, s wird au nit gsähne bis uf dän Dag.

10,13 Un dr Kenig Salomo git d Kenigin vu Saba alles, was ihr gfallt un was sie wott (bittet), üßa däm, was sa(er) ihr vu sich üs git. Un sie drait sich un zeht in ihr Land mit ihra Bagasch (ihrem Gfolge).

Salomos Richtum

(vgl. 2. Chr 9,13-28)

10,14 Un des Gwicht vum Gold, des fir Salomo in einem Johr inekumme, war sechshundatsechsunsächzig Zentna, 10,15 üßa däm, was vu d Händla un vum Gwinn vu d Kauflit un vu alle Kenig vu Arabie un vu d Schtatthalta kummt.

10,16 Un dr Kenig Salomo (a) het zweihundat großi Schilde üs beschtem Gold mache lo - sechshundat Lot Gold nimmt da (er) zue einem Schild - 10,17 un draihundat kleini Schildli üs beschtem Gold, je dräi Pfund Gold zue einem kleine Schild. Un dr Kenig bringt sie in des (a) Libanon-Waldhaus.

10,18 Un dr Kenig macht ä große Thron vu Elfebei un ibazeht nen mit däm edelschte Gold. 10,19 Un dr Thron het sechs Schtufä, un hinde am Thron ware Schtierkepf, un s ware Lehne uf beide Site am Sitz, un zwei Löwe sin an d Lehne gschtande. 10,20 Un zwöelf Löwe sin uf d sechs Schtufä gschtande zue beide Site. So ebis isch ne gmacht worde in alle Kenigrich. 10,21 Alli Trinkgsache vum Kenig Salomo ware üs Gold, un alli Tepf im Libanon-Waldhaus ware au üs lauterem Gold; denn des Silba achtete ma zue d Ziit Salomos fir nigs. 10,22 Denn dr Kenig het Tarsisschiffe, de uf däm Meer zsämme mit d Schiff Hirams fahre. De kumme in dräi Johr eimol un bringe Gold, Silba, Elfebei, Affe un Pfaue.

10,23 So war dr Kenig Salomo greßa an Richtum un Gschytheit als alli Kenig uf Erde. 10,24 Un alli Welt wott, Salomo z säh, dmit sie de Gschytheit hare, de nem Gott in si Herz ge het. 10,25 Un jeda bringt nem jährlich Gschenkli, silberni un goldeni Geräte, Kleida un Waffe, Schpezereie, Ross un Muulesel.

10,26 Un Salomo bringt Kärre un Gschpann zsämme, so daß sa (er) duusigvierhundat Kärre un (a) zwöelfduusig Gschpann het, un na (er) legt sie in de Wagenschtädt un zuem Kenig nohch Jerusalem. 10,27 Un dr Kenig bringt´s hi, daß ses in Jerusalem so viel Silba git we Schtei (Wackes), un Zederholz so viel we wildi Feigebaim im Hiigelland. 10,28 Un ma bring Salomo Gäul (Pferde) üs Ägypte un üs Koë; un de Kauflit vum Kenig kaufe sie üs Koë zue ihrem Pries. 10,29 Un sie bringe üs Ägypte d Kärre uffe fir sechshundat Silbaschtickli un de Gäul fir hundatfuchzig. Dann (Dnoh) fihre sie de wida üs an alli Kenig vu d Hetita un an de Kenig vu Aram.

S 11. Kapitel

Salomos heidnische Wieba un sini Abgöttarai

11,1 Aba dr Kenig Salomo liebt (a) vieli üsländischi Wieba: de Dochta vum Pharao un moabitischi, ammonitischi, edomitischi, sidonischi un hetitischi - 11,2 vu däne Mensche, vu däne dr HERR d Israelite gsait het: Gehn nit zue nene un len sie nit zue äich kumme; (a) sie wäre gwiß äiri Herze ihre Götta zueneige. An däne hängt Salomo mit Liebe. 11,3 Un na (er) het siebehundat Hauptfraue un draihundat Näbefraue; un sini Wieba vuleitete si Herz. 11,4 Un als sa(er) etze alt war, neige sini Wieba si Herz fremde Götta zue, so daß si Herz nit ungedeilt bim HERRN, sinem Gott, war, we des Herz vu sinem Vada (Babbe) David. 11,5 So dent Salomo dr Astarte, d Göttin dera vu Sidon, un däm Milkom, däm greuliche Götze vu d Ammonita. 11,6 Un Salomo doet, was däm HERRN mißflallt, un folgt nit ganz däm HERRN we si Vada (Babbe) David.

11,7 Domols het Salomo ä Hechi däm (a) (b) Kemosch baut, däm greuliche Götze vu d Moabita, uf fem Berg, der wo vor Jerusalem lit, un däm Moloch, däm greuliche Götze vu d Ammonita. 11,8 Ebeso doet´s Salomo fir alli sini üsländische Wieba, de ihre Götta räucherte un opfate. 11,9 D HERR aba wird zornig iba Salomo, daß sa (er) si Herz des HERRN, däm Gott Israels, abgwendet het, (a) (b) der wo nem zweimol erschiene war 11,10 un nem bifohle het, daß sa (er) nit andere Götta nohchwandle soll. Er aba het nit ghalte, was nem dr HERR bifohle het. 11,11 Drum sait dr HERR zue Salomo: Wel des bi dir gschehe (bassiert) isch un dü mi Abmachig (Abkumme) un mini Gebote nit ghalte hesch, de ich dir bifohle ha, so (a) will ich des Kenigrich vu dir riße un einem vu dine Große ge. 11,12 Doch zue dinere Ziit will ich des noh nit doe wägä dinem Vada (Babbe) David, sundern üs d Hand vu dinem Bue (Suhn) will ich's riße. (a) 11,13 Doch will ich nit des ganze Rich losreiße; ei Schtamm will ich dinem Bue (Suhn) losse wägäm David, minem Knecht, un wägä Jerusalems, des ich üsgwählt ha.

Salomos Feinde (Gegna) Hadad un Reson

11,14 Un dr HERR weckt Salomo ä Feind, d Edomiter Hadad, vum kenigliche Gschlecht in Edom. 11,15 Denn (a) als David de Edomiter schlat - dertmols als d Feldhauptmann Joab nufzoge war, um di Erschlagene Israels zue bierdige, do erschlet da (er) alles, was männlich war in Edom; 11,16 sechs Monet bliebt Joab un ganz Israel dert, bis sa(er) alles, was männlich war in Edom üsgrottet het -, 11,17 do isch Hadad un mit nem ä baar Edomiter vum Gefolg vu sinem Vada (Babbe) gflohe, um nohch Ägypte z vutwische. Hadad aba war noh ä sehr (sölli) junge Ma. 11,18 Un sie mache sich uf vu Midian un kumme nohch Paran un nähmä Lit mit sich üs Paran un kumme nohch Ägypte zuem Pharao, däm Kenig vu Ägypte. Sella git nem ä Huus un Ässä un wiest nem Land zue. 11,19 Un Hadad findet großi Gnade vor rem Pharao, so daß sa (er) nem sogar de Schweschta vu sinere Frau (Wieb, Wyb), dr Kenigin Tachpenes, als Wieb git. 11,20 Un de Schweschta vu d Tachpenes gebirt nem Genubat, si Bue (Suhn), un Tachpenes zeht nen uf im Huus vum Pharao, so daß Genubat im Huus vum Pharao unda d Kinda vum Pharao war. 11,21 Als etze Hadad ghärt het in Ägypte, daß David sich zue sinene Vädere glegt het un daß dr Feldhauptmann Joab tot war, sait da (er) zuem Pharao: Loß mi in mi Land zeh! 11,22 D Pharao sait zue nem: Was fehlt dir bi mir, daß dü in di Land zeh willsch? Na (Er) sait: Nigs, aba loß mi zeh! 11,23 *Un Hadad kehrt in si Land zruck un het ä Haß uf Israel un wird Kenig iba Aram. *Der letschte Satz isch im hebräische Grundtext d letschte Deil vu Vers 25 un isch uf den Platz vorzoge wore, um d Zämmehang bessa zue vuschtoh.

Au weckt Gott däm Salomo noh ä Feind, Reson, d Bue (Suhn) Eljadas, der vu sinem Herrn, (a) Hadad- Eser, däm Kenig vu Zoba, gflohe war. 11,24 Sella het Männa (Manne) um sich gsammlet un war Hauptmann vunare Schar wore - (a) als David de Aramäer schlet -, un na (er) zeht nohch Damaskus un nimmt´s i un wird Kenig in Damaskus. 11,25 Un na (er) war Israels Feind, solang Salomo läbt. Des kummt zuem Schadä dzue, wo Hadad doe het.

Ahijas Vuheißig an Jerobeam

11,26 Au Jerobeam, d Bue (Suhn) Nebats, ä Ephraimita vu Zereda, Salomos Vogt - sini Muetter hieß Zerua, ä Witwe -, hebt d Hand uf gege d Kenig. 11,27 Un so goht´s zue, als sa(er) d Hand gege d Kenig ufhebt: Salomo baut d (a) Millo un schleßt dmit de Lucke in d Schtadt Davids, vu sinem Vada (Babbe). 11,28 Un Jerobeam war ä tichtige Ma. Un als Salomo sieht, daß des Bebli viel schafft, het da nen iba alli Fronarbeit vum Huus Josef gsetzt.

11,29 S isch zue der Ziit gschehe (bassiert), daß Jerobeam üs Jerusalem üsä gange isch, un s het nen dr Prophet Ahija vu Silo uf däm Wäg troffe un het ä näji(naii) Mandel a, un de ware beidi ällei uf däm Feld. 11,30 Un Ahija langt d näji(naii) Mandel, wo na aka het, un riß nen in zwöelf Schtickli 11,31 un sait zue Jerobeam: Nimm zehn Schtickli zue dir! Denn so sait´s d HERR, dr Gott Israels: Lueg, ich will des Kenigrich üs d Hand Salomos riße un dir zehn Schtämm ge - 11,32 ei Schtamm soll la (er) ha um mi Knecht David wille un um d Schtadt Jerusalem wille, (a) de ich üsgwählt ha üs alle Schtämm Israel -, 11,33 wel la (er) mi vulo het un de Astarte abätet, de Göttin vu d Sidonier, Kemosch, d Gott vu d Moabita, un Milkom, d Gott vu d Ammonita, un nit in minem Wäg gwandelt isch un nit doe het, was mir wohlgfallt, mini Gebote un Rechte, we si Vada (Babbe) David. 11,34 Ich will aba üs sinere Hand des Rich noh nit nähmä, sundern ich will nen Firscht si losse si Läbä lang um minem Knecht David wille, (a) der wo ich üsgwählt ha un der wo mini Gebote un Rechte ghalte het. 11,35 Aba (a) üs d Hand vu sinem Bue (Suhn) will ich des Kenigrich nähmä un will dir zehn Schtämm 11,36 un sinem Bue (Suhn) ei Schtamm ge, dmit mi Knecht David vor mir ä (a) (b) Lecht het alliziit in d Schtadt Jerusalem, de ich mir üsgwählt ha, um mi Name dert huuse z losse. 11,37 So will ich etze dich nähmä, daß dü regiersch iba alles, was di Herz begehrt, un Kenig si sollsch iba Israel. 11,38 Wirsch dü etze (a) folge allem, was ich dir gebiete wir, un in mine Wäg wandle un doe, was mir gfallt, un mini Rechte un Gebote hebe, we mi Knecht David es doe het, so will ich mit dir si un dir ä bschtändiges Huus baue (bäue), we ich´s David baut ha, un will dir Israel ge 11,39 un will des Gschlecht David deswege demuetige, doch nit fir alli Ziit.

11,40 Salomo aba trachtet dnohch, Jerobeam umzbringe. Do macht sich Jerobeam uf un flieht nohch Ägypte zue (a) Schischak, däm Kenig vu Ägypte, un bliebt in Ägypte, bis Salomo schtirbt.

S End vu Salomos Regierig

(vgl. 2.Chr 9,29-31)

11,41 Was me vu Salomo z sage isch un alles, was sa(er) doe het, un sini Gschytheit, des schtoht gschribe in dr Chronik vu Salomo. (a) 11,42 De Ziit aba, de Salomo Kenig war zue Jerusalem iba ganz Israel, sin vierzig Johr. 11,43 Un Salomo legt sich zue sinene Vädere un wird bierdige in d Schtadt David, vu sinem Vada (Babbe). Un si Bue (Suhn) Rehabeam wird Kenig an sinere Schtatt.

S 12. Kapitel

Ä Kenig vuachtet ä guete Rot

(vgl. 2. Chr 10,1-15)

12,1 Un Rehabeam zeht nohch Sichem, denn ganz Israel war nohch Sichem kumme, um nen zuem Kenig z mache. 12,2 Un Jerobeam, d Bue (Suhn) Nebats, het des ghärt, wo na (er) noh in Ägypte war, (a) wohi na vor rem Kenig Salomo gflohe war, un kehrt üs Ägypte zruck. 12,3 Un sie schickte hi un len nen ruefä. Un Jerobeam un de ganz Gmeind Israel kumme un schwätze mit Rehabeam un sage: 12,4 Di Vada (Babbe) het unsa Joch zue härt gmacht. Mach dü etze d härte Denscht un des schwäre Joch lichta, des sa(er) uns ufglegt het, so wen ma dir undertan si. 12,5 Er aba sait zue nene: Gehn hi bis zuem dritte Dag, dann (dnoh) kumme wida zue ma. Un des Volk goht hi. 12,6 Un dr Kenig Rehabeam hebt (haltet) Rot mit d Älteschte, de vor sinem Vada (Babbe) Salomo gschtande hän, als sa(er) noh gläbt het, un sait: We rote ihr, daß ma (mir) däm Volk Antwort gän? 12,7 Selli sage zue nem: Wirsch dü hiit däm Volk ä Denscht doe un nene zue Wille si un sie ahärä un nene gueti Worte ge, so wäre sie dir undertan si di Läbä lang. 12,8 Aba er härt(kehrt sich) nit an d Rot vu d Älteschte, wo sie nem ge hän, un hebt (haltet) Rot mit d Jingere, de mit nem ufgwachse ware un vor rem gschtande sin. 12,9 Un er sait zue nene: Was rote ihr, daß ma (mir) däm Volk sage, des zue ma (mir) gsait het: Mach des Joch lichta, des di Vada (Babbe) uf uns glegt het? 12,10 Un de Jingere, de mit nem ufgwachse ware, sage zue nem: Dü sollsch zuem Volk, des zue dir sait: «Di Vada (Babbe) het unsa Joch z schwer gmacht; mach dü´s uns lichta», so sag: Mi kleine Finga soll dicka si als vu minem Vada (Babbe) d Lende. 12,11 Etze, mi Vada (Babbe) het uf äich ä schweres Joch glegt, ich aba will's äich noh schwera mache. Mi Vada (Babbe) het äich mit Peitsche ziichtigt, ich will äich mit Skorpione ziichtige. 12,12 Als etze Jerobeam un des ganze Volk zue Rehabeam kumme am dritte Dag, we d Kenig gsait het: Kumme wida zue ma (mir) am dritte Dag, 12,13 do git d Kenig däm Volk ä (a) härti Antwort un haltet sich nit an d Rot, d nem di Älteschte ge hän, 12,14 un schwätzt mit tene nohch rem Rot vu d Jingere un sait: Mi Vada (Babbe) het äicha Joch schwer gmacht, ich aba will's äich noh schwera mache. Mi Vada (Babbe) het äich mit Peitsche ziichtigt, ich aba will äich mit Skorpione ziichtige. 12,15 So het d Kenig nit uf des Volk ghärt; denn so war´s bschtimmt des HERRN, dmit da (er) si Wort wohr macht, des sa(er) durch Ahija vu Silo gsait het zue Jerobeam, däm Bue (Suhn) Nebats.

S nördliche Israel sait sich vum Kenigshuus Davids los

(vgl. 2. Chr 10,16-19)

12,16 Als aba ganz Israel sieht, daß d Kenig sie nit ahärä wott, git des Volk däm Kenig Antwort un sait: (a) Was hän mir fir Adeil an David odr Erbe am Bue (Suhn) Isais? Uf zue dinene Hittene, Israel! So sorg etze dü fir di Huus, David! - Do goht Israel heim, 12,17 so daß Rehabeam nur iba de Israelite regiert, de in d Schtädt Judas huuse. 12,18 Un als d Kenig Rehabeam d Fronvogt Adoram hingschickt het, wirft nen ganz Israel mit Schtei (Wackes) Tod. Aba d Kenig Rehabeam schtiegt schnell uf ä Kärre un flieht nohch Jerusalem. 12,19 Also flegt Israel ab vum Huus David bis uf dän Dag. 12,20 Als etze ganz Israel ghärt het, daß Jerobeam zruckkumme war, schickte sie hi un len nen ruefä zue d Gmeinde un mache nen zuem Kenig iba ganz Israel; nemads folgt däm Huus David als dr Schtamm Juda ällei.

Rehabeam soll Israel nit zruckerobere

(vgl. 2.Chr 11,1-4)

12,21 Un als Rehabeam nohch Jerusalem kummt, sammelt da (er) des ganze Huus Juda un d Schtamm Benjamin, hundatachtzigduusig schtritbari Männa (Mann), um gege des Huus Israel z kämpfe, un des Kenigrich an Rehabeam, d Bue (Suhn) Salomos, zruckzbringe. 12,22 S kummt aba ä Gottes Wort zue Schemaja, däm Ma Gottes: 12,23 Sag Rehabeam, däm Bue (Suhn) Salomos, däm Kenig vu Juda, un däm ganze Huus Juda un Benjamin un däm ibrige Volk un sag: 12,24 Des sait dr HERR: Ihr sollt nit nufzeh un gege äiri Breda, vu Israel, kämpfe. Jeda Ma gang wida heim, denn des alles isch vu mir üs gschehe (bassiert). Un sie ghorche däm Wort des HERRN, kehre um un gehn heim, we dr HERR gsait het.

D Kenig Jerobeam vufihrt Israel zuem Götzedenscht

12,25 Jerobeam aba het Sichem uf däm Berg Ephraim üs baut un het drin gwohnt un zeht vu do furt un het Pnuël üs baut. 12,26 Un Jerobeam het denkt in sinem Herz: Des Kenigrich wird etze wida an des Huus David falle. 12,27 Wenn des Volk nufgoht, um Opfa darzbringe im Huus des HERRN zue Jerusalem, so wird sich des Herz vum Volk wende zue ihrem Herrn Rehabeam, däm Kenig vu Juda, un sie wäre mich umbringe un wida Rehabeam, däm Kenig vu Juda, zuefalle (ge). 12,28 Un d Kenig hebet (haltet) Rot un macht zwei (a) goldeni Kälba un sait zuem Volk: S isch z viel fir äich, daß ihr nuf nohch Jerusalem gehn; lueg, do isch di Gott, Israel, der wo dich üs Ägypteland gfihrt het. 12,29 Un na (er) schtellt eins in Bethel uf, un des andere doet da (er) nohch (a) Dan. 12,30 Un des (a) grotet zue na Sinde, denn des Volk goht hi vor des eine in Bethel un vor des andare in Dan.

12,31 Er het au ä Höhäheiligtum baut un macht Prieschta üs allaläi Lit, de nit vu d Sehn Levi ware. 12,32 Un na (er) macht ä Fescht am fuchzehnte Dag vum achte Monet we des Fescht in Juda un opfat uf däm Altar. So doet da´s(er´s) in Bethel, daß sa (er) d Kälba opfat, de na (er) gmacht het, un bschtellt in Bethel Prieschta fir de Höchi, de na (er) gmacht het.

Ä Prophet mit na unkummode Botschaft

12,33 Dertmols opfat Jerobeam uf däm Altar, wo na (er) gmacht het in Bethel, am fuchzehnte Dag im achte Monet, wo na (er) sich in sinem Herz üsdenkt het, un macht d Israelite ä Fescht un schtiegt uf d Altar, um z opfare.

S 13. Kapitel

13,1 Un lueg, ä Ma Gottes kummt vu Juda uf des Wort des HERRN hi noh Bethel, während Jerobeam noh uf däm Altar schtoht un opferte. 13,2 Un na (er) reft gege d Altar uf des Wort des HERRN hi un sait: Altar, Altar! Des sait dr HERR: Lueg, s wird ä Bue (Suhn) däm Huus David gibore wäre, mit Name Josia; dr wird uf dir schlachten de Prieschta dr Höchi, de uf dir opfare, un wird Menschengebein uf dir vubrenne. (a) 13,3 Un na (er) git a däm Dag ä Wunderzeichen un sait: Das isch des Zeiche dfir, daß dr HERR gsait het: Lueg, dr Altar wird bersten un de Asche vuschittet wäre, de druf isch. 13,4 Als aba dr Kenig des Wort vum Ma Gottes ghärt het, dr gege d Altar in Bethel reft, schtreckt er sini Hand üs uf däm Altar un sait: Grieft nen! Un sini Hand vudorrt, de na (er) gege nen üsgschtreckt het, un na (er) ka sie nit wida a sich zeh. 13,5 Un dr Altar barst, un de Asche wird vuschittet vum Altar noh rem Wunderzeichen, des dr Ma Gottes ge het uf des Wort des HERRN hi. 13,6 Un dr Kenig hebt a un sait zue däm Ma Gottes: (a) Flehe doch d HERRN, di Gott, a un bitt fir mi, daß i (ich) mi Hand wida a mi zeh ka. Do flehte dr Ma Gottes d HERRN a, un dr Kenig ka sini Hand wida a sich zeh, un sie wird, we sie dvor war. 13,7 Un dr Kenig schwätzt mit däm Ma Gottes: Kumm mit ma (mir) heim un labe di; i (ich) will dir ä Gschenk ge. 13,8 Aba dr Ma Gottes sait zuem Kenig: Wenn dü ma (mir) au de Hälfti dinere Habe ge willsch, so käme i (ich) doch nit mit dir; denn i (ich) will a däm Platz kei Brot ässä noh Wassa trinke. 13,9 Denn des isch ma (mir) bifohle durch des HERRN Wort: Dü sollsch kei Brot ässä un kei Wassa trinke un nit d Wäg zruckgo, den dü kumme bisch. 13,10 Un na (er) goht ä andere Wäg un nit wida d Wäg, den na (er) nohch Bethel kumme war.

D Prophet wird gschtroft well la (er) umkehrt isch

13,11 S het aba ä alta Prophet in Bethel gwohnt; zue nem kumme sini Buebä (Sühn) un vuzehle nem alles, was d Ma Gottes doe het an däm Dag in Bethel, un de Wort, de na (er) zuem Kenig gsait het. 13,12 Un ihr Vada (Babbe) sait zue nene: Wo isch dr Wäg, den na (er) zoge isch? Un sini Buebä (Sühn) zeigte nem d Wäg, den d Ma Gottes zoge war, der vu Juda kumme war. 13,13 Er aba sait zue sinene Sehn: Sattlet ma (mir) d Esel! Un als sie nem d Esel gsattlet hän, rittet da (er) uf nem 13,14 un zeht däm Ma Gottes nohch un findet nen unda einare Eiche hocke un sait zue nem: Bisch dü d Ma Gottes, der vu Juda kumme isch? Er sait: Ja. 13,15 Er sait zue nem: Kumm mit ma (mir) heim un iß Brot mit ma (mir)! 13,16 Er aba sait: I (Ich) ka nit mit dir umkehre un mit dir kumme; i (ich) will au nit Brot ässä noh Wassa trinke mit dir an däm Platz. 13,17 Denn s isch zue ma (mir) gsait wore durch des Wort des HERRN: Dü sollsch dert nit Brot ässä noh Wassa trinke; dü sollsch nit d Wäg zruckgo, der wo dü kumme bisch. 13,18 Er sait zue nem: I (Ich) bi au ä Prophet we dü, un ä Engel het zue ma (mir) gsait uf des Wort des HERRN hi: Fihr nen wida mit dir heim, daß sa (er) Brot ässä un Wassa trinke doet. Er het nen aba agloge. 13,19 Un na (er) fihrt nen wida zruck, so daß sa (er) Brot ißt un Wassa trinkt in sinem Huus. 13,20 Un als sie am Disch hocke, kummt des Wort des HERRN zuem Prophet, der wo nen zruckgfihrt het. 13,21 Un na (er) reft däm Ma Gottes zue, wo vu Juda kumme war: So sait dr HERR: Wel dü däm Muul des HERRN unghorsam gsi bisch un nit ghalte hesch des Gebot, des dir dr HERR, di Gott, bifohle het, 13,22 un umggehrt bisch, Brot gässä hesch un Wassa trunke an däm Platz, wo er dir gsait het: Dü sollsch nit Brot ässä noh Wassa trinke -, so soll di Lyche nit in dine Vädare Grab kumme.

13,23 Un nohchdäm ma (er) gässä un trunke het, sattllt ma fir nen d Esel vum Prophet, der wo nen zruckgfihrt het. 13,24 Un als sa(er) uf sinem Wäg zeht, findet nen ä (a) Löwe uf däm Wäg un tötet nen. Un si Lych bliebt uf däm Wäg liege, un dr Esel schtoht näbe nem, un dr Löwe schtoht näbe d Lych. 13,25 Un wo Lit vorbiigehn, sähn sie d Lyche uf däm Wäg liege un d Löwe bi d Lyche schtoh un kumme un sage´s in d Schtadt, in der d alte Prophet gwohnt het. 13,26 Wo des d Prophet ghärt het, der wo nen zruckgfihrt het, sait da (er): S isch d Ma Gottes, der däm Muul des HERRN unghorsam gsi isch. Drum het nen dr HERR däm Löwe ge; der het nen vurisse un umbrocht nohch däm Wort, des nem dr HERR gsait het. 13,27 Un na (er) sait zue sinene Sehn: Sattlet ma (mir) d Esel! Un wo sie nen gsattlet hän, 13,28 zeht da (er) hi un findet de Lych uf däm Wäg liege un d Esel un d Löwe näbe d Lyche schtoh. D Löwe het nigs gfrässä vu d Lych un d Esel nit vurisse. 13,29 Do hebt dr Prophet d Lyche vum Ma Gottes uf un legt nen uf d Esel un holt nen zruck un kummt in sini Schtadt, um de Toteklage z hebed um nen z bierdige. 13,30 Un na (er) legt de Lych in si eignes Grab, un sie hebe nem de Toteklage: Ach, Brueda! 13,31 Un wo sie nen bierdigt hän, sait da (er) zue sinene Sehn: Wenn i (ich) schtirb, so bierdige mich in däm Grab, in däm d Ma Gottes bierdigt isch, un lege mini Gebein näbe sini Gebein. 13,32 Denn s wird sich erfille, was sa(er) gruefe het gege d Altar in Bethel uf des Wort des HERRN hi un gege alli Heiligtüma uf d Höhä, de in d Schtädt Samariens sin.

Jerobeam losst sich nit warne

13,33 Aba nohch däm Gschähnis kehrt Jerobeam nit um vu sinem bese Wäg, sundern (a) bschtellt wida Prieschta fir de Höhä üs allem Volk. Wer do wott, däm si (b) Hand fillt da (er), un der wird Prieschta fir de Höhä. 13,34 Un des grotet däm Huus Jerobeams zuer Sinde, so daß ses zgrund grichtet un vu d Erde vutilgt wird.

S 14. Kapitel

Jerobeam wird vu Gott gschtroft

14,1 Zue der Ziit war Abija, d Bue (Suhn) Jerobeams, krank. 14,2 Un Jerobeam sait zue sinem Wieb: Mache di uf un vukleid di, dmit nemads merkt, daß dü Jerobeams Wieb bisch, un gang hi nohch Silo. Lueg, dert isch dr (a) Prophet Ahija, der wo ma (mir) zuegsait het, daß ich Kenig si soll iba des Volk. 14,3 Un nimm dir zehn Brot mit, Weihe un ä Krueg mit Honig un gang zue nem, dmit da (er) dir sait, we´s däm Bebli ergoh wird.

14,4 Un Jerobeams Wieb doet des un macht sich uf un goht hi nohch Silo un kummt ins Huus Ahijas. Ahija aba ka nit säh, denn sini Auge schtehn starr vor Altr. 14,5 Aba dr HERR sait zue Ahija: Lueg, Jerobeams Wieb kummt, um di wägä ihrem Bue (Suhn) z bfroge; denn na (er) isch krank. So schwätz etze mit ihre so un so. Als sie etze inekumme isch, schtellt sie sich fremd. 14,6 Wo aba Ahija des Gräusch ihra Schritt ghärt het, we sie zue d Dire rikummt, sait da (er): Kumm ri, dü Wieb Jerobeams! Wurum schtellsch dü dich so fremd? Ich bi zue dir gschickt wore we ä härte Laufbursch(Bote). 14,7 Gang hi un sag Jerobeam: Des sait dr HERR, der Gott Israels: Ich (a) ha di erhobe üs däm Volk un zuem Firschte iba mi Volk Israel bschtimmt 14,8 un ha des Kenigrich vu Davids Huus grisse un dir ge. Dü aba bisch nit gsi we mi Knecht David, der wo mini Gebote hebt (haltet) un ma (mir) vu ganzem Herze nohchgwandelt isch, daß sa (er) nur doet, was ma (mir) wohlgfalle isch. 14,9 Dü hesch me Beses doe als alli, de vor dir gsi sin, bisch higange un hesch dir anderi Götta gmacht un gosseni Bilda, um mich zuem Zorn z reize, un hesch ma (mir) d Rucke kehrt. 14,10 Drum lueg, (a) (b) ich will Unheil iba des Huus Jerobeam bringe un üsrotte vu Jerobeam alles, was männlich isch, bis uf d letschte Ma in Israel un will de Nohchkumme vum Huus Jerobeam üsfäge, we ma Dräck üsfägt, bis ses ganz mit nem üs isch. 14,11 Wer vu Jerobeam schtirbt in d Schtadt, den solle de Hund frässä; wer aba uf däm Feld schtirbt, den solle de Vegel vum Himmel frässä; denn dr HERR het's gsait. (a) (b) 14,12 So mache di etze uf un gang heim; un wenn di Fueß d Schtadt beriert (betritt), wird des Kind schterbe. 14,13 Un s wird nem ganz Israel de Toteklage hebe, un sie wäre nen bierdige; denn der ällei vu Jerobeam wird ins Grabe kumme, wel d HERR, dr Gott Israels, ebis Guetes a nem gfunde het im Huus Jerobeam. 14,14 Dr HERR aba wird sich ä Kenig iba Israel mache, (a) der wird des Huus Jerobeam üsrotte - we s hiit isch. 14,15 Un dr HERR wird Israel schla, daß ses schwankt, we des Rohr im Wassa bwegt wird, un (a) wird Israel üsriße üs däm guete Land, des sa(er) ihre Vädere ge het, un wird sie vuschtraije gegeiba vum Euphrat, wel sie sich Ascherabilda gmacht hän, d HERRN zue erzirne. 14,16 Un na (er) wird Israel hige (a) (b) um dr Sinde Jerobeams wägä, der do gsindigt het un Israel sindig gmacht het.

14,17 Un Jerobeams Wieb macht sich uf, goht heim un kummt nohch Tirza. Un als sie uf de Schwelle vum Huus kummt, schtirbt des Bebli. 14,18 Un sie bierdige nen, un ganz Israel hebt (haltet) nem de Toteklage nohch rem Wort des HERRN, des sa(er) gsait het durch si Knecht Ahija, d Prophete.

Jerobeam schtirbt

14,19 Was me vu Jerobeam z sage isch, we na (er) Kreg gfihrt un regiert het, lueg, des schtoht gschribe in d Chronik vu d Kenig vu Israel. 14,20 De Ziit aba, de Jerobeam regiert het, sin zweiezwanzig Johr. Un na (er) legt sich zue sinene Vädere, un si Bue (Suhn) (a) Nadab wird Kenig an sinere Schtatt.

S Rich Juda: Rehabeam

(vgl. 2.Chr 11,5-12,16)

14,21 Un (a) Rehabeam, d Bue (Suhn) Salomos, wird Kenig in Juda. Einevierzig Johr alt war Rehabeam, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regiert siebzehn Johr zue Jerusalem, in d Schtadt, de dr HERR üsgwählt het üs alle Schtämm Israels, dmit da (er) dert sinem Name ä Platz richtet. Sini Muetter het Naama gheiße, ä Ammonitain. 14,22 Un Juda doet, was däm HERRN mißflallt; un sie reizte nen me, als alli nen greizt hän, was ihri Vädare doe hän mit ihre Sinde, de sie gmacht hän. 14,23 Denn au de hän sich Höchi gmacht, Schteimole un Ascherabilda uf alle hoche Hiigel un unda alle grene Baim. (a) 14,24 S ware au (a) (b) Tempelhurer im Land; un sie hän alli de Greuel vu d Heide gmacht, de dr HERR vor Israel vutriebe het.

14,25 Aba im fünfte Johr vum Kenig Rehabeam zeht (a) Schischak, dr Kenig vu Ägypte, uffe gege Jerusalem 14,26 un nimmt de Schätz üs däm Huus des HERRN un üs däm Huus vum Kenig, alles, was z neh war, un nimmt alli (a) goldeni Schilde, de Salomo het mache losse. 14,27 An ihra Schtatt het dr Kenig Rehabeam kupferne Schilde mache glo un git sie in de Hand vu d Obaschte dr Lybwache, de des Door hüete (heetete) am Huus vum Kenig. 14,28 Un sooft dr Kenig in des Huus des HERRN goht, trait de Lybwache de Schilde un bringt sie wida in de Wachstube zruck.

14,29 Was aba me vu Rehabeam z sage isch un alles, was sa(er) doe het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Juda. 14,30 S war aba Kreg zwische Rehabeam un Jerobeam ihr Läbä lang. 14,31 Un Rehabeam legt sich zue sinene Vädere un wird bierdige bi sinene Vädere in dr Schtadt David. Un sini Muetter het Naama gheiße, ä Ammonitain. Un si Bue (Suhn) Abija wird Kenig an sinere Schtatt.

S 15. Kapitel

S Rich Juda: Abija

(vgl. 2.Chr 13,1-22)

15,1 (a) Im achtzehnte Johr vum Kenig Jerobeam, däm Bue (Suhn) Nebats, wird Abija Kenig iba Juda 15,2 un het dräi Johr zue Jerusalem regiert. Sini Muetter hieß Maacha, ä Dochta Abischaloms. 15,3 Un na (er) isch in alle Sinde vu sinem Vada (Babbe) gwandelt, de der vor nem doe het, un si Herz war nit ungedeilt bi däm HERRN, sinem Gott, we des Herz vu sinem Vada (Babbe) David. 15,4 Denn wägäm David git dr HERR, si Gott, nem ä (a) Lecht zue Jerusalem, daß sa (er) si Bue (Suhn) nohch nem erweckt un Jerusalem bliebt, 15,5 wel David doe het, was däm HERRN wohlgfalle het, un nit gwiche war vu allem, was sa(er) nem bifehlt het, si Läbä lang, üßa in d Sach mit (a) Uria, däm Hetita. 15,6 S war aba Kreg zwische Rehabeam un Jerobeam ihr Läbä lang.

15,7 Was aba me vu Abija z sage isch un alles, was sa(er) doe het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Juda. S war aba Kreg zwische Abija un Jerobeam. 15,8 Un Abija legt sich zue sinene Vädere, un sie bierdige nen in dr Schtadt David. Un si Bue (Suhn) Asa wird Kenig an sinere Schtatt.

S Rich Juda: Asa

(vgl. 2.Chr 14,1-4; 15,16-19; 16,1-6.11-14)

15,9 Im zwanzigsten Johr Jerobeams, vum Kenig vu Israel, wird Asa Kenig iba Juda 15,10 un regiert einevierzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter hieß Maacha, ä Dochta Abischaloms. 15,11 Un Asa doet, was däm HERRN wohlgfallt, we si Vada (Babbe) David. 15,12 Er doet de (a) Tempelhurer üs däm Land un (b) doet alli Götzebilda wäg, de sini Vädare gmacht hän. 15,13 (a) Dzue het da (er) au sini Muetter Maacha abgsetzt, daß sie nimmi Herrin war, wel sie ä Greuelbild dr Aschera gmacht het. Un Asa zerschlet ihr Greuelbild un vubrennt´s am Bach Kidron. 15,14 Aba (a) de Höchäne macht da nit wäg; aba des Herz Asas war ungedeilt bi däm HERRN si Läbä lang. 15,15 Un des Silba un Gold un de Geräte, de si Vada (Babbe) gheiligt het, un was vu nem selbscht gheiligt war, bringt da (er) zuem Huus des HERRN.

15,16 Un s war Kreg zwische Asa un Bascha, däm Kenig vu Israel, ihr Läbä lang. 15,17 Bascha aba, dr Kenig vu Israel, zeht uffe gege Juda un het Rama üsbäut, dmit nemads üs- un izeh soll bi Asa, däm Kenig vu Juda. 15,18 Do nimmt Asa (a) alles Silba un Gold, des noh ibrig war im Schatz vum Huus des HERRN un im Schatz vum Huus vum Kenig, un git's in de Händ (Pfode) vu sinene Rät un schickt sie zue Ben-Hadad, däm Bue (Suhn) Tabrimmons, vum Bue (Suhn) Hesjons, däm Kenig vu Aram, der zue Damaskus herrscht, un het nem sage lo: 15,19 S isch ä Abmachig (Abkumme) zwische mir un dir un zwische minem Vada (Babbe) un dinem Vada (Babbe); drum schicke ich dir ä Gschenk, Silba un Gold, daß dü d Abmachig (Abkumme) mit Bascha, däm Kenig vu Israel, ufgibsch, dmit da (er) vu mir abzeht. 15,20 Ben-Hadad het uf de Bitt vum Kenig Asa ghärt un schickt sini Obaschte gege de Schtädt Israels un schlat (a) Ijon un Dan un Abel-Bet-Maacha, des ganze Kinneret samt däm ganze Land Naftali. 15,21 Als des Bascha ghärt het, het da (er) dvu abglo, Rama üszbaue (bäue), un zeht wida nohch Tirza. 15,22 Dr Kenig Asa aba bietet ganz Juda uf, nemads üsgnumme, un sie nähmä de Schtei (Wackes) un des Holz vu Rama wäg, womit Bascha baut het; un dr Kenig Asa het dmit Geba in Benjamin un Mizpa üsbäut.

15,23 Was aba me vu Asa z sage isch un all sini tapfere Tate un alles, was sa(er) doe het, un de Schtädt, de na (er) üsbäut het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Juda. Nur war ra (er) in sinem Altr an sinene Feß krank. 15,24 Un Asa legt sich zue sinene Vädere un wird bierdige bi sinene Vädere in dr Schtadt David, vu sinem Vada (Babbe). Un si Bue (Suhn) Joschafat wird Kenig an sinere Schtatt.

S Rich Israel: Nadab

15,25 (a) Nadab aba, d Bue (Suhn) Jerobeams, wird Kenig iba Israel im zweite Johr Asas, vum Kenig vu Juda, un regierte iba Israel zwei Johr 15,26 un (a) doet, was däm HERRN mißflallt, un wandelt in däm Wäg vu sinem Vada (Babbe) un in sinere Sinde, womit da Israel sindige gmacht het. 15,27 Aba Bascha, d Bue (Suhn) Ahijas, üs däm Schtamm Issachar, macht ä Verschwörig gege nen un erschlet nen zue (a) Gibbeton, des d Philista ghärt het. Denn Nadab un ganz Israel belagerete Gibbeton. 15,28 So tötete nen Bascha im dritte Johr Asas, däm Kenig vu Juda, un wird Kenig an sinere Schtatt. 15,29 Als sa(er) etze Kenig war, erschlet da (er) des ganze Huus Jerobeam; na (er) het au nit eine ibrig glo vum Huus Jerobeam, (a) bis sa´s(er´s) ganz vutilgt het nohch däm Wort des HERRN, des sa(er) gsait het durch si Knecht Ahija vu Silo, 15,30 wägä dr Sinde Jerobeams, de na (er) doet un womit da (er) Israel sindig macht un d HERRN, d Gott Israels, zuem Zorn (Wuet) greizt het.

15,31 Was aba me vu Nadab z sage isch un alles, was sa(er) doe het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Israel. 15,32 Un s war Kreg zwische Asa un Bascha, däm Kenig vu Israel, ihr Läbä lang.

S Rich Israel: Bascha

15,33 Im dritte Johr Asas, däm Kenig vu Juda, wird Bascha, d Bue (Suhn) Ahijas, Kenig iba ganz Israel un regiert zue Tirza vieräzwanzig Johr. 15,34 Un na (er) doet, was däm HERRN mißflallt, un wandelt in däm Wäg Jerobeams un in sinere Sinde, womit da (er) Israel sindig gmacht het.

S 16. Kapitel

16,1 S kummt aba des Wort des HERRN zue Jehu, däm Bue (Suhn) Hananis, gege Bascha: 16,2 Wel (a) ich dich üs däm Schtaub ghobe ha un zuem Firschte gmacht ha iba mi Volk Israel un dü doch wandelsch in däm Wäg Jerobeams un mi Volk Israel sindig machsch, daß sie mich wüetig mache durch ihri Sinde, 16,3 lueg, so will ich üsrotte Bascha un si Huus un will di Huus mache (a) we des Huus Jerobeams, däm Bue (Suhn) vum Nebats: 16,4 Wer vum Huus Baschas schtirbt in d Schtadt, selle solle d Hund frässä; un wer vu nem schtirbt uf däm Feld, selle solle de Vegel vum Himmel frässä. (a)

16,5 Was aba me vu Bascha z sage isch un was sa(er) doe het un sini tapfere Tate, lueg, des schtoht gschribe in d Chronik dr Kenig vu Israel. 16,6 Un Bascha legt sich zue sinene Vädere un wird bierdige zue Tirza. Un si Bue (Suhn) Ela wird Kenig an sinere Schtatt. - 16,7 Au war des Wort des HERRN durch d Prophete Jehu, däm Bue (Suhn) Hananis, iba Bascha kumme un iba si Huus wägä allem Unrecht, des sa(er) vor däm HERRN doe het, nen wüetig zmache durch de Werke vu siner Händ (Pfode), daßes nem ergoh soll we däm Huus Jerobeam, un wel la (er) des üstilgt het.

S Rich Israel: Ela

16,8 Im sechsezwanzigschte Johr Asas, däm Kenig vu Juda, wird Ela, dr Bue (Suhn) Baschas, Kenig iba Israel un regierte zue Tirza zwei Johr. 16,9 Aba si Knecht Simri, dr Oberschte iba de Hälfti vu d Kregswage, macht ä Vuschwörig gege nen. Er aba war in Tirza, trinkt un wird bsoffe im Huus Arzas, vum Hofmeischter in Tirza. 16,10 Un (a) Simri kummt inä un schlat nen tot im siebenezwanzigschte Johr Asas, däm Kenig vu Juda, un wird Kenig an sinere Schtatt. 16,11 Un wo na (er) Kenig war un uf sinem Thron hockt, erschlat da (er) des ganze Huus Bascha un het nigs ibrig glo, was männlich war, dzue sini Vuwandte un sini Freunde. 16,12 So vutilgt Simri des ganze Huus Bascha nohch rem Wort des HERRN, des er iba Bascha gsait het durch d Prophete Jehu, 16,13 wägä all dr Sinde vu Bascha un vu sinem Bue (Suhn) Ela, de sie gmacht hän un durch de sie Israel sindig gmacht hän, d HERRN, Gott Israels, zue erziirne durch ihri Abgöttarai. - 16,14 Was aba me vu Ela z sage isch un alles, was sa(er) doe het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Israel.

S Rich Israel: Simri

16,15 Im siebenezwanzigschte Johr Asas, vum Kenig vu Juda, wird Simri Kenig un regiert siebä Däg zue Tirza. Un des Volk lit vor (a) Gibbeton, des d Philista ghärt het. 16,16 Als aba des Volk im Laga sage ghärt het, daß Simri ä Vuschwörig gmacht het un au d Kenig erschla het, do macht ganz Israel am selbe Dag im Laga Omri, d Feldhauptma, zuem Kenig iba Israel. 16,17 Un Omri zeht uffe un ganz Israel mit nem vu Gibbeton, un sie belagerete Tirza. 16,18 Als aba Simri sieht, daß de Schtadt ignumme wäre wird, goht da (er) in d Burgturm im Huus vum Kenig un (a) het sich vubrennt mit däm Huus vum Kenig un schtirbt 16,19 wägä siner Sinde, de na (er) doe het, dodurch daß sa (er) doe het, was däm HERRN mißflallt, un gwandelt isch in däm Wäg Jerobeams un in sinere Sinde, de na (er) doe het, daß sa (er) Israel sindig gmacht het. - 16,20 Was aba me vu Simri z sage isch un we na (er) ä Vuschwörig gmacht het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Israel.

S Rich Israel: Omri

16,21 Domols deilt sich des Volk Israel in zwei Deil. Ei Hälfti hängt Tibni a, däm Bue (Suhn) Ginats, un macht nen zuem Kenig, di anderi Hälfti aba hängt Omri a. 16,22 Aba des Volk, des Omri anhängt, wird schtärka als des Volk, des Tibni anhäng, däm Bue (Suhn) Ginats. Un Tibni schtirbt; do wird Omri Kenig.

16,23 Im einedrißigschte Johr Asas, däm Kenig vu Juda, wird Omri Kenig iba Israel un regiert zwöelf Johr, un dvu zue Tirza sechs Johr. 16,24 Er kauft d Berg Samaria vu Schemer fir zwei Zentna Silba un het uf däm Berg ä Schtadt baut un het sie Samaria gheiße nohch rem Name Schemers, däm d Berg ghärt het. 16,25 Un (a) Omri doet, was däm HERRN mißflallt, un triebt´s ärga als alli, de vor rem gsi sin, 16,26 un wandelt in alle Wäg Jerobeams, däm Bue (Suhn) Nebats, un in sinere Sinde, durch de sella Israel sindig macht, daß sie d HERRN, dr Gott Israels, gergaret (erziirnt) hän durch ihri Abgöttarai.

16,27 Was aba me vu Omri z sage isch un alles, was sa(er) doe het, un sini tapfere Tate, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Israel. 16,28 Un Omri legt sich zue sinene Vädere un wird bierdige zue Samaria. Un si Bue (Suhn) Ahab wird Kenig a sinere Schtatt.

S Rich Israel: Ahab

16,29 Im achtedrißigschte Johr Asas, vum Kenig vu Juda, wird Ahab, dr Bue (Suhn) Omris, Kenig iba Israel un regiert iba Israel zue Samaria zweiezwanzig Johr 16,30 un doet, was däm HERRN mißflallt, me als alli, de vor rem gsi sin. 16,31 S war noh des Gringschte, daß sa (er) gwandelt isch in dr Sinde Jerobeams, vu däm Bue (Suhn) Nebats; na (er) nimmt sogar Isebel, de Dochta Etbaals, vum Kenig vu d Sidonier, als Wieb un goht hi un dent däm Baal un bätet nen a 16,32 un richtet nem ä Altar uf im Tempel Baals, wo na nem zue Samaria baut het, (a) (b) (c) 16,33 un macht ä Bild dr Aschera, so daß Ahab me doet, d HERRN, dr Gott Israels, zue erziirne, als alli Kenig vu Israel, de vor rem gsi sin.

16,34 Zue d selbe Ziit het Hïl vu Bethel Jericho wida ufbäut. (a) S koschtet nen si erschtgiborene Bue (Suhn) Abiram, als sa(er) d Grund legt, un si jingschte Bue (Suhn) Segub, als sa(er) de Doore igsetzt het, nohch rem Wort des HERRN, des sa(er) gsait het durch Josua, däm Bue (Suhn) Nuns.

S 17. Kapitel

D Prophet Elia kindigt ä großi Diirriziit a

17,1 Un s sait Elia, dr Tischbiter, üs Tischbe in Gilead zue Ahab: So weh d HERR , dr Gott Israels, läbt, vor däm i (ich) schtand: (a) (b) (c) (d) s soll des Johr nit Tau noh Rägä kumme, i (ich) sag´s denn a.

Gott sorgt am Bach Krit fir Elia

17,2 Do kummt des Wort des HERRN zue nem: 17,3 Gang wäg vu do un wend di nohch Oschte un vubirg di am Bach Krit, der wo zuem Jordan fleßt. 17,4 Un dü sollsch üs däm Bach trinke, un ich ha d Rabe bifohle, daß sie dich dert vusorge solle. 17,5 Er aba goht hi un het´s nohch rem Wort des HERRN doe un het sich am Bach Krit anekockt, der wo zuem Jordan fleßt. 17,6 Un d Rabe bringe nem Brot un Fleisch am Morge un am Obend, un na (er) trinkt üs däm Bach. 17,7 Un s isch nohch einiga Ziit gschehe (bassiert), daß d Bach vutrocknet isch; denn s war kei Rägä im Land.

Elia goht zue na Witwe in Zarpat

17,8 Do kummt des Wort des HERRN zue nem: 17,9 Mach di uf un gang nohch Zarpat, des bi Sidon lit, un blieb dert; denn ich ha dert eina Witwe bifohle, dich zue vusorge. (a) 17,10 Un na (er) macht sich uf un goht nohch Zarpat. Un als sa(er) an des Door vu d Schtadt kummt, lueg, do war ä Witwe, de liest Holz uf. Un na (er) reft ihr zue un sait: Hole ma (mir) ä weng Wassa ime Krueg (Gfäß), daß i (ich) trink! 17,11 Un als sie inegoht um z hole, reft er ihr nohch un sait: Bring ma (mir) au ä Bissen Brot mit! 17,12 Sie sait: So weh dr HERR, di Gott, läbt: i (ich) ha nigs Bachenes, nur ä Hämpfli Mehl im Hafe un ä weng El im Krueg. Un lueg, i (ich) hab ä Scheit Holz odr zwei ufgläse un gang heim un will mir un minem Bue (Suhn) s zuerichte, daß ma ässä - un schterbe. 17,13 Elia sait zue nare(ihre): Fircht di nit! Gang hi un mach's, we dü gsait hesch. Doch mache zerscht mir ebis Bachenes dvu un bring ma(mir)'s üsä; dir aba un dinem Bue (Suhn) sollsch dü dnohch au ebis bache. 17,14 Denn des sait dr HERR, der Gott Israels: Des Mehl im Hafe soll nit gässä(vuzehrt) wäre, un (a) im Elkrueg soll nigs fehle bis uf d Dag, an däm dr HERR s rägne losse wird uf d Erde. 17,15 Sie goht hi un macht´s, we Elia gsait het. Un er ißt un sie au un ihr Bue (Suhn) Dag fir Dag. 17,16 Des Mehl im Hafe wird nit gässä(vuzehrt), un im Elkrueg fehlt nigs nohch rem Wort des HERRN, des sa(er) durch Elia gsait het.

Elia macht d Bue (Suhn) vu d Witwe wida lebändig

17,17 Un nohch däre Gschichte wird d Bue (Suhn) vu sinere Huuswirtin krank, un sini Kranket wird so schwer, daß kei Luft(Odem) me in nem bliebt. 17,18 Un sie sait zue Elia: Was ha ich mit dir z schaffe, dü Ma Gottes? Dü bisch zue mir kumme, daß an mini Sinde denkt wird un mi Bue (Suhn) schterbe mueß. 17,19 Er sait zue ihre: Gib ma (mir) di Bue (Suhn)! Un na (er) nimmt nen vu ihrem Schoß un goht nuf ins Obagmach, wo na (er) gwohnt het, un legt nen uf si Bett 17,20 un reft d HERRN a un sait: HERR, mi Gott, doesch dü sogar d Witwe, bi der wo ich ä Gascht bi, so Beses a, daß dü ihr Bue (Suhn) umbringsch? 17,21 Un na (er) legt sich uf des Kind dräimol un reft d HERRN a un sait: HERR, mi Gott, loß si Läbä in des Kind zruckgo! 17,22 Un dr HERR erhert de Schtimm Elias, un des Läbä kehrt in des Kind zruck, un s wird wida lebändig. 17,23 Un Elia nimmt des Kind un bringts nab vum Obagmach ins Huus un (a) (b) git´s sinere Muetter un sait: Lueg do, di Bue (Suhn) läbt! 17,24 Un des Wieb sait zue Elia: Etze erkenn ich, daß dü ä Ma Gottes bisch, un des HERRN Wort in dinem Muul isch Wohret.

S 18. Kapitel

Elia goht nohch Israel zruck

18,1 Nohch eina lange Ziit kummt des Wort des HERRN zue Elia, im dritte Johr: Gang hi un zeig di Ahab, denn ich will´s rägne losse uf d Erde. 18,2 Un Elia goht hi, um sich Ahab z zeigä.

S war aba ä großi Hungasnot in Samaria. 18,3 Un Ahab reft Obadja, si Hofmeischta - Obadja aba firchtet d HERRN sehr (sölli) ; 18,4 denn wo Isebel de Prophete des HERRN üsgrottet het, nimmt Obadja hundat Prophete un vuschteckt sie in Höhlene, do fuchzig un do fuchzig, un vusorgt sie mit Brot un Wassa -; 18,5 un Ahab sait zue Obadja: Wohlan, ma (mir) wen durchs Land zeh zue allene Wassaquelle un Bäch, ob ma (mir) Gras finde un d Ross un Muulesel am Läbä halte kennte, dmit nit alli Viecher umkummt. 18,6 Un sie deilte sich ins Land, daß sie´s durchzege. Ahab zeht ällei uf däm eine Wäg un Obadja au ällei uf däm andere Wäg.

18,7 Wo etze Obadja uf däm Wäg war, lueg, do trifft da Elia. Un wo na (er) nen erkennt, flegt da (er) uf si Agsicht un sait: Bisch dü´s nit, Elia, mi Herr? 18,8 Er sait: Ja! Gang hi un sag dinem Herr: Lueg, Elia isch do! 18,9 Obadja aba sait: Was hab i (ich) gsindigt, daß dü di Knecht in de Händ (Pfode) Ahabs ge willsch, daß sa (er) mi umbringt? 18,10 So weh dr HERR, di Gott, läbt: s git kei Volk noh Kenigrich, wohi mi Herr nit gschickt het, dich z sueche. Un wenn sie sage: Na (Er) isch nit do, nimmt da (er) ä Eid vum Kenigrich un Volk, daß ma dich nit gfunde het. 18,11 Un etze saisch dü: Gang hi, sag dinem Herr: Lueg, Elia isch do! 18,12 Wenn i (ich) etze hingang vu dir do, so kennt dich dr Geischt des HERRN entfihre, un i (ich) wüßt nit wohi; un wenn i (ich) dann (dnoh) käm un hät´s Ahab gsait un na (er) fänd di nit, so tötet da (er) mi. Un doch firchtet di Knecht d HERRN vu sinere Juged uf a. 18,13 Isch's minem Herrn Elia nit vurote(agsait,aditet), was i (ich) doe ha, wo Isebel de Prophete des HERRN tötet het? Daß i (ich) vu d Prophete des HERRN hundat vuschteckt ha, do fuchzig un dert fuchzig, in Höhlene un ha sie vusorgt mit Brot un Wassa? 18,14 Un etze saisch dü: Gang hi, sag dinem Herr: Elia isch do! Dann (Dnoh) wird da (er) mi umbringe. 18,15 Elia sait: So weh dr HERR Zebaoth läbt, vor däm i (ich) schtand: i (ich) will mi nem hiit zeigä.

Elia rueft s Volk uf d Berg Karmel un fordert ä Entscheidig

18,16 Do goht Obadja hi Ahab entgege un het´s nem gsait. Un Ahab goht hi Elia entgege. 18,17 Un wo Ahab Elia sieht, sait Ahab zue nem: Bisch dü etze do, (a) der wo Israel ins Ungliick schtirzt het? 18,18 (a) Na (Er) sait: Nit ich schtirz Israel ins Ungliick, sundern dü un dinem Vadas (Babbes) Huus dodurch, daß ihr des HERRN d Gebote vulo hän un wandelt d Baalen nohch. 18,19 Wohlan, so schick etze hi un vusammel zue ma (mir) ganz Israel uf d Berg Karmel un de vierhundatunfuchzig Prophete vum Baal, au de vierhundat Prophete vu d Aschera, de vum Disch Isebels ässä. 18,20 So schickt Ahab hi zue ganz Israel un vusammlet de Prophete uf d Berg Karmel.

18,21 Do kummt Elia zue allem Volk un sait: We lang (a) (b) hinke ihr uf beidi Site? Isch dr HERR Gott, so wandle nem nohch, isch's aba Baal, so wandle däm nohch. Un des Volk git nem nigs zantwort. 18,22 Do sait Elia zuem Volk: I (Ich) bi ällei ibrigbliebe als Prophet des HERRN, aba de Prophete Baals sin vierhundatunfuchzig Männa. 18,23 So gän uns etze zwei jungi Schtier un len sie wähle ä Schtier un nen zerschtickle un ufs Holz lege, aba kei Fiir dra lege; dann (dnoh) will i (ich) d andere Schtier nähmä un ufs Holz lege un au kei Fiir dra lege. 18,24 Un rueft ihr d Name äires Gottes a, aba i (ich) will d Name des HERRN aruefe. Wela Gott etze (a) mit Fiir antworte wird, der isch wohrhaftig Gott. Un des ganze Volk git zantwort un sait: Des isch recht.

Wella Gott schickt Fiir vum Himmel

18,25 Un Elia sait zue d Prophete Baals: Wählt ihr ä Schtier un richte zerscht zue, denn ihr sin vieli, un ruefe d Name äires Gottes a, aba lege kei Fiir dra. 18,26 Un sie nähmä d Schtier, den ma ne git, un richte nen zue un refe d Name Baals a vum Morge bis zuem Mittag un sage: Baal, erhär uns! Aba s war do kei Schtimm noh Antwort. Un sie hinkten um d Altar, wo sie gmacht hän. 18,27 Als ses etze Mittag wird, vuschpottet sie Elia un sait: Rueft luta! Denn na (er) isch jo ä Gott; er isch in gedanke odr het z schaffe odr isch iba Land odr schloft villicht, daß sa (er) ufwacht. 18,28 Un sie refe lut un ritzte sich mit Messa un Schpieße nohch ihra Art, bis ihr Bluet rahfloß. 18,29 Wo aba dr Mittag vugange war, ware sie in Vuzickig(Wahn) bis um de Ziit, zue der ma des (a) Schpeiseopfa darbringt; aba do war kei Schtimm noh Antwort noh eina, der wo ufgmerkt het.

18,30 Do sait Elia zue allem Volk: Kummt her zue mir! Un als alles Volk zue nem kummt, het da (er) d Altar des HERRN wida ufbaut, der wo vubroche war, 18,31 un nimmt (a) zwöelf Schtei (Wackes) nohch dr Zahl vu d Schtämm dr Buebä (Sühn) Jakobs - zue däm des Wort des HERRN gange war: Dü sollsch (b) Israel heiße - 18,32 un het vu d Schtei (Wackes) ä Altar baut im Name des HERRN un macht um d Altar her ä Grabe, so breit we fir zwei Kornmaß Üssaat, 18,33 un richte des Holz zue un zerschticklet d Schtier un legt nen ufs Holz. 18,34 Un Elia sait: Hole vier Eima voll Wassa un gießt sie uf des Brandopfa un ufs Holz! Un na (er) sait: Den's noh mol! Un sie gmache's noh mol. Un na (er) sait: Den's zuem drittemol! Un sie hän's gmacht zuem drittemol. 18,35 Un des Wassa lauft um d Altar her, un d Grabe wird au voll Wassa. 18,36 Un als ses Ziit war, des Schpeiseopfa z opfare, kummt dr Prophet Elia dzue un sait: HERR, Gott Abrahams, Isaaks un Israels, loß hiit kundwerde, daß dü Gott in Israel bisch un ich di Knecht un daß ich des alles nohch dinem Wort doe ha! 18,37 Erhär mich, HERR, erhär mich, dmit des Volk weiß, daß dü, HERR, Gott bisch un ihr Herz wida zue dir kehrsch! 18,38 Do flegt (a) Fiir des HERRN rab un frißt Brandopfa, Holz, Schtei (Wackes) un d Erde un leckt des Wassa uf im Grabe. 18,39 Wo des alles Volk sieht, flege sie uf ihr Gsicht(Visasch) un sage: Dr HERR isch Gott, dr HERR isch Gott! 18,40 Elia aba sait zue nene: (a) (b) Packe de Prophete Baals, daß keina vu nene verwitscht! Un sie packte sie. Un Elia fihrt sie nab an d Bach Kischon un tötet sie dert.

S git Afange wida Rägä

18,41 Un Elia sait zue Ahab: Zieh nuf, iß un trink; denn s rauscht, we wott´s arg rägne. 18,42 Un wo Ahab nufzoge isch, um z ässä un z trinke, goht Elia uf d Gipfel vum Karmel un buckt sich uf d Erde un hebt (haltet) si Kopf zwische sini Knüü 18,43 un sait zue sinem Diena: Gang nuf un lueg zuem Meer! Na (Er) goht nuf un luegt un sait: S isch nigs do. Elia sait: Gang wida hi, un d Diena goht wida hi, siebemol. 18,44 Un bim siebtemol sait da (er): Lueg, s schtiegt ä kleini Wolke uf üs däm Meer we vumä Ma d Hand. Elia sait: Gang hi un sag Ahab: Spann a un fahre nab, dmit di d Rägä nit ufhaltet! 18,45 Un bvor ma sich vusäh het, wird dr Himmel schwarz mit Wolke un Wind, un s kummt ä große Rägä. Ahab aba fahrt nab nohch Jesreel. 18,46 Un de Hand des HERRN kummt iba Elia, un na (er) girtlet sini Lende un lauft vor Ahab hi, bis sa(er) nohch Jesreel kummt.

S 19. Kapitel

Elia will ufge

19,1 Un Ahab het Isebel alles gsait, was Elia doe het un we na (er) alli Prophete Baals mit däm Schwert umbrocht het. 19,2 Do schickt Isebel ä Laufbursch(Bote) zue Elia un het nem sage lo: De Götta solle ma (mir) des un des adoe, wenn i (ich) nit morge um de Ziit mit dir doe, was dü däne adoe hesch! 19,3 Do firchtet da (er) sich, macht sich uf un lauft um si Läbä un kummt nohch Beerscheba in Juda un het si Diena dert glo. 19,4 Er aba goht hi in d Wüschte ä Dagesreise wiet un kummt un het sich anekockt unda ä Wacholda un winscht sich z schterbe un sait: S isch gnoe, (a) (b) so nimm etze, HERR, mi Seele; i (ich) bi nit bessa als mini Vädare. 19,5 Un na (er) legt sich hi un schloft unda däm Wacholda. Un lueg, ä Engel rihrt nen a un sait zue nem: Schtand uf un iß! 19,6 Un na (er) luegt sich um, un lueg, zue sinene Haupt lit ä gröschtetes Brot un ä Krueg mit Wassa. Un wo na (er) gässä un trunke het, legt da (er) sich wida schlofe. 19,7 Un dr Engel des HERRN kummt zuem zweitenmol wida un rihrt nen a un sait: Schtand uf un iß! Denn dü hesch ä wiete Wäg vor da(dir). 19,8 Un na (er) schtoht uf un ißt un trinkt un goht durch de Kraft vum Ässä (a) vierzig Däg un vierzig Nächt bis zuem Berg Gottes, däm Horeb. 19,9 Un na (er) kummt dert in ä Höhli un bliebt dert iba Nacht. Un lueg, des Wort des HERRN kummt zue nem: Was machsch dü do, Elia? 19,10 Er sait: (a) (b) I (Ich) ha geeifert fir d HERRN, däm Gott Zebaoth; denn (c) (d) Israel het di Abkumme vulo un dini Altäre vubroche un dini Prophete mit däm Schwert umbrocht, un i (ich) bi ällei ibrigbliebe, un sie vulange dnohch, daß sie mir mi Läbä nähmä.

Gott offebart (zeigt) sich un macht Elia Muet

19,11 Dr Herr sait: Gang üsä un kumm uf d Berg vor d HERR! Un lueg, (a) dr HERR wird vorbäigo. Un ä große, schtarker Wind, der wo Berge vuriß un d Felse vubricht, kummt vor rem HERRN her; dr HERR aba war nit im Winde. Nohch däm Wind aba kummt ä Erdbebe; aba dr HERR war nit im Erdbebe. 19,12 Un noh rem Erdbebe kummt ä Fiir; aba dr HERR war nit im Fiir. Un nohch rem Fiir kummt ä schtilles, sanftes Sause. 19,13 Wo des Elia ghärt het, vuhillt da (er) si Agsicht mit sinem Mandel un goht üsä un kummt an d Igang vu d Höhli. Un lueg, do kummt ä Schtimm zue nem un sait: Was hesch dü do zue doe, Elia? 19,14 Er sait: I (Ich) ha fir d HERRN, däm Gott Zebaoth, geeifert; denn Israel het di Abkumme vulo, dini Altäre vubroche, dini Prophete mit däm Schwert umbrocht, un i (ich) bi ällei ibrigbliebe, un sie vulange dnohch, daß sie mir des Läbä nähmä. 19,15 Aba dr HERR sait zue nem: Gang wida uf dinem Wäg durch d Wüschte nohch Damaskus un gang inä un salbe (a) Hasaël zuem Kenig iba Aram 19,16 un Jehu, d Bue (Suhn) Nimschis, zuem Kenig iba Israel un Elisa, d Bue (Suhn) Schafats, vu Abel-Mehola zuem Prophete an dinere Schtatt. 19,17 Un s soll bassiere: Wer däm Schwert Hasaëls entrinnt, sella soll Jehu umbringe, un wer däm Schwert Jehuus entrinnt, sella soll Elisa umbringe. 19,18 Un (a) ich will ibriglo siebeduusig in Israel, alli Knüü, de sich nit krumm gmacht hän vor Baal, un jedes Muul (Gosch), wo nen nit gküßt het.

Elia brueft Elisa zuem Prophete

19,19 Un Elia goht vu dert wäg un findet Elisa, d Bue (Suhn) Schafats, wo na (er) pflügt het mit zwöelf Joch vor sich her, un na (er) war selba bi däm zwölfte. Un Elia goht zue nem un wirft si Mandel iba nen. 19,20 Un na (er) vuloßt de Rinda un lauft Elia nohch un sait: (a) Loß mich mi Vada (Babbe) un mi Muetter küsse, dann (dnoh) will i (ich) dir nohchfolge. Er sait zue nem: Wohlan, kehre um! Bedenk, was i (ich) dir adoe ha! 19,21 Un Elisa drillt sich vu nem wäg un nimmt ä Joch Rinda un opfat´s mit d Joch vu d Rinda kocht´s des Fleisch un git's d Lit, daß sie ässä. Un na (er) macht sich uf un goht Elia nohch un dent nem.

S 20. Kapitel

D Aramäer blagere Samaria

20,1 Un Ben-Hadad, dr Kenig vu Aram, vusammlet sini ganzi Schtrietmacht, un s ware zweiedriißig Kenig mit nem un Roß un Kärre. Un na (er) zeht uffe un belagret Samaria un kämpft gege de Schtadt 20,2 un schickt Laufbursch(Bote) zue Ahab, däm Kenig vu Israel, in d Schtadt un het nem sage lo: 20,3 So schwätzt Ben-Hadad: Di Silba un di Gold isch mir, un dini Wieba un dini beschte Buebä (Sühn) sin au mir. 20,4 Dr Kenig vu Israel git zantwort un sait: Mi Herr un Kenig, so we dü gschwätzt hesch! I (Ich) bi dir un alles, was i (ich) ha. 20,5 Aba de Laufbursch(Bote) kumme zruck un sage: So schwätzt Ben-Hadad: I (Ich) ha zue dir gschickt un sage losse: Di Silba un di Gold, dini Wieba un dini Buebä (Sühn) sollsch dü mir ge. 20,6 Doch will i (ich) morge um de Ziit mini Lit zue dir schicke, daß sie di Huus un de Hiisa diner Undatane durchsueche, un was sene gfallt, solle sie nähmä un wägtrage. 20,7 Do reft dr Kenig vu Israel alli Älteschte vum Land zue sich un sait: Merke doch un luege, we bes er's meinet! Er het zue ma (mir) gschickt um mini Wieba un Buebä (Sühn), Silba un Gold, un i (ich) ha nem nigs vuwert. 20,8 Do sage zue nem alli Älteschte un alles Volk: Dü sollsch nit ghorche un nit iwillige. 20,9 Un Ahab sait zue d Laufbursch(Bote) Ben- Hadads: Sage minem Herr, däm Kenig: Alles, was dü zerscht dinem Knecht entbote hesch, will i (ich) doe; aba des ka i (ich) nit doe. Un de Laufbursch(Bote) gehn hi un sage nem des wida. 20,10 Do schickt Ben-Hadad zue nem un het nem sage lo: Dini Götta solle mir des un des doe, wenn d Schtaub Samarias gnoe si soll, de Händ (Pfode) vu d Lit z fille, de mit mir zehn! 20,11 Aba dr Kenig vu Israel git zantwort: Sage nem: Wer d Harnisch alegt, soll sich nit rehme we der, der wo nen abglegt het. 20,12 Als des Ben-Hadad ghärt het, wo grad mit d Kenige in d Zelte trinkt, sait da (er) zue sinene Lit: Griefe a! Un sie griffe de Schtadt a.

Di erscht Schlacht gege d Aramäer

20,13 Un lueg, ä Prophet kummt zue Ahab, däm Kenig vu Israel, un sait: Des sait dr HERR: Siehsch dü de großi Schar Lit? Gwiß, ich will sie hiit in dini Hand ge, daß dü wisse sollsch: Ich bi dr HERR. 20,14 Ahab sait: Durch wen soll's bassiere? Er sait: So saits dr HERR: Durch de Lit vu d Landvögt. Ahab sait: Wer soll de Schlacht afange? Er sait: Dü. 20,15 Do zehlt Ahab de Lit vu d Landvögt, un s ware zweihundatzweiedriißig; un nohch rene zehlt da (er) des ganze Volk Israel, un s ware siebeduusig Männa. 20,16 Un sie zehn üs am Middag. Ben- Hadad aba trinkt un war bsoffe im Zeltlaga samt d zweiedriißig Kenig, de nem z Hilf kumme ware. 20,17 Un de Lit vu d Landvögt zehn zerscht üs. Ben-Hadad aba het Lit üsgschickt; de bringe nem Botschaft un sage: S zehn Männa (Manne) üs Samaria rah. 20,18 Er sait: Griefe sie lebändig, ob sie etze zuem Friide odr zuem Kampf üsgzoge sin! 20,19 Wo aba de Lit vu Landvögt üs d Schtadt rüszoge ware un des Heer ne nohch, 20,20 erschlet jeda selle, der wo vor ren kummt. Un de Aramäer haue ab, un Israel jagt tene nohch. Aba Ben-Hadad, dr Kenig vu Aram, entkummt uf nem Roß, un Gschpanne mit nem. 20,21 Un d Kenig vu Israel zeht üs un schlet Roß un Kärre. So schlet da (er) de Aramäer in einare große Schlacht.

Di zweit Schlacht gege d Aramäer

20,22 Do kummt d Prophet zuem Kenig vu Israel un sait zue nem: Wohlan, rüscht di un merk uf un lueg zue, was dü doesch! Denn d Kenig vu Aram wird gege dich rufzeh, wenn des Johr um isch.

20,23 Aba di Große vum Kenig vu Aram sage zue nem: Ihri Götta sin Berggötta, drum hän sie uns ibawunde (bsiegt). Aba wenn mir mit tene in d Ebeni kämpfe kennte - was gilt's, mir däte sie ibawinde! 20,24 Doe etze des: Setz de Kenig alli ab un setz Schtadthaltr an ihri Schtell 20,25 un schaff dir ä Heer, we des Heer war, des dü vulore hesch, un ebesoviel Ross un Kärre we zvor, un loß uns gege sie kämpfe in dr Ebeni - was gilt's, mir wäre sie ibawinde! Er ghorcht ihra Schtimm un doet des. 20,26 Als etze des Johr um war, bietet Ben-Hadad d Aramäer uf un zeht uffe nohch Afek, um gege Israel z kämpfe. 20,27 Un Israel wird au ufbote, vusorgt sich un zeht hi nene entgege un lagret sich ne gegeiba we zwei kleini Herde Ziege. Vu d Aramäer aba war des Land voll.

20,28 Un s kummt d Ma Gottes dzue un sait zuem Kenig vu Israel: So sait dr HERR: Wel de Aramäer gsait hän, dr HERR isch ä Gott vu d Berge un nit ä Gott vu d Däla, so ha ich de großi Schar Lit in dini Hand ge, dmit ihr erkenne den: (a) Ich bi dr HERR. 20,29 Un sie sin änanda gegeiba gläge siebä Däg. Am siebte Dag zehn sie in d Kampf, un Israel schlet vu d Aramäern hundatduusig Männa Fußvolk an einem Dag.

Ahab vuschont d aramäische Kenig Ben-Hadad

20,30 Un di ibrige haue ab nohch Afek in de Schtadt, un d Muure flegt uf di Ibrigbliebene, siebenezwanzigduusig Männa. Und au Ben-Hadad floh in de Schtadt un vukriecht sich vu einare Kamma in di andare. 20,31 Do sage sini Große zue nem: Lueg, mir hän ghärt , daß de Kenig vum Huus Israel barmherzigi Kenig sin. So len uns Säck um unsari Lende doe un Schtrick um unsari Häupta (Kepf) un zuem Kenig vu Israel nusgoh; villicht losst er di am Läbä. 20,32 Un sie girtlete Säck um ihri Lende un Schtrick um ihri Häupta (Kepf) un kumme zuem Kenig vu Israel un sag: Di Knecht Ben-Hadad losst dir sage: Loß mi doch am Läbä! Er aba sait: Läbt da (er) noh? Er isch mi Brueda! 20,33 Un de Männa (Manne) nähmä´s als ä guetes Zeiche un sage: Ja, Ben- Hadad isch di Brueda. Er sait: Gehn un hole nen! Do goht Ben-Hadad zue nem üsä. Un Ahab het nen uf d Karre schtiege lo. 20,34 Un Ben-Hadad sait zue nem: De Schtädt, de mi Vada (Babbe) dinem Vada (Babbe) gnumme het, will ich dir zruckge, un mach dü dir Märkte in Damaskus, we mi Vada (Babbe) in Samaria doe het. Un Ahab sait: I (Ich) will di uf dän Abmachig (Abkumme) hi zeh losse. Do schleßt er mit nem des Abkumme un het nen zeh lo.

D Kenig vu Israel wird zuer Rächeschaft zoge

20,35 Do sait ä Ma vu d Prophetejünger zue sinem Nächschte uf des HERRN Gebot: Schla mi! Er aba weigret sich, nen z schla. 20,36 Do sait da (er) zue nem: Wel dü d Schtimm des HERRN nit ghorcht hesch, lueg, so wird di ä (a) Löwe schla, wenn dü vu mir gohsch. Un wo na (er) vu nem goht, findet nen ä Löwe un schlat nen. 20,37 Un d Prophet findet ä andere Ma un sait: Schla mi! Un d Ma schlat nen wund. 20,38 Do goht d Prophet hi, kummt an d Wäg, wo d Kenig zeht, un vuhillt si Gsicht(Visasch) mit na Bindi. 20,39 Un als dr Kenig vorbizeht, reft er d Kenig a un sait: Di Knecht war üsgzoge in de Schlacht. Un lueg, ä Ma kummt zue mir un bringt ma (mir) einä un sait: Bwach dän Ma; wenn ma nen vumiesse wird, (a) so soll di Läbä fir si Läbä ischtoh, odr dü sollsch ä Zentna Silba zahle. 20,40 Un als di Knecht do un do zue doe het, war der Ma nimmi do. D Kenig vu Israel sait zue nem: Des isch di Urdeil; dü hesch's selbscht gfällt. 20,41 Do doet da (er) schnell de Bindi vu sinem Gsicht(Visasch), un dr Kenig vu Israel erkennt, daß sa (er) eina vu d Prophete war. 20,42 Un na (er) sait zue nem: Des sait dr HERR: Wel dü den Ma, uf däm mi Bann lit, vu dir goh lo hesch, so soll di Läbä fir si Läbä ischtoh un di Volk fir si Volk. 20,43 Aba d Kenig vu Israel zeht heim, volla Unmuet un wuetig, un kummt nohch Samaria.

21. Kapitel

Nabots Wiberg: Ä Kenig missbruucht sini Macht

21,1 Nohch däne Gschichte begab sichs: Nabot, ä Jesreeliter, het ä Wiberg in Jesreel, bi däm Palascht Ahabs, vum Kenig vu Samaria. 21,2 Un Ahab schwätzt mit Nabot un sait: Gib ma (mir) di Wiberg; i (ich) will ma (mir) ä Kohlgarte drus mache, wel la (er) so nooch a minem Huus lit. I (Ich) will dir ä bessere Wiberg dfir ge, odr, wenn dir's gfallt, will i (ich) dir Silba dfir ge, soviel la (er) wert isch. 21,3 Aba Nabot sait zue Ahab: S loss dr HERRS fern si vu mir, daß i (ich) dir mina Vädare Erbe ge soll!

21,4 Do kummt Ahab heim volla Unmuet un wuetig wägä däm Wort, des Nabot, dr Jesreeliter, zue nem gsait het: I (Ich) will dir mina Vädare Erbe nit ge. Un na (er) legt sich uf si Bett un drillt si Agsicht ab un ißt nit. 21,5 Do kummt sini Wieb Isebel zue nem inä un schwätzt mit nem: Was isch's, daß di Geischt so volla Unmuet isch un daß dü nit issesch? 21,6 Na (Er) sait zue ihre: I (Ich) ha mit Nabot, däm Jesreeliter, gschwätzt un gsait: Gib ma (mir) di Wiberg fir Geld, odr, wenn´s dir liebe isch, will i (ich) dir ä andere dfir ge. Na (Er) sait aba: I (Ich) will dir mi Wiberg nit ge. 21,7 Do sait si Wieb Isebel zue nem: Dü bisch doch Kenig iba Israel! Schtand uf un iß un wir gueter Dinge (voll Muet)! I (Ich) wir dir d Wiberg Nabots, vum Jesreeliter, vuschaffe.

21,8 Un sie schribt Bref unda Ahabs Name un vusiegelt sie mit sinem Siegel un schickt sie zue d Älteschte un Obere, de mit Nabot in sinere Schtadt wohne (husse). 21,9 Un schribt in d Bref: Len ä Faschte üsruefe un hockt Nabot obena im Volk, 21,10 un schtellt nem (a) (b) zwei ruchlosi Männa (Manne) gegeiba, de do bezeuge un schwätze: (c) Dü hesch Gott un d Kenig gläschtert! Un fihre nen üsä un schteinige nen, daß sa (er) schtirbt. 21,11 Un de Älteschte un Obere, de mit nem in sinere Schtadt wohne (husse), hän gmacht, was sene Isebel Bifohle het, we sie in däm Bref gschribe het, de sie zue nene gschickt het, 21,12 un sie len ä Faschte üsruefe un len Nabot obena im Volk hocke. 21,13 Do kumme de zwei ruchlose Männa (Manne) un schtelle sich nem gegeiba un vuklage Nabot vor rem Volk un sage: Nabot het Gott un d Kenig gläschtert! Do fihre sie nen vor d Schtadt üsä un schteinigte nen, daß sa (er) schtirbt. 21,14 Un sie schickte zue Isebel un len ihr sage: Nabot isch gschteinigt un tot. 21,15 Wo aba Isebel ghärt het, daß Nabot gschteinigt un tot war, sait sie zue Ahab: Schtand uf un nimm d Wiberg Nabots in Hab un Guet, vum Jesreeliter, der wo sich gweigat het, nen dir fir Geld z ge; denn Nabot läbt nimmi, sundern isch tot. 21,16 Wo Ahab ghärt het, daß Nabot tot war, schtoht da (er) uf, um hizgoh zuem Wiberge Nabots, vum Jesreeliter, um nen z neh in di Hab un Guet.

Elia kindigt Ahab un Isebel a, dass sie vu Gott gschtroft wäre

21,17 Aba des Wort des HERRN kummt zue Elia, däm Tischbiter: 21,18 Mach di uf un gang nab Ahab, däm Kenig vu Israel zue Samaria, entgege - lueg, er isch im Wiberge Nabots, wohi er nabgange isch, um nen als si Hab un Guet z neh - 21,19 un schwätz mit nem un sag: Des sait dr HERR: Dü hesch gmordet, dzue au fremdes Erbe graubt! An däm Platz, wo Hund des Bluet Nabots gleckt hän, (a) solle Hund au di Bluet lecke. 21,20 Un Ahab sait zue Elia: Hesch dü mi gfunde, mi Feind? Er aba sait: Ja, i (ich) ha di gfunde, wel dü dich vukauft hesch, Unrecht z doe vor rem HERRN. 21,21 Lueg, i (ich) will Unheil iba dich bringe un dich vutilge samt dine Nohchkumme un (a) will vu Ahab üsrotte, was männlich isch, bis uf d letschte Ma in Israel 21,22 un will di Huus mache we des (a) Huus Jerobeams, däm Bue (Suhn) Nebats, un we des (b) Huus Baschas, däm Bue (Suhn) Ahijas, wägä däm Zorn (däre Wuet), mit der dü mich erziirnt un Israel sindig gmacht hesch. 21,23 Un au iba Isebel het dr HERR gschwätzt un gsait: (a) D Hund solle Isebel frässä an d Muure Jesreels. 21,24 Wer vu Ahab schtirbt in d Schtadt, selle solle d Hund frässä, un wer uf däm Feld schtirbt, selle solle d Vegel unda däm Himmel frässä.

21,25 S war nemads, wo sich so vukauft het, Unrecht z doe vor rem HERRN we Ahab, wo si Wieb Isebel vufihrt het. 21,26 Un na (er) vusindigt sich dodurch ganz, daß sa (er) d Götze nohchgwandelt isch, ganz we´s de Amorita doe hän, de dr HERR vor Israel vutriebe het.

21,27 Wo aba Ahab des Wort ghärt het, vuriß da (er) sini Kleida un legt ä härenes Duech um si Lyb (Ranze) un faschtet un schloft drin un goht bedrückt umher. 21,28 Un des Wort des HERRN kummt zue Elia, däm Tischbiter: 21,29 Hesch dü nit gsähne, we sich Ahab vor mir demuetigt het? Wel la (er) sich etze vor mir demuetigt het, will ich des Unheil nit kumme losse zue sinere Läbziit, aba (a) zue d Labziit vu sinem Bue (Suhn) will ich des Unheil iba si Huus bringe.

S 22. Kapitel

Isch Gott fir dän Kreg?

(vgl. 2. Chr 18,1-11)

22,1 Un s vugehn dräi Johr, wo kei Kreg war zwische d Aramäern un Israel. 22,2 Im dritte Johr aba zeht Joschafat, dr Kenig vu Juda, nab zuem Kenig vu Israel. 22,3 Un dr Kenig vu Israel sait zue sinene Große: Wisse ihr nit, daß (a) Ramot in Gilead unsa isch, un mir hocke schtill do un nähmä´s nit däm Kenig vu Aram ab? 22,4 Un na (er) sait zue Joschafat: Willsch dü mit ma (mir) zeh in d Kampf gege Ramot in Gilead? Joschafat sait zuem Kenig vu Israel: (a) I (Ich) will si we dü, un mi Volk we di Volk, un mini Ross we dini Ross.

22,5 Un Joschafat sait zuem Kenig vu Israel: Frog doch zerscht nohch nem Wort des HERRN! 22,6 Do vusammlet dr Kenig vu Israel d Prophete, öbbe vierhundat Mann, un sait zue nene: Soll ich gege Ramot in Gilead in d Kampf zeh, odr soll ich's losse? Sie sage: Zeh nuf! Dr Herr wird's in dini Hand vum Kenig ge. 22,7 Joschafat aba sait: Isch do kei Prophet me des HERRN, daß ma (mir) durch nen d Herrn bfroge? 22,8 Dr Kenig vu Israel sait zue Joschafat: S isch noh eina do, Micha, d Bue (Suhn) Jimlas, durch den ma d HERRN bfroge ka. Aba i (ich) bi nem gram; denn na (er) weissagt ma (mir) nigs Guetes, sundern nur Beses. Joschafat sait: Dr Kenig schwätz nit so! 22,9 Do reft dr Kenig vu Israel ä Kämmera un sait: Bring schnell Micha her, d Bue (Suhn) Jimlas!

22,10 Dr Kenig vu Israel aba un Joschafat, dr Kenig vu Juda, hocke jeda uf sinem Thron in ihre kenigliche Kleida uf däm Platz vor rem Door Samarias, un alli Prophete fange a, vor nene z weissage. 22,11 Un Zedekia, d Bue (Suhn) Kenaanas, het sich iserni Herna gmacht un sait: Des sait dr HERR: Domit wirsch dü de Aramäer nabschtoße, bis dü sie vunichtesch. 22,12 Un alli Prophete weissagte ebeso un sage: Zieh hi gege Ramot in Gilead; s wird dir glinge! Dr HERR wird's in dini Hand vum Kenig ge.

Ä unkummode Prophet

(vgl. 2. Chr 18,12-27)

22,13 Un dr Laufbursch(Bote), wo higange war, um Micha z ruefä, sait zue nem: Lueg, de Wort vu d Prophete sin imuetig guet fir d Kenig; so loß etze au di Wort we ihr Wort si un sag Guetes. 22,14 Micha sait: So weh dr HERR läbt: i (ich) will schwätze, was dr HERR ma (mir) sage wird. 22,15 Un wo na (er) zuem Kenig kummt, sait dr Kenig zue nem: Micha, solle ma (mir) gege Ramot in Gilead in d Kampf zeh, odr solle ma(mir)'s losse? Na (Er) sait zue nem: Ja, zeh nuf, s soll dir glinge! Dr HERR wird's in dini Hand vum Kenig ge. 22,16 Dr Kenig sait nem: We oft soll i (ich) di bschwöre, daß dü ma (mir) im Name des HERRN nigs als d Wohret saisch! 22,17 Micha sait: I (Ich) ha ganz Israel vudeilt uf d Bergen gsäh (a) (b) we Schof, de kei Schäfa (Hirte) hän. Dr HERR aba sait: De hän kei Herr; jeda kehr wida heim mit Friide.

22,18 Do sait dr Kenig vu Israel zue Joschafat: Hab i (ich) dir nit gsait, daß sa (er) ma (mir) nigs Guetes weissagt, sundern nur Beses? 22,19 Micha sait: Drum her etze des Wort des HERRN! I (Ich) ha d HERRN hocke gsäh uf sinem Thron un des ganze himmlische Heer näbe nem schtoh zue sinere Rechte un Linke. (a) (b) (c) 22,20 Un dr HERR sait: Wer will Ahab betöre, daß sa (er) nufzeht un vor Ramot in Gilead falle doet? Un eina het des gsait, dr andere des. 22,21 Do kummt ei (a) Geischt vor un schtellt sich vor d HERRN un sait: Ich will nen betöre. Dr HERR sait zue nem: Womit? 22,22 Er sait: Ich will üsgoh un (a) will ä Luugegeischt si im Muul (Gosch) all sina Prophete. Er sait: Dü sollsch nen betöre un sollsch´s üsrichte; gang üs un doe des! 22,23 Etze lueg, dr HERR het ä Luugegeischt ge in des Muul (Gosch) all dina Prophete; un dr HERR het Unheil gege dich gswätzt. 22,24 Do kummt Zedekia dzue, d Bue (Suhn) Kenaanas, un schlat Micha uf d Backe un sait: We? Isch dr Geischt des HERRN vu ma (mir) gwiche, daß sa (er) mit dir schwätzt? 22,25 Micha sait: Gwiß, a däm Dag wirsch dü's säh, wenn dü vu eina Kamma in di andere gohsch, um dich zue vukrieche. 22,26 Dr Kenig vu Israel sait: Nimm Micha un bring nen zue Amon, däm Schtadthauptma, un zue Joasch, däm Bue (Suhn) vum Kenig, 22,27 un sag: So sait´s dr Kenig: Dän werfe in d Kerga un speise nen nur gizig(kärglich) mit Brot un Wassa, bis ich mit Friide widakumm. 22,28 Micha sait: Kummsch dü mit Friide wida, so het dr HERR nit durch mich gswätzt. Un na (er) sait: Horche, alli Velka!

D Kenig Ahab kummt in d schlacht bi Ramot um

(vgl. 2.Chr 18,28-34)

22,29 So zeht dr Kenig vu Israel un Joschafat, dr Kenig vu Juda, nuf gege Ramot in Gilead. 22,30 Un dr Kenig vu Israel sait zue Joschafat: I (Ich) will mi vukleide un in d Kampf zeh, dü aba bhalt dini kenigliche Kleida a. Un dr Kenig vu Israel vukleidet sich un zeht in d Kampf. 22,31 Aba dr Kenig vu Aram bifehlt d Obaschte iba sini Kärre - s ware zweiedriißig - un sait: Ihr sollt nit kämpfe gege Gringi odr Hohe, sundern ällei gege d Kenig vu Israel. 22,32 Un als de Obaschte vu d Kärre Joschafat sähn, meine sie, er wär dr Kenig vu Israel, un wende sich gege nen zuem Kampf, aba Joschafat brellt. 22,33 Wo aba de Obaschte vu d Kärre gmerkt hän, daß sa (er) nit dr Kenig vu Israel war, wende sie sich vu nem ab. 22,34 Ä Ma aba schpannt d Boge in alla Ifalt un scheßt däm Kenig vu Israel zwische d Panza un Wehrghäng. Do sait da (er) zue sinem Wagelenka: Wend um un fihr mi üs däm Kampf, denn i (ich) bi vuwundet! 22,35 Aba dr Kampf nimmt imma me zue an dämselbe Dag, un dr Kenig bliebt im Karre schtoh gegeiba d Aramäer bis zuem Obend, un des Bluet floß vu d Wunde midde in d Karre. Un na (er) schtirbt am Obend. 22,36 Un ma het im Heer üsruefe glo, wo d Sunne undagoht: Jeda soll in sini Schtadt un in si Land goh; 22,37 denn dr Kenig isch tot! Un sie gehn nohch Samaria un bierdige d Kenig in Samaria. 22,38 Un wo sie d Karre wäsche bim Teich Samarias, (a) (b) leckte d Hund si Bluet - un d Hure wäsche sich drin - nohch rem Wort des HERRN, des sa(er) gsait het.

22,39 Was noh me vu Ahab z sage isch un alles, was sa(er) doe het, un des Elfebeihuus, des sa(er) baut het, un alli Schtädt, de na (er) usbaut het, lueg, des schtoht gschribe in dr Chronik vu d Kenig vu Israel.

22,40 Eso legt sich Ahab zue sine Vädere un si Bue (Suhn) Ahasja wird Kenig an sinere Schtatt.

S Rich Juda: Joschafat

(vgl. 2.Chr 20,31 - 21,1)

22,41 Un Joschafat, d Bue (Suhn) Asas, wird Kenig iba Juda im vierte Johr Ahabs, vum Kenig vu Israel, 22,42 un war fünfedriißig Johr alt, wo na (er) Kenig wird; un na (er) regierte fünfezwanzig Johr zue Jerusalem. Sini Muetter hieß Asuba, ä Dochta Schilhis. 22,43 Un na (er) wandelt in alle Wäg vu sinem Vada (Babbe) Asa un wicht nit dvu ab un doet, was däm HERRN wohlgfallet. 22,44 Doch (a) (b) entfernt er nit de Höchäne, un des Volk opfate un räuchate nohch uf d Höchäne. 22,45 Un na (er) het Friide mit däm Kenig vu Israel.

22,46 Was aba noh me vu Joschafat zue sage isch un sini tapfere Tate, de na (er) doe het, un we na (er) Krege gfihrt het, lueg, des schtoht gschribe in dr (a) Chronik vu d Kenig vu Juda. 22,47 Au doet da (er) üs däm Land, was noh ibrig war an (a) Tempelhurer, de zue d Ziit vu sinem Vada (Babbe) Asa ibrigbliebe ware.

22,48 Un s war kei Kenig in Edom; ä Schtadthaltr war im Land. 22,49 Un Joschafat het Tarsisschiffe mache losse, de nohch (a) Ofir fahre sollte, um Gold z hole. Aba sie fahre nit, denn sie vuschellte bi Ezjon- Geba. 22,50 Domols sait Ahasja, d Bue (Suhn) Ahabs, zue Joschafat: Loß mini Lit mit dine Lit uf d Schiffe fahre! Joschafat aba wott nit. 22,51 Un Joschafat legt sich zue sinene Vädere un wird bierdige bi sinene Vädere in dr Schtadt David, vu sinem Vada (Babbe). Un si Bue (Suhn) Joram wird Kenig an sinere Schtatt.

S Rich Israel: Ahasja

22,52 Ahasja, d Bue (Suhn) Ahabs, wird Kenig iba Israel zue Samaria im siebzehnten Johr Joschafats, däm Kenig vu Juda, un regiert iba Israel zwei Johr. 22,53 Un na (er) doet, was däm HERRN mißflallt, un wandelt in d Wäg vu sinem Vada (Babbe) un sinere Muetter un in däm Wäg Jerobeams, däm Bue (Suhn) Nebats, der wo Israel sindige gmacht het, 22,54 un dene däm Baal un bäte nen a un erziirnte d HERRN, den Gott Israels, we´s si Vada (Babbe) doe het. (a)

Des isch ä Bäitrag vum Dietmar Wiesler fir me Evagelium im Netz (Copyright) Dez. 1999